WEBVTT

00:00:07.791 --> 00:00:11.601
Albert Camus şiddet etrafında yetişti.

00:00:11.601 --> 00:00:16.219
Anavatanı Cezayir, yerli Cezayirliler
ve sömürgeci Fransız Avrupalılar

00:00:16.219 --> 00:00:18.869
arasındaki çatışmanın içine
batmış durumdaydı.

00:00:18.869 --> 00:00:21.329
Babasını Birinci Dünya Savaşı'nda kaybetti

00:00:21.329 --> 00:00:24.367
ve ikincisinde savaşmak için 
yetersiz görüldü.

00:00:24.367 --> 00:00:28.526
Fransa'da veremle savaşırken
ve savaşın tahribatıyla yüzleşirken

00:00:28.526 --> 00:00:32.906
direniş gazetecisi olarak,
Camus çaresizliğe kapıldı.

00:00:32.906 --> 00:00:38.773
Sonu gelmeyen tüm bu katliam ve acıya
hiçbir anlam veremiyordu.

00:00:38.773 --> 00:00:42.263
Dünya anlamsız mı

00:00:42.263 --> 00:00:46.790
kişisel yaşamlarımızın hâlâ bir değeri 
var mı diye sordu.

NOTE Paragraph

00:00:46.790 --> 00:00:50.930
Camus'un çoğu çağdaşı varoloşçuluk denen

00:00:50.930 --> 00:00:55.860
yeni bir felsefe altında 
benzer soruları araştırıyordu.

00:00:55.860 --> 00:00:59.576
Varoloşçular insanların boş levhalar gibi
doğduğuna, bu kaotik dünyada

00:00:59.576 --> 00:01:02.452
her birinin hayatlarının 
anlamını yaratmasından

00:01:02.452 --> 00:01:04.457
sorumlu olduğuna inanıyorlardı.

00:01:04.457 --> 00:01:07.517
Ancak Camus bu düşünce ekolünü reddetti.

00:01:07.517 --> 00:01:11.397
Tüm insanların onları
ortak amaçlara bağlayan

00:01:11.397 --> 00:01:14.137
ortak insan doğasıyla doğduğunu
ileri sürdü.

00:01:14.137 --> 00:01:21.319
Bu amaçlardan biri dünyanın nedensiz 
acımasızlığına rağmen anlam aramaktı.

00:01:21.319 --> 00:01:27.440
Camus insanlığın anlam arzusu 
ve evrenin suskun kayıtsızlığını

00:01:27.440 --> 00:01:31.210
uyuşmayan iki yapboz parçası olarak gördü

00:01:31.210 --> 00:01:37.069
ve bunları birleştirmeye çalışmayı
esasen absürt olarak nitelendirdi.

00:01:37.069 --> 00:01:42.092
Bu gerilim, yaşamın doğası gereği 
anlamsız olduğunu ileri süren

00:01:42.092 --> 00:01:46.226
Camus'un Absürt Felsefesi'nin 
özü hâline geldi.

00:01:46.226 --> 00:01:49.046
Anlamsız nasıl yaşanırı araştırmak

00:01:49.046 --> 00:01:52.686
Camus'un ilk çalışmasının ardındaki
ana konu oldu.

00:01:52.686 --> 00:01:56.696
Buna absürt döngüsü adını verdi.

NOTE Paragraph

00:01:56.696 --> 00:02:00.516
Bu döngünün ve Camus'un yayınlanan
ilk romanının yıldızı

00:02:00.516 --> 00:02:03.576
oldukça iç karartıcı bir cevap sunuyor.

00:02:03.576 --> 00:02:08.611
“Yabancı” hiçbir şeye 
çokça anlam yüklemeyen

00:02:08.611 --> 00:02:12.351
duygusal olarak kopuk bir genç adam olan
Meursault'u takip eder.

00:02:12.351 --> 00:02:15.611
Annesinin cenazesinde ağlamaz,

00:02:15.611 --> 00:02:18.941
komşunun bir kadını aşağılamak için
tasarladığı planı destekler,

00:02:18.941 --> 00:02:24.891
hatta şiddet suçu işler fakat Meaursault
vicdan azabı duymaz.

00:02:24.891 --> 00:02:31.298
Onun için dünya manasız
ve ahlaki yargıların, içinde yeri yok.

00:02:31.298 --> 00:02:34.518
Bu tavır Meursault ve içinde yaşadığı

00:02:34.518 --> 00:02:37.468
düzenli toplumun arasında husumet yarattı.

00:02:37.468 --> 00:02:43.284
Bu, romanın şiddetli doruğuna kadar 
yavaşca toplumdan ayrışmasını arttırdı.

NOTE Paragraph

00:02:43.284 --> 00:02:49.108
Kabul görmeyen baş karakterinin aksine, 
Camus dürüst felsefesinden ötürü övüldü.

00:02:49.108 --> 00:02:54.239
“Yabancı” hızla üne kavuştu 
ve Camus absürtlüğün içinde

00:02:54.239 --> 00:02:58.239
yaşamın değerini araştıran çalışmalar
üretmeye devam etti.

00:02:58.239 --> 00:03:02.786
Bunların çoğu aynı felsefi soruya
geri dönüyordu:

00:03:02.786 --> 00:03:05.216
Gerçekten yaşam anlamsız mı,

00:03:05.216 --> 00:03:09.764
intihar etmek mantıklı olan tek cevap mı?

NOTE Paragraph

00:03:09.764 --> 00:03:13.444
Camus'un cevabı çok net “hayır”dı.

00:03:13.444 --> 00:03:17.534
Adaletsiz olan dünyamız için 
hiçbir açıklama olmayabilir

00:03:17.534 --> 00:03:21.507
ancak her şeye rağmen yaşamayı seçmek
gerçek özgürlüğümüzün

00:03:21.507 --> 00:03:23.567
en derin ifadesiydi.

00:03:23.567 --> 00:03:26.807
Camus bunu,
Yunan efsanesi olan Sisyphus'a odaklanan

00:03:26.807 --> 00:03:30.067
en ünlü yazılarından birinde açıklıyor.

00:03:30.067 --> 00:03:33.267
Sisyphus tanrılara ihanet eden bir kraldı

00:03:33.267 --> 00:03:38.054
ve bir kayayı bitmeksizin 
yokuş yukarı itmeye mahkûm edildi.

00:03:38.054 --> 00:03:42.827
Bu cezalandırmanın acımasızlığı 
kendine özgü anlamsızlığında yatıyor.

00:03:42.827 --> 00:03:47.476
Ancak Camus tüm insanlığın
aynı durumda olduğunu öne sürer

00:03:47.476 --> 00:03:50.926
ve ancak yaşamlarımızın anlamsızlığını
kabul ettiğimizde

00:03:50.926 --> 00:03:55.130
absürtle başımız dik yüzleşebiliriz.

00:03:55.130 --> 00:04:00.575
Camus'un dediği gibi, kral bitmek bilmeyen
görevine bir kez daha başlamayı seçtiğinde

00:04:00.575 --> 00:04:03.855
“Herhangi biri Sisyphus'u 
mutlu olarak kurgulamalıdır.”

NOTE Paragraph

00:04:03.855 --> 00:04:07.855
Camus'un çağdaşları anlamsızlığı
kabul ediyor gibi değillerdi.

00:04:07.855 --> 00:04:11.405
Birçok varoloşçu, insanları faaliyetten
ve anlamdan mahrum ettiğine

00:04:11.405 --> 00:04:17.038
inandıkları sistemleri yıkmak için 
şiddetli ihtilali savundu.

00:04:17.038 --> 00:04:21.831
Camus ikinci çalışmasıyla cevap verdi:
İsyan döngüsü.

00:04:21.831 --> 00:04:26.111
“Başkaldıran İnsan”da başkaldırıyı
yaratıcı bir eylem olarak inceledi,

00:04:26.111 --> 00:04:28.356
yıkıcı olmaktan ziyade.

00:04:28.356 --> 00:04:31.286
Camus güç dengelerini tersine çevirmenin

00:04:31.286 --> 00:04:35.388
sonu gelmeyen şiddet döngüsüne
yol açacağına inandı.

00:04:35.388 --> 00:04:38.668
Bundan ziyade, gereksiz kan dökülmesinden
kaçınmanın yolu

00:04:38.668 --> 00:04:43.879
ortak insani doğamızın
toplumsal anlayışının yerleşmesidir.

00:04:43.879 --> 00:04:47.991
İronik olarak, çağdaşı olan birçok yazar 
ve felsefeciden ayrı düşmesini

00:04:47.991 --> 00:04:52.615
tetikleyen şey
görece bu barışçıl fikirlerin döngüsüydü.

NOTE Paragraph

00:04:52.615 --> 00:04:54.225
Uyuşmazlığa rağmen,

00:04:54.225 --> 00:04:58.993
Camus en uzun ve kişisel romanı üzerinde
çalışmaya başladı:

00:04:58.993 --> 00:05:03.805
“İlk Adam” olarak isimlendirilen
otobiyografik bir çalışma.

00:05:03.805 --> 00:05:08.163
Romanın ümit verici yeni bir doğrultudaki
ilk parça olması amaçlanmıştı:

00:05:08.163 --> 00:05:10.273
Sevginin döngüsü.

NOTE Paragraph

00:05:10.273 --> 00:05:14.544
Ancak 1960'da, Camus ansızın
ancak anlamsız ve absürt olarak

00:05:14.544 --> 00:05:19.206
nitelendirilebilecek bir araba kazasında 
hayatını kaybetti.

00:05:19.206 --> 00:05:22.046
Dünya onun sevgi döngüsünü 
görmemiş olsa bile,

00:05:22.046 --> 00:05:27.798
isyan ve absürtlük döngüleri okuyucularda
yankılanmaya günümüzde devam ediyor.

00:05:27.798 --> 00:05:32.346
Onun absürtlük kavramı dünya edebiyatının,

00:05:32.346 --> 00:05:37.283
20. yüzyıl felsefesinin ve hatta 
popüler kültürün bir parçası oldu.

00:05:37.283 --> 00:05:42.645
Günümüzde, Camus belirsizlik anlarının
güvenilir bir rehberi olmaya devam ediyor.

00:05:42.645 --> 00:05:48.745
Fikirleri cüretkâr bir biçimde 
anlaşılmaz bir dünyayı ilhamla dolduruyor,

00:05:48.745 --> 00:05:50.325
mağlubiyetten ziyade.