WEBVTT

00:00:06.814 --> 00:00:14.045
ပျမ်းမျှ အသက် ၂၀ ရှိသူတစ်ဦးဟာ မတူတဲ့
စကားလုံး ၂၇၀၀၀ နဲ့ ၅၂၀၀၀ ကြားကို သိတယ်။

00:00:14.045 --> 00:00:20.053
၆၀ အရွယ်မှာ အရေအတွက်က ၃၅၀၀၀ နဲ့
၅၆၀၀၀ ကြား ပျမ်းမျှရှိတယ်။

00:00:20.053 --> 00:00:24.330
အသံထွက်ပြီးပြောတဲ့ ဒီစကားလုံးအများစုဟာ 
စက္ကန့်လျော့လျော့ ကြာတယ်။

00:00:24.330 --> 00:00:28.535
ဒီလို စကားလုံးတိုင်း ကြားရတာနဲ့ ဦးနှောက်က 
လျင်မြန်တဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခုကို ချရတယ်။

00:00:28.535 --> 00:00:32.235
ဒီထောင်ချီရှိတဲ့ ရွေးစရာတွေထဲက 
ဘယ်တစ်လုံးက ကြားလိုက်ရတာနဲ့ လိုက်ဖက်လဲ။

00:00:32.235 --> 00:00:36.345
အချိန်ရဲ့ ၉၈ % ခန့်မှာ ဦးနှောက်ဟာ 
မှန်ကန်တဲ့ စကားလုံးကို ရွေးချယ်တတ်တယ်။

NOTE Paragraph

00:00:36.345 --> 00:00:37.475
ဒါပေမဲ့ ဘယ်လိုများလဲ။

00:00:37.475 --> 00:00:41.115
နှုတ်စကားကို နားလည်ခြင်းဟာ 
အဖတ် နားလည်ခြင်းနဲ့ ကွာခြားပေမဲ့

00:00:41.115 --> 00:00:44.375
လက်ဟန်ပြ ဘာသာစကားနဲ့တော့ 
ဆင်တူတယ်။

00:00:44.375 --> 00:00:48.861
ဒါပေမဲ့ နှုတ်ပြော စကားလုံး သိမှတ်မှုကို
လက်ဟန်ပြ ဘာသာစကားထက် ပိုလေ့လာခဲ့ကြတယ်။

00:00:48.861 --> 00:00:51.421
နှုတ်ပြောကို နားလည်နိုင်မှု အတွက် အဓိကက

00:00:51.421 --> 00:00:54.691
အပြိုင် လုပ်ဆောင်တဲ့စက်လိုဖြစ်တဲ့
ဦးနှောက်ရဲ့ အခန်းကဏ္ဍပါ။

00:00:54.691 --> 00:00:58.691
ဆိုလိုတာက တစ်ချိန်တည်းမှာ 
မတူတဲ့ အရာမျိုးစုံကို လုပ်နိုင်တာပါ။

00:00:58.691 --> 00:01:01.301
ကျွန်ုပ်တို့ သိကြတဲ့ စာလုံးတိုင်းကို
အလုပ်တစ်ခုသာရှိတဲ့

00:01:01.301 --> 00:01:05.771
သီးခြား ထုတ်လုပ်ခြင်း ယူနစ်တစ်ခုမှ 
တင်ပြတယ်လို့ အယူအဆ အများစုက လက်ခံကြတယ်။

00:01:05.771 --> 00:01:10.931
စကားလုံး တစ်လုံးလုံးနဲ့ လိုက်ဖက်တဲ့ 
စကားအသစ်ရဲ့ ဖြစ်နိုင်ခြေကို အကဲဖြတ်ဖို့ပါ။

NOTE Paragraph

00:01:10.931 --> 00:01:15.139
ဦးနှောက်နဲ့ ဆက်စပ်တဲ့ အခြေအနေမှာ
စကားလုံးတစ်လုံးကို ကိုယ်စားပြုတဲ့

00:01:15.139 --> 00:01:19.796
ထုတ်လုပ်ခြင်း ယူနစ်ဟာ ဦးနှောက် အပြင်လွှာ
ထဲက နျူရွန်းတစ်စု အနှံ့က နိုးကြွနေတဲ့

00:01:19.796 --> 00:01:21.686
လုပ်ဆောင်မှု ပုံစံတစ်ခု ဖြစ်နိုင်တယ်။

00:01:21.686 --> 00:01:23.506
စကားလုံးတစ်လုံးရဲ့ အစကို ကြားတဲ့အခါ

00:01:23.506 --> 00:01:27.286
ဒီလို ထောင်ချီတဲ့ ယူနစ်တွေက 
နိုးကြွလာနိုင်တယ်။

00:01:27.286 --> 00:01:29.352
အကြောင်းက စကားလုံး တစ်လုံးရဲ့ အစနဲ့တင်

00:01:29.352 --> 00:01:31.532
ဖြစ်နိုင်တဲ့ လိုက်ဖက်တာတွေ 
များစွာရှိလို့ပါ။

00:01:31.532 --> 00:01:35.535
ဒီနောက် စကားလုံးက ရှေ့ဆက်လေ သတင်းအချက်အလက်
ရဲ့အရေးပါတဲ့ အပိုင်းတစ်ခုခုဟာ လွဲနေပြီး

00:01:35.535 --> 00:01:40.666
လုပ်ဆောင်မှု ပျောက်ဆုံးတာကို 
ပိုများတဲ့ ယူနစ်တွေက မှတ်တမ်းတင်တယ်။

00:01:40.666 --> 00:01:43.126
ဖြစ်နိုင်တာက စကားလုံးရဲ့ 
အဆုံးသတ် မတိုင်မီမှာ

00:01:43.126 --> 00:01:48.090
စကားလုံးတစ်လုံးနဲ့ လျော်ညီတဲ့ တစ်ခုတည်းသော
နိုးကြွတဲ့ ပုံစံက ဆက်လက် အသက်ဝင်နေတယ်။

00:01:48.090 --> 00:01:50.828
ဒါကို "သိမှတ်မှု အမှတ်"လို့ ခေါ်တယ်။

00:01:50.828 --> 00:01:53.648
စကားလုံးတစ်လုံးကို သနေတဲ့ဖြစ်စဉ်မှာ

00:01:53.648 --> 00:01:56.718
တက်ကြွတဲ့ ယူနစ်တွေက အရေးပါတဲ့ 
မီလီစက္ကန့်တွေကို သက်သာစေရင်း

00:01:56.718 --> 00:01:58.838
အခြားဟာတွေရဲ့လုပ်ဆောင်မှုကို
ဖိနှိပ်တယ်။

00:01:58.838 --> 00:02:03.635
လူအများစုဟာ တစ်စက္ကန့်မှာ
ဝဏ္ဏ ရှစ်လုံးခန့်အထိ နားလည်နိုင်တယ်။

NOTE Paragraph

00:02:03.635 --> 00:02:06.965
ဒါပေမဲ့ ပန်းတိုင်က စကားလုံးကို 
မှတ်မိဖို့တင်မက

00:02:06.965 --> 00:02:10.415
၎င်းရဲ့ သိုမှီးထားတဲ့ အဓိပ္ပာယ်ဆီ
ဝင်ကြည့်ဖို့ရောပါ။

00:02:10.415 --> 00:02:14.195
ဦးနှောက်ဟာ စကားလုံးကို အပြည့်အဝ
မဖော်ထုတ်ရခင်

00:02:14.195 --> 00:02:16.875
ဖြစ်နိင်တဲ့ အနက်များစွာကို 
တစ်ချိန်တည်းမှာ ဝင်ကြည့်တယ်။

00:02:16.875 --> 00:02:22.018
ဒါကို သိကြတာက " cap" လို စကားလုံး 
အပိုင်အစကို ကြားတာတောင် နားထောင်သူတွေဟာ

00:02:22.018 --> 00:02:23.298
ဖြစ်နိုင်တဲ့

00:02:23.298 --> 00:02:26.798
အဓိပ္ပာယ်မျိုးစုံကို စတင် မှတ်တမ်းတင်တာ 
ပြသတဲ့ လေ့လာမှုတွေကနေပါ။

00:02:26.798 --> 00:02:31.970
ဥပမာ စကားလုံး အပြည့်အဝ မပေါ်ခင်
captain သို့ capital ဆိုတာပေါ့။

NOTE Paragraph

00:02:31.970 --> 00:02:35.120
ဒါက ညွှန်းတာက စကားလုံး
တစ်လုံးကို ကြားတိုင်း

00:02:35.120 --> 00:02:38.480
စိတ်တွေထဲမှာ အဓိပ္ပာယ်တွေရဲ့ ခဏတာ
အဟုန်နဲ့ တိုးပွားမှုတစ်ခုရှိကာ

00:02:38.480 --> 00:02:43.291
ဒီသိမှတ်မှု အချက်ကနေ ဦးနှောက်ဟာ
အနက်ကောက်မှုတစ်ခုကို ရွေးလိုက်တာပါ

00:02:43.291 --> 00:02:46.221
ဒီသိမှတ်မှု လုပ်ငန်းစဉ်ဟာ ကျပန်း 
စကားလုံး တစ်တွဲမှာ ဆိုတာထက်

00:02:46.221 --> 00:02:50.821
စကားစပ်ကို ပေးတဲ့ ဝါကျတစ်ခုနဲ့အတူ
ပို မြန်မြန် ရွေ့လျားတယ်။

00:02:50.821 --> 00:02:55.009
စကားစပ်ဟာ အနက်ကောက်မှုမျိုးစုံနဲ့အတူ
စကားလုံးရဲ့ ရည်ရွယ်တဲ့အနက်ဆီကို

00:02:55.009 --> 00:02:59.009
လမ်းပြပေးဖို့ပါ ကူညီတယ်။
ဥပမာ "bat" (သို့) "crane"

00:02:59.009 --> 00:03:03.009
(သို့) ဘယ်သံတူကြောင်းကွဲတွေ ဖြစ်ဖြစ်ပါ။

00:03:03.009 --> 00:03:07.393
ဘာသာစကားမျိုးစုံ ပြောသူတွေအတွက် သူတို့
နားထောင်နေတဲ့ ဘာသာစကားဟာ ဘာသာစကား

00:03:07.393 --> 00:03:12.706
စကားစပ်နဲ့မလိုက်တဲ့ ဖြစ်နိုင်ခြေ စကားလုံး
တွေကို သုတ်သင်ဖို့သုံးတဲ့ နောက်အဆက်စကားပါ။

NOTE Paragraph

00:03:12.706 --> 00:03:16.706
ဒီတော့ ဒီစနစ်ထဲကို စကားလုံး အသစ်စက်စက်
တစ်လုံး ထည့်တာကျတော့ရော။

00:03:16.706 --> 00:03:20.706
လူကြီးတွေအနေနဲ့တောင် ရက်အနည်းငယ်တိုင်းမှာ
စကားလုံးသစ်တွေ ကြုံတွေ့နိုင်ပါတယ်။

00:03:20.706 --> 00:03:25.109
ဒါပေမဲ့ စကားလုံးတိုင်းဟာ လုပ်ဆောင်မှုရဲ့ 
နျူရွန်းများစွာမှာ ပျံ့နှံ့နေတဲ့ အသေးစိတ်

00:03:25.109 --> 00:03:27.439
ချိန်ညှိထားတဲ့ ပုံစံတစ်ခုအဖြစ်
ကိုယ်စားပြုရင်

00:03:27.439 --> 00:03:31.992
စကားလုံး အဟောင်းတွေအပေါ် အသစ်တွေက
ဖြည့်သွင်းဖျက်ဆီးတာကိုဘယ်လို ကာကွယ်ကြလဲ။

00:03:31.992 --> 00:03:34.322
ထင်တာက ဒီပြဿနာကို ရှောင်ရှားဖို့

00:03:34.322 --> 00:03:39.085
စကားလုံးသစ်တွေဟာ ဦးနှောက် အပြင်လွှာထဲက
ပင်မ စကားလုံး သိုလှောင်ခန်းကနေ ဝေးကွာတဲ့

00:03:39.085 --> 00:03:42.693
hippocampus လို့ခေါ်တဲ့ဦးနှောက်ရဲ့ 
အပိုင်းတစ်ခုထဲမှာ ကနဦး သိုမှီးထားတော့

00:03:42.693 --> 00:03:46.063
၎င်းတိုဟာ အခြား စကားလုံးတွေနဲ့
နူရွန်းတွေကို ခွဲဝေမသုံးဘူးဆိုတာပါ။

NOTE Paragraph

00:03:46.063 --> 00:03:49.073
ဒီနောက် အိပ်စက်မှု ညပေါင်းမျာစွာ အကြာမှာ

00:03:49.073 --> 00:03:54.470
ဒီစကားလုံးသစ်တွေဟာ အဟောင်းတွေနဲ့
တဖြည်းဖြည်း ကူးပြောင်း ယှက်နွယ်သွားတယ်။

00:03:54.470 --> 00:03:57.990
သုတေသီတွေက ဒီတဖြည်းဖြည်း သိုမှီးမှု
လုပ်ငန်းစဉ်က ရှိနေတဲ့ စကားလုံးတွေကို

00:03:57.990 --> 00:04:01.354
အလျင်ပြတ်ခြင်းက ရှောင်ရှားဖို့ 
ကူညီတယ်လို့ ထင်ကြတယ်။

NOTE Paragraph

00:04:01.354 --> 00:04:02.774
ဒီတော့ နေ့ဘက်မှာ

00:04:02.774 --> 00:04:07.304
သတိမမူမိတဲ့ လုပ်ဆောင်မှုက စကားပြောစဉ်မှာ 
အဓိပ္ပာယ် တိုးပွားခြင်းတွေကို ထုတ်ပေးတယ်။

00:04:07.304 --> 00:04:12.305
ညဘက်မှာ အနားယူကြပေမဲ့ ဦးနှောက်ဟာ
အသိသုတသစ်တွေကို စကားလုံးကွန်ရက်ထဲကို

00:04:12.305 --> 00:04:14.125
ပေါင်းပေးရင်း အလုပ်များနေတယ်။

00:04:14.125 --> 00:04:17.655
ကျွန်ုပ်တို့ အိပ်ရာနိုးတဲ့အခါ အမြဲ 
ပြောင်းလဲနေတဲ့ ဘာသာစကား ကမ္ဘာကြီးအတွက်

00:04:17.596 --> 00:04:20.696
အဆင်သင့် ဖြစ်နေဖို့ကို 
ဒီလုပ်ငန်းစဉ်က အာမခံပေးပါတယ်။