1
00:00:00,452 --> 00:00:03,884
Moje ime je Den Koen
i ja sam akademik.

2
00:00:03,884 --> 00:00:07,644
I to znači da argumentujem.

3
00:00:07,644 --> 00:00:10,244
To je važan deo mog života
i volim da se raspravljam.

4
00:00:10,244 --> 00:00:13,961
Nisam samo akademik
već i filozof,

5
00:00:13,961 --> 00:00:16,951
pa volim da mislim
da sam prilično dobar u raspravljanju.

6
00:00:16,951 --> 00:00:20,125
Ali takođe volim
da puno razmišljam o raspravljanju.

7
00:00:20,125 --> 00:00:23,666
Razmišljajući o raspravljanju
naleteo sam na neke zagonetke

8
00:00:23,666 --> 00:00:25,502
i jedna od zagonetki je ta

9
00:00:25,502 --> 00:00:27,652
da kako sam razmišljao
o raspravljanju tokom godina,

10
00:00:27,652 --> 00:00:31,207
a sada su to već decenije,
postao sam bolji u raspravljanju,

11
00:00:31,207 --> 00:00:34,777
ali što više raspravljam
i što sam bolji u tome,

12
00:00:34,777 --> 00:00:38,087
to više gubim.
I to je zagonetka.

13
00:00:38,087 --> 00:00:41,258
A druga zagonetka je
da mi je to u stvari u redu.

14
00:00:41,258 --> 00:00:43,373
Zašto mi je u redu da gubim

15
00:00:43,373 --> 00:00:44,804
i zašto mislim
da dobri raspravljači

16
00:00:44,804 --> 00:00:46,936
u stvari bolje gube?

17
00:00:46,936 --> 00:00:48,857
Ima i još nekih zagonetki.

18
00:00:48,857 --> 00:00:52,442
Jedna je: zašto raspravljamo?
Ko ima koristi od rasprave?

19
00:00:52,442 --> 00:00:54,442
I kad razmišljam o raspravama,
govorim o –

20
00:00:54,442 --> 00:00:57,200
nazovimo ih akademskim raspravama
ili saznajnim raspravama,

21
00:00:57,200 --> 00:00:59,106
gde je ulog nešto saznajno.

22
00:00:59,106 --> 00:01:02,298
Da li je ova tvrdnja tačna?
Da li je ova teorija dobra?

23
00:01:02,298 --> 00:01:06,181
Da li je ovo ostvarivo tumačenje
podataka ili teksta?

24
00:01:06,181 --> 00:01:08,705
I tako dalje. Nisam baš zainteresovan
za rasprave o tome

25
00:01:08,705 --> 00:01:12,168
čiji je red da pere sudove
ili ko treba da iznese đubre.

26
00:01:12,168 --> 00:01:14,504
Da, imamo i te rasprave takođe.

27
00:01:14,504 --> 00:01:16,992
Obično dobijam te rasprave
jer znam trikove.

28
00:01:16,992 --> 00:01:18,183
Ali to nisu važne rasprave.

29
00:01:18,183 --> 00:01:20,351
Zainteresovan sam
za akademske rasprave danas

30
00:01:20,351 --> 00:01:22,521
i evo onoga što me zbunjuje.

31
00:01:22,521 --> 00:01:27,786
Prvo, šta dobri raspravljači dobiju
kad dobiju raspravu?

32
00:01:27,786 --> 00:01:30,120
Šta dobijam ako vas ubedim

33
00:01:30,120 --> 00:01:33,495
da utilitarizam nije baš pravi okvir
za razmišljanje o etičkim teorijama?

34
00:01:33,495 --> 00:01:35,725
Šta onda dobijamo
kada dobijemo raspravu?

35
00:01:35,725 --> 00:01:38,826
Čak pre toga, ono što je meni važno je

36
00:01:38,826 --> 00:01:42,067
da li imate ideju
da Kantova teorija funkcioniše

37
00:01:42,067 --> 00:01:44,902
ili je Mil pravi etičar
kog treba slediti?

38
00:01:44,902 --> 00:01:47,601
Ne smeta mi ako mislite

39
00:01:47,601 --> 00:01:50,198
da je funkcionalizam
upotrebljiva teorija uma.

40
00:01:50,198 --> 00:01:52,430
Zašto onda uopšte pokušavamo
da raspravljamo?

41
00:01:52,430 --> 00:01:54,251
Zašto pokušavamo
da ubedimo druge ljude

42
00:01:54,251 --> 00:01:56,119
da veruju u stvari
u koje ne žele da veruju?

43
00:01:56,119 --> 00:01:58,709
I da li je to čak pristojno?
Da li je to lep način

44
00:01:58,709 --> 00:02:00,437
ophođenja sa drugim ljudskim bićem,
pokušati učiniti

45
00:02:00,437 --> 00:02:03,531
da misle nešto
što ne žele da misle?

46
00:02:03,531 --> 00:02:06,524
U odgovoru ću se pozvati

47
00:02:06,524 --> 00:02:08,214
na tri modela rasprave.

48
00:02:08,214 --> 00:02:10,174
Prvi model, nazovimo ga
dijalektički model –

49
00:02:10,174 --> 00:02:12,772
kad mislimo o raspravi kao o ratu
i znate kako to izgleda.

50
00:02:12,772 --> 00:02:14,657
Ima puno vriske i vike

51
00:02:14,657 --> 00:02:15,900
i pobeđivanja i gubljenja

52
00:02:15,900 --> 00:02:18,351
i to nije baš koristan
model raspravljanja,

53
00:02:18,351 --> 00:02:21,109
ali je vrlo uobičajen i ukorenjen.

54
00:02:21,109 --> 00:02:24,709
Ali postoji drugi model rasprave:
rasprave kao dokazi.

55
00:02:24,709 --> 00:02:26,927
Pomislite na raspravu matematičara.

56
00:02:26,927 --> 00:02:29,661
Evo mog dokaza.
Je l' funkcioniše? Je l' valja?

57
00:02:29,661 --> 00:02:33,866
Da li su pretpostavke opravdane?
Da li su izvođenja valjana?

58
00:02:33,866 --> 00:02:36,602
Da li zaključak sledi iz pretpostavki?

59
00:02:36,602 --> 00:02:39,306
Bez opozicije, bez neprijateljstva,

60
00:02:39,306 --> 00:02:44,923
bez obaveznog raspravljanja
u neprijateljskom smislu.

61
00:02:44,923 --> 00:02:46,855
Ali treba imati na umu
i treći model

62
00:02:46,855 --> 00:02:48,341
koji će, ja mislim,
biti veoma koristan

63
00:02:48,341 --> 00:02:51,874
i to su rasprave kao predstave,

64
00:02:51,874 --> 00:02:53,918
rasprave pred publikom.

65
00:02:53,918 --> 00:02:56,950
Možemo zamisliti političara
koji pokušava da predstavi gledište,

66
00:02:56,950 --> 00:02:59,310
pokušava da ubedi publiku u nešto.

67
00:02:59,310 --> 00:03:02,461
Ali postoji drugi oblik ovog modela
za koji stvarno mislim da je važan.

68
00:03:02,461 --> 00:03:06,423
Naime, kada raspravljamo pred publikom,

69
00:03:06,423 --> 00:03:10,663
ponekad ona ima
više ulogu učesnika u raspravi

70
00:03:10,663 --> 00:03:15,165
to jest, rasprave su takođe
saslušanja pred porotom

71
00:03:15,165 --> 00:03:17,990
koja presuđuje i donosi odluku.

72
00:03:17,990 --> 00:03:19,810
Nazovimo ovo retoričkim modelom,

73
00:03:19,810 --> 00:03:23,753
gde treba da skrojite vaše
argumente za publiku pred vama.

74
00:03:23,753 --> 00:03:26,250
Ako predstavite zdrav,
dobro postavljen,

75
00:03:26,250 --> 00:03:29,680
čvrst argument na engleskom
pred frankofonom publikom,

76
00:03:29,680 --> 00:03:31,583
to prosto neće funkcionisati.

77
00:03:31,583 --> 00:03:34,106
Imamo ove modele –
raspravu kao rat,

78
00:03:34,106 --> 00:03:37,900
raspravu kao dokaz
i raspravu kao predstavu.

79
00:03:37,900 --> 00:03:42,200
Od ova tri,
rasprava kao rat je dominantna.

80
00:03:42,200 --> 00:03:45,061
Ona dominira u tome
kako govorimo o raspravama,

81
00:03:45,061 --> 00:03:47,259
dominira u tome
kako razmišljamo o argumentima

82
00:03:47,259 --> 00:03:50,121
i zbog toga oblikuje
ono kako raspravljamo,

83
00:03:50,121 --> 00:03:51,899
naše ponašanje u raspravama.

84
00:03:51,899 --> 00:03:53,380
Kada razgovaramo o argumentima,

85
00:03:53,380 --> 00:03:55,452
da, razgovaramo
vrlo militarističkim jezikom.

86
00:03:55,452 --> 00:03:58,919
Hoćemo jake argumente,
koji imaju puno oštrine,

87
00:03:58,919 --> 00:04:00,817
argumente koji pogađaju
tačno u metu.

88
00:04:00,817 --> 00:04:03,752
Hoćemo da imamo
podignute odbrane i spremne strategije.

89
00:04:03,752 --> 00:04:06,150
Hoćemo argumente koji ubijaju.

90
00:04:06,150 --> 00:04:09,116
To su argumenti koje hoćemo.

91
00:04:09,116 --> 00:04:11,164
To je dominantan način
razmišljanja o argumentima.

92
00:04:11,164 --> 00:04:13,147
Kad govorim o argumentima,
to je verovatno

93
00:04:13,147 --> 00:04:16,484
ono što ste pomislili,
neprijateljski model.

94
00:04:16,484 --> 00:04:20,021
Ali metafora rata, paradigma rata

95
00:04:20,021 --> 00:04:21,790
ili model za razmišljanje
o raspravama ima,

96
00:04:21,790 --> 00:04:24,948
ja mislim, deformišuće efekte
na ono kako raspravljamo.

97
00:04:24,948 --> 00:04:28,295
Prvo, uzdiže taktiku iznad sadržaja.

98
00:04:28,295 --> 00:04:30,776
Možete uzeti čas iz logike,
argumentaciju.

99
00:04:30,776 --> 00:04:33,280
Naučićete sve o izgovorima
koje ljudi koriste

100
00:04:33,280 --> 00:04:35,269
da bi pokušali da pobede u raspravi,
pogrešnim koracima.

101
00:04:35,269 --> 00:04:39,146
Ovo preuveličava aspekt
"mi protiv njih".

102
00:04:39,146 --> 00:04:42,391
Raspravu čini neprijateljskom.
Polarizuje je.

103
00:04:42,391 --> 00:04:45,624
I jedini predvidivi ishodi

104
00:04:45,624 --> 00:04:51,370
su trijumf, veličanstveni trijumf
ili bedan, sraman poraz.

105
00:04:51,370 --> 00:04:54,053
Mislim da su to deformišući efekti
i najgore od svega,

106
00:04:54,053 --> 00:04:56,808
kao da sprečavaju stvari
kao što su pregovori

107
00:04:56,808 --> 00:04:59,339
ili dogovaranje ili kompromis

108
00:04:59,339 --> 00:05:02,320
ili saradnja.

109
00:05:02,320 --> 00:05:04,316
Razmislite o tome.
Jeste li ikada ušli u raspravu

110
00:05:04,316 --> 00:05:07,540
misleći: "Hajde da ispregovaramo
o nečemu,

111
00:05:07,540 --> 00:05:10,615
a ne da se borimo oko toga.
Šta možemo da rešimo zajedno?"

112
00:05:10,615 --> 00:05:12,911
I mislim da metafora "rasprava kao rat"

113
00:05:12,911 --> 00:05:17,253
sprečava ove druge vrste
rešavanja rasprave.

114
00:05:17,253 --> 00:05:20,080
I konačno,
ovo je stvarno najgora stvar,

115
00:05:20,080 --> 00:05:21,937
rasprave nas ne vode nikuda.

116
00:05:21,937 --> 00:05:24,513
One su ćorsokaci.
One su kružne raskrsnice

117
00:05:24,513 --> 00:05:28,314
ili zastoji u saobraćaju
u konverzaciji.

118
00:05:28,314 --> 00:05:30,156
Ne stižemo nikuda.

119
00:05:30,156 --> 00:05:32,469
I još jedna stvar, kao predavaču

120
00:05:32,469 --> 00:05:34,580
ovo mi stvarno smeta:

121
00:05:34,580 --> 00:05:38,299
ako je rasprava rat,
onda to podrazumeva

122
00:05:38,299 --> 00:05:41,916
učenje uz gubljenje.

123
00:05:41,916 --> 00:05:43,836
Da objasnim šta mislim.

124
00:05:43,836 --> 00:05:46,452
Recimo da vi ja raspravljamo.

125
00:05:46,452 --> 00:05:50,476
Vi verujete u tvrdnju T,
a ja ne.

126
00:05:50,476 --> 00:05:52,323
I ja kažem: "Zašto ne verujete u T?"

127
00:05:52,323 --> 00:05:53,992
I vi mi date vaše razloge.

128
00:05:53,992 --> 00:05:56,023
I ja prigovorim i kažem:
"A šta ako...?"

129
00:05:56,023 --> 00:05:57,885
I vi odgovorite na moj prigovor.

130
00:05:57,885 --> 00:06:00,110
I ja imam pitanje: "Na šta mislite?

131
00:06:00,110 --> 00:06:03,708
Kako se to primenjuje u ovom slučaju?"
I vi odgovorite na moje pitanje.

132
00:06:03,708 --> 00:06:05,136
Pretpostavite na kraju dana,

133
00:06:05,136 --> 00:06:07,099
prigovarao sam,
dovodio sam u pitanje,

134
00:06:07,099 --> 00:06:10,138
izneo sam sve vrste
suprotnih mišljenja

135
00:06:10,138 --> 00:06:13,900
i u svim slučajevima odgovorili ste
tako da sam bio zadovoljan.

136
00:06:13,900 --> 00:06:16,490
Tako da na kraju dana kažem:

137
00:06:16,490 --> 00:06:20,340
"Znate šta? Mislim da ste u pravu. T."

138
00:06:20,340 --> 00:06:23,997
Tako da imam novo uverenje.
I to nije bilo kakvo uverenje,

139
00:06:23,997 --> 00:06:28,571
nego jasno, ispitano,

140
00:06:28,571 --> 00:06:31,553
testirano u borbi.

141
00:06:31,553 --> 00:06:35,554
Veliki saznajni dobitak.
Ok. Ko je dobio tu raspravu?

142
00:06:35,554 --> 00:06:38,515
Metafora rata nas primorava
da kažemo

143
00:06:38,515 --> 00:06:41,964
da ste vi pobedili, iako sam ja onaj
koji je ostvario saznajni dobitak.

144
00:06:41,964 --> 00:06:45,837
Šta ste vi dobili saznajno
od ubeđivanja mene?

145
00:06:45,837 --> 00:06:48,642
Naravno, od toga ste dobili neko zadovoljstvo,
možda je vaš ego porastao,

146
00:06:48,642 --> 00:06:51,751
možda ste dobili neki profesionalni status
u tom polju.

147
00:06:51,751 --> 00:06:53,339
Ovaj tip je dobar raspravljač.

148
00:06:53,339 --> 00:06:57,593
Ali saznajno – samo sa
tačke gledišta saznanja – ko je pobednik?

149
00:06:57,593 --> 00:06:59,572
Metafora rata nas tera da razmišljamo

150
00:06:59,572 --> 00:07:02,512
da ste vi pobednik,
a da sam ja izgubio

151
00:07:02,512 --> 00:07:04,794
i pored toga što sam dobio.

152
00:07:04,794 --> 00:07:06,995
Nešto nije u redu sa tom slikom.

153
00:07:06,995 --> 00:07:09,811
I to je slika koju bih stvarno hteo
da promenimo ako možemo.

154
00:07:09,811 --> 00:07:14,625
Kako možemo da nađemo načine
da učinimo da rasprave

155
00:07:14,625 --> 00:07:17,384
doprinesu nečem pozitivnom?

156
00:07:17,384 --> 00:07:21,122
Ono što nam treba
su nove strategije izlaska iz rasprava.

157
00:07:21,122 --> 00:07:24,328
Ali nećemo imati nove
strategije izlaska iz rasprava

158
00:07:24,328 --> 00:07:27,464
dok ne budemo imali nove
polazne pristupe raspravama.

159
00:07:27,464 --> 00:07:30,898
Treba da razmišljamo
o novim vrstama rasprava.

160
00:07:30,898 --> 00:07:33,956
Da bismo to uradili, pa,

161
00:07:33,956 --> 00:07:36,139
ne znam kako to da uradimo.

162
00:07:36,139 --> 00:07:37,555
To su loše vesti.

163
00:07:37,555 --> 00:07:40,635
Metafora "rasprava kao rat"
je monstrum.

164
00:07:40,635 --> 00:07:42,987
Prosto se nastanila u našem umu

165
00:07:42,987 --> 00:07:44,986
i nema čarobnog metka
koji će je ubiti.

166
00:07:44,986 --> 00:07:47,552
Nema čarobnog štapića
koji će učiniti da nestane.

167
00:07:47,552 --> 00:07:49,205
Nemam odgovor.

168
00:07:49,205 --> 00:07:50,315
Ali imam neke predloge

169
00:07:50,315 --> 00:07:53,469
i evo mog predloga.

170
00:07:53,469 --> 00:07:55,598
Ako hoćemo da razmišljamo
o novim vrstama rasprava,

171
00:07:55,598 --> 00:07:59,678
ono što treba da uradimo je
da razmišljamo o novoj vrsti raspravljača.

172
00:07:59,678 --> 00:08:02,492
Pokušajte ovo.

173
00:08:02,492 --> 00:08:07,102
Pomislite na sve uloge
koje ljudi igraju u raspravama.

174
00:08:07,102 --> 00:08:10,103
Tu su zagovornik i oponent

175
00:08:10,103 --> 00:08:12,433
u neprijateljskoj, dijalektičkoj raspravi.

176
00:08:12,433 --> 00:08:14,440
Tu je publika
u retoričkim raspravama.

177
00:08:14,440 --> 00:08:18,356
Tu je onaj koji zaključuje
u raspravi kao dokazivanju.

178
00:08:18,356 --> 00:08:22,033
Sve ove različite uloge.
Možete li sada zamisliti raspravu

179
00:08:22,033 --> 00:08:25,772
u kojoj ste vi onaj koji raspravlja,
ali ste takođe i u publici

180
00:08:25,772 --> 00:08:27,920
i gledate sebe kako raspravljate?

181
00:08:27,920 --> 00:08:30,880
Možete li da zamislite sebe
kako raspravljate

182
00:08:30,880 --> 00:08:34,249
i gubite raspravu, pa ipak
na kraju rasprave kažete:

183
00:08:34,249 --> 00:08:38,825
"Oh, ovo je bila dobra rasprava."

184
00:08:38,825 --> 00:08:41,935
Možete li to da uradite?
Mislim da možete.

185
00:08:41,935 --> 00:08:43,933
I mislim da, ako zamislite
tu vrstu rasprave

186
00:08:43,933 --> 00:08:45,576
u kojoj gubitnik kaže pobedniku

187
00:08:45,576 --> 00:08:47,497
i publika i porota mogu da kažu:

188
00:08:47,497 --> 00:08:49,480
"Da, to je bila dobra rasprava",

189
00:08:49,480 --> 00:08:51,283
onda ste zamislili dobru raspravu.

190
00:08:51,283 --> 00:08:53,102
I više od toga, mislim da ste zamislili

191
00:08:53,102 --> 00:08:56,472
dobrog raspravljača,
takvog

192
00:08:56,472 --> 00:08:59,561
kakav biste vi trebalo
da pokušate da budete.

193
00:08:59,561 --> 00:09:02,243
Ja gubim puno rasprava.

194
00:09:02,243 --> 00:09:04,818
Potrebna je vežba da biste postali
dobri u raspravljanju

195
00:09:04,818 --> 00:09:06,755
u smislu da budete u stanju
da izvučete korist iz gubljenja,

196
00:09:06,755 --> 00:09:09,431
ali srećom, imam puno kolega

197
00:09:09,431 --> 00:09:12,650
koji su bili voljni da istupe
i omoguće mi tu vežbu.

198
00:09:12,650 --> 00:09:13,843
Hvala vam.

199
00:09:13,843 --> 00:09:17,952
(Aplauz)