0:00:14.763,0:00:15.817
Γεια σας.

0:00:15.817,0:00:19.077
Ευχαριστώ πάρα πολύ που μου δίνετε [br]τον χώρο και τον χρόνο να μιλήσω.

0:00:19.098,0:00:20.411
Είμαι ο Πέτρος Σαπουντζάκης.

0:00:20.411,0:00:23.787
Λίγο μεγάλος ο τίτλος[br]«Σεξουαλικός προσανατολισμός,

0:00:23.787,0:00:29.537
ταυτότητα φύλου, έκφραση φύλου,[br]χαρακτηριστικά φύλου», πάει πολύ.

0:00:31.277,0:00:34.436
Το λέμε συνήθως «Φύλο[br]και σεξουαλικότητα στην εκπαίδευση».

0:00:34.436,0:00:38.827
Είμαι δάσκαλος,[br]φέτος έχω πέμπτη δημοτικού,

0:00:38.827,0:00:40.587
στο δημοτικό, λοιπόν,

0:00:40.587,0:00:43.787
και γενικά λέω[br]ότι είμαι ένας καλός άνθρωπος.

0:00:43.937,0:00:46.986
Λέω το «καλός άνθρωπος»[br]και το χρησιμοποιώ γενικά...

0:00:46.986,0:00:50.026
Για ποιο λόγο;[br]Θα το μάθουμε στη συνέχεια.

0:00:50.026,0:00:53.786
Έχω το εξής πρόβλημα κάθε φορά[br]που πάω σ' ένα νέο σχολικό περιβάλλον,

0:00:53.786,0:00:57.247
άμα αλλάξω σχολείο [br]κι έχω αλλάξει μέχρι τώρα 6-7 φορές.

0:00:57.247,0:00:59.528
Όταν μπαίνω, συνήθως με ρωτάνε

0:00:59.528,0:01:04.757
«Είσαι παντρεμένος;[br]Έχεις παιδιά; Πώς είναι η ζωή σου;»

0:01:05.207,0:01:08.450
Και εκεί η απάντηση[br]είναι λίγο προβληματική.

0:01:08.830,0:01:10.401
Συνήθως λέω το αυτονόητο.

0:01:10.401,0:01:13.286
«Παιδιά, θα το ήθελα πάρα πολύ,[br]αγαπάω πάρα πολύ τα παιδιά,

0:01:13.286,0:01:15.418
γι' αυτό και δουλεύω κι είμαι δάσκαλος,

0:01:15.418,0:01:19.369
αλλά ξέρετε, δεν επιτρέπεται,[br]δεν υπάρχει νομοθετικό πλαίσιο».

0:01:20.569,0:01:22.958
Εκεί υπάρχουν διαφορετικές αντιδράσεις.

0:01:22.958,0:01:26.081
Συνήθως, δεν καταλαβαίνουν τι λέω.

0:01:26.081,0:01:30.997
Άμα καταλάβουν τι λέω, μπορεί [br]να νομίζουν ότι μιλάω για το κρεβάτι μου.

0:01:31.247,0:01:35.141
Ενώ εγώ δεν μιλάω για το κρεβάτι μου,[br]μιλάω για τη ζωή μου.

0:01:35.624,0:01:38.508
Οπότε είμαι γκέι και δάσκαλος.

0:01:39.068,0:01:44.647
Κι αυτό δεν ξέρω αν σπάει[br]τη φόρμα, αυτό που περιμένουμε,

0:01:44.647,0:01:47.979
ή αν είναι πιθανώς κάτι[br]πάρα πολύ συνηθισμένο,

0:01:47.979,0:01:50.318
είναι όμως κάτι,[br]το οποίο είναι λιγάκι αμήχανο

0:01:50.318,0:01:53.425
και χρειάζεται κάθε φορά[br]σε κάθε σχολικό πλαίσιο που βρίσκομαι

0:01:53.425,0:01:55.675
να το τοποθετώ σωστά.

0:01:56.165,0:01:59.584
Με βάζει λοιπόν, σε μια αγωνία[br]με βάζει σ' ένα άγχος.

0:01:59.804,0:02:02.173
Το πού πήγαινε, λοιπόν,[br]το «καλός άνθρωπος».

0:02:02.173,0:02:07.561
Από μικρό παιδί, η μητέρα μου,[br]πολύ καλή δασκάλα κι αυτή,

0:02:07.561,0:02:09.458
κι ο πατέρας μου [br]πολύ καλός δάσκαλος,

0:02:09.458,0:02:11.265
οπότε κι οι δύο μου έλεγαν

0:02:11.265,0:02:13.556
«Δε μας νοιάζει [br]τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις,

0:02:13.556,0:02:16.109
αν θα είσαι πλούσιος,[br]αν θα είσαι πετυχημένος.

0:02:16.109,0:02:19.400
Το σημαντικό είναι[br]να είσαι καλός άνθρωπος».

0:02:20.067,0:02:22.581
Και τι σήμαινε «καλός άνθρωπος»[br]για εκείνη την περίοδο;

0:02:22.581,0:02:25.436
Μεταπολίτευση, η φάση [br]που η Ελληνική Κοινωνία

0:02:25.436,0:02:31.090
προσπαθούσε να βγει από[br]τις πολύ κλειστές νόρμες, από τον γύψο,

0:02:31.090,0:02:33.581
προσπαθούσαμε να σταματήσουμε [br]να είμαστε υποκριτές.

0:02:33.581,0:02:36.112
Αυτό σήμαινε κυρίως[br]να είσαι αγωνιστής στη ζωή σου,

0:02:36.112,0:02:38.368
να είσαι ειλικρινής[br]και να είσαι γνήσιος.

0:02:39.158,0:02:42.528
Οπότε κι εγώ αυτό εφάρμοσα,[br]το άκουσα, μ' άρεσε σαν ιδέα,

0:02:42.528,0:02:47.408
και στα δώδεκά μου, πρέπει να ήταν 1983,

0:02:47.408,0:02:51.992
έγινα κι εγώ ειλικρινής,[br]γνήσιος κι αγωνιστής, 12 χρονών.

0:02:52.302,0:02:56.434
Και λέω, «Μαμά, δε μου αρέσουν [br]τα κοριτσάκια, μ' αρέσουν τ' αγοράκια».

0:02:57.859,0:03:00.168
Κι από 'κει, αρχίζουν κάποια προβλήματα.

0:03:00.168,0:03:03.090
Με παίρνει η μαμά,[br]με πηγαίνει σ' έναν ιερέα

0:03:03.090,0:03:04.519
και καταλαβαίνω και μαθαίνω σιγά σιγά

0:03:04.519,0:03:08.223
ότι μπορείς να είσαι γνήσιος[br]κι ειλικρινής για πολλά πράγματα

0:03:08.223,0:03:11.276
και για κάποια δεν πρέπει[br]να είσαι γνήσιος κι ειλικρινής.

0:03:11.276,0:03:12.695
Θα έχεις πρόβλημα.

0:03:13.929,0:03:16.780
Αυτό για κάποιους λόγους

0:03:16.780,0:03:21.384
και κυρίως, ο βασικός λόγος είναι[br]τα στερεότυπα της περιόδου εκείνης

0:03:21.384,0:03:24.639
αλλά νομίζω δεν έχουν αλλάξει[br]και πολύ σήμερα,

0:03:24.639,0:03:28.738
μ' έβαλε σε προβληματισμό,[br]γιατί λέω μάλλον θα μου το λένε αυτό

0:03:28.738,0:03:31.469
γιατί δε θα μπορώ να ζήσω[br]σαν καλός άνθρωπος έτσι.

0:03:31.469,0:03:34.670
Θα πεθάνω σ' ένα υπόγειο μόνος μου.

0:03:34.860,0:03:37.150
Αυτή είναι η συνέχεια της ιστορίας.

0:03:37.150,0:03:39.960
Εγώ δε θέλω κάτι τέτοιο,[br]θέλω να είμαι ένας καλός άνθρωπος,

0:03:39.960,0:03:44.485
οπότε θ' αγωνιστώ να γίνω[br]κάποιος άλλος τύπος ανθρώπου.

0:03:44.630,0:03:51.438
Οπότε ακολούθησα τις διδαχές της Εκκλησίας[br]για περίπου δέκα χρόνια, συνειδητά.

0:03:52.378,0:03:57.512
Κι αυτό ήταν κάτι πολύ επώδυνο,[br]που το πλήρωσα και για όσο το ακολουθούσα,

0:03:57.512,0:03:58.928
και για τα επόμενα χρόνια της ζωής μου.

0:03:58.928,0:04:02.918
Μου κόστισε και χρηματικά,[br]και στις επιλογές της ζωής μου,

0:04:02.918,0:04:06.040
και στις προσωπικές μου σχέσεις,[br]σε πολλά θέματα,

0:04:06.040,0:04:08.143
και το πλήρωσα και χρηματικά.

0:04:08.703,0:04:11.991
Κάποια στιγμή λοιπόν, στα 23,[br]λέω αυτό δε βγάζει κάπου,

0:04:11.991,0:04:15.254
πρέπει να ξαναδω λίγο,[br]να κάνω μια νέα εκκίνηση στη ζωή μου.

0:04:15.324,0:04:16.756
Κάνω το update στη μαμά,

0:04:16.756,0:04:20.091
της λέω, «Μαμά, θυμάσαι,[br]τότε πίσω όταν ήμουν 12 χρονών,

0:04:20.091,0:04:22.274
σου είχα πει κάτι, αυτό ισχύει».

0:04:23.554,0:04:27.300
Και προσπαθώ να δω τα πράγματα[br]ξανά απ' την αρχή.

0:04:27.300,0:04:30.036
Τότε ήτανε 1993.

0:04:30.796,0:04:33.207
Προσπαθώ να έρθω [br]σε επικοινωνία με άλλα άτομα,

0:04:33.207,0:04:34.478
να δω τι γίνεται.

0:04:34.478,0:04:37.615
Σπούδαζα, ήμουν φοιτητής[br]στο Παιδαγωγικό Τμήμα.

0:04:37.985,0:04:40.580
Να δω τι γίνεται, με ποιους[br]άλλους ανθρώπους θα μιλήσω,

0:04:40.580,0:04:41.727
με ποιους θα βρεθώ,

0:04:41.727,0:04:43.888
αλλά όμως ήμουν πολύ καλό παιδί.

0:04:43.888,0:04:50.541
Και το μόνο περιθώριο τότε για μένα[br]ήταν ή το πάρκο ή το γκέι μπαρ,

0:04:50.541,0:04:52.570
που δε μου ταίριαζαν.

0:04:52.840,0:04:59.025
Οπότε, παρέμεινα σε κάτι μεταξύ[br]ντουλάπας και ανοιχτής ντουλάπας,

0:04:59.025,0:05:00.872
που δεν ήταν και τόσο ευχάριστο,

0:05:00.872,0:05:03.769
για τουλάχιστον άλλα πέντε χρόνια[br]αν θυμάμαι καλά.

0:05:03.769,0:05:06.285
Δηλαδή, περίμενα[br]ν' αλλάξει το κοινωνικό πλαίσιο.

0:05:06.285,0:05:09.430
Και τι ήταν αυτό που άλλαξε;[br]Ήταν το διαδίκτυο.

0:05:09.430,0:05:15.220
Όταν το 1997 θυμάμαι, είδα [br]την πρώτη ελληνική ιστοσελίδα

0:05:15.220,0:05:19.201
όπου μπορούσε κάποιος να συνδεθεί[br]και να μιλήσει με άλλα άτομα,

0:05:19.201,0:05:21.781
κατάφερα να βγω κι εγώ[br]για τον πρώτο καφέ,

0:05:21.781,0:05:25.980
να μιλήσω με κάποιον άνθρωπο[br]που θα είχε τις ίδιες σκέψεις

0:05:25.980,0:05:28.615
και τις ίδιες ανησυχίες.

0:05:28.805,0:05:32.332
Μέχρι τότε, το παράδοξο είναι ότι[br]δεν είχα μπορέσει να επικοινωνήσω

0:05:32.332,0:05:35.393
με κάποιον άλλο άνθρωπο[br]αν και τέτοιοι άνθρωποι υπήρχαν γύρω μου,

0:05:35.393,0:05:37.609
αλλά τους έβλεπα σαν να είναι τα τέρατα,

0:05:37.609,0:05:39.321
κι εγώ ο ίδιος έβλεπα τους άλλους,

0:05:39.321,0:05:42.253
όποιοι φαινόντουσαν, ας το πούμε έτσι,[br]για μένα ήτανε τέρατα.

0:05:42.596,0:05:45.090
Και αυτό συνεχίζει μετά για κάποια χρόνια,

0:05:45.090,0:05:47.330
να προσπαθώ να καταλάβω[br]τι είμαι, τι δεν είμαι,

0:05:47.330,0:05:49.697
έχω τελειώσει, έχω αρχίσει[br]να δουλεύω σα δάσκαλος.

0:05:49.697,0:05:51.922
Ο πανικός ο μεγάλος,[br]«Τι θα γίνει αν το μάθουν;

0:05:51.922,0:05:56.366
Θα με κρεμάσουν. Θα με απαγχονίσουν.[br]Θα ζητήσουν την απόλυσή μου σίγουρα»,

0:05:56.366,0:05:58.120
δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο...

0:05:58.120,0:06:02.367
Κάπου το 2009, αποφασίζουμε [br]με κάποια άλλα άτομα

0:06:02.367,0:06:04.743
που είχα γνωρίσει στον ακτιβιστικό χώρο

0:06:04.743,0:06:07.167
να το δούμε λίγο το θέμα σοβαρά.

0:06:07.167,0:06:10.380
Και φτιάξαμε την πρώτη τότε οργάνωση

0:06:10.380,0:06:15.070
που είναι η ίδια οργάνωση που τώρα [br]έχει ονομαστεί «Πολύχρωμο Σχολείο»

0:06:15.070,0:06:18.411
τότε ονομαζόταν «Ομοφοβία[br]και Τρανσφοβία στην Εκπαίδευση».

0:06:18.411,0:06:23.156
Πιο μακρύς τίτλος, διεκδικούσε[br]ορατότητα, πιο αγωνιστικός τίτλος.

0:06:23.446,0:06:24.700
Φτιάξαμε λοιπόν την ομάδα,

0:06:24.700,0:06:28.932
κι είπαμε ότι πρέπει να το δούμε αυτό[br]με πολύ άγχος κι ανησυχία και πάλι.

0:06:28.932,0:06:33.519
Το 2009 μπορεί να φαίνεται αρκετά κοντά,[br]αλλά και τότε ήταν ένα θέμα

0:06:33.519,0:06:38.083
με πολύ έντονο ταμπού,[br]όπως και σήμερα, πολύ ισχυρό ταμπού.

0:06:38.083,0:06:39.695
Αρχίσαμε λοιπόν να το συζητάμε,

0:06:39.695,0:06:42.417
προσπαθήσαμε να δούμε ποιοι είναι[br]οι στόχοι μας, τι μπορούμε να κάνουμε,

0:06:42.417,0:06:45.858
δεν ξέραμε κι εμείς[br]πολλά πράγματα γι' αυτό το θέμα,

0:06:45.858,0:06:48.274
να μελετάμε τι γίνεται σε άλλες χώρες.

0:06:48.274,0:06:50.255
Σιγά σιγά να δικτυωνόμαστε με φορείς

0:06:50.255,0:06:53.276
και συνειδητοποιήσαμε [br]ότι αυτό είναι ένα θέμα το οποίο,

0:06:53.276,0:06:55.563
όσοι άνθρωποι έχουν[br]ασχοληθεί με την εκπαίδευση,

0:06:55.563,0:06:57.245
έχουν σπουδάσει κάτι παραπάνω,

0:06:57.245,0:07:01.624
έχουν έρθει σε επικοινωνία[br]με άλλες χώρες από την ΕΕ,

0:07:01.624,0:07:02.947
και τα προγράμματα εκεί,

0:07:02.947,0:07:05.384
ήξεραν και περισσότερα πράγματα από εμάς.

0:07:05.384,0:07:07.395
Οπότε, ο βασικός στόχος της ομάδας μας

0:07:07.395,0:07:11.864
δεν ήταν τόσο να παρέχουμε εμείς[br]την ενημέρωση γι' αυτά τα θέματα,

0:07:11.864,0:07:15.394
γιατί η ενημέρωση υπήρχε,[br]μπορούσε όποιος θέλει να τη βρει.

0:07:15.394,0:07:19.236
Ο βασικός στόχος ήταν ότι εμείς έπρεπε[br]να βγούμε μπροστά, να σπάσουμε το ταμπού,

0:07:19.236,0:07:21.965
να κάνουμε την κίνηση[br]που δεν την έκαναν οι άλλοι

0:07:21.965,0:07:23.985
που είχαν γνώση γι' αυτά τα θέματα.

0:07:23.985,0:07:27.215
Οπότε φτιάξαμε την ομάδα που σας είπα

0:07:27.215,0:07:30.265
και τα πρώτα χρόνια [br]λειτουργούσαμε περισσότερο ακτιβιστικά.

0:07:30.265,0:07:31.364
Κάναμε και μια έρευνα,

0:07:31.364,0:07:34.491
μαζεύαμε πολλά περιστατικά[br]ομοφοβικά και τρανσφοβικά,

0:07:34.491,0:07:36.899
και σιγά σιγά, αρχίσαμε[br]να παράγουμε κάποιο υλικό,

0:07:36.899,0:07:38.942
να συνεργαζόμαστε[br]με γραφεία εκπαίδευσης,

0:07:38.942,0:07:40.646
και όλο αυτό προχωρούσε.

0:07:41.466,0:07:43.804
Παρακολουθώ και τον χρόνο[br]γιατί χάνομαι εύκολα.

0:07:47.123,0:07:49.886
Είδαμε, λοιπόν, [br]ότι το ταμπού άρχισε να σπάει,

0:07:49.886,0:07:52.083
δεν έχει σπάσει ακόμα,

0:07:52.083,0:07:54.844
και πάντα υπήρχε το αγωνιώδες ερώτημα,

0:07:54.844,0:07:56.395
το γιατί τώρα;

0:07:56.665,0:07:58.198
Γιατί τώρα, ρε παιδιά;

0:07:58.208,0:08:01.005
Τώρα η Ελλάδα έχει κρίση,[br]τώρα έχουμε τόσα άλλα προβλήματα.

0:08:01.005,0:08:03.204
Δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε και αυτό.

0:08:04.084,0:08:07.024
Αυτό το γιατί τώρα, βεβαίως,[br]αν το σκεφτούμε λίγο,

0:08:07.024,0:08:09.924
θα συνειδητοποιήσουμε[br]ότι συνόδευε κάθε κίνημα,

0:08:09.924,0:08:14.826
κάθε αγώνα απελευθέρωσης,[br]διεκδίκησης δικαιωμάτων,

0:08:14.826,0:08:16.821
είτε μιλάμε για το γυναικείο ζήτημα,

0:08:16.821,0:08:24.468
είτε μιλάμε για το κίνημα της διεκδίκησης [br]δικαιωμάτων των μαύρων στην Αμερική.

0:08:24.468,0:08:28.891
Υπήρχε πάντα η ίδια απάντηση,[br]γιατί τώρα θέλετε δικαιώματα;

0:08:31.418,0:08:33.995
Και η απάντηση είναι [br]ότι τα δικαιώματα πάνε όλα μαζί.

0:08:33.995,0:08:36.609
Δεν μπορεί μια κοινωνία[br]να λέει σε κάποιους ανθρώπους,

0:08:36.609,0:08:38.218
«Περιμένετε να περάσει η κρίση».

0:08:38.218,0:08:43.090
Τα παιδιά που είναι στο σχολείο[br]και αντιμετωπίζουν ζητήματα

0:08:43.090,0:08:46.037
προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου

0:08:46.050,0:08:49.540
έχουν όλα τα προβλήματα που[br]θα αντιμετωπίσουν και τα υπόλοιπα παιδιά.

0:08:49.540,0:08:52.250
Και την κρίση και τις κοινωνικές δυσκολίες

0:08:52.250,0:08:55.401
και θα έχουνε και αυτά από πάνω[br]να τα επιβαρύνουν.

0:08:55.401,0:08:59.589
Επίσης, υπήρχε το ερώτημα[br]τι γίνεται και πώς τώρα πολλαπλασιάζεστε.

0:08:59.589,0:09:03.181
Γιατί ξαφνικά στην κοινωνία μας[br]αρχίζουν και βγαίνουν περισσότερα άτομα;

0:09:03.181,0:09:06.128
Ήδη έκανα μια νύξη[br]ότι ο βασικός λόγος είναι

0:09:06.128,0:09:09.350
ότι μέσα από το διαδίκτυο[br]έχουμε δυνατότητα πλέον

0:09:09.350,0:09:13.674
να μιλάμε, να συζητάμε, να συνεργαζόμαστε,

0:09:13.674,0:09:16.861
να διεκδικούμε μαζί πράγματα,[br]να αποκτάμε γνώση

0:09:16.861,0:09:19.016
η οποία ήταν πιο δύσκολα[br]προσβάσιμη παλιότερα

0:09:19.016,0:09:22.547
και να ερχόμαστε σε επικοινωνία,[br]να δικτυωνόμαστε, δηλαδή.

0:09:22.547,0:09:25.499
Αυτός είναι ο βασικός λόγος,[br]αλλά υπάρχει κι ένας άλλος λόγος

0:09:25.499,0:09:27.672
που είναι μάλλον πιο σοβαρός.

0:09:27.702,0:09:34.451
Είναι το πώς η κοινωνία μας σήμερα[br]κανονίζεται, πώς ρυθμίζεται.

0:09:34.451,0:09:37.458
Ποια είναι η αυθεντία η οποία μας βοηθάει

0:09:37.458,0:09:42.112
στο να φτιάχνουμε τους κοινωνικούς νόμους[br]της καθημερινής μας επικοινωνίας,

0:09:42.112,0:09:45.419
το να προσδιορίζουμε [br]τον εαυτό μας, τις σχέσεις μας.

0:09:45.419,0:09:49.139
Δεν είναι σίγουρα πλέον[br]η αυθεντία η θεϊκή.

0:09:49.139,0:09:51.549
Αυτό το έχουμε κατανοήσει[br]εδώ και πολλά χρόνια

0:09:51.549,0:09:54.099
ότι δεν μπορεί να είναι αυτό[br]σε μια σύγχρονη κοινωνία,

0:09:54.099,0:09:57.088
γιατί υπάρχουν πολλοί [br]διαφορετικοί θεοί, να το πούμε απλά.

0:09:58.698,0:10:00.583
Δεν είναι επίσης κάποιος φυσικός νόμος.

0:10:00.583,0:10:04.070
Τα πράγματα στην κοινωνία[br]δε λειτουργούν με βάση έναν φυσικό νόμο.

0:10:04.070,0:10:08.160
Είναι το πως τα άτομα, [br]η ατομικότητα ας το πούμε,

0:10:08.160,0:10:14.080
συνειδητοποιούν μέσα στην κοινωνία [br]που αλλάζει συνέχεια, τις ανάγκες τους

0:10:14.080,0:10:17.755
και πώς αυτές τις ανάγκες,[br]μέσα στις διαφορετικές κοινωνίες

0:10:17.755,0:10:21.573
προσπαθούν και καταφέρνουν[br]να τις κάνουν επιθυμίες,

0:10:21.573,0:10:25.199
συμβατές όμως [br]με τις δυνατότητες της εποχής

0:10:25.199,0:10:27.892
και με τα δεδομένα[br]της συγκεκριμένης περιόδου.

0:10:27.892,0:10:34.530
Οπότε, είναι πάρα πολύ έντονο[br]το θέμα της ατομικότητας και της επιθυμίας

0:10:34.530,0:10:36.902
έτσι ώστε να μπορούμε [br]να οργανώσουμε μια κοινωνία

0:10:36.902,0:10:38.994
και να φτιάξουμε τους κανόνες της.

0:10:39.874,0:10:44.114
Κι εδώ κατανοούμε ότι μπαίνει [br]το θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων,

0:10:44.114,0:10:50.401
το οποίο, δυστυχώς, στην εκπαίδευση,[br]δεν το αναλύουμε πάρα πολύ,

0:10:50.401,0:10:51.731
ειδικά παλιότερα,

0:10:51.731,0:10:53.186
και δεν το αναλύουμε και σε βάθος

0:10:53.186,0:10:56.231
για να κατανοούμε τι σημαίνει τελικά[br]για την κοινωνία μας,

0:10:56.231,0:10:58.335
ανθρώπινα ή ατομικά δικαιώματα.

0:10:58.335,0:11:01.196
Δεν είναι τόσο, όπως τα αντιλαμβανόμαστε,

0:11:01.196,0:11:04.816
η απαίτηση, «Έχω δικαίωμα[br]να κάνω αυτό που θέλω».

0:11:04.886,0:11:06.140
Δεν είναι το επιφανειακό,

0:11:06.140,0:11:09.800
«Θα κάνω ό,τι μου περάσει απ' το κεφάλι,[br]αρκεί να μην ενοχλώ τον άλλον».

0:11:09.800,0:11:13.466
Τα ατομικά δικαιώματα είναι η εκκίνηση

0:11:13.466,0:11:15.873
για να μπορέσουμε[br]να οργανώσουμε την κοινωνία μας.

0:11:15.873,0:11:20.001
Γιατί μέσα απ' αυτά θα μπορέσουμε [br]να φτιάξουμε το πλαίσιο, το νομοθετικό,

0:11:20.001,0:11:23.390
αλλά και στο επίπεδο[br]των διαπροσωπικών σχέσεων,

0:11:23.390,0:11:25.388
να συμπεριφερθούμε σωστά.

0:11:25.428,0:11:27.891
Να σημειώσω εδώ[br]ότι πριν από κάποιες δεκαετίες

0:11:27.891,0:11:29.451
ακόμα και στην Ελλάδα,

0:11:29.451,0:11:35.333
για να έχει νομιμοποίηση ηθική[br]και κοινωνική αλλά και νομική

0:11:35.333,0:11:39.851
ένα παντρεμένο ζευγάρι,[br]έπρεπε να έχει τελέσει τον γάμο.

0:11:40.243,0:11:43.713
Για να είναι ζευγάρι, να θεωρείται[br]στα μάτια της κοινωνίας και του νόμου,

0:11:43.713,0:11:47.318
ότι αυτοί οι δύο έχουν δικαίωμα [br]να είναι μαζί και να ζουν μαζί.

0:11:47.318,0:11:52.251
Σήμερα όμως, για μας[br]δεν είναι το ιερό μυστήριο, η τελετή.

0:11:52.278,0:11:53.343
Είναι η αγάπη.

0:11:53.343,0:11:56.830
Δηλαδή, αν δούμε ένα ζευγάρι[br]να είναι μαζί και να έχει οικογένεια

0:11:56.830,0:12:00.900
και να μην αγαπιέται,[br]για μας είναι σα να μην είναι ζευγάρι.

0:12:01.582,0:12:07.439
Άρα λοιπόν, η επιθυμία των ανθρώπων[br]για εμάς είναι πολύ πιο ισχυρή,

0:12:07.439,0:12:13.828
σαν κοινωνική παράμετρος,[br]από κάποια τελετή ή από τη θεία βούληση.

0:12:15.319,0:12:18.788
Και άμα το κατανοήσουμε αυτό[br]συνειδητοποιούμε αμέσως

0:12:18.788,0:12:21.520
ότι ενώ αυτό το κατανοούμε [br]για όλη την κοινωνία,

0:12:21.520,0:12:25.057
για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα δεν το κατανοούμε.

0:12:25.597,0:12:29.270
Είναι σαν να λέμε ότι[br]όλοι έχουν δικαίωμα να αγαπάνε

0:12:29.270,0:12:33.060
και να ρυθμίζουν τη ζωή τους με βάση [br]την αγάπη και τα γνήσια συναισθήματά τους

0:12:33.060,0:12:35.412
αλλά κάποιοι πρέπει [br]να κρίνονται και να ορίζονται

0:12:35.412,0:12:39.259
σύμφωνα με τοn θείο νόμο[br]ή σύμφωνα με έναn νόμο φυσικό

0:12:39.259,0:12:43.190
όπως εμείς κατανοούμε στο μυαλό μας και[br]χρησιμοποιούμε την έννοια της φυσικότητας.

0:12:43.190,0:12:44.953
Ακόμα μάλιστα και οι ίδιοι...

0:12:44.953,0:12:49.409
Άμα έχετε διαβάσει αντιδράσεις [br]μητροπολιτών, ατόμων της ιεραρχίας

0:12:49.409,0:12:52.989
για το σύμφωνο συμβίωσης, θα δείτε [br]ότι ακόμα και οι ιεράρχες κατανοούν

0:12:52.989,0:12:58.473
και σου λέει ότι «ΟΚ, δεν μπορώ να βγάλω[br]τον νόμο της παλαιάς ή της καινής διαθήκης

0:12:58.473,0:13:01.602
για να τους πείσω, θα προσπαθήσω[br]να χρησιμοποιήσω κάποια ορολογία

0:13:01.602,0:13:04.989
που να τονίζει τη φυσιολογία,[br]να χρησιμοποιήσω κάποιους ιατρικούς όρους,

0:13:04.989,0:13:08.430
να βρω μια άλλη αυθεντία[br]για να πείσω ότι αυτό είναι κάτι κακό

0:13:08.430,0:13:11.051
και πρέπει να περιορίσουμε[br]τα δικαιώματα των ανθρώπων».

0:13:11.051,0:13:15.871
Αλλά πάντως, δε δεχόμαστε[br]ότι η επιθυμία τους είναι αυτή

0:13:15.871,0:13:19.131
που θα καθορίσει τη ζωή τους.

0:13:19.131,0:13:22.932
Και πηγαίνουμε μετά λοιπόν,[br]κατευθείαν στις κοινωνικές αντιλήψεις.

0:13:23.592,0:13:26.674
Σε ποιο επίπεδο βρισκόμαστε σήμερα[br]και πώς αυτές αλλάζουν.

0:13:26.958,0:13:29.359
Τα μεγάλα ερωτήματα, πού οφείλεται,

0:13:29.359,0:13:32.140
αν τους χρηματοδοτούν,[br]αν μας δίνουν κάρτες κάποιοι

0:13:32.140,0:13:35.309
και γι' αυτόν τον λόγο έχουμε χρήματα[br]κι αγοράζουμε φαντεζί ρούχα

0:13:35.309,0:13:38.878
και γινόμαστε ξέρω γω, κάτι,[br]ακούγονται κι αυτά.

0:13:38.878,0:13:41.688
Ή τις ανησυχίες και τα άγχη[br]που έχουν οι γονείς.

0:13:41.688,0:13:44.218
Έφταιξα σε κάτι,[br]μήπως δεν ήταν σωστό το πρότυπο

0:13:44.218,0:13:47.300
που είχα απέναντι στο παιδί μου,[br]το γονεϊκό πρότυπο που λέμε;

0:13:47.300,0:13:53.738
Και υπάρχουν κι εκεί ένα σωρό[br]από ερμηνείες, παλιότερες και Φροϋδικές

0:13:53.779,0:13:57.211
για το πώς πρέπει να είναι ο μπαμπάς[br]και η μαμά, οι ρόλοι των φύλων κτλ.

0:13:57.211,0:14:00.869
Όλα αυτά, όμως, τα ερωτήματα[br]πρέπει να κατανοούμε ότι έχουν βγει...

0:14:00.869,0:14:04.952
Μάλλον, το ερώτημα [br]αναδεικνύει τις αντιλήψεις

0:14:04.952,0:14:07.728
και το ίδιο το ερώτημα[br]δεν μπορεί να μας δώσει την απάντηση

0:14:07.728,0:14:09.758
και δεν έχουμε καταφέρει[br]να βρούμε απάντηση

0:14:09.758,0:14:12.297
και μάλλον έχει πρόβλημα[br]το ίδιο το ερώτημα.

0:14:12.764,0:14:14.859
Αυτό πρέπει να αναθεωρήσουμε.

0:14:15.199,0:14:19.527
Και φτάνουμε και σε ακραίες αντιλήψεις,[br]σαν αυτή που διάβασα προχθές.

0:14:19.527,0:14:22.867
Στην Τσετσενία μάθαμε[br]για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης

0:14:22.867,0:14:25.419
και το μήνυμα που προσπαθεί[br]να περάσει η κυβέρνηση είναι

0:14:25.419,0:14:27.307
«Σκοτώστε τα παιδιά σας».

0:14:27.307,0:14:30.904
Μην ξεχνάμε, μας φαίνεται τρομακτικό αυτό,[br]μας φαίνεται πολύ απομακρυσμένο,

0:14:30.904,0:14:35.649
αλλά μέχρι δεκαετία '70[br]και στην Ελλάδα και αρχές '80

0:14:35.649,0:14:38.330
τα εγκλήματα τιμής δεν ήταν κάτι άγνωστο.

0:14:38.330,0:14:42.188
Το παιδί, δηλαδή, [br]που με τη συμπεριφορά του

0:14:42.188,0:14:46.197
κατέστρεφε την τιμή της οικογένειας,[br]όπως την ονόμαζε η κοινωνία,

0:14:46.197,0:14:48.461
κινδύνευε ακόμα κι η ζωή του.

0:14:48.461,0:14:50.917
Τέτοια περιστατικά[br]έχουμε ακόμα και σήμερα.

0:14:51.997,0:14:55.399
Μέσα απ' αυτές τις ιδεολογίες[br]που παλιότερα μπορεί να ήταν οι θρησκείες,

0:14:55.399,0:14:57.568
σήμερα μπορεί να είναι[br]άλλου τύπου ιδεολογίες,

0:14:57.568,0:15:01.523
κατανοούμε ότι πάντα κάθε κοινωνία[br]έχει ένα πολύ ισχυρό φαντασιακό,

0:15:01.523,0:15:06.168
που είναι ο «identifier»,[br]ο «ταυτοτητοποιητής» της.

0:15:07.207,0:15:10.787
Και στη σύγχρονη Ελληνική κοινωνία,[br]δεν είμαστε σίγουροι ποιος είναι αυτός.

0:15:10.787,0:15:14.045
Μπλεκόμαστε και δεν μπορεί να γίνει[br]πολύ καλά ο κοινωνικός διάλογος.

0:15:14.045,0:15:17.248
Έχουμε πρόβλημα στον κοινωνικό διάλογο.

0:15:17.248,0:15:21.238
Γενικά, θέλουμε να λέμε ότι δεν είμαστε [br]μια κοινωνία ολοκληρωτικού τύπου,

0:15:21.238,0:15:23.818
ότι δεν έχουμε πολύ συγκεκριμένους ρόλους

0:15:23.818,0:15:26.737
για το πώς ο άνθρωπος [br]πρέπει να ζήσει τη ζωή του,

0:15:26.737,0:15:30.829
αλλά παρ' όλα αυτά δε μπορούμε να κάνουμε[br]έναν ανοιχτό κι ειλικρινή διάλογο.

0:15:31.729,0:15:37.787
Και υπάρχει, αν διαβάσετε τα σχόλια[br]και στη δημόσια διαβούλευση

0:15:37.787,0:15:41.850
που έχουν βγει τώρα για τη νομική [br]αναγνώριση της ταυτότητας φύλου,

0:15:41.850,0:15:45.407
ή τα σχόλια που ήταν[br]για το σύμφωνο συμβίωσης επίσης,

0:15:45.407,0:15:49.167
υπάρχει πάντα αυτός ο φόβος[br]ότι είναι τα ύστερα του κόσμου.

0:15:50.047,0:15:53.117
Ο Θεός θα μας τιμωρήσει,[br]Σόδομα και Γόμορρα,

0:15:53.117,0:15:55.119
η κοινωνία μας καταστρέφεται...

0:15:55.119,0:15:58.065
Και ποια είναι τελικά[br]η κοινωνία που καταστρέφεται;

0:15:59.565,0:16:03.322
Είναι η κοινωνία που είχε[br]τους έμφυλους διαχωρισμούς παγιωμένους.

0:16:03.322,0:16:07.836
Αυτή η κοινωνία όντως καταστρέφεται.

0:16:07.836,0:16:11.816
Το θέμα είναι να δούμε πώς[br]θα μετασχηματιστεί σε κάτι διαφορετικό.

0:16:11.816,0:16:14.579
Δηλαδή, βιώνουμε [br]έναν θάνατο σαν κοινωνία,

0:16:14.579,0:16:17.928
τον φαντασιακό, εννοώ,[br]το βιώνει τον θάνατο της κοινωνίας,

0:16:17.928,0:16:19.479
και δεν είμαστε έτοιμοι να δούμε

0:16:19.479,0:16:21.866
πώς θα δουλέψουμε [br]για να φέρουμε κάτι καινούριο.

0:16:21.866,0:16:23.917
Κι ειδικά μέσα στον χώρο της εκπαίδευσης.

0:16:23.917,0:16:25.226
Τι γίνεται στην εκπαίδευση;

0:16:25.226,0:16:28.257
Είμαστε εμείς, οι εκπαιδευτικοί, [br]επιμορφωμένοι και ικανοί

0:16:28.257,0:16:31.538
να κάνουμε προγράμματα[br]για τις έμφυλες ταυτότητες;

0:16:31.538,0:16:34.821
Μήπως δεν είμαστε;[br]Είμαστε τελικά επιστήμονες ή δεν είμαστε;

0:16:34.821,0:16:37.996
Περιμένουμε από το κράτος [br]να μας επιμορφώσει

0:16:37.996,0:16:40.359
και να μας πει «Αυτό θα διδάσκετε»,

0:16:40.359,0:16:45.456
ή έχουμε τη δυνατότητα μόνοι μας[br]να το διερευνήσουμε, να αλληλομορφωθούμε,

0:16:45.476,0:16:47.665
να καλέσουμε ειδικούς

0:16:47.665,0:16:49.950
και να μπορέσουμε εμείς[br]να το συζητήσουμε στα παιδιά;

0:16:49.950,0:16:52.807
Γιατί πίσω από τις έμφυλες ταυτότητες[br]δεν είναι κάτι σύνθετο.

0:16:52.807,0:16:57.490
Είναι η αγωνία οποιουδήποτε[br]ανθρώπου στη ζωή.

0:16:57.830,0:17:01.018
Τι σημαίνει να είσαι άντρας, γυναίκα,[br]ή οποιοδήποτε φύλο.

0:17:01.036,0:17:04.023
Και τι επιπτώσεις έχει αυτό[br]και πώς μπορώ να χτίσω τη ζωή μου.

0:17:04.023,0:17:06.567
Από την εμπειρία μας, λοιπόν,[br]σαν Πολύχρωμο Σχολείο,

0:17:06.567,0:17:10.988
έχουμε δει ότι αυτά τα προγράμματα[br]είναι πάρα πολύ απλά στη βάση τους.

0:17:10.988,0:17:12.479
Πάρα πολύ ενδιαφέροντα,

0:17:12.479,0:17:16.199
καμιά σχέση με τον ηθικό πανικό[br]που έχει επικρατήσει στη δημόσια συζήτηση.

0:17:16.199,0:17:19.276
Κι είναι κάτι που ενδιαφέρει [br]απίστευτα τα παιδιά

0:17:19.276,0:17:21.251
γιατί απαντά στα άμεσα ερωτήματά τους

0:17:21.251,0:17:23.683
και σχετίζεται με την πραγματική[br]ζωή που θα ζήσουν.

0:17:23.683,0:17:26.277
Για όλα τα παιδιά, όχι για κάποια παιδιά.

0:17:26.277,0:17:28.998
Τα προγράμματα αυτά[br]δε γίνονται για να είναι ΟΚ

0:17:28.998,0:17:31.459
και να ενταχθούν κάποια ΛΟΑΤΚΙ παιδιά.

0:17:31.459,0:17:39.148
Αυτό βελτιώνει την αυτοαποδοχή[br]και την αυτοεικόνα όλων των παιδιών.

0:17:39.148,0:17:43.230
Άρα γνωρίζουμε εμείς οι εκπαιδευτικοί[br]ότι σίγουρα τους βοηθάει

0:17:43.230,0:17:46.768
ακόμα και στη γνωστική τους εξέλιξη

0:17:46.768,0:17:49.738
και στις σημαντικές αποφάσεις[br]που θα πάρουν στη ζωή τους.

0:17:49.738,0:17:51.788
Αυτό το ξέρουμε,[br]είναι γνωστά πράγματα αυτά.

0:17:51.788,0:17:53.278
Όποιος μελετήσει λίγο,

0:17:53.278,0:17:57.069
έχουν βγει και τ' αποτελέσματα[br]από τη διεθνή εμπειρία,

0:17:57.069,0:18:02.338
ότι φτιάχνοντας ένα σχολείο συμπεριληπτικό[br]σε θέματα σεξουαλικού προσανατολισμού,

0:18:02.338,0:18:05.914
ταυτότητας φύλου, [br]χαρακτηριστικών φύλου, έκφρασης φύλου,

0:18:05.914,0:18:08.664
τα θετικά αποτελέσματα[br]είναι για όλα τα παιδιά

0:18:08.664,0:18:10.409
και μάλιστα δεν είναι απροσδιόριστα.

0:18:10.409,0:18:15.248
Μπορούμε να τα μετρήσουμε [br]και στο επίπεδο καθαρά της επίδοσης.

0:18:15.428,0:18:18.009
Πάνω στο μαθησιακό, στους βαθμούς τους.

0:18:19.948,0:18:21.671
Τι είναι αυτό που μπλοκάρει σ' εμας

0:18:21.671,0:18:25.021
και δεν μπορούμε να σταθούμε[br]ως επιστήμονες στην εκπαίδευση;

0:18:25.021,0:18:26.899
Ο χρόνος τελείωσε και το κλείνω.

0:18:26.899,0:18:30.829
Αυτό που μας εμποδίζει είναι [br]αυτό το φαντασιακό που έχουμε από πίσω.

0:18:30.829,0:18:34.792
Είναι τελικά η Εκκλησία,[br]είναι η θρησκεία το φαντασιακό;

0:18:35.992,0:18:41.619
Αξίζει να γνωρίζουμε ότι στην Ελληνική[br]ακόμα και Ορθόδοξη Εκκλησία

0:18:41.619,0:18:45.762
υπάρχουν πάρα πολλές φωνές διαφορετικές,[br]κυριαρχούν ίσως οι πιο ακραίες.

0:18:45.762,0:18:47.299
Δεν πρέπει να μας επηρεάζουν.

0:18:47.299,0:18:50.845
Υπάρχουν πολλές φωνές[br]και θεολόγων και πιστών ανθρώπων

0:18:50.845,0:18:57.030
που επενδύουν και στη θεολογία[br]της απελευθέρωσης.

0:18:57.790,0:19:00.043
Υπάρχει ακόμα [br]και το Ευαγγέλιο που μας λέει

0:19:00.043,0:19:04.536
ότι δεν υπάρχει άντρας και γυναίκα,[br]«οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ».

0:19:04.536,0:19:07.488
Υπάρχουν πολλές προσεγγίσεις[br]και το βασικότερο είναι αυτή...

0:19:07.488,0:19:10.460
Ίσως στον Χριστιανισμό έχουμε[br]και τη δυνατότητα να κατανοήσουμε

0:19:10.460,0:19:17.868
πως είναι άλλο πράγμα το γράμμα του νόμου[br]κι άλλο πράγμα η ουσία και το πνεύμα.

0:19:18.248,0:19:22.791
Παρ' όλα αυτά όμως, ξέρουμε[br]ότι οι εκπαιδευτικοί διστάζουν.

0:19:22.791,0:19:25.312
Στα περισσότερα σχολεία[br]δεν έχει γίνει κανένα πρόγραμμα

0:19:25.312,0:19:27.661
και μάλιστα,[br]από προσωπική μου παρατήρηση

0:19:27.661,0:19:31.153
έχουν ενισχυθεί τα προγράμματα[br]θεολογικής κατεύθυνσης,

0:19:31.153,0:19:36.279
ειδικά με τον φόβο των αντιδράσεων,[br]επισκέψεις σε μοναστήρια κλπ.

0:19:38.219,0:19:41.957
Βρισκόμαστε τώρα σε μια φάση, λοιπόν,[br]που έχει υπάρξει ένας κοινωνικός πανικός.

0:19:41.957,0:19:44.925
Έχουμε τρία νομοσχέδια [br]απ' το 2005 μέχρι σήμερα

0:19:44.925,0:19:49.207
που έχουν διεκδικήσει κάποια δικαιώματα[br]αλλά περιμένουμε γενικά την ισότητα.

0:19:49.207,0:19:51.460
Και το νομοσχέδιο[br]για την ισότητα στον γάμο,

0:19:51.460,0:19:55.840
περιμένουμε τώρα και το νομοσχέδιο[br]με τη νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου

0:19:55.840,0:20:00.112
και ευελπιστούμε ότι αυτό [br]θα οδηγήσει σε μια κοινωνία

0:20:00.112,0:20:02.270
που θα αρχίσει [br]να αμφισβητεί τις ιεραρχίες.

0:20:02.270,0:20:05.500
Ίσως η πιο φυσικοποιημένη ιεραρχία[br]που υπάρχει στην κοινωνία μας,

0:20:05.500,0:20:07.690
είναι η ιεραρχία [br]που στηρίζεται πάνω στο φύλο.

0:20:07.690,0:20:09.765
Τις υπόλοιπες μπορούμε [br]να τις κατανοήσουμε,

0:20:09.765,0:20:15.116
που στηρίζονται πάνω στο χρήμα[br]ή στη μόρφωση ή οποιαδήποτε άλλη ιεραρχία.

0:20:17.774,0:20:19.410
Κλείνοντας να πω το εξής:

0:20:19.410,0:20:23.705
Ακόμα κι απ' τον προοδευτικό κόσμο[br]υπάρχει ο προβληματισμός

0:20:23.705,0:20:28.172
«Τι είναι όλο αυτό το θέμα[br]με τον ακτιβισμό των ταυτοτήτων,

0:20:28.172,0:20:32.538
με τις πολλές ταμπέλες,[br]μήπως αυτοπεριθωριοποιείστε,

0:20:32.538,0:20:36.160
μήπως δημιουργείτε γκέτο,[br]μήπως τελικά τα παιδιά

0:20:36.160,0:20:40.479
τα βάζετε σε διαδικασίες αμφισβήτησης[br]του εαυτού τους και της πορείας τους

0:20:40.479,0:20:43.481
που θα τους οδηγήσουν[br]σε ένα προσωπικό μπέρδεμα».

0:20:43.881,0:20:46.903
Εδώ θα πω κάτι που διάβασα[br]τις τελευταίες μέρες στο Ίντερνετ

0:20:46.903,0:20:49.416
και μου φάνηκε αρκετά πετυχημένο.

0:20:50.386,0:20:53.198
Οι γάτες μας δίνουν ένα σοφό παράδειγμα.

0:20:53.198,0:20:58.974
Είναι άλλο πράγμα τελείως[br]να σε βάζουν μέσα σ' ένα κουτί με τη βία

0:20:58.974,0:21:01.890
και να σε κρατούν εκεί κλεισμένο/η

0:21:01.890,0:21:06.286
κι άλλο πράγμα το να μπαίνεις σ' ένα κουτί[br]για να το εξερευνήσεις,

0:21:06.286,0:21:10.642
για να μείνεις, για να καλύψεις [br]τις ανάγκες σου, για οποιοδήποτε λόγο,

0:21:10.642,0:21:14.362
και να ξέρεις ότι μπορείς να βγεις [br]από αυτό το κουτί οποιαδήποτε στιγμή.

0:21:14.362,0:21:19.402
Αυτά τα κουτιά, δυστυχώς, είναι απαραίτητα[br]ακόμα για να μπορούμε να επικοινωνήσουμε.

0:21:19.402,0:21:22.529
Κι αν ξέρουμε και μας φρικάρει[br]κι ανατριχιάζουμε με το ενδεχόμενο

0:21:22.529,0:21:26.085
ότι υπάρχουν κοινωνίες που απαγορεύουν [br]αυτούς τους προσδιορισμούς,

0:21:26.085,0:21:32.132
όπως είναι το Ιράν, σου λέει «Εμείς δεν[br]έχουμε γκέι, ΛΟΑΤ, λεσβίες, οτιδήποτε»,

0:21:32.132,0:21:36.582
ή η Τσετσενία, το πρόσφατο παράδειγμα,

0:21:36.608,0:21:39.701
φρικάρουμε, ανατριχιάζουμε [br]γιατί καταλαβαίνουμε τι σημαίνει αυτό

0:21:39.701,0:21:41.632
για τις ζωές των ανθρώπων που ζουν εκεί,

0:21:41.632,0:21:46.442
τι επιπτώσεις έχει για τη ζωή τους[br]και είναι πραγματικά κάτι τρομακτικό.

0:21:46.822,0:21:51.483
Να συνειδητοποιήσουμε όμως ότι και[br]για τη δική μας εκπαίδευση ισχύει αυτό.

0:21:51.483,0:21:56.123
Εμείς δεν έχουμε [br]στην εκπαίδευσή μας ΛΟΑΤΚΙ παιδιά,

0:21:56.123,0:21:59.222
δεν έχουν τα βιβλία μας ΛΟΑΤΚΙ παιδιά,[br]δεν έχουν τα μαθήματά μας,

0:21:59.222,0:22:00.618
δεν υπάρχει κανένα πρότυπο,[br]

0:22:00.618,0:22:05.069
και τα παιδιά περνώντας [br]το πιο σημαντικό στάδιο της ζωής τους

0:22:05.069,0:22:08.883
που θα μπορέσουν να χτίσουν[br]τις προσδοκίες τους για το μέλλον,

0:22:08.883,0:22:13.204
μια θετική αυτοεικόνα,[br]να μη ζήσουν τη ζωή τους μέσα στο στρες,

0:22:13.204,0:22:16.813
μες στον πανικό, μέσα στην άμυνα,

0:22:16.813,0:22:19.642
δεν μπορούν να το κάνουν[br]κι αυτό γίνεται ακόμα και σήμερα.

0:22:19.642,0:22:22.603
Όπως το είχα βιώσει εγώ[br]πριν από τέσσερις δεκαετίες

0:22:22.603,0:22:26.886
το βιώνουν και σήμερα τα παιδιά[br]και πρέπει επιτέλους κάτι να κάνουμε.

0:22:26.956,0:22:28.424
Ευχαριστώ πολύ.

0:22:28.424,0:22:30.150
(Χειροκρότημα)