0:00:06.814,0:00:13.619
De gemiddelde 20-jarige[br]kent tussen de 27.000 en 52.000 woorden.

0:00:14.045,0:00:19.735
Als we 60 zijn, schommelt dat gemiddelde[br]tussen de 35.000 en 56.000.

0:00:20.053,0:00:24.179
Uitgesproken duren de meeste[br]van die woorden minder dan een seconde.

0:00:24.330,0:00:28.261
Dus bij ieder woord[br]moet het brein snel beslissen:

0:00:28.535,0:00:31.965
welke van die duizenden mogelijkheden[br]past bij het signaal?

0:00:32.235,0:00:36.079
In ongeveer 98% van de gevallen[br]kiest het brein het juiste woord.

0:00:36.345,0:00:37.475
Maar hoe?

0:00:37.475,0:00:41.115
Begrijpend luisteren[br]werkt anders dan begrijpend lezen,

0:00:41.115,0:00:44.136
maar het lijkt op het begrijpen[br]van gebarentaal --

0:00:44.375,0:00:48.573
al is begrijpend luisteren[br]meer onderzocht dan gebarentaal.

0:00:48.861,0:00:51.421
De sleutel tot het begrijpen van spraak,

0:00:51.421,0:00:54.691
is de rol van het brein[br]als parallelle processor,

0:00:54.691,0:00:58.076
wat betekent dat het[br]meerdere dingen tegelijk kan doen.

0:00:58.522,0:01:01.301
De meeste theorieën nemen aan[br]dat elk woord dat we kennen,

0:01:01.301,0:01:05.771
vertegenwoordigd wordt door een aparte[br]proceseenheid die maar één taak heeft:

0:01:05.771,0:01:10.654
beoordelen hoe waarschijnlijk het is[br]dat we dat woord nu horen.

0:01:10.931,0:01:15.139
In termen van ons brein[br]is de proceseenheid van een woord

0:01:15.139,0:01:19.796
waarschijnlijk een patroon[br]van vuuractiviteit van een groep neuronen

0:01:19.796,0:01:21.436
in de cortex van het brein.

0:01:21.686,0:01:23.506
Als we het begin van een woord horen,

0:01:23.506,0:01:27.118
activeert dat wellicht duizenden[br]van dat soort eenheden,

0:01:27.118,0:01:29.125
omdat alleen het begin van een woord

0:01:29.125,0:01:31.532
nog naar veel verschillende[br]woorden kan verwijzen.

0:01:31.532,0:01:35.535
Terwijl het woord zich verder ontvouwt,[br]merken steeds meer eenheden echter op

0:01:35.535,0:01:40.313
dat er vitale informatie ontbreekt,[br]waarop ze hun activiteit staken.

0:01:40.666,0:01:43.126
Wellicht al ver voor[br]het einde van het woord

0:01:43.126,0:01:47.854
blijft nog maar één vuurpatroon actief,[br]verwijzend naar één woord.

0:01:48.090,0:01:50.461
Dit heet het 'herkenningspunt'.

0:01:50.828,0:01:53.648
Tijdens dit proces[br]van het inzoomen op één woord,

0:01:53.648,0:01:56.718
onderdrukt de actieve eenheid[br]de activiteit van de anderen,

0:01:56.718,0:01:58.670
wat belangrijke milliseconden bespaart.

0:01:58.898,0:02:03.222
De meeste mensen begrijpen tot ongeveer[br]acht lettergrepen per seconde.

0:02:03.635,0:02:06.965
Maar het doel is niet alleen[br]het woord te herkennen,

0:02:06.965,0:02:10.223
maar ook de opgeslagen[br]betekenis ervan te benaderen.

0:02:10.415,0:02:14.195
Het brein benadert vele mogelijke[br]betekenissen tegelijkertijd

0:02:14.195,0:02:16.486
voordat het woord[br]volledig geïdentificeerd is.

0:02:16.875,0:02:19.314
We weten dit van onderzoeken[br]die laten zien

0:02:19.314,0:02:22.018
dat zelfs als we[br]een woordfragment horen --

0:02:22.018,0:02:23.298
zoals 'kap' --

0:02:23.298,0:02:26.798
luisteraars alvast op zoek gaan[br]naar verschillende betekenissen,

0:02:26.798,0:02:31.611
zoals 'kapitein' of 'kapitaal',[br]voordat ze het woord volledig horen.

0:02:31.970,0:02:35.120
Dit suggereert dat iedere keer[br]dat we een woord horen,

0:02:35.120,0:02:38.480
er een explosie van betekenissen[br]in ons hoofd plaatsvind

0:02:38.480,0:02:42.954
tot het brein pas op het herkenningspunt[br]besluit tot de uiteindelijke betekenis.

0:02:43.291,0:02:46.221
Het herkenningsproces[br]speelt zich sneller af

0:02:46.221,0:02:50.502
bij een zin die ons context geeft,[br]dan bij een willekeurige rij woorden.

0:02:50.821,0:02:55.009
Context helpt ook te begrijpen[br]wat er precies wordt bedoeld

0:02:55.009,0:02:59.009
als een woord meerdere betekenissen heeft,[br]zoals 'muis', of 'vorst',

0:02:59.009,0:03:02.704
of in het geval van homofonen[br]zoals 'wij' of 'wei'.

0:03:03.009,0:03:07.393
Voor meertaligen is de taal[br]waarnaar ze luisteren ook een aanwijzing

0:03:07.393,0:03:12.353
om woorden te elimineren[br]die niet passen in de taalcontext.

0:03:12.706,0:03:16.385
Hoe worden volstrekt nieuwe woorden[br]dan aan dit systeem toegevoegd?

0:03:16.706,0:03:20.502
Zelfs volwassenen komen iedere paar dagen[br]wel weer een nieuw woord tegen.

0:03:20.706,0:03:25.109
Maar als elk woord wordt gerepresenteerd[br]door een genuanceerd activiteitenpatroon

0:03:25.109,0:03:27.439
verspreid over meerdere neuronen,

0:03:27.439,0:03:31.594
hoe voorkomen we dan[br]dat nieuwe woorden oude overschrijven?

0:03:31.992,0:03:34.322
We denken dat om dit te vermijden,

0:03:34.322,0:03:39.085
nieuwe woorden eerst[br]worden opgeslagen in de hippocampus,

0:03:39.085,0:03:42.693
ver weg van de centrale[br]woordenopslag in de cortex,

0:03:42.693,0:03:45.643
zodat ze geen neuronen delen[br]met andere woorden.

0:03:46.063,0:03:49.073
Gedurende meerdere nachten slaap

0:03:49.073,0:03:54.254
verhuizen dan de nieuwe woorden[br]en worden ze verweven met bestaande.

0:03:54.470,0:03:57.990
Onderzoekers denken[br]dat dit geleidelijke acquisitieproces

0:03:57.990,0:04:01.122
helpt voorkomen dat bestaande[br]woorden worden beschadigd.

0:04:01.354,0:04:02.774
Dus overdag

0:04:02.774,0:04:05.895
genereert onbewuste activiteit[br]explosies van betekenis

0:04:05.895,0:04:07.304
tijdens het kletsen.

0:04:07.304,0:04:12.305
's Nachts rusten we, maar ons brein[br]integreert ondertussen nieuwe kennis

0:04:12.305,0:04:14.125
in het bestaande woordennetwerk.

0:04:14.125,0:04:17.655
Als we wakker worden,[br]zorgt dit proces dat we klaar zijn

0:04:17.596,0:04:20.696
voor de voortdurend[br]veranderende wereld van taal.