1
00:00:01,613 --> 00:00:04,715
Ben bir fikir aktivistiyim.

2
00:00:05,895 --> 00:00:07,456
Bu demek oluyor ki

3
00:00:07,456 --> 00:00:12,896
inandığım fikirlerin, 
amacına ulaşması için

4
00:00:13,306 --> 00:00:18,456
Ekvator'un hangi tarafında doğduklarına
bakmaksızın savaşıyorum.

5
00:00:18,696 --> 00:00:20,035
Böyle de yapmalıyım.

6
00:00:20,035 --> 00:00:21,745
Bizzat kendim

7
00:00:22,975 --> 00:00:26,337
kibar tabirle "Küresel Güney"

8
00:00:26,337 --> 00:00:28,793
veya "gelişen dünya" denilen 
yerden geliyorum.

9
00:00:28,900 --> 00:00:30,263
Ama bu konuda dürüst olalım,

10
00:00:30,263 --> 00:00:32,924
bu kelimeleri söylerken
asıl kastettiğimiz yoksul dünya,

11
00:00:33,014 --> 00:00:34,003
hazır konteynırlar,

12
00:00:34,003 --> 00:00:35,704
başka yerlere,

13
00:00:35,704 --> 00:00:37,987
başka insanlara ait

14
00:00:38,011 --> 00:00:42,268
ikinci el fikirleri kastediyoruz.

15
00:00:45,026 --> 00:00:48,884
Ama senaryodan biraz uzaklaşacağım

16
00:00:48,908 --> 00:00:51,158
ve sizi bu yerlerin canlı
ve yeni fikirlerle

17
00:00:51,182 --> 00:00:54,395
dolu olduğuna ikna etmeye çalışacağım.

18
00:00:55,401 --> 00:00:57,639
Bahsetmek istediğim konu:
Nereden başlarım?

19
00:00:58,639 --> 00:01:02,467
İskenderiye, Mısır

20
00:01:03,147 --> 00:01:04,503
Rizwan ile tanıştığımız yer.

21
00:01:05,076 --> 00:01:06,557
Çarşıda yürürken,

22
00:01:06,571 --> 00:01:09,982
arterlerindeki kanın
pıhtılaşmasını önleyen

23
00:01:10,006 --> 00:01:12,328
bir kalp ilacı almak için
bir eczaneye girer

24
00:01:12,328 --> 00:01:14,737
ve şöyle bir gerçekle karşılaşır,

25
00:01:16,508 --> 00:01:20,023
Mısır'daki ölümlerin %82'sinden sorumlu

26
00:01:20,047 --> 00:01:25,787
büyüyen bir salgın olmasına rağmen,

27
00:01:25,811 --> 00:01:29,236
bu tür durumlarda kullanılan ilaçlar,

28
00:01:29,260 --> 00:01:32,535
şimdiye kadarki en dahi sahtekarların

29
00:01:32,559 --> 00:01:34,088
hedefi haline geldi.

30
00:01:35,413 --> 00:01:38,312
Bu sahtekarlar sahte ilaçlar üretiyorlar.

31
00:01:40,073 --> 00:01:42,134
Neyse ki Rizwan için, ben ve takımım

32
00:01:42,158 --> 00:01:43,697
Afrika'daki en büyük

33
00:01:43,721 --> 00:01:48,629
ilaç şirketi ile ortak çalışıyoruz.

34
00:01:49,883 --> 00:01:54,990
Mısır'ın en çok satan
kalp ilacının kutusuna,

35
00:01:54,990 --> 00:01:59,793
tek kullanımlık şifreler koyduk.

36
00:02:00,421 --> 00:02:04,551
Böylece Rizwan kalp ilacı satın aldığında,

37
00:02:04,575 --> 00:02:07,345
bu tek kullanımlık şifreleri

38
00:02:07,349 --> 00:02:09,741
Afrika'daki tüm telekom
şirketleriyle yaptığımız

39
00:02:09,765 --> 00:02:13,430
anlaşma sayesinde

40
00:02:13,862 --> 00:02:16,239
ücretsiz olarak
bu kısa koda girebilir.

41
00:02:16,263 --> 00:02:19,533
Sonra ona güvence veren

42
00:02:19,533 --> 00:02:22,059
Mısır'daki tüm ilaçların %12'sini kapsayan

43
00:02:22,083 --> 00:02:27,373
sahte ilaçlardan olmadığına dair
bir mesaj alır,

44
00:02:27,999 --> 00:02:29,917
buna hayat mesajı da denebilir.

45
00:02:31,338 --> 00:02:33,899
Muhteşem Nil Nehri kıyılarından

46
00:02:33,923 --> 00:02:38,902
Kenya'daki Rift Vadileri'ne uzanalım.

47
00:02:38,926 --> 00:02:42,504
Narok'ta saygıdeğer
Ole Lenku ile tanıştık.

48
00:02:42,518 --> 00:02:44,824
Ole Lenku tarım ürünleri
dükkanına girdiğinde,

49
00:02:44,848 --> 00:02:48,530
eğer onları dikecek olsaydı, tek isteği

50
00:02:48,554 --> 00:02:50,243
çocuklarının okul masraflarını

51
00:02:50,267 --> 00:02:52,667
ödemeye yetecek kadar hasat verecek

52
00:02:52,691 --> 00:02:55,446
onaylı ve düzgün lahana
tohumu satın almak.

53
00:02:55,470 --> 00:02:56,681
Tek isteği bu.

54
00:02:57,250 --> 00:02:58,712
Maalesef,

55
00:02:58,736 --> 00:03:01,635
uluslararası organizasyonların
hesaplarına göre

56
00:03:01,659 --> 00:03:06,677
Doğu ve Güney Afrika'da satılan tohumların

57
00:03:06,701 --> 00:03:08,176
%40'ının kalitesi yetersiz,

58
00:03:08,200 --> 00:03:09,796
bazıları ise tamamen sahte.

59
00:03:10,836 --> 00:03:12,324
Neyse ki Ole için,

60
00:03:12,348 --> 00:03:15,685
takımımız yine işinin başındaydı,

61
00:03:15,709 --> 00:03:20,141
Kenya'daki önde gelen tarım regülatörü ile

62
00:03:20,165 --> 00:03:23,570
çalışarak ülkedeki bütün tohumların

63
00:03:23,594 --> 00:03:25,072
onay sürecini dijitalleştirdik,

64
00:03:25,096 --> 00:03:29,085
buna her bir tohum, sorgum,
darı, mısır dahil,

65
00:03:29,109 --> 00:03:35,693
böylece Ole Lenku
darı paketindeki kodu girdiğinde

66
00:03:35,717 --> 00:03:40,594
aldığı tohumun sertifikalı olduğuna dair

67
00:03:40,618 --> 00:03:44,482
bir teminat mesajı alacak.

68
00:03:45,175 --> 00:03:48,445
Kenya'dan Hindistan, Noida'ya uzanıyoruz.

69
00:03:48,469 --> 00:03:50,641
Durdurulamayan Ambika

70
00:03:50,665 --> 00:03:54,342
orada elit bir atlet olma
hayaline tutunuyor

71
00:03:54,342 --> 00:03:57,661
çünkü biliyor ki, bileşen
sınıflandırma teknolojisi sayesinde

72
00:03:57,685 --> 00:04:00,214
doping testlerini alt üst edecek

73
00:04:00,238 --> 00:04:02,923
ve onu sevdiği spordan uzaklaştıracak

74
00:04:02,947 --> 00:04:05,336
herhangi bir şeyi

75
00:04:06,593 --> 00:04:10,072
kazara da olsa tüketmeyecek.

76
00:04:11,084 --> 00:04:13,565
Son olarak, Gana'ya geçiyoruz,

77
00:04:13,565 --> 00:04:16,122
değinilmesi gereken
başka bir sorunun olduğu,

78
00:04:16,146 --> 00:04:18,960
kendi memleketime,

79
00:04:18,984 --> 00:04:22,125
orada aşı azlığı
ya da kalitesiz aşı sorunu var.

80
00:04:22,149 --> 00:04:27,623
Bir bebeğe aşı yaptığınızda,

81
00:04:27,647 --> 00:04:30,517
ona, onu öldürebilecek
veya sakat bırakabilecek

82
00:04:30,541 --> 00:04:34,530
hastalıklardan korunacağına 
dair sigorta veriyorsunuz.

83
00:04:34,554 --> 00:04:36,459
Bu bazen ömür boyu olabilir.

84
00:04:36,483 --> 00:04:41,564
Problem, aşıların narin 
organizmalar olması

85
00:04:41,588 --> 00:04:44,751
ve 2 ile 8 derece arasında 
saklanması gerektiği.

86
00:04:45,449 --> 00:04:48,577
Bunu yapmazsanız etkileri azalır

87
00:04:48,601 --> 00:04:51,108
ve çocuğun hak ettiği bağışıklığı

88
00:04:51,132 --> 00:04:52,966
daha fazla sağlayamazlar.

89
00:04:53,704 --> 00:04:56,441
Bilgisayar görüsü bilimcileriyle çalışarak

90
00:04:56,465 --> 00:05:01,067
aşı şişelerindeki basit işaretleri

91
00:05:01,091 --> 00:05:03,535
ham bir termometreye dönüştürdük.

92
00:05:04,190 --> 00:05:07,769
Şekil zamanla dereceye göre değişiyor,

93
00:05:07,793 --> 00:05:11,475
ta ki aşıda belirgin bir iz görünene dek.

94
00:05:11,499 --> 00:05:14,928
Böylece hemşire telefonunda tarama yaparak

95
00:05:14,952 --> 00:05:18,375
aşının doğru bir şekilde

96
00:05:18,375 --> 00:05:20,344
muhafaza edilip edilmediğini bulabilir,

97
00:05:20,344 --> 00:05:23,360
böylece çocuğu aşılamadan önce
aşıdan emin olmuş olur.

98
00:05:24,514 --> 00:05:27,183
Bu tam anlamıyla gelecek nesli korumaktır.

99
00:05:27,207 --> 00:05:30,808
Bunlar, dünyanın bu bölümündeki

100
00:05:30,808 --> 00:05:34,808
hayatları ve toplumları
kurtaran bazı çözümler.

101
00:05:34,832 --> 00:05:36,468
Ancak size hatırlatırım ki,

102
00:05:36,492 --> 00:05:38,845
bunların arkasında güçlü fikirler var

103
00:05:38,859 --> 00:05:40,328
ve ben birkaçına değineceğim.

104
00:05:40,780 --> 00:05:45,359
İlki, sosyal güven ile kişiler arası
güven aynı şey değildir.

105
00:05:46,128 --> 00:05:49,319
İkincisi, tüketim
ve düzenleme arasındaki fark,

106
00:05:49,343 --> 00:05:51,401
gittikçe birbirine bağlanan dünyamızda

107
00:05:51,401 --> 00:05:52,826
artık uygulanabilir değil.

108
00:05:53,540 --> 00:05:56,077
Üçüncü olarak,
merkezsizleştirilmiş özerklik,

109
00:05:56,101 --> 00:05:59,023
çokça saygı duyduğum Batı'daki
blok zinciri sevdalılarının

110
00:05:59,047 --> 00:06:00,391
ne dediğine bakmaksızın

111
00:06:00,415 --> 00:06:05,555
sosyal sorumluluk geri bildirim 
döngülerini artırmak kadar önemli değil.

112
00:06:05,579 --> 00:06:06,985
Bunlar fikirlerden bazıları.

113
00:06:08,210 --> 00:06:10,701
Gittiğim yerlerde bu konuşmayı

114
00:06:10,725 --> 00:06:14,849
ve bu yorumları yapıp
bu örnekleri ne zaman versem

115
00:06:14,873 --> 00:06:16,964
insanlar, "eğer fikirler bu kadar parlaksa

116
00:06:16,964 --> 00:06:19,970
neden her yerde değiller?
Ben hiç duymadım." diye soruyorlar.

117
00:06:19,970 --> 00:06:21,171
Sizi temin ederim ki,

118
00:06:22,219 --> 00:06:24,547
bu fikirleri duymamış olmanızın sebebi

119
00:06:24,571 --> 00:06:27,467
başta değindiğim şeyin ta kendisi.

120
00:06:28,142 --> 00:06:31,514
Bu da dünyada, iyi fikirlerin
doğdukları coğrafyada

121
00:06:31,538 --> 00:06:34,337
doğru bir şekilde değerlendirilemeyen

122
00:06:34,361 --> 00:06:36,629
yerlerin olmasından kaynaklanıyor.

123
00:06:36,653 --> 00:06:39,256
Ben buna "zihinsel coğrafi
emperyalizm" diyorum.

124
00:06:39,280 --> 00:06:41,280
(Gülüşmeler)

125
00:06:41,652 --> 00:06:43,441
Gerçek sebep bu.

126
00:06:43,465 --> 00:06:46,279
Ama karşı koyup,
"Belki de önemli bir problem

127
00:06:46,279 --> 00:06:49,262
ama bu dünyanın belli bir
kısmında olan sıradan bir problem.

128
00:06:49,262 --> 00:06:51,274
Niye bunları 
küreselleştirmek istiyorsun?

129
00:06:51,274 --> 00:06:53,164
Bunlar yerel sorunlar." diyebilirsiniz.

130
00:06:53,164 --> 00:06:54,654
Yanıt olarak,

131
00:06:55,982 --> 00:06:58,435
size açıkladığım bu sorunların

132
00:06:58,435 --> 00:06:59,945
piyasalara ve kurumlara olan

133
00:06:59,945 --> 00:07:01,168
güvenin çöküşünün

134
00:07:01,168 --> 00:07:02,391
temel bir sorunu olduğunu

135
00:07:02,415 --> 00:07:04,090
ve güven sorunundan daha küresel,

136
00:07:04,114 --> 00:07:06,701
daha evrensel, daha yakın

137
00:07:06,701 --> 00:07:08,917
başka bir şey olmadığını söylesem.

138
00:07:09,502 --> 00:07:15,940
Mesela, ABD'de satılan deniz ürünlerinin
dörtte biri yanlış etiketlenmektedir.

139
00:07:15,964 --> 00:07:18,579
Manhattan'da aldığınız ton balıklı 
veya somonlu sandviç

140
00:07:18,603 --> 00:07:22,016
zehirli olduğu için
Japonya'da yasaklanmış olabilir.

141
00:07:22,575 --> 00:07:23,936
Tam olarak böyle.

142
00:07:23,960 --> 00:07:28,144
Birçoğunuz at etinin Avrupa'da hamburger
köftesinde sığır eti yerine

143
00:07:28,144 --> 00:07:30,242
kullanıldığı zamanları biliyorsunuzdur.

144
00:07:30,266 --> 00:07:31,432
Evet biliyorsunuz.

145
00:07:31,456 --> 00:07:37,171
Bilmediğiniz şey, bu sahte köfte 
etinin büyük bir kısmının da

146
00:07:37,195 --> 00:07:41,121
böbreklerinize zarar verebilecek 
kadmiyum ile dolu olmasıdır.

147
00:07:41,145 --> 00:07:42,400
Avrupa böyleydi.

148
00:07:43,026 --> 00:07:46,558
Birçoğunuz uçak kazalarından haberdardır
ve bu konuda endişelisinizdir

149
00:07:46,582 --> 00:07:50,237
çünkü arada bir, bunlardan 
biri sizin bilincinize giriyor.

150
00:07:50,261 --> 00:07:52,213
Ama bahse girerim ki,

151
00:07:52,237 --> 00:07:56,559
tek bir soruşturmanın
ABD'deki havacılık tedarik zincirinde

152
00:07:56,583 --> 00:07:59,254
bir milyon sahte olayı ortaya 
çıkardığını bilmiyorsunuz.

153
00:07:59,278 --> 00:08:02,472
Yani bu bir küresel problem, nokta.

154
00:08:02,934 --> 00:08:04,085
Küresel bir problem.

155
00:08:04,109 --> 00:08:07,369
Hak ettiği aciliyeti
göstermememizin sebebi,

156
00:08:07,393 --> 00:08:08,695
en iyi çözümlerin,

157
00:08:08,719 --> 00:08:11,570
en gelişmiş, en planlı çözümlerin

158
00:08:11,594 --> 00:08:14,878
maalesef ki, dünyanın çözümlerin
ölçeklenmediği yerlerinde olmasıdır.

159
00:08:14,878 --> 00:08:16,715
Bu nedenle,
aynı doğrulama modellerini

160
00:08:16,739 --> 00:08:20,196
yaratma girişimleri Nijerya'da mevcutken,

161
00:08:20,220 --> 00:08:23,578
ABD ve Avrupa'da on yıl geride kalması

162
00:08:23,602 --> 00:08:25,547
hiç de şaşırtıcı değildir.

163
00:08:25,571 --> 00:08:27,679
10 yıl ve belki yüz katı daha pahalı.

164
00:08:27,703 --> 00:08:30,533
Bu yüzden New York'ta eczaneye 
girdiğiniz zaman

165
00:08:30,557 --> 00:08:32,661
ilacınızın kaynağını kontrol edemezsiniz

166
00:08:32,685 --> 00:08:34,846
ama Kuzey Nijerya, Maiduguri'de
edebilirsiniz.

167
00:08:34,870 --> 00:08:36,023
Gerçek bu.

168
00:08:36,047 --> 00:08:37,131
(Alkışlar)

169
00:08:37,155 --> 00:08:38,336
Gerçek bu.

170
00:08:38,360 --> 00:08:40,488
(Alkışlar)

171
00:08:40,512 --> 00:08:42,611
Fikirler konusuna geri dönelim.

172
00:08:43,222 --> 00:08:46,704
Unutmayın, çözümler sadece 
paketlenmiş fikirlerdir,

173
00:08:46,728 --> 00:08:48,846
yani en önemli fikirlerdir.

174
00:08:48,870 --> 00:08:51,977
Küresel Güney'in fikirlerini 
marjinalleştirdiğimiz bir dünyada,

175
00:08:52,001 --> 00:08:56,661
küresel olarak kapsayıcı problem 
çözme modelleri yaratamayız.

176
00:08:56,685 --> 00:08:59,665
"Bu kötü bir şey
ama birçok problemin olduğu

177
00:08:59,689 --> 00:09:03,239
böyle bir dünyada başka bir soruna

178
00:09:03,263 --> 00:09:05,533
ihtiyacımız var mı?" diyebilirsiniz.

179
00:09:05,557 --> 00:09:07,184
Evet, ihtiyacımız var.

180
00:09:07,208 --> 00:09:10,116
Aslında, bu sorun sizi şaşırtacak:
entelektüel adalet sorunu.

181
00:09:10,116 --> 00:09:11,400
"Ne? Entelektüel adalet mi?

182
00:09:11,400 --> 00:09:14,370
İnsan hakları ihlallerinin
olduğu dünyada mı?" diyebilirsiniz.

183
00:09:14,370 --> 00:09:15,593
Şöyle açıklayayım:

184
00:09:15,617 --> 00:09:19,943
Bizi etkileyen ve karşı karşıya 
olduğumuz diğer tüm sorunların

185
00:09:19,967 --> 00:09:21,140
çözümlere ihtiyacı var.

186
00:09:21,164 --> 00:09:23,414
Öyle ki çözüm için en iyi
fikirlere ihtiyaç var.

187
00:09:23,438 --> 00:09:25,434
Bu yüzden bugün sizlerden rica ediyorum,

188
00:09:25,458 --> 00:09:28,760
entelektüel adalet için hepimiz gerekeni 
yapabilir miyiz?

189
00:09:30,034 --> 00:09:33,531
(Alkışlar)