WEBVTT

00:00:01.137 --> 00:00:03.135
Bunun ne olduğunu tahmin edebilir misiniz?

00:00:04.083 --> 00:00:08.226
Ya size camdan yaratıkların
olduğu bir yer var desem?

00:00:08.250 --> 00:00:11.268
Ya da bizim göremediğimiz
yaşam formları olduğunu

00:00:11.292 --> 00:00:14.309
ama astronotların onları hep gördüğünü?

NOTE Paragraph

00:00:14.333 --> 00:00:18.559
Bu görünmez cam yaratıklar
uzak gezegenlerdeki uzaylılar değiller.

00:00:18.583 --> 00:00:20.226
Onlar su yosunları:

00:00:20.250 --> 00:00:23.893
fotosentetik, tek hücreli yosun
oksijen üretiminden sorumlu,

00:00:23.917 --> 00:00:27.184
gezegensel ölçekte 
bulut tohumlarına yardım eden

00:00:27.208 --> 00:00:30.893
ve karmaşık olarak şekillenmiş geometrik 
dış kabuk, hammaddesi --

00:00:30.917 --> 00:00:32.417
cam, elbette.

00:00:32.950 --> 00:00:36.898
Uzaydan, okyanus yüzeyinde renkli
girdaplar yaptıklarını görebilirsiniz.

00:00:36.898 --> 00:00:37.976
Öldüklerinde ise

00:00:38.000 --> 00:00:40.476
onların cam girdapları 
okyanusların dibine batar,

00:00:40.500 --> 00:00:41.841
havadaki karbonu alarak

00:00:41.841 --> 00:00:43.310
onlarla birlikte dibe gömülür.

00:00:43.310 --> 00:00:47.726
Okyanuslarda meydana gelen önemli miktarda
karbonun ayrışmasından sorumludur.

NOTE Paragraph

00:00:47.750 --> 00:00:50.018
Yabancı bir gezegende yaşıyoruz.

00:00:50.042 --> 00:00:52.518
Dünya'da araştırmak için
çok fazla tuhaf hayat var

00:00:52.542 --> 00:00:56.101
ve bunların çoğu dünyamızın,

00:00:56.125 --> 00:00:58.934
görüşümüzün ve 
anlayışımızın uçlarında yaşıyorlar.

00:00:58.958 --> 00:01:01.250
Bu uç kısımlardan birisi Antartika'dır.

NOTE Paragraph

00:01:02.083 --> 00:01:04.143
Ne zaman Antartika'yı düşünsek çoğunlukla

00:01:04.167 --> 00:01:06.518
verimsiz, birkaç penguen haricinde

00:01:06.542 --> 00:01:08.559
yaşam olmayan bir yer sanarız.

00:01:08.583 --> 00:01:11.158
Ama Antarktika sayısız canlıya 
ev sahipliği yapan

00:01:11.158 --> 00:01:15.070
son derece büyüleyici bir 
kutupsal yaşam vahası olarak bilinmeli.

00:01:15.875 --> 00:01:19.143
Öyleyse neden güncel
doğa belgesellerinde onları görmedik?

00:01:19.167 --> 00:01:22.101
Pekala, kar ve buzun altında

00:01:22.125 --> 00:01:24.184
adeta bize görünmemek için saklanıyorlar.

00:01:24.208 --> 00:01:25.768
Onlar mikroplar:

00:01:25.792 --> 00:01:29.226
buzulların içine gömülü,
deniz buzulunun altında

00:01:29.250 --> 00:01:31.089
ve buzul üstündeki göletlerde yaşayan

00:01:31.089 --> 00:01:32.934
küçük hayvanlar ve bitkiler.

00:01:32.958 --> 00:01:35.684
Ve de doğa belgesellerinde
görmeye alışkın olduğunuz

00:01:35.708 --> 00:01:38.292
büyük faunadakilerden
daha az çekici değiller.

NOTE Paragraph

00:01:39.333 --> 00:01:43.684
Peki insanları göremedikleri şeyleri 
keşfetmeye nasıl zorlarsınız?

00:01:43.708 --> 00:01:46.872
Kısa zaman önce Antarktika'da
özünde mikrobiyal ölçekte

00:01:46.872 --> 00:01:51.059
bir yaban filmi yapımcısı olmak amacıyla
5 haftalık keşif gezisine liderlik ettim.

00:01:51.083 --> 00:01:53.018
85 kiloluk teçhizat ile birlikte

00:01:53.042 --> 00:01:55.059
askeri uçağa atladım

00:01:55.083 --> 00:01:57.976
ve mikroskobik ekstremofilleri 
kaydetmek ve araştırmak için

00:01:57.976 --> 00:02:00.143
mikroskoplar ile birlikte alana indim,

00:02:00.167 --> 00:02:02.076
böylece Dünya'da birlikte yaşadığımız

00:02:02.076 --> 00:02:05.042
yeterince anlaşılmamış ekosistemle 
daha içli dışlı olabiliriz.

NOTE Paragraph

00:02:06.167 --> 00:02:08.673
Bu görünmez canlıları
hareket halinde çekebilmek için

00:02:08.673 --> 00:02:10.684
onların nereye ev dediklerini görmem --

00:02:10.708 --> 00:02:13.208
buzun altına girmem gerekiyordu.

00:02:13.875 --> 00:02:18.476
Her yıl, deniz buzu Antarktika'nın
tüm büyüklüğünü iki katına çıkarır.

00:02:18.500 --> 00:02:21.268
Üç metrelik buzun altına göz atmak

00:02:21.292 --> 00:02:24.893
ve gizli ekosistemin tüm hayatına
tanık olmak için

00:02:24.917 --> 00:02:28.476
deniz tabanı ile buzun aydınlık 
tavanı arasında asılı kalırken

00:02:28.500 --> 00:02:32.750
deniz buzuna yerleştirilmiş,
uzun bir metal tüpten aşağı indim.

00:02:34.041 --> 00:02:36.184
İşte dışardan nasıl göründüğü.

00:02:36.208 --> 00:02:38.375
Kesinlikle büyüleyiciydi.

00:02:39.667 --> 00:02:43.059
Bulduğum bazı varlıklar ostrakodlar

00:02:43.083 --> 00:02:46.351
ve çok daha güzel olan
geometrik su yosunları gibi hoş şeylerdi.

NOTE Paragraph

00:02:46.375 --> 00:02:49.385
Daha sonra, birkaç haftalığına 
kuru vadilerde kamp yapmak için

00:02:49.385 --> 00:02:51.018
daha da uzaklara gittim.

00:02:51.042 --> 00:02:54.268
Antarktika'nın yüzde 98'i
buz ile kaplanmış

00:02:54.292 --> 00:02:58.102
ve Kuru Vadiler,
kıtanın aslında tüm buzun altında

00:02:58.126 --> 00:03:01.643
nasıl göründüğünü görebileceğiniz 
en büyük alandır.

00:03:01.667 --> 00:03:04.112
Kan Şelaleleri'nden, 
10 yıldan biraz fazladır

00:03:04.112 --> 00:03:07.601
tamamıyla cansız olduğu düşünülen
demir oksit fışkırtan

00:03:07.625 --> 00:03:12.018
bir su altı göleti olan doğa harikasından 
bakteri örneği aldım.

00:03:12.042 --> 00:03:15.226
Bir buzulun içine inmek,

00:03:15.250 --> 00:03:18.960
buz katmanlarının arasında gömülü şekilde
yaşayan pek çok ekstrem varlıkları

00:03:18.960 --> 00:03:20.792
ortaya çıkarmak için yukarı tırmandım.

00:03:21.583 --> 00:03:23.577
Kriyokonit delikleri olarak bilinen

00:03:23.577 --> 00:03:26.315
küçük koyu renkli 
toprak parçalarından oluşan

00:03:26.315 --> 00:03:27.559
buzulun üstüne püsküren

00:03:27.583 --> 00:03:31.434
ve sonra donup kalacağı sulu deliklerde
eriyerek akmaya başlayan

00:03:31.458 --> 00:03:34.393
buzulun içinde toprak disklerinin
yüzlercesini bulunduran

00:03:34.417 --> 00:03:36.309
küçük ada evrenleri gibi

00:03:36.333 --> 00:03:39.184
her biri kendi eşsiz
ekosistemiyle birlikte.

NOTE Paragraph

00:03:39.208 --> 00:03:41.520
Bulduğum bazı yaratıkları
belki tanıyabilirsiniz,

00:03:41.520 --> 00:03:43.101
tıpkı bu şirin tardigrade gibi --

00:03:43.125 --> 00:03:44.807
ben kesinlikle ona bayılıyorum,

00:03:44.807 --> 00:03:46.934
pençeli küçük jelibon ayılar gibiler.

00:03:46.958 --> 00:03:48.684
Su ayısı olarak da bilinirler,

00:03:48.708 --> 00:03:50.860
süper güçlere
sahip oldukları için ünlüdürler,

00:03:50.860 --> 00:03:53.518
bu onların ekstrem şartlarda
hayatta kalmalarını sağlar,

00:03:53.542 --> 00:03:56.018
uzay boşluğu da buna dahil.

00:03:56.042 --> 00:04:00.045
Fakat bunlar bulmak için ne uzaya
ne de Antarktika'ya gitmenize gerek var.

00:04:00.045 --> 00:04:02.018
Kaldırım çatlaklarından parklara kadar,

00:04:02.042 --> 00:04:04.226
gezegenin her yerinde
yosun içinde yaşarlar.

00:04:04.250 --> 00:04:08.268
Her gün muhtemelen tonlarca 
görünmez hayvanın yanından yürüyorsunuz.

NOTE Paragraph

00:04:08.292 --> 00:04:09.739
Diğerleri tanıdık görünebilir,

00:04:09.739 --> 00:04:12.582
lakin yuvarlak solucanlar gibi
hala yabanclı olanlar da var.

00:04:12.582 --> 00:04:14.101
Ne yılan ne de toprak solucanı,

00:04:14.125 --> 00:04:16.748
yuvarlak solucanlar
kendi başlarına birer yaratık.

00:04:16.748 --> 00:04:20.402
Toprak solucanları gibi kendilerini
yenileyemez veya yılan gibi sürünemezler,

00:04:20.402 --> 00:04:23.390
ama bazılarının ağızlarının içinde,
avlarını zıpkınla avlamak

00:04:23.390 --> 00:04:27.125
ve iç kısımlarını emmek için kullandıkları
ince ve hançer gibi iğneleri vardır.

00:04:27.708 --> 00:04:29.684
Bu gezegendeki her insan başına

00:04:29.708 --> 00:04:32.583
57 milyar adet yuvarlak solucan bulunur.

NOTE Paragraph

00:04:33.875 --> 00:04:36.464
Ve bazı yaratıkları
hiç tanıyamayabilirsiniz

00:04:36.464 --> 00:04:39.183
yine de aynı derecede
büyüleyici hayatlar yaşarlar,

00:04:39.247 --> 00:04:43.184
süpürge gibi bir ağıza dönüşen şaşırtıcı
taca sahip olan tekerlekli hayvanlar gibi

00:04:43.208 --> 00:04:47.351
sindirim sistemli silliler gibi o kadar 
transparan ki sizi rahatsız edecek

00:04:47.375 --> 00:04:51.958
ve parti konfetisi petri kabında patlamış
gibi görünen siyanobakteri.

NOTE Paragraph

00:04:52.833 --> 00:04:55.059
Birçok kez popüler medyada gördüklerimiz

00:04:55.083 --> 00:04:58.976
elektron mikroskobu tarafından taranmış
korkunç canavarlar gibi görünen

00:04:59.000 --> 00:05:01.184
mikro organizma fotoğrafları.

00:05:01.208 --> 00:05:04.601
Dışarıda ayak attığımız her yerin dibinde
yaşamalarına rağmen

00:05:04.625 --> 00:05:07.934
hareket ettiklerini görmeden
hayatları bizim için anlaşılmaz kalıyor.

00:05:07.958 --> 00:05:09.684
Günlük hayatları nasıl?

00:05:09.708 --> 00:05:12.184
Kendi çevreleri ile
nasıl etkileşimde bulunuyorlar?

00:05:12.208 --> 00:05:15.976
Eğer sadece hayvanat bahçesinde
bir penguen fotoğrafı görüp

00:05:16.000 --> 00:05:19.518
paytak paytak yürüken 
ve buzun üzerinde süzülürken görmeseydiniz

00:05:19.542 --> 00:05:22.226
penguenleri tam olarak anlamayacaktınız.

00:05:22.250 --> 00:05:24.392
Mikro yaratıkları hareket halinde görerek

00:05:24.392 --> 00:05:28.101
başka türlü bize görünmez olacak
yaşamlarının iç yüzünü daha iyi anlıyoruz.

00:05:28.125 --> 00:05:32.476
Antarktika'daki görünmez yaşamı 
ve kendi arka bahçelerimizi belgelemeden

00:05:32.500 --> 00:05:36.101
dünyamızı kaç yaratıkla
paylaştığımızı anlamıyoruz.

00:05:36.125 --> 00:05:38.476
Bu da demek oluyor ki
garip ve tuhaf dünyamızın

00:05:38.500 --> 00:05:41.518
tam görüntüsüne henüz sahip değiliz.

NOTE Paragraph

00:05:41.542 --> 00:05:43.250
Teşekkür ederim.