1
00:00:01,110 --> 00:00:04,159
Kako morski puž hvata ribu?

2
00:00:04,183 --> 00:00:06,706
Mislim, radi se o pužu, dakle, spor je,

3
00:00:06,730 --> 00:00:09,645
a riba nije.

4
00:00:10,110 --> 00:00:12,149
Međutim, ovo se ipak dešava.

5
00:00:12,817 --> 00:00:15,419
Sakriven pod peskom je puž konus.

6
00:00:15,443 --> 00:00:18,230
A ta narandžasta stvar koju vidite
je nešto nalik jeziku.

7
00:00:18,254 --> 00:00:20,071
Nazivamo je surlom.

8
00:00:20,095 --> 00:00:24,975
Koristi je da prati i savlada
ovu neupućenu ribu.

9
00:00:26,046 --> 00:00:28,194
U ovoj interakciji između
grabljivice i plena,

10
00:00:28,194 --> 00:00:31,395
očito se ne radi o vašim
uobičajenim plodovima mora.

11
00:00:31,419 --> 00:00:34,482
Ovo su morske ubice.

12
00:00:35,102 --> 00:00:38,045
A njihovo omiljeno oružje je otrov.

13
00:00:38,069 --> 00:00:42,332
Otrov, poput otrova koji zatičete
kod otrovnih zmija i škorpija,

14
00:00:42,356 --> 00:00:46,935
ovi morski puževi koriste svoj otrov
da savladaju ribe, crve

15
00:00:46,959 --> 00:00:48,240
i druge puževe.

16
00:00:48,264 --> 00:00:49,716
A otrov ovih puževa

17
00:00:49,740 --> 00:00:50,904
nije nešto pojedinačno,

18
00:00:50,928 --> 00:00:54,577
zapravo se radi o koktelu
otrovnih molekula

19
00:00:54,601 --> 00:00:59,132
koji su upakovani i isporučeni
preko lažnog zuba koji se naziva radulom.

20
00:00:59,156 --> 00:01:02,133
Možete da posmatrate radule
kao potkožne igle.

21
00:01:02,157 --> 00:01:03,323
Sad, ne brinite,

22
00:01:03,347 --> 00:01:05,599
ovi puževi pametno koriste igle

23
00:01:05,623 --> 00:01:08,122
jer svaku radulu mogu
da upotrebe samo jednom.

24
00:01:08,146 --> 00:01:11,249
Na osnovu vašeg ličnog znanja
o otrovnim organizmima,

25
00:01:11,273 --> 00:01:15,151
kao i snimka koji sam vam upavo prikazala
a koji će vas držati budne po noći,

26
00:01:15,175 --> 00:01:18,944
možete da pomislite
da je otrov opasan i skroz loš.

27
00:01:18,968 --> 00:01:20,865
Pa, i da i ne.

28
00:01:20,889 --> 00:01:22,815
Ispravnije razmišljanje o otrovu

29
00:01:22,839 --> 00:01:27,426
je da razmišljate o njemu
i kao superzlikovcu i kao superheroju.

30
00:01:27,450 --> 00:01:30,966
U mojoj laboratoriji izučavamo evoluciju
otrova kod ovih morskih puževa

31
00:01:30,990 --> 00:01:32,514
kao silu na strani dobra.

32
00:01:32,538 --> 00:01:34,093
Zvuči nategnuto

33
00:01:34,117 --> 00:01:35,712
ili možda čak kao zmijsko ulje,

34
00:01:35,736 --> 00:01:36,909
ali zapravo,

35
00:01:36,933 --> 00:01:39,742
iako su tu negde i zmije prisutne,
proizvod je verodostojan.

36
00:01:39,742 --> 00:01:42,156
Jedan od razloga zašto
je otrov tako uspešan

37
00:01:42,180 --> 00:01:47,337
je zato što fizičko ratovanje
preobraća u biohemijsko.

38
00:01:47,361 --> 00:01:51,535
Dok se obično interakcija između plena
i grabljivice zasniva na sirovoj snazi,

39
00:01:51,559 --> 00:01:53,736
otrov je prebacuje na molekularni nivo.

40
00:01:53,760 --> 00:01:55,879
I nije veličina važna,

41
00:01:55,903 --> 00:01:58,006
već smeša vašeg otrovnog arsenala.

42
00:01:58,030 --> 00:02:00,561
Hemija toksina u vašem arsenalu

43
00:02:00,585 --> 00:02:04,030
je ono što će da omogući
Davidu da porazi Golijata.

44
00:02:04,054 --> 00:02:07,411
A u našem scenariju, David je očito puž.

45
00:02:07,435 --> 00:02:10,578
Druga osobina otrova
zbog koje je uspešan

46
00:02:10,602 --> 00:02:14,836
je to što toksini deluju
preciznošću švajcarskog vojničkog noža.

47
00:02:14,860 --> 00:02:16,059
Dakle, ovi toksini

48
00:02:16,083 --> 00:02:19,875
potiču iz uporišta koja pomažu
organizmu da funkcioniše.

49
00:02:19,899 --> 00:02:23,434
Stoga oni ciljaju krv, mozak i membrane.

50
00:02:23,458 --> 00:02:26,037
Bilo da se radi o otrovu puža ili zmije,

51
00:02:26,061 --> 00:02:28,537
svi oni imaju sastojke
koji mogu da uzrokuju stvari

52
00:02:28,561 --> 00:02:30,593
poput zgrušavanja vaše krvi,

53
00:02:30,617 --> 00:02:32,403
nešto što nazivamo „hemotoksičnošću”.

54
00:02:32,427 --> 00:02:36,467
Ili uzrokuju da vam neuroni u mozgu
ne funkcionišu normalno,

55
00:02:36,467 --> 00:02:38,045
a to nazivamo „neurotoksičnošću”.

56
00:02:38,045 --> 00:02:42,411
Ili poseduju otrove koji buše rupe
na membranama vaših ćelija,

57
00:02:42,435 --> 00:02:45,708
zbog čega one pucaju
i, u suštini, eksplodiraju,

58
00:02:45,708 --> 00:02:47,483
nešto što nazivamo „citotoksičnošću”.

59
00:02:47,483 --> 00:02:49,693
Ćelijska eksplozija, ljudi.

60
00:02:49,717 --> 00:02:52,653
Ako to nije svemoćno i sveprisutno,

61
00:02:52,677 --> 00:02:53,944
ništa nije.

62
00:02:53,968 --> 00:02:55,564
A sad malo o meni

63
00:02:55,588 --> 00:02:57,999
i zašto sam toliko opsednuta otrovom.

64
00:02:58,579 --> 00:03:00,347
Odrasla sam u Njujorku

65
00:03:00,371 --> 00:03:03,387
sa prinudnim pristupom
Muzeju prirodnjačke istorije.

66
00:03:03,411 --> 00:03:04,799
Kažem „prinudnim pristupom”

67
00:03:04,823 --> 00:03:06,289
jer sam jedna od petoro dece,

68
00:03:06,313 --> 00:03:09,894
a moji roditelji su koristili muzeje
kao oblik produženog boravka.

69
00:03:10,253 --> 00:03:11,452
Imali smo dva pravila:

70
00:03:11,476 --> 00:03:12,737
niko ne sme da se izgubi

71
00:03:12,761 --> 00:03:15,087
i susret sa mamom i tatom
je kod afričkih slonova

72
00:03:15,111 --> 00:03:17,483
u 5:30 kada se muzej zatvara.

73
00:03:17,507 --> 00:03:23,138
Ti dani bez ikakvog nadzora
kada smo jurcali hodnicima muzeja

74
00:03:23,162 --> 00:03:25,974
su bili ispunjeni
avanturama i istraživanjem.

75
00:03:25,998 --> 00:03:28,569
A upravo se tako osećam
kada izučavam otrov.

76
00:03:28,593 --> 00:03:30,307
Radi se o naučnoj avanturi.

77
00:03:30,331 --> 00:03:35,587
Hrabro istražujemo ovaj entitet
koji povezuje prirodu i čovečanstvo.

78
00:03:35,611 --> 00:03:37,817
Drugi razlog zašto sam opsednuta otrovom

79
00:03:37,841 --> 00:03:39,585
je njegova dualnost.

80
00:03:39,609 --> 00:03:43,252
Kada ubrizgate u organizam
sastojke iz otrovnog arsenala,

81
00:03:43,276 --> 00:03:45,633
otrov može da ubije ili izleči.

82
00:03:45,657 --> 00:03:48,299
Na molekularnom nivou,
dešava se nekoliko stvari.

83
00:03:48,601 --> 00:03:51,704
Videli ste jednu od njih, paraliza ribe.

84
00:03:52,134 --> 00:03:54,666
To se dešava jer toksini u otrovu

85
00:03:54,690 --> 00:03:57,927
napadaju to kako riblje ćelije
međusobno komuniciraju,

86
00:03:57,951 --> 00:03:59,982
sprečavajući je da otpliva.

87
00:04:00,006 --> 00:04:03,334
Postoje li druge stvari
koje bih želela da otrov napadne?

88
00:04:03,760 --> 00:04:04,926
Zasigurno.

89
00:04:04,950 --> 00:04:06,768
A jedna od njih je rak.

90
00:04:06,792 --> 00:04:08,848
Karcinoidni tumori su ćelije.

91
00:04:08,872 --> 00:04:10,031
I kao i sve ćelije,

92
00:04:10,055 --> 00:04:13,228
komuniciraju međusobno
i sa neposrednim okruženjem.

93
00:04:13,252 --> 00:04:15,434
Voleli bismo da otkrijemo sastojke otrova

94
00:04:15,458 --> 00:04:19,354
koji su veoma dobri u ometanju
komunikacije između ćelija tumora.

95
00:04:19,378 --> 00:04:24,188
Slično tome kako je otrov omeo
ćelijsku komunikaciju kod ribe

96
00:04:24,212 --> 00:04:26,291
i riba nije mogla da otpliva.

97
00:04:26,315 --> 00:04:29,654
U mojoj laboratoriji,
izučavamo rak kao kanalopatiju.

98
00:04:29,998 --> 00:04:33,405
U suštini to znači
da tražimo sastojke otrova

99
00:04:33,429 --> 00:04:37,231
koji bi ciljali kanale koji su
prekomerno izraženi kod ćelija tumora

100
00:04:37,231 --> 00:04:38,564
nasuprot normalnim ćelijama.

101
00:04:38,564 --> 00:04:41,085
Rak na koji smo trenutno
najviše usredsređeni

102
00:04:41,109 --> 00:04:42,442
je rak jetre.

103
00:04:42,466 --> 00:04:44,808
A to je zato što od 1980-ih,

104
00:04:44,832 --> 00:04:47,537
stopa smrtnosti
od raka jetre se udvostručila

105
00:04:47,561 --> 00:04:49,942
i radi se o sve većoj pretnji u SAD-u.

106
00:04:49,966 --> 00:04:52,584
U ispitivanju gde smo imali
ćelije raka grlića materice,

107
00:04:52,584 --> 00:04:55,483
neuroblastoma, prostate i jetre,

108
00:04:55,507 --> 00:04:57,998
otrkili mo da jedan
sastojak iz puža terebrida

109
00:04:58,022 --> 00:05:01,315
čini se da napada karcinoidne ćelije jetre

110
00:05:01,339 --> 00:05:05,022
i isključivo karcinoidne ćelije jetre
i nijedne druge na kojima je testirano.

111
00:05:05,046 --> 00:05:08,490
Potom smo uzeli ovo jedinjenje
i ubrizgali ga u mišje modele

112
00:05:08,514 --> 00:05:10,507
koji su imali karcinoidne ćelije jetre,

113
00:05:10,531 --> 00:05:13,766
ono je značajno inhibiralo rast tumora.

114
00:05:13,790 --> 00:05:16,006
I dalje nismo potpuno sigurni 
kako ovo deluje,

115
00:05:16,030 --> 00:05:17,895
i dalje istražujemo mehanizam

116
00:05:17,919 --> 00:05:20,673
i kako možemo da jedinjenje
učinimo efikasnijim,

117
00:05:20,697 --> 00:05:22,640
te ne možete da pohitate u apoteku

118
00:05:22,664 --> 00:05:26,847
i poručite terapijski tretman za rak jetre
na bazi puževa ubica.

119
00:05:26,871 --> 00:05:28,109
Još uvek ne.

120
00:05:28,450 --> 00:05:30,283
U suštini, smatramo da se dešava

121
00:05:30,307 --> 00:05:33,823
to da jedinjenje blokira
specifične kanale,

122
00:05:33,847 --> 00:05:36,609
sprečavajući prenos specifične hemikalije

123
00:05:36,633 --> 00:05:38,846
koja dovodi do nizvodne signalizacije

124
00:05:38,870 --> 00:05:43,132
i omogućuje tumoru da se množi
i da za sebe prikuplja krv.

125
00:05:43,156 --> 00:05:46,133
Naše izučavanje otrovnih jedinjenja

126
00:05:46,157 --> 00:05:48,848
da bismo otkrili lekove
za ljudske bolesti i poremećaje

127
00:05:48,872 --> 00:05:50,156
nije novina,

128
00:05:50,180 --> 00:05:52,950
radi se o nečemu što nazivamo
otkrićem prirodnih lekova

129
00:05:52,974 --> 00:05:54,784
i dešava se već vekovima

130
00:05:54,808 --> 00:05:56,990
i to u kulturama širom sveta.

131
00:05:57,014 --> 00:05:59,474
Otrovi nam ne pružaju
samo nova strava jedinjenja,

132
00:05:59,498 --> 00:06:02,284
već nam i pružaju nove načine razmišljanja

133
00:06:02,308 --> 00:06:05,185
o tome kako lečimo
ljudske bolesti i poremećaje.

134
00:06:05,521 --> 00:06:07,267
I daću vam tri primera.

135
00:06:07,291 --> 00:06:10,117
Prvi je o puževima ubicama, naravno.

136
00:06:10,141 --> 00:06:14,037
Dakle, prvi lek od ovih puževa
koji se nalazi na tržištu

137
00:06:14,061 --> 00:06:16,863
se naziva zikonotid ili prialt

138
00:06:16,887 --> 00:06:20,989
i koristi se kao tretman za hronični bol
kod pacijenata sa HIV-om i rakom.

139
00:06:21,013 --> 00:06:23,790
Terapija bola prialtom
ne izaziva zavisnost.

140
00:06:24,227 --> 00:06:28,185
Tri čarobne reči kada razmišljate
o tome kako trenutno lečimo bol.

141
00:06:28,209 --> 00:06:31,550
Koristimo stvari koje
uzimaju veliki danak u vidu zavisnosti.

142
00:06:31,574 --> 00:06:32,743
Setite se morfijuma

143
00:06:32,767 --> 00:06:35,609
ili se setite bilo kog
vama omiljenog opioida koji postoji.

144
00:06:35,633 --> 00:06:36,895
Ono što su puževi uradili

145
00:06:36,919 --> 00:06:41,332
jeste da su nam pokazali način
kako da lečimo bol bez zavisnosti,

146
00:06:41,356 --> 00:06:42,506
a to je ogromna stvar.

147
00:06:43,055 --> 00:06:46,364
Sledeći primer dolazi
od brazilske ljutice.

148
00:06:46,388 --> 00:06:49,776
Iz ovih zmija smo dobili
jedinjenje koje se naziva kaptopril.

149
00:06:49,800 --> 00:06:52,879
Kaptopril se koristi za lečenje
visokog krvnog pritiska

150
00:06:52,903 --> 00:06:55,403
i kaptopril je revolucionaran lek.

151
00:06:55,427 --> 00:06:57,577
Međutim, ne isključivo sam po sebi,

152
00:06:57,601 --> 00:07:00,529
već jer je unapredio čitavu klasu lekova

153
00:07:00,553 --> 00:07:02,609
koji se nazivaju ACE inhibitori,

154
00:07:02,633 --> 00:07:06,133
koji se najčešće propisuju
za lečenje hipertenzije

155
00:07:06,157 --> 00:07:07,585
i zatajenja srca.

156
00:07:07,609 --> 00:07:11,387
Poslednji primer je otrovni bradavičar.

157
00:07:11,411 --> 00:07:15,332
A ovo je uistinu uzbudljiv primer
razumevanja ekologije

158
00:07:15,356 --> 00:07:16,705
ovih organizama

159
00:07:16,729 --> 00:07:19,037
i njenog spajanja
sa otkrićem učinkovitih lekova.

160
00:07:19,061 --> 00:07:21,125
A otrovni bradavičari kad jedu banče.

161
00:07:21,149 --> 00:07:23,537
Kada zagrizu veliki obrok,

162
00:07:23,561 --> 00:07:26,955
oslobađaju sastojke u svom otrovu
koji snižavaju šećer u krvi.

163
00:07:26,979 --> 00:07:30,892
Dakle, šta mislite koji smo lek
otkrili kod otrovnog bradavičara?

164
00:07:30,916 --> 00:07:35,116
Jedinjenje koje se koristi
za snižavanje šećera kod dijabetičara.

165
00:07:35,140 --> 00:07:37,188
Sad, ovo su tri predivna primera,

166
00:07:37,212 --> 00:07:39,260
ali tek smo zagrebali površinu.

167
00:07:39,284 --> 00:07:42,077
Ima još toliko otrova
suvda oko nas za izučavanje.

168
00:07:42,101 --> 00:07:45,673
Zapravo, smatramo da je 15 procenata
svih životinja na planeti

169
00:07:45,697 --> 00:07:46,880
otrovno.

170
00:07:46,904 --> 00:07:48,594
I ja to smatram nižom procenom,

171
00:07:48,618 --> 00:07:51,959
imajući u vidu činjenicu da nismo
ispitali sve životinje na planeti.

172
00:07:51,983 --> 00:07:54,630
No, čini se da je priroda otkrila
nešto što joj se sviđa

173
00:07:54,654 --> 00:07:57,853
i ponavljala je to
iznova, iznova i iznova,

174
00:07:57,877 --> 00:08:00,615
dajući čitavu lepezu životinja
koje vidimo svuda oko nas

175
00:08:00,639 --> 00:08:02,576
i duž drveta života.

176
00:08:02,600 --> 00:08:06,156
Dakle, bilo da govorimo
o mojim favoritima, puževima ubicama,

177
00:08:06,180 --> 00:08:07,449
ili meduzama

178
00:08:07,473 --> 00:08:10,228
ili larvama leptira i moljaca

179
00:08:10,252 --> 00:08:12,863
ili kljunaru ili lenjim lorijima,

180
00:08:12,887 --> 00:08:15,887
bilo u moru, na kopnu ili u vazduhu,

181
00:08:15,911 --> 00:08:18,633
zagarantovano ćete naleteti
na otrovno biće.

182
00:08:18,657 --> 00:08:20,069
Sećate se kad sam vam rekla

183
00:08:20,093 --> 00:08:24,188
da otrov može da bude
i superheroj i superzlikovac,

184
00:08:24,212 --> 00:08:25,768
a vi ste posumnjali u mene?

185
00:08:25,792 --> 00:08:26,974
Hm.

186
00:08:26,998 --> 00:08:30,086
U trci smo da upregnemo
svu ovu dobrobit otrova

187
00:08:30,110 --> 00:08:33,110
pre nego što izgubimo veliku većinu
životinja na našoj planeti.

188
00:08:33,134 --> 00:08:34,840
Radi se o holističkom procesu.

189
00:08:34,864 --> 00:08:39,426
Ne možete da imate
terapijske tretmane bez životinja.

190
00:08:39,450 --> 00:08:41,085
I ne možete da imate životinje

191
00:08:41,109 --> 00:08:42,856
bez njihovih ekosistema.

192
00:08:42,880 --> 00:08:44,539
To za mene i puževe

193
00:08:44,563 --> 00:08:47,318
znači da moramo da spasimo okeane.

194
00:08:47,342 --> 00:08:49,739
A kako su otrovne životinje
prisutne svuda,

195
00:08:49,763 --> 00:08:51,778
u suštini moramo da spasimo planetu.

196
00:08:51,802 --> 00:08:53,548
Učinite to zbog otrovnih životinja,

197
00:08:53,572 --> 00:08:55,491
ako ne želite zbog sebe.

198
00:08:55,515 --> 00:08:56,682
I ko zna,

199
00:08:56,706 --> 00:08:59,992
jednog dana, otrov puža
vam možda jednostavno spasi život.

200
00:09:00,952 --> 00:09:02,102
Hvala vam.