Kun je raden wat dit is? Wat als ik je vertelde dat er een plek is waar wezens gemaakt zijn van glas? Of dat er levensvormen zijn die voor ons onzichtbaar zijn, maar die astronauten vaak zien? Deze onzichtbare glazen schepsels zijn geen aliens op een verre exoplaneet. Het zijn diatomeeën: fotosynthetische, eencellige algen die zuurstof produceren en helpen om regen te maken op planetaire schaal, met complex gevormde, geometrische exoskeletten van... ...ja, glas. Je kunt ze vanuit de ruimte zien in kleuren op het oppervlak van de oceaan. En als ze doodgaan, zinken hun glazen huizen diep in de oceanen en nemen ze koolstof uit de lucht mee naar hun graf, wat zorgt voor een behoorlijke hoeveelheid koolstofvastlegging in de oceanen. We wonen op een exotische planeet. Er is op aarde zo veel vreemd leven om te bestuderen, en zo veel ervan woont aan de randen van onze wereld, van ons zicht en van ons begrip. Een van die randen is Antarctica. Als we aan Antarctica denken, denken we meestal aan een plek die onvruchtbaar en levenloos is... ...behalve een paar pinguïns. Maar Antarctica zou bekend moeten staan als een polaire oase van leven met ontelbare wezens die ontzettend fascinerend zijn. Dus waarom hebben we ze niet gezien in de recentste natuurdocumentaire? Ze schuilen onder de sneeuw en het ijs, praktisch onzichtbaar voor ons. Het zijn microben: minuscule plantjes en diertjes die binnen in gletsjers wonen, onder het zee-ijs en die zwemmen in meren onder het gletsjerijs. Ze zijn niet minder charismatisch dan de megafauna die je meestal in een natuurdocumentaire ziet. Maar hoe motiveer je mensen om te ontdekken wat ze niet kunnen zien? Ik heb pas nog een expeditie van vijf weken naar Antarctica geleid om een fauna-documentairemaker te worden op de schaal van microben. Met 84 kilo aan appparatuur ging ik aan boord van een militair vliegtuig en bracht ik microscopen met me mee om deze microscopische extremofielen te filmen en onderzoeken, zodat we bekender kunnen worden met een weinig begrepen ecosysteem waar we hier op aarde mee leven. Om deze onzichtbare wezens in actie te filmen, moest ik zien waar ze thuis zijn. Ik moest me onder het ijs wagen. Ieder jaar verdubbelt het zee-ijs bijna de grootte van Antarctica. Om iets te zien onder het bijna drie meter dikke ijs, liet ik me zakken in een lange, metalen buis die in het zee-ijs was gestoken om een verborgen ecosysteem vol leven te zien, hangend tussen de zeebodem en het verlichte ijsplafond. Zo zag dat er van de buitenkant uit. Het was ontzettend magisch. Sommige beestjes die ik vond, waren geweldige dingen als mosselkreeftjes en er waren nog veel meer mooie, geometrische diatomeeën. Toen ging ik nog verder om te verblijven in de Droge Valleien voor een aantal weken. 98 procent van Antarctica is bedekt met ijs en de Droge Valleien zijn het grootste gebied waar je kunt zien hoe het continent er onder al dat ijs uitziet. Ik monsterde bacteriën bij de Bloedwaterval, een natuurlijk fenomeen: een meer onder een gletsjer waar ijzeroxide uit gutst, waarvan men tot tien jaar geleden dacht dat er niets leefde. En ik beklom een gletsjer om erin te boren, waarbij ontelbare, stoere beestjes tevoorschijn kwamen die hun ding deden wonend in lagen ijs. Cryoconietkuiltjes ontstaan wanneer kleine stukjes donkere aarde op de gletsjer waaien, beginnen te smelten in gaten die dan weer dichtvriezen, waarbij honderden stukjes aarde in de gletsjer bewaard blijven, als kleine eilanduniversa, elk met zijn eigen unieke ecosysteem. Sommige beestjes die ik vond zul je herkennen, zoals deze schattige tardigrada -- ik hou van ze, ze lijken op kleine gummibeertjes met klauwtjes. Ze worden ook beerdiertjes genoemd en staan bekend om hun superkrachten waardoor ze kunnen overleven onder extreme omstandigheden, inclusief het vacuüm in de ruimte. Maar je hoeft niet naar de ruimte of naar Antarctica te gaan om ze te vinden. Ze leven in mos op heel de planeet, van scheuren in de stoep tot parken. Je loopt elke dag waarschijnlijk langs veel van deze onzichtbare dieren. Andere kunnen je bekend voorkomen maar nog vreemder zijn, zoals rondwormen. Geen slangen of aardwormen, maar heel andere wezens. Ze kunnen niet regenereren als een aardworm of kruipen als een slang, maar ze hebben kleine, dolkachtige naalden in hun mond dat sommige gebruiken om op hun prooi te jagen en de ingewanden op te zuigen. Voor ieder mens op deze planeet zijn er 57 miljard rondwormen. En sommige beestjes herken je misschien niet, maar die hebben net zo'n fascinerend leven, zoals raderdieren met geweldige kronen die veranderen in stofzuigermonden, trilhaardiertjes met een verteringsstelsel dat zo doorzichtig is dat je te veel ziet, en blauwalgen die eruit zien als confetti die geëxplodeerd is in een petrischaal. In de populaire media zien we vaak elektronmicroscopiebeelden van micro-organismen waarop ze enge monsters lijken. Als we ze niet zien bewegen, blijft hun leven ongrijpbaar voor ons, ook al leven ze bijna overal waar we komen. Hoe ziet hun dagelijks leven eruit? Hoe gaan ze om met hun omgeving? Als je alleen maar een foto had gezien van een pinguïn in de dierentuin, maar je had er nooit een zien waggelen en glijden over het ijs, dan zou je pinguïns niet volledig begrijpen. Door minuscule schepsels te zien bewegen, krijgen we meer inzicht in hun leven dat anders onzichtbaar is. Zonder het onzichtbare leven op Antarctica en in onze tuin vast te leggen, begrijpen we niet met hoe veel wezens we onze wereld delen. En dat betekent dat we nog geen volledig beeld hebben van onze vreemde en grillige thuisplaneet. Dankjewel.