1
00:00:01,119 --> 00:00:03,203
Oduvek sam hteo da postanem

2
00:00:03,227 --> 00:00:06,243
laboratorija društvene interakcije
na dve noge,

3
00:00:06,267 --> 00:00:10,519
da rezoniram osećanja, misli, namere,

4
00:00:10,543 --> 00:00:13,791
motivaciju drugih ljudi boraveći s njima.

5
00:00:14,899 --> 00:00:20,778
Kao naučnik sam oduvek hteo
da izmerim tu rezonancu,

6
00:00:20,779 --> 00:00:23,353
osećaj drugog koji nastaje brzo,

7
00:00:23,377 --> 00:00:24,960
u tren oka.

8
00:00:25,682 --> 00:00:27,992
Predviđamo osećanja drugih.

9
00:00:28,016 --> 00:00:30,936
Svesni smo značenja njihovih dela
i pre nego što se dogode.

10
00:00:31,959 --> 00:00:33,856
Uvek smo u položaju

11
00:00:33,857 --> 00:00:36,590
objekta tuđe subjektivnosti.

12
00:00:36,614 --> 00:00:39,960
Neprestano je tako.
Ne možemo toga da se otresemo.

13
00:00:39,984 --> 00:00:43,671
To je toliko važno da čak i na sredstva
koja koristimo da bismo razumeli sebe

14
00:00:43,695 --> 00:00:47,340
da bismo razumeli svet oko njih,
utiče taj položaj.

15
00:00:48,162 --> 00:00:50,801
U potpunosti smo društveni.

16
00:00:51,504 --> 00:00:54,354
Moj put kroz autizam započeo je
kad sam boravio

17
00:00:54,378 --> 00:00:57,987
na bolničkom odeljenju
za odrasle osobe sa autizmom.

18
00:00:58,011 --> 00:01:01,328
Većina njih je dobar
deo svog života provela

19
00:01:01,329 --> 00:01:02,640
u bolnicama za dug boravak.

20
00:01:02,656 --> 00:01:03,806
Bilo je to davno.

21
00:01:05,021 --> 00:01:08,409
Za njih je autizam bio razoran.

22
00:01:09,303 --> 00:01:12,557
Imali su teška intelektualna oštećenja.

23
00:01:12,558 --> 00:01:14,256
Nisu govorili.

24
00:01:14,280 --> 00:01:19,388
Još je značajnije
da su bili izuzetno izolovani

25
00:01:19,412 --> 00:01:22,993
od okolnog sveta, od svog okruženja

26
00:01:23,017 --> 00:01:25,061
i od ljudi.

27
00:01:25,392 --> 00:01:30,000
Ako biste tada ušli u školu
za osobe sa autizmom,

28
00:01:30,024 --> 00:01:32,266
čuli biste mnogo buke,

29
00:01:32,267 --> 00:01:36,813
meteža, pokreta, ljudi koji svašta rade.

30
00:01:37,670 --> 00:01:40,141
Ali su to uvek radili sami.

31
00:01:41,355 --> 00:01:45,426
Možda bi gledali svetlo na plafonu

32
00:01:45,427 --> 00:01:48,835
ili bi se osamili u ćošku

33
00:01:48,836 --> 00:01:52,394
ili bi samo ponavljali pokrete,

34
00:01:52,395 --> 00:01:56,175
auto-stimulatorne pokrete
koji ničemu ne vode.

35
00:01:56,596 --> 00:01:59,332
Izuzetno, izuzetno izolovani.

36
00:02:00,595 --> 00:02:04,062
Danas znamo da je autizam

37
00:02:04,086 --> 00:02:08,102
izvestan poremećaj
i to poremećaj one rezonance

38
00:02:08,126 --> 00:02:09,398
koju sam pomenuo.

39
00:02:09,770 --> 00:02:11,585
To su veštine preživljavanja.

40
00:02:11,609 --> 00:02:14,555
To su veštine preživljavanja
koje smo nasledili

41
00:02:14,579 --> 00:02:18,013
kroz mnogo stotina
hiljada godina evolucije.

42
00:02:18,819 --> 00:02:23,534
Vidite, bebe se rađaju potpuno krhke.

43
00:02:24,022 --> 00:02:25,645
Bez negovatelja ne bi preživele,

44
00:02:25,669 --> 00:02:28,348
pa je logično što ih je priroda obdarila

45
00:02:28,372 --> 00:02:30,753
mehanizmima preživljavanja.

46
00:02:32,080 --> 00:02:34,064
Okreću se negovatelju.

47
00:02:34,448 --> 00:02:37,891
Počev od prvih dana i nedelja života,

48
00:02:37,915 --> 00:02:42,376
bebe radije slušaju ljudske zvuke
nego prosto zvuke okruženja.

49
00:02:42,769 --> 00:02:45,214
Radije posmatraju ljude nego predmete,

50
00:02:45,238 --> 00:02:48,294
a i kad posmatraju ljude, posmatraju oči.

51
00:02:49,630 --> 00:02:53,919
Zato što je oko prozor
u iskustva druge osobe,

52
00:02:53,943 --> 00:02:56,062
do te mere da radije posmatraju ljude

53
00:02:56,086 --> 00:02:59,528
koji njih posmatraju,
nego ljude koji gledaju nešto drugo.

54
00:03:00,498 --> 00:03:03,006
Dakle, usmerene su prema negovatelju.

55
00:03:03,030 --> 00:03:05,160
Negovatelj traži bebu.

56
00:03:05,184 --> 00:03:08,978
Od te uzajamno osnažujuće koreografije

57
00:03:09,002 --> 00:03:12,822
zavisi mnogo toga značajnog
za pojavljivanje uma,

58
00:03:12,846 --> 00:03:15,384
društvenog uma, društvenog mozga.

59
00:03:17,687 --> 00:03:20,644
Uvek razmišljamo o autizmu

60
00:03:20,668 --> 00:03:25,350
kao nečemu što se događa
u kasnijim godinama.

61
00:03:25,374 --> 00:03:29,167
Nije tako. Počinje na početku života.

62
00:03:30,845 --> 00:03:35,148
Kad bebe komuniciraju sa negovateljem,
ubrzo shvate

63
00:03:35,149 --> 00:03:39,355
da postoji nešto između ušiju

64
00:03:39,356 --> 00:03:40,765
što je veoma važno -

65
00:03:40,766 --> 00:03:44,726
nevidljivo je, ali je jako bitno

66
00:03:44,750 --> 00:03:46,209
i zove se pažnja.

67
00:03:46,708 --> 00:03:49,237
Nauče vrlo brzo, i pre nego što nauče

68
00:03:49,261 --> 00:03:52,015
da probrbljaju ijednu reč,
da tu pažnju mogu da uzmu

69
00:03:52,039 --> 00:03:56,089
i premeste je negde
da bi uredile stvari kako žele.

70
00:03:57,530 --> 00:04:00,655
Takođe nauče da prate pogled drugih ljudi,

71
00:04:00,679 --> 00:04:02,948
jer o onome što posmatraju

72
00:04:02,949 --> 00:04:04,515
ljudi i razmišljaju.

73
00:04:06,704 --> 00:04:10,322
Vrlo brzo počinju da shvataju
značenje stvari,

74
00:04:10,346 --> 00:04:12,895
budući da, kad neko nešto posmatra

75
00:04:12,919 --> 00:04:14,972
ili neko nešto pokazuje,

76
00:04:14,996 --> 00:04:17,716
ne dobijaju samo prostorno uputstvo,

77
00:04:17,741 --> 00:04:22,647
već i značenje koje ta osoba
pripisuje toj stvari, stav,

78
00:04:22,671 --> 00:04:27,458
a ubrzo počinju da formiraju skup značenja

79
00:04:27,482 --> 00:04:29,796
i to značenja usvojenih u okviru

80
00:04:29,820 --> 00:04:31,427
društvene interakcije.

81
00:04:32,102 --> 00:04:33,942
Ta značenja se usvajaju kao deo

82
00:04:33,943 --> 00:04:37,170
iskustava podeljenih sa drugima.

83
00:04:38,093 --> 00:04:44,857
Pa, ova devojčica stara 15 meseci

84
00:04:44,881 --> 00:04:47,057
ima autizam.

85
00:04:48,633 --> 00:04:52,115
Toliko sam joj se približio
da sam na možda

86
00:04:52,116 --> 00:04:56,115
pet centimetara od njenog lica,
a ona me uopšte ne primećuje.

87
00:04:56,139 --> 00:04:57,999
Zamislite da to vama uradim,

88
00:04:58,023 --> 00:05:00,225
da vam se približim
na pet centimetara od lica.

89
00:05:00,249 --> 00:05:01,968
Verovatno biste uradili dve stvari.

90
00:05:01,992 --> 00:05:04,439
Odskočili biste. Pozvali biste policiju.

91
00:05:04,463 --> 00:05:05,887
(Smeh)

92
00:05:05,911 --> 00:05:08,408
Nešto biste uradili,
jer je doslovno nemoguće

93
00:05:08,432 --> 00:05:11,009
ući u nečiji fizički prostor,

94
00:05:11,033 --> 00:05:12,389
a da ta osoba ne odreaguje.

95
00:05:12,413 --> 00:05:15,919
Prisetite se, to činimo intuitivno,
bez napora.

96
00:05:15,943 --> 00:05:17,361
To je naša telsna mudrost.

97
00:05:17,385 --> 00:05:19,253
Ona se ne prenosi jezikom.

98
00:05:19,277 --> 00:05:24,537
Naše telo je toga svesno,
a i mi smo toga već dugo svesni.

99
00:05:24,561 --> 00:05:27,499
A ne dešava se ovo samo ljudima.

100
00:05:27,500 --> 00:05:30,723
Dešava se i nekim čovekovim rođacima,

101
00:05:30,724 --> 00:05:32,717
budući da, ako ste majmun

102
00:05:32,718 --> 00:05:34,813
i gledate drugog majmuna,

103
00:05:34,814 --> 00:05:38,831
a taj majmun je na višoj
hijerarhijskoj poziciji od vas,

104
00:05:38,832 --> 00:05:42,384
što se smatra za signal ili pretnju,

105
00:05:42,385 --> 00:05:44,852
pa, nećete dugo poživeti.

106
00:05:45,365 --> 00:05:50,162
Ono što su kod drugih vrsta
mehanizmi preživljavanja,

107
00:05:50,186 --> 00:05:53,256
bez čega ne bi opstale,

108
00:05:53,280 --> 00:05:55,883
unosimo u kontekst ljudskih bića

109
00:05:55,907 --> 00:05:59,632
i na osnovu toga moramo
da društveno delujemo.

110
00:06:00,152 --> 00:06:03,056
Dakle, ona mene ne primećuje,
a toliko sam joj blizu,

111
00:06:03,080 --> 00:06:04,998
pomislićete, možda vas vidi,

112
00:06:05,022 --> 00:06:06,450
možda vas čuje.

113
00:06:06,474 --> 00:06:10,007
Nakon nekoliko minuta,
otišla je do ugla sobe

114
00:06:10,031 --> 00:06:13,992
i pronašla mali slatkiš, bombonicu.

115
00:06:16,980 --> 00:06:19,359
Ja nisam uspeo da joj privučem pažnju,

116
00:06:19,383 --> 00:06:21,805
ali nešto, predmet, jeste.

117
00:06:21,829 --> 00:06:24,470
Većina nas vrlo jasno razlikuje

118
00:06:24,471 --> 00:06:27,662
svet predmeta i svet ljudi.

119
00:06:28,806 --> 00:06:33,396
Linija koja ih razdvaja kod ove devojčice
nije potpuno jasna

120
00:06:33,397 --> 00:06:36,337
i svet ljudi je ne privlači

121
00:06:36,361 --> 00:06:37,986
koliko bismo želeli.

122
00:06:38,010 --> 00:06:40,320
Prisetite se da mnogo saznajemo

123
00:06:40,344 --> 00:06:42,091
deleći svoja iskustva.

124
00:06:42,507 --> 00:06:44,969
Upravo se sada

125
00:06:44,993 --> 00:06:50,065
njena putanja saznanja
svakog trenutka sve više razilazi,

126
00:06:50,089 --> 00:06:53,789
a ona se sve više izoluje.

127
00:06:53,813 --> 00:06:56,778
Ponekad bismo rekli da nas mozak određuje,

128
00:06:56,779 --> 00:06:58,928
da on određuje ko ćemo postati.

129
00:06:59,401 --> 00:07:02,240
U stvari i mozak postaje ono što smo mi

130
00:07:02,241 --> 00:07:06,253
i u trenutku kad je
njeno ponašanje udaljava

131
00:07:06,254 --> 00:07:08,327
od okrilja društvene interakcije,

132
00:07:08,351 --> 00:07:13,060
to se događa i njenom umu,
odnosno njenom mozgu.

133
00:07:15,129 --> 00:07:20,966
Autizam je genetski uslovljen više

134
00:07:20,967 --> 00:07:22,929
od bilo kog drugog razvojnog poremećaja.

135
00:07:24,420 --> 00:07:26,619
A reč je o moždanom poremećaju.

136
00:07:26,643 --> 00:07:31,082
To je poremećaj koji
počinje mnogo pre rođenja deteta.

137
00:07:32,198 --> 00:07:36,060
Danas znamo da je autistični spektar
veoma širok.

138
00:07:36,084 --> 00:07:39,372
Neke osobe su teško
intelektualno zaostale,

139
00:07:39,396 --> 00:07:41,145
ali su neke i nadarene.

140
00:07:41,694 --> 00:07:43,821
Neke osobe uopšte ne govore.

141
00:07:43,822 --> 00:07:46,094
Neke osobe govore previše.

142
00:07:46,494 --> 00:07:49,971
Ako biste neke od tih osoba
posmatrali u školi,

143
00:07:49,995 --> 00:07:51,234
trčali bi uz ogradu

144
00:07:51,258 --> 00:07:53,558
školskog dvorišta ceo dan
ako biste im dozvolili,

145
00:07:53,582 --> 00:07:55,941
a neke pak ne možete sprečiti
da vam prilaze

146
00:07:55,965 --> 00:07:59,015
i iznova pokušavaju da komuniciraju
s vama, neumorno,

147
00:07:59,039 --> 00:08:01,973
ali često na čudan način,

148
00:08:01,997 --> 00:08:05,187
bez one neposredne rezonance.

149
00:08:05,772 --> 00:08:09,506
Autizam je mnogo češći
nego što smo ranije mislili.

150
00:08:09,530 --> 00:08:11,077
Kada sam počeo ovim da se bavim,

151
00:08:11,101 --> 00:08:13,955
smatralo se da od 10.000
osoba 4 imaju autizam,

152
00:08:13,979 --> 00:08:15,297
veoma retku bolest.

153
00:08:15,833 --> 00:08:19,867
Danas smo bliži zaključku
da oboli 1 od 100 osoba.

154
00:08:19,891 --> 00:08:22,984
Milioni osoba sa autizmom
žive u našem okruženju.

155
00:08:25,128 --> 00:08:28,493
Cena koju plaća društvo je ogromna.

156
00:08:28,494 --> 00:08:31,471
Samo u SAD, oko 35 do 80 milijardi dolara.

157
00:08:31,495 --> 00:08:34,803
Pri tome je većina sredstava povezana

158
00:08:34,827 --> 00:08:37,320
sa adolescentima i naročito odraslima

159
00:08:37,344 --> 00:08:39,188
koji su teško ometeni,

160
00:08:39,212 --> 00:08:41,352
kojima je potrebna sveobuhvatna nega

161
00:08:41,376 --> 00:08:43,640
koja je veoma intenzivna

162
00:08:43,664 --> 00:08:47,651
i košta više od
60 do 80.000 dolara godišnje.

163
00:08:48,488 --> 00:08:51,846
To su osobe koje nisu prošle
kroz rano lečenje.

164
00:08:52,401 --> 00:08:56,565
Naime, sada znamo
da autizam sam sebe stvara

165
00:08:56,589 --> 00:08:59,294
dok nastaje jaz u putanji saznanja,

166
00:08:59,318 --> 00:09:00,717
koji sam već pomenuo.

167
00:09:01,175 --> 00:09:03,589
Ako bismo ovu bolest
mogli da dijagnostikujemo

168
00:09:03,613 --> 00:09:07,679
u ranijem stadijumu,
da intervenišemo i lečimo je,

169
00:09:07,680 --> 00:09:13,089
siguran sam, a verovatno mi je upravo to
promenilo život u poslednjih 10 godina,

170
00:09:13,113 --> 00:09:16,662
da bismo značajno umanjili

171
00:09:16,686 --> 00:09:18,126
posledice ove bolesti.

172
00:09:18,891 --> 00:09:21,225
To je moguće
u ograničenom vremenskom periodu,

173
00:09:21,249 --> 00:09:24,386
pošto se na mozak može delovati
samo izvesno vreme,

174
00:09:24,410 --> 00:09:25,765
a taj period se javlja

175
00:09:25,789 --> 00:09:27,768
u toku prve tri godine života.

176
00:09:27,792 --> 00:09:30,974
Neće ta mogućnost promene mozga nestati.

177
00:09:31,590 --> 00:09:34,251
Ali će se znatno smanjiti.

178
00:09:34,816 --> 00:09:38,054
Uprkos tome, srednja starost
postavljanja dijagnoze u ovoj zemlji je

179
00:09:38,078 --> 00:09:39,898
i dalje oko pet godina,

180
00:09:39,922 --> 00:09:42,033
a u siromašnim zajednicama,

181
00:09:42,057 --> 00:09:45,057
zajednicama koje nemaju pristup
zdravstvenoj zaštiti,

182
00:09:45,081 --> 00:09:48,255
ruralnim zajednicama, manjinama,

183
00:09:48,279 --> 00:09:51,025
bolest se otkrije još kasnije

184
00:09:51,049 --> 00:09:53,395
i bilo bi skoro isto da vam kažem

185
00:09:53,419 --> 00:09:55,837
da primoravamo te zajednice da imaju osobe

186
00:09:55,861 --> 00:09:59,128
sa autizmom u mnogo gorem stadijumu.

187
00:10:00,117 --> 00:10:03,091
Mislim da prema njima
imamo bio-etičku obavezu.

188
00:10:03,115 --> 00:10:05,973
Naučna saznanja postoje,

189
00:10:05,997 --> 00:10:11,659
ali od njih nema koristi
ako ne utiču na zajednice,

190
00:10:11,683 --> 00:10:14,608
a prosto ne možemo priuštiti
da propustimo tu priliku

191
00:10:14,632 --> 00:10:17,861
jer deca sa autizmom
postaju odrasle osobe sa autizmom.

192
00:10:18,361 --> 00:10:22,324
I smatramo da će ono što možemo da učinimo

193
00:10:22,348 --> 00:10:24,603
za tu decu i porodice u ranom stadijumu

194
00:10:24,627 --> 00:10:26,944
imati uticaj na ceo život,

195
00:10:26,968 --> 00:10:30,651
za dete, za porodicu
i za zajednicu u celini.

196
00:10:31,039 --> 00:10:33,759
Ovo je naše viđenje autizma.

197
00:10:34,172 --> 00:10:37,258
Više od stotinu gena
je povezano sa autizmom.

198
00:10:37,282 --> 00:10:39,290
U stvari, smatramo da će se utvrditi

199
00:10:39,314 --> 00:10:43,261
da je oko 300 do 600 gena
povezano sa autizmom,

200
00:10:43,285 --> 00:10:46,493
a mnogo je i genetskih anomalija,
čak i više nego gena.

201
00:10:47,386 --> 00:10:51,115
Postavlja se jedno pitanje.

202
00:10:51,564 --> 00:10:54,925
Naime, ako postoji
toliko uzročnika autizma,

203
00:10:54,949 --> 00:10:57,965
kako da sa podložnosti bolesti pređemo

204
00:10:57,989 --> 00:10:59,153
na konkretni sindrom?

205
00:10:59,177 --> 00:11:03,733
Kada ljudi poput mene uđu u igraonicu,

206
00:11:03,757 --> 00:11:06,346
uoče dete koje ima autizam.

207
00:11:06,835 --> 00:11:08,977
Kako onda da pređemo
sa mnogobrojnih uzroka

208
00:11:08,978 --> 00:11:11,868
na relativno homogen sindrom?

209
00:11:12,428 --> 00:11:15,681
Odgovor je: pomoću onoga
što se nalazi između tih pojmova,

210
00:11:15,705 --> 00:11:17,536
a to je razvoj.

211
00:11:17,560 --> 00:11:22,352
I zaista nas veoma zanimaju
prve dve godine života,

212
00:11:22,376 --> 00:11:26,189
jer se podložnost bolesti
ne pretvori nužno u autizam.

213
00:11:26,213 --> 00:11:28,777
Autizam sam sebe stvara.

214
00:11:28,801 --> 00:11:33,490
Ako bismo mogli da intervenišemo
tokom tih godina života,

215
00:11:33,514 --> 00:11:35,483
usporili bismo razvoj nekih slučajeva,

216
00:11:35,507 --> 00:11:39,143
a neke druge možda i sprečili.

217
00:11:39,953 --> 00:11:41,854
Kako da to učinimo?

218
00:11:41,878 --> 00:11:44,929
Kako da prodremo
u to osećanje rezonantnosti,

219
00:11:44,953 --> 00:11:47,754
kako da prodremo u biće druge osobe?

220
00:11:49,078 --> 00:11:52,275
Kad sam pokušao da komuniciram
sa onom 15-mesečnom devojčicom,

221
00:11:52,299 --> 00:11:54,361
palo mi je na pamet pitanje:

222
00:11:54,385 --> 00:11:56,900
"Kako da uđemo u njen svet?

223
00:11:57,353 --> 00:12:00,982
Da li razmišlja o meni?
Da li razmišlja o drugima?"

224
00:12:01,833 --> 00:12:06,553
To je teško uraditi, pa smo morali
da osmislimo tehnologiju.

225
00:12:06,577 --> 00:12:09,380
Praktično je trebalo da uđemo u telo.

226
00:12:09,404 --> 00:12:12,295
Trebalo je da svet vidimo njenim očima.

227
00:12:13,139 --> 00:12:16,100
Mnogo godina smo razvijali

228
00:12:16,124 --> 00:12:19,499
novu tehnologiju
zasnovanu na praćenju oka.

229
00:12:19,523 --> 00:12:22,084
U svakom trenutku možemo da vidimo

230
00:12:22,108 --> 00:12:24,588
sa čime deca interaguju.

231
00:12:25,556 --> 00:12:27,692
Ovo je moj kolega Voren Džouns,

232
00:12:27,716 --> 00:12:31,144
sa kojim razvijam ove metode i studije

233
00:12:31,168 --> 00:12:32,843
poslednjih 12 godina,

234
00:12:32,867 --> 00:12:36,539
a tu vidite srećno dete staro 5 meseci,

235
00:12:36,563 --> 00:12:41,809
dečaka starog 5 meseci
koji će posmatrati stvari

236
00:12:41,833 --> 00:12:44,657
uzete iz njegovog sveta,

237
00:12:44,681 --> 00:12:47,764
svoju mamu, koja ga neguje,
ali će videti i iskustva

238
00:12:47,788 --> 00:12:51,194
koja bi doživeo da je u vrtiću.

239
00:12:51,820 --> 00:12:54,035
Želimo da obuhvatimo taj svet

240
00:12:54,059 --> 00:12:55,573
i prenesemo ga u laboratoriju,

241
00:12:55,597 --> 00:12:59,179
ali da bismo to učinili,
morali smo da osmislimo

242
00:12:59,203 --> 00:13:01,993
vrlo komplikovane postupke

243
00:13:02,017 --> 00:13:05,445
u vezi s tim kako ljudi, a kako male bebe,

244
00:13:05,469 --> 00:13:08,453
novorođenčad, interaguju sa svetom

245
00:13:08,477 --> 00:13:10,105
u bilo kom trenutku,

246
00:13:10,129 --> 00:13:12,478
šta je bitno, a šta nije.

247
00:13:14,163 --> 00:13:17,103
Osmislili smo te postupke i ovde

248
00:13:17,104 --> 00:13:19,402
vidite ono što nazivamo levak pažnje.

249
00:13:19,803 --> 00:13:21,659
Gledate video snimak,

250
00:13:21,683 --> 00:13:24,445
u kome se sličice smenjuju
otprilike svake sekunde,

251
00:13:24,469 --> 00:13:27,238
očima 35 dvogodišnjaka

252
00:13:27,262 --> 00:13:28,748
normalnog razvoja,

253
00:13:28,772 --> 00:13:31,867
i ako zamrznemo jednu sličicu,

254
00:13:31,891 --> 00:13:34,932
ovo će većina dece uraditi.

255
00:13:34,956 --> 00:13:39,398
A ovde su zelenom bojom prikazani
dvogodišnjaci sa autizmom.

256
00:13:39,422 --> 00:13:43,360
Na toj sličici deca normalnog razvoja

257
00:13:43,384 --> 00:13:45,991
posmatraju ovo,

258
00:13:46,015 --> 00:13:48,446
emotivni izraz tog dečaka

259
00:13:48,470 --> 00:13:50,985
dok se malo svađa sa ovom devojčicom.

260
00:13:51,298 --> 00:13:53,359
Šta rade deca sa autizmom?

261
00:13:53,383 --> 00:13:57,215
Ona pažnju usmeravaju na vrata

262
00:13:57,239 --> 00:13:58,940
koja se otvaraju i zatvaraju.

263
00:13:59,494 --> 00:14:02,791
Mogu da vam kažem
da se razlika koju ovde vidite

264
00:14:02,815 --> 00:14:05,676
ne događa jedino
u našem petominutnom eksperimentu.

265
00:14:05,700 --> 00:14:09,682
Događa se neprekidno
u njihovim stvarnim životima,

266
00:14:09,706 --> 00:14:11,708
pri čemu se obrazuje njihov um

267
00:14:11,732 --> 00:14:14,605
i mozak im se usmerava ka nečem drugom

268
00:14:14,629 --> 00:14:18,408
od onoga što se dešava
sa njihovim zdravim vršnjacima.

269
00:14:19,560 --> 00:14:21,693
Osnovu smo uzeli

270
00:14:21,717 --> 00:14:25,267
od naših kolega pedijatara

271
00:14:25,291 --> 00:14:27,227
u vidu grafikona rasta.

272
00:14:27,251 --> 00:14:29,238
Znate, kada odvedete dete kod pedijatra

273
00:14:29,262 --> 00:14:33,005
i izmere mu visinu i težinu.

274
00:14:33,029 --> 00:14:35,953
Mi smo rešili da napravimo grafikone rasta

275
00:14:35,977 --> 00:14:37,693
socijalne interakcije.

276
00:14:38,357 --> 00:14:41,531
I ispitivali smo decu
od vremena kada su rođena,

277
00:14:41,555 --> 00:14:47,199
a na X-osi vidite dva, tri, četiri,

278
00:14:47,223 --> 00:14:50,929
pet, šest, devet meseci,
sve do starosti od 24 meseca,

279
00:14:50,953 --> 00:14:53,779
a ovo je procenat
vremena koje provedu gledajući,

280
00:14:53,803 --> 00:14:55,627
i to gledajući oči ljudi,

281
00:14:55,651 --> 00:14:57,576
a ovo je grafikon rasta.

282
00:14:58,011 --> 00:15:00,609
Ovde počinje, obožavaju oči drugih ljudi

283
00:15:00,633 --> 00:15:03,217
i situacija je prilično stabilna.

284
00:15:03,241 --> 00:15:06,773
Možda se malo poveća u prvim mesecima.

285
00:15:07,286 --> 00:15:09,766
Da vidimo sad šta se dešava sa decom

286
00:15:09,790 --> 00:15:11,644
koja dobiju autizam.

287
00:15:11,668 --> 00:15:13,487
Potpuno drugačija situacija.

288
00:15:13,928 --> 00:15:17,310
Počinje ovako visoko, ali onda samo opada.

289
00:15:17,818 --> 00:15:21,613
Kao da su na svet došli s refleksom

290
00:15:21,637 --> 00:15:25,039
koji ih orijentiše prema ljudima,
ali nema trenja.

291
00:15:25,449 --> 00:15:28,459
Kao da stimulus, vi,

292
00:15:28,483 --> 00:15:31,385
nema nikakvog dejstva na to što se događa

293
00:15:31,409 --> 00:15:34,174
dok se oni kreću kroz svakodnevni život.

294
00:15:35,168 --> 00:15:42,029
Zaključili smo da su ovi podaci
veoma značajni,

295
00:15:42,652 --> 00:15:44,586
pa smo hteli da vidimo šta će se desiti

296
00:15:44,610 --> 00:15:48,205
u prvih šest meseci života, pošto,
ako biste pokušali da uspostavite kontakt

297
00:15:48,229 --> 00:15:49,960
sa bebom starom dva ili tri meseca,

298
00:15:49,984 --> 00:15:52,835
iznenadili biste se
koliko su bebe društvene.

299
00:15:53,458 --> 00:15:56,334
Uočili smo da se u prvih šest meseci

300
00:15:56,358 --> 00:16:01,505
te dve grupe mogu
vrlo jednostavno razgraničiti.

301
00:16:02,087 --> 00:16:05,237
Korišćenjem ovakvih
i mnogih drugih postupaka

302
00:16:05,261 --> 00:16:09,276
otkrili smo da bi se pomoću
naših naučnih saznanja

303
00:16:09,277 --> 00:16:11,664
ovo oboljenje moglo
primetiti u ranom stadijumu.

304
00:16:11,688 --> 00:16:14,726
Nije bilo potrebe da čekamo
da se autističko ponašanje

305
00:16:14,750 --> 00:16:17,240
pojavi u drugoj godini života.

306
00:16:18,110 --> 00:16:20,971
Ako bismo merili stvari
koje su, evolucionarno,

307
00:16:20,995 --> 00:16:24,844
teško dostupne, a u razvoju
se pojavljuju vrlo rano,

308
00:16:24,868 --> 00:16:27,781
stvari koje se javljaju
u prvim nedeljama života,

309
00:16:27,805 --> 00:16:29,668
pomerili bismo otkrivanje autizma

310
00:16:29,692 --> 00:16:32,157
na prve mesece

311
00:16:32,181 --> 00:16:34,457
i upravo to sada radimo.

312
00:16:36,558 --> 00:16:39,627
Čak i da stvorimo najbolju tehnologiju

313
00:16:39,651 --> 00:16:43,471
i najbolje metode
za prepoznavanje obolele dece,

314
00:16:43,495 --> 00:16:46,637
ne bismo dobili rezultate
ako ne bi bilo uticaja

315
00:16:46,638 --> 00:16:49,010
na ono što se zaista događa u zajednici.

316
00:16:49,700 --> 00:16:51,895
Želimo da te uređaje

317
00:16:51,919 --> 00:16:54,890
razdelimo pravim borcima,

318
00:16:54,914 --> 00:16:58,038
našim kolegama,
lekarima primarne zdravstvene zaštite,

319
00:16:58,062 --> 00:17:00,068
koji pregledaju svako dete,

320
00:17:00,092 --> 00:17:02,374
a tu tehnologiju moramo preobraziti

321
00:17:02,398 --> 00:17:05,390
u nešto što povećava
vrednost njihove prakse,

322
00:17:05,414 --> 00:17:07,619
jer moraju da pregledaju toliko dece.

323
00:17:07,644 --> 00:17:09,539
Želimo da ti pregledi budu univerzalni

324
00:17:09,563 --> 00:17:11,696
da ne bismo propustili nijedno dete,

325
00:17:11,721 --> 00:17:14,411
ali bi to bilo amoralno

326
00:17:14,435 --> 00:17:19,075
ako ne bismo imali
infrastrukturu za intervenciju,

327
00:17:19,098 --> 00:17:20,432
za lečenje.

328
00:17:20,455 --> 00:17:23,106
Moramo biti u mogućnosti
da sarađujemo sa porodicama,

329
00:17:23,130 --> 00:17:27,431
da podržavamo porodice, upravljamo
prvim godinama života zajedno s njima.

330
00:17:28,310 --> 00:17:29,887
Moramo biti u mogućnosti

331
00:17:29,911 --> 00:17:34,546
da sa univerzalnih pregleda
pređemo na univerzalan pristup lečenju,

332
00:17:34,570 --> 00:17:37,602
jer će to lečenje promeniti

333
00:17:37,626 --> 00:17:40,619
živote te dece i njihovih porodica.

334
00:17:43,330 --> 00:17:46,456
Kad razmišljamo o tome šta možemo učiniti

335
00:17:46,480 --> 00:17:49,421
u prvim godinama,

336
00:17:49,445 --> 00:17:51,487
znate šta,

337
00:17:51,511 --> 00:17:54,005
posle ovoliko vremena u ovoj oblasti,

338
00:17:54,029 --> 00:17:56,679
osećam se podmlađeno.

339
00:17:56,703 --> 00:18:01,498
Imam utisak da nauka na kojoj smo radili

340
00:18:01,522 --> 00:18:04,229
može zaista da utiče na stvarnost,

341
00:18:04,253 --> 00:18:07,895
odnosno da spreči iskustva

342
00:18:07,919 --> 00:18:11,290
kojim je započeo moj put kroz ovu oblast.

343
00:18:11,314 --> 00:18:14,696
Tada sam mislio
da je ovo neizlečiva bolest.

344
00:18:14,720 --> 00:18:18,182
Više nije tako.
Možemo mnogo da promenimo.

345
00:18:18,677 --> 00:18:21,081
Ne nameravamo da izlečimo autizam.

346
00:18:21,105 --> 00:18:22,950
Nije nam to cilj.

347
00:18:23,730 --> 00:18:25,816
Želimo da se postaramo

348
00:18:25,840 --> 00:18:28,417
da osobe sa autizmom
mogu da budu oslobođene

349
00:18:28,441 --> 00:18:32,756
razarajućih posledica
koje ta bolest ponekad donosi,

350
00:18:32,780 --> 00:18:35,872
teškog intelektualnog zaostatka,
nemogućnosti govora,

351
00:18:35,896 --> 00:18:38,722
veoma duboke izolovanosti.

352
00:18:39,538 --> 00:18:41,459
Zapravo mislimo da osobe sa autizmom

353
00:18:41,483 --> 00:18:44,279
imaju poseban pogled na svet,

354
00:18:44,303 --> 00:18:47,943
pri tom nam je raznovrsnost potrebna,
a oni odlično funkcionišu

355
00:18:47,967 --> 00:18:49,997
u pojedinim oblastima:

356
00:18:50,021 --> 00:18:53,425
u predvidivim situacijama,
situacijama koje se mogu definisati.

357
00:18:53,449 --> 00:18:57,078
Oni o svetu i uče
skoro kao da se radi o nečem

358
00:18:57,102 --> 00:19:01,103
odvojenom, umesto da uče
kako da funkcionišu unutar njega.

359
00:19:01,127 --> 00:19:04,918
Međutim, to je pozitivno
ako se, recimo, bavite tehnologijom.

360
00:19:06,078 --> 00:19:09,870
Postoje i osobe sa izvanrednim
umetničkim darom.

361
00:19:09,894 --> 00:19:11,814
Želimo da ih oslobodimo.

362
00:19:12,235 --> 00:19:15,308
Želimo da naredne generacije
osoba sa autizmom

363
00:19:15,332 --> 00:19:18,445
budu u stanju da iskažu svoje veštine,

364
00:19:18,469 --> 00:19:20,692
ali i da ispune obećanja.

365
00:19:20,716 --> 00:19:22,281
Hvala vam što ste me saslušali.

366
00:19:22,302 --> 00:19:24,476
(Aplauz)