WEBVTT 00:00:01.167 --> 00:00:02.625 Bu nimaligini bilasizmi? 00:00:04.083 --> 00:00:08.226 Shishasimon mavjudotlar bo'lgan joy bor desam nima deysiz? 00:00:08.250 --> 00:00:11.268 Yoki bizga ko'rinmas bo'lgan hayot shakllari bor desam-chi? 00:00:11.292 --> 00:00:14.309 Lekin fazogirlar ularni har doim ko'rishadi. NOTE Paragraph 00:00:14.333 --> 00:00:18.559 Bu ko'rinmas jonzotlar olis ekzosayyoradagi o'zga sayyoraliklar emas. 00:00:18.583 --> 00:00:20.226 Ular diatomlardir: 00:00:20.250 --> 00:00:23.893 fotosintetik, bir hujayrali suv o'tlariidir, kislorod ishlab chiqaradigan 00:00:23.917 --> 00:00:27.184 va urug' bulutlariga sayyoralararo miqyosda yordam beradigan. 00:00:27.208 --> 00:00:30.893 Ular murakkab, geometrik ekzoskeletlardir -- 00:00:30.917 --> 00:00:32.417 albatta shishadan bo'lgan. 00:00:33.250 --> 00:00:36.684 Ularni koinotdan ummon yuzasidagi ranglarning aylanishida ko'rasiz. 00:00:36.708 --> 00:00:37.976 Ular o'lganida esa, 00:00:38.000 --> 00:00:40.476 ularning shisha uylari ummon tubiga cho'kadi, 00:00:40.500 --> 00:00:41.851 havodan uglerodni olib 00:00:41.875 --> 00:00:43.226 pastga olib ketadi 00:00:43.250 --> 00:00:47.726 va ummondagi uglerod ajratilmalarining sezilarli qismini tashkil qiladi. NOTE Paragraph 00:00:47.750 --> 00:00:50.018 Biz o'zga sayyorada yashaymiz. 00:00:50.042 --> 00:00:52.518 Bu Yer sayyorasida xilma-hil sirli hayot mavjud 00:00:52.542 --> 00:00:56.101 va ko'pchiligi dunyo chekkasida yashaydi, 00:00:56.125 --> 00:00:58.934 ko'z oldimizda yoki ongimizda. 00:00:58.958 --> 00:01:01.250 O'sha chekkalardan biri Antarktika. NOTE Paragraph 00:01:02.083 --> 00:01:04.143 Odatda, Antarktika haqida o'ylasak, 00:01:04.167 --> 00:01:06.518 hosilsiz va hayotsiz joyni tasavvur qilamiz... 00:01:06.542 --> 00:01:08.559 Bir qancha pingvinlarni aytmasak. 00:01:08.583 --> 00:01:12.268 Lekin Antarktika qutbdagi hayot vohasi sifatida ma'lum bo'lish kerak 00:01:12.292 --> 00:01:15.000 o'ta ajabtovur, sanoqsiz jonzotlar makoni bo'lgan. 00:01:15.875 --> 00:01:19.143 Xo'sh, nega biz ularni so'nggi tabiat xujjatli filmlarida ko'rmadik? 00:01:19.167 --> 00:01:22.101 Chunki ular qor va muz ostiga yashirinishgan, 00:01:22.125 --> 00:01:24.184 bizga ko'rinmaydigan holda. 00:01:24.208 --> 00:01:25.768 Ular mikrobdir: 00:01:25.792 --> 00:01:29.226 muzliklar ichida yashaydigan mitti o'simlik va mavjudotlardir, 00:01:29.250 --> 00:01:30.559 muz ostidagi 00:01:30.583 --> 00:01:32.934 va muz osti hovuzlarida suzib yuruvchi. 00:01:32.958 --> 00:01:35.684 Ular jozibadorligi bo'yicha megafaunadan kam joyi yo'q 00:01:35.708 --> 00:01:38.292 biz ko'rib yurgan tabiat hujjatli filmlaridagi. NOTE Paragraph 00:01:39.333 --> 00:01:43.684 Ammo qanday qilib odamlarni ko'rinmas narsalarga ishontirish mumkin? 00:01:43.708 --> 00:01:46.518 Men yaqinda Antarktikada 5 haftalik expeditsiyada bo'ldim 00:01:46.542 --> 00:01:51.059 mikroblar miqyosida yovvoyi tabiat rejissyori bo'lish uchun. 00:01:51.083 --> 00:01:53.018 185 funtli uskunalar bilan, 00:01:53.042 --> 00:01:55.059 harbiy samalyotga chiqdim 00:01:55.083 --> 00:01:56.976 va mikroskoplarni u yerga olib bordim 00:01:57.000 --> 00:02:00.143 bu mikroskopik ekstremofillarni suratga olish va o'rganish uchun 00:02:00.167 --> 00:02:03.476 va kam o'rganilgan ekotizimni yaxshiroq tushinish uchun 00:02:03.500 --> 00:02:05.042 biz yashaydigan sayyoradagi. NOTE Paragraph 00:02:06.167 --> 00:02:08.559 Bu ko'rinmas jonzotlarni suratga olish uchun, 00:02:08.583 --> 00:02:10.684 Ularning makonini ko'rishim kerak edi -- 00:02:10.708 --> 00:02:13.208 Ya'ni muzni ostiga tushishim kerak edi. 00:02:13.875 --> 00:02:18.476 Har yili dengiz muzlari Antarktika hajmidan ikki barovarga ko'payadi. 00:02:18.500 --> 00:02:21.268 9 fut qalinlikdagi muz ostiga qiyo boqish uchun, 00:02:21.292 --> 00:02:24.893 dengiz muziga kiritilgan uzun, metal quvurga tushdim 00:02:24.917 --> 00:02:28.476 hayotga to'lib-toshgan ekotizimga guvoh bo'lish uchun, 00:02:28.500 --> 00:02:32.750 dengiz tubi va yarqiragan muzlik shiftini o'rtasida turgan holda. 00:02:34.041 --> 00:02:36.184 Mana bu tashqaridan qanday ko'rinadi. 00:02:36.208 --> 00:02:38.375 Bu shunchaki sehrli edi. 00:02:39.667 --> 00:02:43.059 Ba'zi mavjudotlar urug' qisqichbaqasi kabi g'aroyib edi 00:02:43.083 --> 00:02:46.351 va yana ko'plab chiroyli geometrik diatomlar ham. NOTE Paragraph 00:02:46.375 --> 00:02:49.101 Keyin men tepaga chiqdim Quruq Vodiysida tunash uchun 00:02:49.125 --> 00:02:51.018 bir necha hafta davomida. 00:02:51.042 --> 00:02:54.268 Antarktikaning 98 foizi muz bilan qoplangan 00:02:54.292 --> 00:02:58.102 Quruq Vodiysi Antarktikaning eng katta hududidir. 00:02:58.126 --> 00:03:01.643 Faqat u yerda Antarktikaning qandayligini ko'rish mumkin. 00:03:01.667 --> 00:03:03.518 Bu yerda bakteriyalardan namuna oldim, 00:03:03.542 --> 00:03:07.601 muz ostidagi hovuzdan temir oksidi otilib chiqadigan tabiat hodisasi, 00:03:07.625 --> 00:03:12.018 ushbu joy o'n yil oldinham hayotsiz deb hisoblangan, 00:03:12.042 --> 00:03:15.226 Men muzlikka chiqdim uning ichini teshish uchun, 00:03:15.250 --> 00:03:18.726 yashayotgan sanoqsiz, qattiq tanali mavjudotlarni kashf qildim 00:03:18.750 --> 00:03:20.792 muzning ichki qatlamlariga tushganimda. 00:03:21.583 --> 00:03:22.893 Kriokonit tuynuglari 00:03:22.917 --> 00:03:25.851 kichik to'q rangdagi loydan tashkil topadi 00:03:25.875 --> 00:03:27.559 muzlikkka tushkanida 00:03:27.583 --> 00:03:31.434 va tuynuk bo'ylab pastka erishni boshlaydi vad keyin muzlaydi. 00:03:31.458 --> 00:03:34.393 Shu tarzda loy parchalarini muz ichida saqlab qoladi, 00:03:34.417 --> 00:03:36.309 huddi kichik oroldagi olamga o'xshab, 00:03:36.333 --> 00:03:39.184 har biri o'zining noyob ekotizimi bilan. NOTE Paragraph 00:03:39.208 --> 00:03:41.476 Men topgan ba'zi jonzotlarni tanishingiz mumkin, 00:03:41.500 --> 00:03:43.101 bu jonzotga o'xshaganlarni -- 00:03:43.125 --> 00:03:44.393 Ularni yaxshi ko'raman. 00:03:44.417 --> 00:03:46.934 Ular huddi panjali yopishqoq ayiqchaga o'xshaydi. 00:03:46.958 --> 00:03:48.684 Suv ayig'i nomi bilan ham ma'lum. 00:03:48.708 --> 00:03:50.726 Ular o'zining noyob jihati bilan mashhur, 00:03:50.750 --> 00:03:53.518 keskin sharoitlarda omon qolishga yordam beradigan. 00:03:53.542 --> 00:03:56.018 Koinot vakuumida ham. 00:03:56.042 --> 00:03:59.351 Ammo ularni topish uchun koinot yo Antarktikaga borishni hojati yo'q. 00:03:59.375 --> 00:04:02.018 Ular yer yuzi bo'ylab moxlarda yashaydi 00:04:02.042 --> 00:04:04.226 Trotuar yoriqlaridan to parklargacha. 00:04:04.250 --> 00:04:08.268 Siz ehtimol bu son-sanoqsiz ko'rinmas jonzotlar yonidan har kuni o'tib ketarsiz. NOTE Paragraph 00:04:08.292 --> 00:04:09.809 Boshqasi tanish bo'lishi mumkin 00:04:09.833 --> 00:04:12.518 ammo notanish bo'lishi ham mumkin bu nematoda kabi. 00:04:12.542 --> 00:04:14.101 Na ilon, va na chuvalchang. 00:04:14.125 --> 00:04:16.601 Ular o'ziga xos mavjudotdir. 00:04:16.625 --> 00:04:20.018 Ular chuvalchang kabi tiklanaolmaydi yoki ilon kabi sudralib yurolmaydi. 00:04:20.042 --> 00:04:22.976 Lekin ularda og'zini ichida kichkina, o'tkir ignalari bor. 00:04:23.000 --> 00:04:27.125 Ignalar ov qilishga va uni yutishga yordam beradi. 00:04:27.708 --> 00:04:29.684 Yer yuzidagi har bir odamga, 00:04:29.708 --> 00:04:32.583 57 milliard nematoda to'g'ri keladi. NOTE Paragraph 00:04:33.875 --> 00:04:36.434 Ba'zi mavjudotlar butunlay notanish bo'lishi mumkin. 00:04:36.458 --> 00:04:38.393 Lekin o'zlari ajoyib yashashadi. 00:04:38.417 --> 00:04:43.184 Bu kabi jonzotlarda tojlari aylana og'izga aylanadi 00:04:43.208 --> 00:04:47.351 ularning ichak tizimi judayam shaffof 00:04:47.375 --> 00:04:51.958 va lentasimon siyanobakteriyalar petri balig'i bo'ylab ko'p tarqalgan. NOTE Paragraph 00:04:52.833 --> 00:04:55.059 Ko'pincha biz OAVda ko'radigan narsamiz 00:04:55.083 --> 00:04:58.976 mikroorganizmlarning elektron mikroskopik rasmlaridir, 00:04:59.000 --> 00:05:01.184 qo'rqinchli maxluqqa o'xshaydigan. 00:05:01.208 --> 00:05:04.601 Ularni ko'rmasak, hayoti bizga sirliligicha qoladi, 00:05:04.625 --> 00:05:07.934 garchi ular biz bilan deyarli yonma-yon yashashsa-da. 00:05:07.958 --> 00:05:09.684 Ularning kunlik hayoti qanday? 00:05:09.708 --> 00:05:12.184 Ular qanday qilib atrof-muhit bilan bog'lanadi? 00:05:12.208 --> 00:05:15.976 Agar siz hayvonot bog'ida pingvinlarni rasmini ko'rsangiz 00:05:16.000 --> 00:05:19.518 va ularni hech qachon hayotda muz ustida ko'rmasangiz, 00:05:19.542 --> 00:05:22.226 siz pingvinlarni to'liq tushuna olmaysiz. 00:05:22.250 --> 00:05:24.018 Mitti jonzotlar harakatini ko'rib, 00:05:24.042 --> 00:05:28.101 biz ularning hayotini yaxshiroq anglaymiz. 00:05:28.125 --> 00:05:32.476 Antarktikadagi va tomorqalarimizdagi ko'rinmas hayotni hujjatlashtirmasak, 00:05:32.500 --> 00:05:36.101 biz qancha mavjudotlar bilan birga yashayotganligimizni bilmaymiz. 00:05:36.125 --> 00:05:38.476 Bu esa hali ga'royib va ajoyib ona sayyoramizdan 00:05:38.500 --> 00:05:41.518 o'rganadigan narsamiz ko'pligidan dalolat beradi. . NOTE Paragraph 00:05:41.542 --> 00:05:43.250 Rahmat.