0:00:07.791,0:00:11.601
Albert Camus dorastał otoczony przemocą.

0:00:11.601,0:00:16.219
Jego rodzinna Algieria była pogrążona [br]w konflikcie pomiędzy Algierczykami

0:00:16.219,0:00:18.869
a francuskimi kolonizatorami.

0:00:18.869,0:00:21.329
W pierwszej wojnie światowej stracił ojca,

0:00:21.329,0:00:24.367
a do walki w drugiej [br]nie został dopuszczony.

0:00:24.367,0:00:28.526
Zmagając się z gruźlicą we Francji [br]i stykając się z wojennymi zniszczeniami

0:00:28.526,0:00:32.906
jako dziennikarz ruchu oporu,[br]Camus czuł się przybity.

0:00:32.906,0:00:38.773
Nie mógł pojąć sensu [br]nieustannego rozlewu krwi i cierpienia.

0:00:38.773,0:00:42.263
Pytał, czy skoro świat [br]pozbawiony jest sensu,

0:00:42.263,0:00:46.790
życie poszczególnych ludzi wciąż ma sens?

0:00:46.790,0:00:50.930
Wielu współczesnych mu rozmyślało [br]nad podobnymi zagadnieniami

0:00:50.930,0:00:55.860
w ramach nowej filozofii,[br]egzystencjalizmu.

0:00:55.860,0:00:59.576
Według egzystencjalistów ludzie [br]rodzą się jako niezapisane karty,

0:00:59.576,0:01:04.457
a zadaniem każdego jest znalezienie[br]sensu życia w chaotycznym świecie.

0:01:04.457,0:01:07.517
Camus odrzucał jednak tę szkołę.

0:01:07.517,0:01:11.397
Twierdził, że w momencie urodzenia [br]wszystkich łączy ludzka natura,

0:01:11.397,0:01:14.137
która jednoczy ku wspólnym celom.

0:01:14.137,0:01:21.319
Jednym z nich jest szukanie sensu [br]mimo panującego okrucieństwa.

0:01:21.319,0:01:27.440
Camus postrzegał ludzką potrzebę sensu [br]i milczącą obojętność wszechświata

0:01:27.440,0:01:31.210
jako dwa niepasujące do siebie [br]elementy układanki,

0:01:31.210,0:01:37.069
a próby ich połączenia[br]uważał za absurdalne.

0:01:37.069,0:01:42.092
To napięcie stało się jądrem [br]filozofii absurdyzmu Camusa,

0:01:42.092,0:01:46.226
według której życie jest[br]z natury bezcelowe.

0:01:46.226,0:01:49.046
Dociekanie, jak żyć bez sensu,

0:01:49.046,0:01:52.686
stało się główną kwestią [br]wczesnej twórczości Camusa,

0:01:52.686,0:01:56.696
którą nazywał "cyklem absurdu".

0:01:56.696,0:02:00.516
Główna i zarazem pierwsza [br]opublikowana powieść tego cyklu

0:02:00.516,0:02:03.576
daje raczej beznadziejną odpowiedź.

0:02:03.576,0:02:08.611
"Obcy" to historia Meursaulta, [br]emocjonalnie zdystansowanego młodzieńca,

0:02:08.611,0:02:12.351
który nie przypisuje niczemu [br]zbyt wiele sensu.

0:02:12.351,0:02:15.611
Nie płacze na pogrzebie matki,

0:02:15.611,0:02:18.941
wspiera sąsiada w planie [br]upokorzenia kobiety,

0:02:18.941,0:02:24.891
popełnia nawet brutalną zbrodnię,[br]jednak nie czuje skruchy.

0:02:24.891,0:02:31.298
Dla niego świat jest bezsensowny[br]i nie ma w nim miejsca na osądy moralne.

0:02:31.298,0:02:34.518
Takie podejście tworzy [br]wrogość między Meursaultem

0:02:34.518,0:02:37.468
a uporządkowanym społeczeństwem,

0:02:37.468,0:02:43.284
co wzmaga jego alienację[br]aż do punktu kulminacyjnego.

0:02:43.284,0:02:49.108
Chociaż jego bohaterem wzgardzono,[br]Camusa doceniono za szczerą filozofię.

0:02:49.108,0:02:54.239
"Obcy" przyniósł mu sławę,[br]więc Camus wciąż koncentrował twórczość

0:02:54.239,0:02:58.239
na wartości życia pośród absurdu,

0:02:58.239,0:03:02.786
krążąc wokół tego samego pytania.

0:03:02.786,0:03:05.216
Jeśli życie naprawdę[br]pozbawione jest sensu,

0:03:05.216,0:03:09.764
czy samobójstwo to jedyne[br]racjonalne rozwiązanie?

0:03:09.764,0:03:13.444
Odpowiedzią Camusa było zdecydowane "nie".

0:03:13.444,0:03:17.534
Może nie ma wyjaśnienia [br]dla niesprawiedliwości świata,

0:03:17.534,0:03:21.507
ale wybranie mimo to życia[br]to największy wyraz

0:03:21.507,0:03:23.567
prawdziwej wolności.

0:03:23.567,0:03:26.807
Camus wyjaśnia to w jednym [br]z najsłynniejszych esejów,

0:03:26.807,0:03:30.067
który skupia się na greckim micie Syzyfa.

0:03:30.067,0:03:33.267
Syzyf był królem, który oszukał bogów

0:03:33.267,0:03:38.054
i został skazany na wieczne [br]wtaczanie głazu na wzgórze.

0:03:38.054,0:03:42.827
Okrucieństwo kary polega na bezcelowości,

0:03:42.827,0:03:47.476
jednak według Camusa cała ludzkość [br]znajduje się w tym samym położeniu.

0:03:47.476,0:03:50.926
Tylko akceptacja bezsensu życia pozwala

0:03:50.926,0:03:55.130
zmierzyć się z jego absurdem [br]z podniesioną głową.

0:03:55.130,0:04:00.575
Jak mówił Camus: "Kiedy Syzyf postanawia [br]zacząć nieustające zadanie od nowa,

0:04:00.575,0:04:03.855
trzeba wyobrazić go sobie szczęśliwym".

0:04:03.855,0:04:07.855
Współcześni Camusowi nie tak[br]chętnie akceptowali bezcelowość.

0:04:07.855,0:04:11.405
Wielu egzystencjalistów [br]popierało brutalną rewolucję

0:04:11.405,0:04:17.038
obalającą systemy, które według nich [br]pozbawiały ludzi działania i celu.

0:04:17.038,0:04:21.831
Camus odpowiedział kolejnym cyklem,[br]skupiającym się tym razem na buncie.

0:04:21.831,0:04:26.111
W "Człowieku zbuntowanym"[br]rozpatrywał bunt jako akt bardziej twórczy

0:04:26.111,0:04:28.356
niż destrukcyjny.

0:04:28.356,0:04:31.286
Camus wierzył, że odwrócenie[br]dynamiki władzy

0:04:31.286,0:04:35.388
prowadzi do nieskończonego cyklu przemocy.

0:04:35.388,0:04:38.668
Sposób na uniknięcie[br]niepotrzebnego rozlewu krwi

0:04:38.668,0:04:43.879
to zrozumienie wspólnej ludzkiej natury.

0:04:43.879,0:04:47.991
Paradoksalnie to właśnie ten cykl [br]względnie pacyfistycznych poglądów

0:04:47.991,0:04:52.615
przysporzył mu konfliktów z wieloma [br]ówczesnymi pisarzami i filozofami.

0:04:52.615,0:04:54.225
Mimo kontrowersji

0:04:54.225,0:04:58.993
Camus zaczął pisać jedną z najdłuższych[br]i najbardziej osobistych prac,

0:04:58.993,0:05:03.805
powieść autobiograficzną[br]"Pierwszy człowiek".

0:05:03.805,0:05:08.163
Miała ona być pierwszym [br]krokiem w nowym kierunku,

0:05:08.163,0:05:10.273
pełnym nadziei cyklu miłości.

0:05:10.273,0:05:14.544
Jednak w 1960 roku Camus nagle[br]zginął w wypadku samochodowym,

0:05:14.544,0:05:19.206
który można określić jedynie [br]jako bezsensowny albo absurdalny.

0:05:19.206,0:05:22.046
Mimo że świat nigdy [br]nie poznał jego cyklu miłości,

0:05:22.046,0:05:27.798
cykle buntu i absurdu do dziś [br]przemawiają do czytelników.

0:05:27.798,0:05:32.346
Koncepcja absurdu stała się [br]częścią światowej literatury,

0:05:32.346,0:05:37.283
XX-wiecznej filozofii, a nawet popkultury.

0:05:37.283,0:05:42.645
Camus pozostaje przewodnikiem[br]w chwilach niepewności.

0:05:42.645,0:05:48.745
W tym niedorzecznym świecie jego pomysły [br]są raczej tchnieniem inspiracji,

0:05:48.745,0:05:50.325
a nie porażki.