WEBVTT

00:00:01.110 --> 00:00:04.159
Kako morski puž hvata ribu?

00:00:04.183 --> 00:00:06.706
Mislim, radi se o pužu, dakle, spor je,

00:00:06.730 --> 00:00:09.645
a riba nije.

00:00:10.110 --> 00:00:12.149
Međutim, ovo se ipak dešava.

NOTE Paragraph

00:00:12.817 --> 00:00:15.419
Sakriven pod peskom je puž konus.

00:00:15.443 --> 00:00:18.230
A ta narandžasta stvar koju vidite
je nešto nalik jeziku.

00:00:18.254 --> 00:00:20.071
Nazivamo je surlom.

00:00:20.095 --> 00:00:24.975
Koristi je da prati i savlada
ovu neupućenu ribu.

00:00:26.046 --> 00:00:28.194
U ovoj interakciji između
grabljivice i plena,

00:00:28.194 --> 00:00:31.395
očito se ne radi o vašim
uobičajenim plodovima mora.

00:00:31.419 --> 00:00:34.482
Ovo su morske ubice.

00:00:35.102 --> 00:00:38.045
A njihovo omiljeno oružje je otrov.

00:00:38.069 --> 00:00:42.332
Otrov, poput otrova koji zatičete
kod otrovnih zmija i škorpija,

00:00:42.356 --> 00:00:46.935
ovi morski puževi koriste svoj otrov
da savladaju ribe, crve

00:00:46.959 --> 00:00:48.240
i druge puževe.

NOTE Paragraph

00:00:48.264 --> 00:00:49.716
A otrov ovih puževa

00:00:49.740 --> 00:00:50.904
nije nešto pojedinačno,

00:00:50.928 --> 00:00:54.577
zapravo se radi o koktelu
otrovnih molekula

00:00:54.601 --> 00:00:59.132
koji su upakovani i isporučeni
preko lažnog zuba koji se naziva radulom.

00:00:59.156 --> 00:01:02.133
Možete da posmatrate radule
kao potkožne igle.

00:01:02.157 --> 00:01:03.323
Sad, ne brinite,

00:01:03.347 --> 00:01:05.599
ovi puževi pametno koriste igle

00:01:05.623 --> 00:01:08.122
jer svaku radulu mogu
da upotrebe samo jednom.

NOTE Paragraph

00:01:08.146 --> 00:01:11.249
Na osnovu vašeg ličnog znanja
o otrovnim organizmima,

00:01:11.273 --> 00:01:15.151
kao i snimka koji sam vam upavo prikazala
a koji će vas držati budne po noći,

00:01:15.175 --> 00:01:18.944
možete da pomislite
da je otrov opasan i skroz loš.

00:01:18.968 --> 00:01:20.865
Pa, i da i ne.

00:01:20.889 --> 00:01:22.815
Ispravnije razmišljanje o otrovu

00:01:22.839 --> 00:01:27.426
je da razmišljate o njemu
i kao superzlikovcu i kao superheroju.

NOTE Paragraph

00:01:27.450 --> 00:01:30.966
U mojoj laboratoriji izučavamo evoluciju
otrova kod ovih morskih puževa

00:01:30.990 --> 00:01:32.514
kao silu na strani dobra.

00:01:32.538 --> 00:01:34.093
Zvuči nategnuto

00:01:34.117 --> 00:01:35.712
ili možda čak kao zmijsko ulje,

00:01:35.736 --> 00:01:36.909
ali zapravo,

00:01:36.933 --> 00:01:39.742
iako su tu negde i zmije prisutne,
proizvod je verodostojan.

00:01:39.742 --> 00:01:42.156
Jedan od razloga zašto
je otrov tako uspešan

00:01:42.180 --> 00:01:47.337
je zato što fizičko ratovanje
preobraća u biohemijsko.

00:01:47.361 --> 00:01:51.535
Dok se obično interakcija između plena
i grabljivice zasniva na sirovoj snazi,

00:01:51.559 --> 00:01:53.736
otrov je prebacuje na molekularni nivo.

00:01:53.760 --> 00:01:55.879
I nije veličina važna,

00:01:55.903 --> 00:01:58.006
već smeša vašeg otrovnog arsenala.

00:01:58.030 --> 00:02:00.561
Hemija toksina u vašem arsenalu

00:02:00.585 --> 00:02:04.030
je ono što će da omogući
Davidu da porazi Golijata.

00:02:04.054 --> 00:02:07.411
A u našem scenariju, David je očito puž.

NOTE Paragraph

00:02:07.435 --> 00:02:10.578
Druga osobina otrova
zbog koje je uspešan

00:02:10.602 --> 00:02:14.836
je to što toksini deluju
preciznošću švajcarskog vojničkog noža.

00:02:14.860 --> 00:02:16.059
Dakle, ovi toksini

00:02:16.083 --> 00:02:19.875
potiču iz uporišta koja pomažu
organizmu da funkcioniše.

00:02:19.899 --> 00:02:23.434
Stoga oni ciljaju krv, mozak i membrane.

00:02:23.458 --> 00:02:26.037
Bilo da se radi o otrovu puža ili zmije,

00:02:26.061 --> 00:02:28.537
svi oni imaju sastojke
koji mogu da uzrokuju stvari

00:02:28.561 --> 00:02:30.593
poput zgrušavanja vaše krvi,

00:02:30.617 --> 00:02:32.403
nešto što nazivamo „hemotoksičnošću”.

00:02:32.427 --> 00:02:36.467
Ili uzrokuju da vam neuroni u mozgu
ne funkcionišu normalno,

00:02:36.467 --> 00:02:38.045
a to nazivamo „neurotoksičnošću”.

00:02:38.045 --> 00:02:42.411
Ili poseduju otrove koji buše rupe
na membranama vaših ćelija,

00:02:42.435 --> 00:02:45.708
zbog čega one pucaju
i, u suštini, eksplodiraju,

00:02:45.708 --> 00:02:47.483
nešto što nazivamo „citotoksičnošću”.

00:02:47.483 --> 00:02:49.693
Ćelijska eksplozija, ljudi.

00:02:49.717 --> 00:02:52.653
Ako to nije svemoćno i sveprisutno,

00:02:52.677 --> 00:02:53.944
ništa nije.

NOTE Paragraph

00:02:53.968 --> 00:02:55.564
A sad malo o meni

00:02:55.588 --> 00:02:57.999
i zašto sam toliko opsednuta otrovom.

00:02:58.579 --> 00:03:00.347
Odrasla sam u Njujorku

00:03:00.371 --> 00:03:03.387
sa prinudnim pristupom
Muzeju prirodnjačke istorije.

00:03:03.411 --> 00:03:04.799
Kažem „prinudnim pristupom”

00:03:04.823 --> 00:03:06.289
jer sam jedna od petoro dece,

00:03:06.313 --> 00:03:09.894
a moji roditelji su koristili muzeje
kao oblik produženog boravka.

00:03:10.253 --> 00:03:11.452
Imali smo dva pravila:

00:03:11.476 --> 00:03:12.737
niko ne sme da se izgubi

00:03:12.761 --> 00:03:15.087
i susret sa mamom i tatom
je kod afričkih slonova

00:03:15.111 --> 00:03:17.483
u 5:30 kada se muzej zatvara.

00:03:17.507 --> 00:03:23.138
Ti dani bez ikakvog nadzora
kada smo jurcali hodnicima muzeja

00:03:23.162 --> 00:03:25.974
su bili ispunjeni
avanturama i istraživanjem.

00:03:25.998 --> 00:03:28.569
A upravo se tako osećam
kada izučavam otrov.

00:03:28.593 --> 00:03:30.307
Radi se o naučnoj avanturi.

00:03:30.331 --> 00:03:35.587
Hrabro istražujemo ovaj entitet
koji povezuje prirodu i čovečanstvo.

NOTE Paragraph

00:03:35.611 --> 00:03:37.817
Drugi razlog zašto sam opsednuta otrovom

00:03:37.841 --> 00:03:39.585
je njegova dualnost.

00:03:39.609 --> 00:03:43.252
Kada ubrizgate u organizam
sastojke iz otrovnog arsenala,

00:03:43.276 --> 00:03:45.633
otrov može da ubije ili izleči.

00:03:45.657 --> 00:03:48.299
Na molekularnom nivou,
dešava se nekoliko stvari.

00:03:48.601 --> 00:03:51.704
Videli ste jednu od njih, paraliza ribe.

00:03:52.134 --> 00:03:54.666
To se dešava jer toksini u otrovu

00:03:54.690 --> 00:03:57.927
napadaju to kako riblje ćelije
međusobno komuniciraju,

00:03:57.951 --> 00:03:59.982
sprečavajući je da otpliva.

NOTE Paragraph

00:04:00.006 --> 00:04:03.334
Postoje li druge stvari
koje bih želela da otrov napadne?

00:04:03.760 --> 00:04:04.926
Zasigurno.

00:04:04.950 --> 00:04:06.768
A jedna od njih je rak.

00:04:06.792 --> 00:04:08.848
Karcinoidni tumori su ćelije.

00:04:08.872 --> 00:04:10.031
I kao i sve ćelije,

00:04:10.055 --> 00:04:13.228
komuniciraju međusobno
i sa neposrednim okruženjem.

00:04:13.252 --> 00:04:15.434
Voleli bismo da otkrijemo sastojke otrova

00:04:15.458 --> 00:04:19.354
koji su veoma dobri u ometanju
komunikacije između ćelija tumora.

00:04:19.378 --> 00:04:24.188
Slično tome kako je otrov omeo
ćelijsku komunikaciju kod ribe

00:04:24.212 --> 00:04:26.291
i riba nije mogla da otpliva.

NOTE Paragraph

00:04:26.315 --> 00:04:29.654
U mojoj laboratoriji,
izučavamo rak kao kanalopatiju.

00:04:29.998 --> 00:04:33.405
U suštini to znači
da tražimo sastojke otrova

00:04:33.429 --> 00:04:37.231
koji bi ciljali kanale koji su
prekomerno izraženi kod ćelija tumora

00:04:37.231 --> 00:04:38.564
nasuprot normalnim ćelijama.

00:04:38.564 --> 00:04:41.085
Rak na koji smo trenutno
najviše usredsređeni

00:04:41.109 --> 00:04:42.442
je rak jetre.

00:04:42.466 --> 00:04:44.808
A to je zato što od 1980-ih,

00:04:44.832 --> 00:04:47.537
stopa smrtnosti
od raka jetre se udvostručila

00:04:47.561 --> 00:04:49.942
i radi se o sve većoj pretnji u SAD-u.

NOTE Paragraph

00:04:49.966 --> 00:04:52.584
U ispitivanju gde smo imali
ćelije raka grlića materice,

00:04:52.584 --> 00:04:55.483
neuroblastoma, prostate i jetre,

00:04:55.507 --> 00:04:57.998
otrkili mo da jedan
sastojak iz puža terebrida

00:04:58.022 --> 00:05:01.315
čini se da napada karcinoidne ćelije jetre

00:05:01.339 --> 00:05:05.022
i isključivo karcinoidne ćelije jetre
i nijedne druge na kojima je testirano.

00:05:05.046 --> 00:05:08.490
Potom smo uzeli ovo jedinjenje
i ubrizgali ga u mišje modele

00:05:08.514 --> 00:05:10.507
koji su imali karcinoidne ćelije jetre,

00:05:10.531 --> 00:05:13.766
ono je značajno inhibiralo rast tumora.

00:05:13.790 --> 00:05:16.006
I dalje nismo potpuno sigurni 
kako ovo deluje,

00:05:16.030 --> 00:05:17.895
i dalje istražujemo mehanizam

00:05:17.919 --> 00:05:20.673
i kako možemo da jedinjenje
učinimo efikasnijim,

00:05:20.697 --> 00:05:22.640
te ne možete da pohitate u apoteku

00:05:22.664 --> 00:05:26.847
i poručite terapijski tretman za rak jetre
na bazi puževa ubica.

00:05:26.871 --> 00:05:28.109
Još uvek ne.

NOTE Paragraph

00:05:28.450 --> 00:05:30.283
U suštini, smatramo da se dešava

00:05:30.307 --> 00:05:33.823
to da jedinjenje blokira
specifične kanale,

00:05:33.847 --> 00:05:36.609
sprečavajući prenos specifične hemikalije

00:05:36.633 --> 00:05:38.846
koja dovodi do nizvodne signalizacije

00:05:38.870 --> 00:05:43.132
i omogućuje tumoru da se množi
i da za sebe prikuplja krv.

00:05:43.156 --> 00:05:46.133
Naše izučavanje otrovnih jedinjenja

00:05:46.157 --> 00:05:48.848
da bismo otkrili lekove
za ljudske bolesti i poremećaje

00:05:48.872 --> 00:05:50.156
nije novina,

00:05:50.180 --> 00:05:52.950
radi se o nečemu što nazivamo
otkrićem prirodnih lekova

00:05:52.974 --> 00:05:54.784
i dešava se već vekovima

00:05:54.808 --> 00:05:56.990
i to u kulturama širom sveta.

00:05:57.014 --> 00:05:59.474
Otrovi nam ne pružaju
samo nova strava jedinjenja,

00:05:59.498 --> 00:06:02.284
već nam i pružaju nove načine razmišljanja

00:06:02.308 --> 00:06:05.185
o tome kako lečimo
ljudske bolesti i poremećaje.

00:06:05.521 --> 00:06:07.267
I daću vam tri primera.

NOTE Paragraph

00:06:07.291 --> 00:06:10.117
Prvi je o puževima ubicama, naravno.

00:06:10.141 --> 00:06:14.037
Dakle, prvi lek od ovih puževa
koji se nalazi na tržištu

00:06:14.061 --> 00:06:16.863
se naziva zikonotid ili prialt

00:06:16.887 --> 00:06:20.989
i koristi se kao tretman za hronični bol
kod pacijenata sa HIV-om i rakom.

00:06:21.013 --> 00:06:23.790
Terapija bola prialtom
ne izaziva zavisnost.

00:06:24.227 --> 00:06:28.185
Tri čarobne reči kada razmišljate
o tome kako trenutno lečimo bol.

00:06:28.209 --> 00:06:31.550
Koristimo stvari koje
uzimaju veliki danak u vidu zavisnosti.

00:06:31.574 --> 00:06:32.743
Setite se morfijuma

00:06:32.767 --> 00:06:35.609
ili se setite bilo kog
vama omiljenog opioida koji postoji.

00:06:35.633 --> 00:06:36.895
Ono što su puževi uradili

00:06:36.919 --> 00:06:41.332
jeste da su nam pokazali način
kako da lečimo bol bez zavisnosti,

00:06:41.356 --> 00:06:42.506
a to je ogromna stvar.

NOTE Paragraph

00:06:43.055 --> 00:06:46.364
Sledeći primer dolazi
od brazilske ljutice.

00:06:46.388 --> 00:06:49.776
Iz ovih zmija smo dobili
jedinjenje koje se naziva kaptopril.

00:06:49.800 --> 00:06:52.879
Kaptopril se koristi za lečenje
visokog krvnog pritiska

00:06:52.903 --> 00:06:55.403
i kaptopril je revolucionaran lek.

00:06:55.427 --> 00:06:57.577
Međutim, ne isključivo sam po sebi,

00:06:57.601 --> 00:07:00.529
već jer je unapredio čitavu klasu lekova

00:07:00.553 --> 00:07:02.609
koji se nazivaju ACE inhibitori,

00:07:02.633 --> 00:07:06.133
koji se najčešće propisuju
za lečenje hipertenzije

00:07:06.157 --> 00:07:07.585
i zatajenja srca.

NOTE Paragraph

00:07:07.609 --> 00:07:11.387
Poslednji primer je otrovni bradavičar.

00:07:11.411 --> 00:07:15.332
A ovo je uistinu uzbudljiv primer
razumevanja ekologije

00:07:15.356 --> 00:07:16.705
ovih organizama

00:07:16.729 --> 00:07:19.037
i njenog spajanja
sa otkrićem učinkovitih lekova.

00:07:19.061 --> 00:07:21.125
A otrovni bradavičari kad jedu banče.

00:07:21.149 --> 00:07:23.537
Kada zagrizu veliki obrok,

00:07:23.561 --> 00:07:26.955
oslobađaju sastojke u svom otrovu
koji snižavaju šećer u krvi.

00:07:26.979 --> 00:07:30.892
Dakle, šta mislite koji smo lek
otkrili kod otrovnog bradavičara?

00:07:30.916 --> 00:07:35.116
Jedinjenje koje se koristi
za snižavanje šećera kod dijabetičara.

NOTE Paragraph

00:07:35.140 --> 00:07:37.188
Sad, ovo su tri predivna primera,

00:07:37.212 --> 00:07:39.260
ali tek smo zagrebali površinu.

00:07:39.284 --> 00:07:42.077
Ima još toliko otrova
suvda oko nas za izučavanje.

00:07:42.101 --> 00:07:45.673
Zapravo, smatramo da je 15 procenata
svih životinja na planeti

00:07:45.697 --> 00:07:46.880
otrovno.

00:07:46.904 --> 00:07:48.594
I ja to smatram nižom procenom,

00:07:48.618 --> 00:07:51.959
imajući u vidu činjenicu da nismo
ispitali sve životinje na planeti.

00:07:51.983 --> 00:07:54.630
No, čini se da je priroda otkrila
nešto što joj se sviđa

00:07:54.654 --> 00:07:57.853
i ponavljala je to
iznova, iznova i iznova,

00:07:57.877 --> 00:08:00.615
dajući čitavu lepezu životinja
koje vidimo svuda oko nas

00:08:00.639 --> 00:08:02.576
i duž drveta života.

NOTE Paragraph

00:08:02.600 --> 00:08:06.156
Dakle, bilo da govorimo
o mojim favoritima, puževima ubicama,

00:08:06.180 --> 00:08:07.449
ili meduzama

00:08:07.473 --> 00:08:10.228
ili larvama leptira i moljaca

00:08:10.252 --> 00:08:12.863
ili kljunaru ili lenjim lorijima,

00:08:12.887 --> 00:08:15.887
bilo u moru, na kopnu ili u vazduhu,

00:08:15.911 --> 00:08:18.633
zagarantovano ćete naleteti
na otrovno biće.

00:08:18.657 --> 00:08:20.069
Sećate se kad sam vam rekla

00:08:20.093 --> 00:08:24.188
da otrov može da bude
i superheroj i superzlikovac,

00:08:24.212 --> 00:08:25.768
a vi ste posumnjali u mene?

00:08:25.792 --> 00:08:26.974
Hm.

NOTE Paragraph

00:08:26.998 --> 00:08:30.086
U trci smo da upregnemo
svu ovu dobrobit otrova

00:08:30.110 --> 00:08:33.110
pre nego što izgubimo veliku većinu
životinja na našoj planeti.

00:08:33.134 --> 00:08:34.840
Radi se o holističkom procesu.

00:08:34.864 --> 00:08:39.426
Ne možete da imate
terapijske tretmane bez životinja.

00:08:39.450 --> 00:08:41.085
I ne možete da imate životinje

00:08:41.109 --> 00:08:42.856
bez njihovih ekosistema.

00:08:42.880 --> 00:08:44.539
To za mene i puževe

00:08:44.563 --> 00:08:47.318
znači da moramo da spasimo okeane.

00:08:47.342 --> 00:08:49.739
A kako su otrovne životinje
prisutne svuda,

00:08:49.763 --> 00:08:51.778
u suštini moramo da spasimo planetu.

00:08:51.802 --> 00:08:53.548
Učinite to zbog otrovnih životinja,

00:08:53.572 --> 00:08:55.491
ako ne želite zbog sebe.

00:08:55.515 --> 00:08:56.682
I ko zna,

00:08:56.706 --> 00:08:59.992
jednog dana, otrov puža
vam možda jednostavno spasi život.

NOTE Paragraph

00:09:00.952 --> 00:09:02.102
Hvala vam.