[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.75,0:00:05.26,Default,,0000,0000,0000,,Geçtiğimiz yüzyılın ikinci\Nyarısı tam anlamıyla
Dialogue: 0,0:00:05.28,0:00:07.28,Default,,0000,0000,0000,,teknolojik bir devrim ile tanımlanmıştı:
Dialogue: 0,0:00:07.31,0:00:08.74,Default,,0000,0000,0000,,Yazılım devrimi.\N
Dialogue: 0,0:00:09.31,0:00:14.12,Default,,0000,0000,0000,,Silikon olarak adlandırılan maddenin\Nüzerinde elektronları programlama becerisi
Dialogue: 0,0:00:14.14,0:00:17.22,Default,,0000,0000,0000,,bize hayal edemeyeceğimiz
Dialogue: 0,0:00:17.24,0:00:21.22,Default,,0000,0000,0000,,ama esasında dünyanın\Nçalışma şeklini değiştiren
Dialogue: 0,0:00:21.24,0:00:25.16,Default,,0000,0000,0000,,teknolojileri, şirketleri\Nve sanayileri mümkün kıldı.
Dialogue: 0,0:00:26.16,0:00:28.08,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzyılın ilk yarısı ise
Dialogue: 0,0:00:28.10,0:00:32.08,Default,,0000,0000,0000,,yeni bir yazılım devrimi ile şekillenecek:
Dialogue: 0,0:00:32.10,0:00:34.54,Default,,0000,0000,0000,,canlı yazılım devrimi.
Dialogue: 0,0:00:34.92,0:00:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Bu devrim, biyokimyayı programlama \Nbecerisiyle desteklenecek
Dialogue: 0,0:00:39.00,0:00:41.29,Default,,0000,0000,0000,,ve de biyoloji dediğimiz\Nmateryal üzerinde.
Dialogue: 0,0:00:41.31,0:00:45.46,Default,,0000,0000,0000,,Biyolojinin özelliklerinden yararlanarak
Dialogue: 0,0:00:45.48,0:00:48.14,Default,,0000,0000,0000,,yeni terapiler geliştirme,
Dialogue: 0,0:00:48.16,0:00:50.03,Default,,0000,0000,0000,,hasarlı dokuları onarma,
Dialogue: 0,0:00:50.05,0:00:52.78,Default,,0000,0000,0000,,hatalı hücreleri yaniden programlama
Dialogue: 0,0:00:52.80,0:00:57.35,Default,,0000,0000,0000,,ve biyokimya ile programlanabilir \Nişletim sistemleri yapılabilecek.
Dialogue: 0,0:00:58.42,0:01:01.99,Default,,0000,0000,0000,,Eğer bunu gerçekleştirebilirsek --\Nki gerçekleştirmeliyiz --
Dialogue: 0,0:01:02.02,0:01:04.18,Default,,0000,0000,0000,,etkileri o kadar büyük olacak ki
Dialogue: 0,0:01:04.20,0:01:08.08,Default,,0000,0000,0000,,ilk yazılım devrimi\Nbuna kıyasla sönük kalacak.
Dialogue: 0,0:01:08.10,0:01:10.38,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü canlı yazılımlar
Dialogue: 0,0:01:10.38,0:01:13.94,Default,,0000,0000,0000,,tüm tıbbı, tarımı ve enerjiyi\Nkökten değiştirecek.
Dialogue: 0,0:01:13.94,0:01:17.77,Default,,0000,0000,0000,,Bu sektörler, bilgi teknolojisinin\Ndomine ettiklerinden çok daha büyük.
Dialogue: 0,0:01:18.81,0:01:22.99,Default,,0000,0000,0000,,Azotu daha verimli bağlayan,\Nzararlı patojenlere daha çok direnen,
Dialogue: 0,0:01:23.01,0:01:25.92,Default,,0000,0000,0000,,tek yıllık değil
Dialogue: 0,0:01:25.94,0:01:29.48,Default,,0000,0000,0000,,çok yıllık olması için \Nprogramlanan bitkiler hayal edin.
Dialogue: 0,0:01:29.50,0:01:31.77,Default,,0000,0000,0000,,Her yıl mahsulünüzü \Nikiye katlayabilirsiniz.
Dialogue: 0,0:01:31.79,0:01:33.89,Default,,0000,0000,0000,,Bu tarımı kökten değiştirip
Dialogue: 0,0:01:33.91,0:01:38.02,Default,,0000,0000,0000,,büyüyen dünya nüfusunun \Nbeslenme sorununu çözebilir.
Dialogue: 0,0:01:38.79,0:01:41.06,Default,,0000,0000,0000,,Programlanabilir bağışıklık sistemi olsa,
Dialogue: 0,0:01:41.08,0:01:45.32,Default,,0000,0000,0000,,molekül seviyesinde araçlar tasarlayarak\Nbağışıklık sistemine yol gösterse
Dialogue: 0,0:01:45.34,0:01:49.17,Default,,0000,0000,0000,,hastalıkları saptayıp \Nyok etse hatta önleyebilse.
Dialogue: 0,0:01:49.20,0:01:50.77,Default,,0000,0000,0000,,Tıp bilimi baştan yazılır,
Dialogue: 0,0:01:50.79,0:01:54.28,Default,,0000,0000,0000,,büyüyen ve yaşlanan nüfusumuzun\Nnasıl sağlıklı kalacağına cevap olurdu.
Dialogue: 0,0:01:55.50,0:01:59.70,Default,,0000,0000,0000,,Halihazırda canlı yazılımları gerçeğe\Ndönüştürecek birçok araca sahibiz.
Dialogue: 0,0:01:59.73,0:02:02.08,Default,,0000,0000,0000,,CRISPR ile tam olarak\Ngenleri değiştirebiliyoruz.
Dialogue: 0,0:02:02.10,0:02:05.20,Default,,0000,0000,0000,,Bazları teker teker kullanarak\Ngenetik kodu yeniden yazabiliyoruz.
Dialogue: 0,0:02:05.21,0:02:09.64,Default,,0000,0000,0000,,DNA'dan çalışan,\Nsentetik devreler bile yapabiliyoruz.
Dialogue: 0,0:02:10.43,0:02:13.05,Default,,0000,0000,0000,,Ancak bu teknolojileri \Nne zaman ve nasıl kullanacağımız
Dialogue: 0,0:02:13.05,0:02:15.34,Default,,0000,0000,0000,,hâlâ deneme yanılma sürecinde.
Dialogue: 0,0:02:15.37,0:02:19.03,Default,,0000,0000,0000,,Yıllar süren derin\Nbir uzmanlık gerektiriyor.
Dialogue: 0,0:02:19.05,0:02:22.09,Default,,0000,0000,0000,,Deneysel protokolleri keşfetmek zor,
Dialogue: 0,0:02:22.11,0:02:24.69,Default,,0000,0000,0000,,genellikle tekrarlaması da zordur.
Dialogue: 0,0:02:25.26,0:02:29.73,Default,,0000,0000,0000,,Biyolojide uzuvlara odaklanmak\Ngibi bir eğilimimiz var.
Dialogue: 0,0:02:29.75,0:02:32.89,Default,,0000,0000,0000,,Yine biliyoruz ki, uçmak sadece
Dialogue: 0,0:02:32.91,0:02:34.57,Default,,0000,0000,0000,,tüyleri incelemekle anlaşılamaz.
Dialogue: 0,0:02:34.85,0:02:39.37,Default,,0000,0000,0000,,Biyoloji bilgisayar gibi\Nkolay programlanmıyor.
Dialogue: 0,0:02:39.39,0:02:41.07,Default,,0000,0000,0000,,Bu da yetmezmiş gibi
Dialogue: 0,0:02:41.09,0:02:45.10,Default,,0000,0000,0000,,canlı sistemler her gün programladığımız\Nmekanik sistemlere
Dialogue: 0,0:02:45.13,0:02:47.22,Default,,0000,0000,0000,,neredeyse hiç benzemezler.
Dialogue: 0,0:02:47.69,0:02:51.80,Default,,0000,0000,0000,,Yapay sistemlerin aksine yaşayan sistemler\Nkendi kendine ürer,
Dialogue: 0,0:02:51.83,0:02:53.30,Default,,0000,0000,0000,,kendi kendine düzenlenir,
Dialogue: 0,0:02:53.32,0:02:55.01,Default,,0000,0000,0000,,moleküler düzeyde çalışırlar.
Dialogue: 0,0:02:55.03,0:02:57.17,Default,,0000,0000,0000,,Bu moleküler etkileşimler
Dialogue: 0,0:02:57.19,0:03:00.21,Default,,0000,0000,0000,,genellikle makro seviyede sonuçlar\Nmeydane getirirler.
Dialogue: 0,0:03:00.23,0:03:02.95,Default,,0000,0000,0000,,Kendi kendilerini onarabilirler bile.
Dialogue: 0,0:03:04.26,0:03:07.25,Default,,0000,0000,0000,,Örneğin basit bir ev bitkisini düşünelim,
Dialogue: 0,0:03:07.27,0:03:09.46,Default,,0000,0000,0000,,sürekli sulamayı unuttuğunuz
Dialogue: 0,0:03:09.48,0:03:11.27,Default,,0000,0000,0000,,şöminenin önündeki bitkiyi mesela.
Dialogue: 0,0:03:11.75,0:03:15.36,Default,,0000,0000,0000,,İhmal de etseniz o bitki \Nher sabah uyanır
Dialogue: 0,0:03:15.39,0:03:18.14,Default,,0000,0000,0000,,ve kaynaklarını nasıl böleceğini hesaplar.
Dialogue: 0,0:03:18.16,0:03:21.80,Default,,0000,0000,0000,,Büyüyecek mi, fotosentez mi yapacak,\Ntohum mu üretecek yoksa çiçeklenecek mi?
Dialogue: 0,0:03:21.80,0:03:25.69,Default,,0000,0000,0000,,Bu tüm organizmanın \Nvermesi gereken bir karar.
Dialogue: 0,0:03:25.72,0:03:29.20,Default,,0000,0000,0000,,Fakat bitkinin \Nbu kararı verecek bir beyni yok.
Dialogue: 0,0:03:29.22,0:03:31.94,Default,,0000,0000,0000,,Bunu yapraklarındaki hücrelerle yapmalı.
Dialogue: 0,0:03:31.96,0:03:33.87,Default,,0000,0000,0000,,Çevreye tepki vermeli,
Dialogue: 0,0:03:33.89,0:03:36.54,Default,,0000,0000,0000,,tüm bitkiyi etkileyecek kararlar almalı.
Dialogue: 0,0:03:36.56,0:03:40.55,Default,,0000,0000,0000,,Bir şekilde hücrelerin içinde işleyen,
Dialogue: 0,0:03:40.58,0:03:43.30,Default,,0000,0000,0000,,etkilere tepki veren ve \Nhücrenin ne yapacağını belirleyen
Dialogue: 0,0:03:43.33,0:03:45.27,Default,,0000,0000,0000,,bir program olmalı.
Dialogue: 0,0:03:45.68,0:03:47.90,Default,,0000,0000,0000,,Bu programlar farklı hücreler arasında
Dialogue: 0,0:03:47.90,0:03:50.29,Default,,0000,0000,0000,,dağıtımlı bir şekilde\Nçalışabiliyor olmalılar,
Dialogue: 0,0:03:50.31,0:03:54.43,Default,,0000,0000,0000,,böylece koordinasyon sağlansın\Nve bitki büyüyüp gelişebilsin.
Dialogue: 0,0:03:55.68,0:03:58.99,Default,,0000,0000,0000,,Bu biyolojik programları anlayabilirsek,
Dialogue: 0,0:03:59.02,0:04:02.14,Default,,0000,0000,0000,,biyolojik hesapları anlayabilirsek,
Dialogue: 0,0:04:02.16,0:04:06.10,Default,,0000,0000,0000,,hücrelerin neyi\Nneden ve nasıl yaptıklarını
Dialogue: 0,0:04:06.12,0:04:07.67,Default,,0000,0000,0000,,daha iyi anlayabilirdik.
Dialogue: 0,0:04:08.15,0:04:10.14,Default,,0000,0000,0000,,Eğer bu programları anlarsak
Dialogue: 0,0:04:10.16,0:04:12.30,Default,,0000,0000,0000,,yanlış giden süreçlere \Nmüdahale edebiliriz.
Dialogue: 0,0:04:12.32,0:04:16.51,Default,,0000,0000,0000,,Onlardan nasıl sentetik devreler\Nüreteceğimizi öğrenir,
Dialogue: 0,0:04:16.54,0:04:21.01,Default,,0000,0000,0000,,biyokimyanın hesaplama gücünü \Nkendimiz için kullanırız.
Dialogue: 0,0:04:22.41,0:04:25.42,Default,,0000,0000,0000,,Bu fikre olan tutkum beni\Nmatematik, bilgisayar
Dialogue: 0,0:04:25.45,0:04:29.08,Default,,0000,0000,0000,,ve biyolojinin kesiştiği \Nbir kariyere sürükledi.
Dialogue: 0,0:04:29.10,0:04:33.83,Default,,0000,0000,0000,,Çalışmalarımda biyolojiye bir\Nhesaplama aracı olarak yaklaştım.
Dialogue: 0,0:04:34.33,0:04:37.48,Default,,0000,0000,0000,,Hücreler neyi hesaplıyor,
Dialogue: 0,0:04:37.50,0:04:41.02,Default,,0000,0000,0000,,biz bu biyolojik programları\Nnasıl ortaya çıkarırız diye düşündüm.
Dialogue: 0,0:04:41.76,0:04:45.52,Default,,0000,0000,0000,,Bu soruları Microsoft Research\Nve Cambridge Üniversitesi'nde
Dialogue: 0,0:04:45.54,0:04:48.11,Default,,0000,0000,0000,,harika katılımcılarla birlikte\Ntartışmaya başladık.
Dialogue: 0,0:04:48.14,0:04:50.42,Default,,0000,0000,0000,,Birlikte özel bir hücre tipinin\Niçinde çalışan
Dialogue: 0,0:04:50.44,0:04:54.62,Default,,0000,0000,0000,,biyolojik programı anlamaya çalıştık:
Dialogue: 0,0:04:54.64,0:04:56.54,Default,,0000,0000,0000,,embriyonik kök hücre.
Dialogue: 0,0:04:57.14,0:05:00.30,Default,,0000,0000,0000,,Bu eşsiz hücreler tamamıyla saftırlar.
Dialogue: 0,0:05:00.32,0:05:02.49,Default,,0000,0000,0000,,İstedikleri her şeye dönüşebilirler:
Dialogue: 0,0:05:02.51,0:05:05.08,Default,,0000,0000,0000,,beyin hücresi, kalp,\Nkemik, akciğer hücresi,
Dialogue: 0,0:05:05.10,0:05:06.100,Default,,0000,0000,0000,,herhangi bir yetişkin hücre tipi.
Dialogue: 0,0:05:07.02,0:05:08.70,Default,,0000,0000,0000,,Bu saflık onları farklı kılarken
Dialogue: 0,0:05:08.72,0:05:11.72,Default,,0000,0000,0000,,bilim çevrelerinin ilgisini ateşliyor.
Dialogue: 0,0:05:11.75,0:05:15.01,Default,,0000,0000,0000,,Eğer bu potansiyelden faydalanabilirsek
Dialogue: 0,0:05:15.04,0:05:17.39,Default,,0000,0000,0000,,elimizde çok güçlü bir tıbbi araç olurdu.
Dialogue: 0,0:05:17.92,0:05:20.54,Default,,0000,0000,0000,,Eğer bu hücrelerin\Nhangi hücre tipine dönüşeceğine
Dialogue: 0,0:05:20.56,0:05:22.69,Default,,0000,0000,0000,,nasıl karar verdiğini anlarsak
Dialogue: 0,0:05:22.72,0:05:24.61,Default,,0000,0000,0000,,hasta ve hasarlı dokuları onarmak için
Dialogue: 0,0:05:24.61,0:05:28.98,Default,,0000,0000,0000,,gereken hücreleri üretebiliriz.
Dialogue: 0,0:05:29.79,0:05:32.72,Default,,0000,0000,0000,,Ama bu vizyonu gerçekleştirmenin\Nzorlukları var.
Dialogue: 0,0:05:32.75,0:05:35.51,Default,,0000,0000,0000,,Bunun önemli bir sebebi,
Dialogue: 0,0:05:35.54,0:05:38.36,Default,,0000,0000,0000,,bu özel hücrelerin\Nhamilelikten altı gün sonra oluşması.
Dialogue: 0,0:05:38.83,0:05:40.88,Default,,0000,0000,0000,,Yaklaşık bir günde de ortadan kaybolurlar.
Dialogue: 0,0:05:40.90,0:05:42.96,Default,,0000,0000,0000,,Her biri kendi yoluna gider,
Dialogue: 0,0:05:42.99,0:05:46.04,Default,,0000,0000,0000,,yetişkin gövdenin değişik yapı\Nve organlarını yaparlar.
Dialogue: 0,0:05:47.77,0:05:50.85,Default,,0000,0000,0000,,Ama bu hücrelerin kaderleri
Dialogue: 0,0:05:50.87,0:05:52.29,Default,,0000,0000,0000,,sandığımızdan daha esnek.
Dialogue: 0,0:05:52.31,0:05:56.63,Default,,0000,0000,0000,,On üç yıl kadar önce bilim insanları\Nçığır açan bir şey gösterdiler.
Dialogue: 0,0:05:57.39,0:06:01.74,Default,,0000,0000,0000,,Yetişkin bir hücreye\Nbir avuç gen sokarak,
Dialogue: 0,0:06:01.76,0:06:03.53,Default,,0000,0000,0000,,deri hücreleriniz gibi,
Dialogue: 0,0:06:03.55,0:06:07.51,Default,,0000,0000,0000,,o hücreyi saf duruma\Ngeri getirebiliyorsunuz.
Dialogue: 0,0:06:07.53,0:06:10.71,Default,,0000,0000,0000,,Bu süreç "yeniden programlama"\Nolarak biliniyor.
Dialogue: 0,0:06:10.73,0:06:14.09,Default,,0000,0000,0000,,Bir kök hücre ütopyası düşünün.
Dialogue: 0,0:06:14.12,0:06:17.76,Default,,0000,0000,0000,,Hastanın kendi hücrelerinden\Nbir örnek alın,
Dialogue: 0,0:06:17.78,0:06:20.14,Default,,0000,0000,0000,,saf duruma dönüştürün
Dialogue: 0,0:06:20.16,0:06:23.52,Default,,0000,0000,0000,,ve bu hücreleri, hastanın neye\Nihtiyacı varsa onu yapmak için kullanın.
Dialogue: 0,0:06:23.52,0:06:25.61,Default,,0000,0000,0000,,beyin veya kalp hücresi.
Dialogue: 0,0:06:26.54,0:06:28.31,Default,,0000,0000,0000,,Ama yaklaşık son 10 yılda
Dialogue: 0,0:06:28.33,0:06:31.37,Default,,0000,0000,0000,,hücre kaderini değiştirmek
Dialogue: 0,0:06:31.40,0:06:33.55,Default,,0000,0000,0000,,hâlâ deneme yanılma işi.
Dialogue: 0,0:06:33.91,0:06:38.42,Default,,0000,0000,0000,,Başarılı deneysel yöntemler bulsak da
Dialogue: 0,0:06:38.44,0:06:39.91,Default,,0000,0000,0000,,hâlâ etkin olmaktan uzaklar.
Dialogue: 0,0:06:39.93,0:06:44.17,Default,,0000,0000,0000,,Nasıl ve neden çalıştıklarını\Nhâlâ bilmiyoruz.
Dialogue: 0,0:06:44.65,0:06:47.66,Default,,0000,0000,0000,,Kök hücreyi kalp hücresine\Ndönüştürmeyi başarsanız bile
Dialogue: 0,0:06:47.68,0:06:50.77,Default,,0000,0000,0000,,bunu nasıl beyin hücresi yapacağınızı
Dialogue: 0,0:06:50.79,0:06:51.99,Default,,0000,0000,0000,,hâlâ bilemiyorsunuz.
Dialogue: 0,0:06:52.63,0:06:55.56,Default,,0000,0000,0000,,Embriyonik kök hücrede çalışan
Dialogue: 0,0:06:55.59,0:06:58.04,Default,,0000,0000,0000,,biyolojik programı anlamak istedik.
Dialogue: 0,0:06:58.06,0:07:01.56,Default,,0000,0000,0000,,Yaşayan sistemlerin yaptığı\Nhesaplamaları anlamak,
Dialogue: 0,0:07:01.59,0:07:05.84,Default,,0000,0000,0000,,çok basit bir soru sorarak başlıyor.
Dialogue: 0,0:07:05.87,0:07:09.22,Default,,0000,0000,0000,,Bu sistem ne yapmaya çalışıyor?
Dialogue: 0,0:07:09.84,0:07:12.69,Default,,0000,0000,0000,,Bilgisayar biliminde yazılım ve donanımın
Dialogue: 0,0:07:12.71,0:07:16.54,Default,,0000,0000,0000,,ne yapması gerektiğini söyleyen\Nbazı stratejiler var.
Dialogue: 0,0:07:16.56,0:07:19.22,Default,,0000,0000,0000,,Program yazarken yazılımı kodlarsınız,
Dialogue: 0,0:07:19.25,0:07:21.25,Default,,0000,0000,0000,,doğru çalışmasını istersiniz.
Dialogue: 0,0:07:21.27,0:07:23.06,Default,,0000,0000,0000,,Performans ve işlevsellik istersiniz.
Dialogue: 0,0:07:23.08,0:07:24.45,Default,,0000,0000,0000,,Hataları önlemek istersiniz.
Dialogue: 0,0:07:24.45,0:07:26.05,Default,,0000,0000,0000,,Bunların maliyeti çok olabilir.
Dialogue: 0,0:07:26.17,0:07:28.01,Default,,0000,0000,0000,,Bir program yazarken
Dialogue: 0,0:07:28.03,0:07:30.30,Default,,0000,0000,0000,,Bazı spesifikasyonlar yazarsınız.
Dialogue: 0,0:07:30.33,0:07:32.20,Default,,0000,0000,0000,,Programın ne işe yarayacağı hakkında.
Dialogue: 0,0:07:32.22,0:07:34.49,Default,,0000,0000,0000,,İki sayıyı karşılaştırmak gibi
Dialogue: 0,0:07:34.52,0:07:36.31,Default,,0000,0000,0000,,veya küçükten büyüğe sıralamak.
Dialogue: 0,0:07:37.04,0:07:41.73,Default,,0000,0000,0000,,Spesifikasyonların sağlandığına dair
Dialogue: 0,0:07:41.76,0:07:44.13,Default,,0000,0000,0000,,otomatik kontrol yapan teknoloji mevcut.
Dialogue: 0,0:07:44.16,0:07:46.79,Default,,0000,0000,0000,,Program amacına hizmet\Nedip etmediğini ölçüyor.
Dialogue: 0,0:07:47.27,0:07:50.12,Default,,0000,0000,0000,,Biz de bu şekilde düşündük.
Dialogue: 0,0:07:50.15,0:07:53.21,Default,,0000,0000,0000,,Deneysel gözlemler,\Nlaboratuvarda ölçtüklerimiz,
Dialogue: 0,0:07:53.24,0:07:58.27,Default,,0000,0000,0000,,biyolojik programın yapması\Ngerekenlere karşılık gelir.
Dialogue: 0,0:07:58.77,0:08:00.64,Default,,0000,0000,0000,,Yani bu yeni spesifikasyonu kodlayacak
Dialogue: 0,0:08:00.67,0:08:03.85,Default,,0000,0000,0000,,bir yol bulmak zorundayız.
Dialogue: 0,0:08:04.59,0:08:08.25,Default,,0000,0000,0000,,Diyelim bir süredir laboratuvarda \Ngenlerinizi ölçüyorsunuz
Dialogue: 0,0:08:08.27,0:08:10.71,Default,,0000,0000,0000,,ve A geninin aktif olduğunu buluyorsunuz.
Dialogue: 0,0:08:10.73,0:08:14.12,Default,,0000,0000,0000,,Sonra B ve C genleri de\Naktif gibi görünüyorlar.
Dialogue: 0,0:08:14.68,0:08:18.26,Default,,0000,0000,0000,,Bu gözlemi, matematiksel bir \Ndenklem olarak yazabiliriz.
Dialogue: 0,0:08:18.28,0:08:20.66,Default,,0000,0000,0000,,Mantık dilini kullanacak olursak,
Dialogue: 0,0:08:21.12,0:08:23.45,Default,,0000,0000,0000,,Eğer A doğru ise,\No zaman B veya C de doğrudur.
Dialogue: 0,0:08:24.24,0:08:26.70,Default,,0000,0000,0000,,Bu çok basit bir örnek oldu.
Dialogue: 0,0:08:26.72,0:08:28.46,Default,,0000,0000,0000,,Sadece bir noktayı açıklamak için.
Dialogue: 0,0:08:28.49,0:08:31.41,Default,,0000,0000,0000,,Çok zengin ifadeler de kodlayabiliriz.
Dialogue: 0,0:08:31.44,0:08:35.59,Default,,0000,0000,0000,,Değişik deneylerle çok sayıda gen
Dialogue: 0,0:08:35.61,0:08:38.15,Default,,0000,0000,0000,,ve proteinin davranışlarını\Nyakalayabiliriz.
Dialogue: 0,0:08:38.52,0:08:41.15,Default,,0000,0000,0000,,Böylece gözlemlerimizi
Dialogue: 0,0:08:41.17,0:08:43.16,Default,,0000,0000,0000,,matematiksel ifadelere dönüştürerek
Dialogue: 0,0:08:43.19,0:08:48.29,Default,,0000,0000,0000,,bu gözlemlerin genetik etkileşimlerden
Dialogue: 0,0:08:48.31,0:08:51.36,Default,,0000,0000,0000,,ortaya çıkıp çıkamayacaklarını\Ntest edebiliriz.
Dialogue: 0,0:08:52.06,0:08:54.62,Default,,0000,0000,0000,,Tam da bunu yapacak bir araç geliştirdik.
Dialogue: 0,0:08:54.64,0:08:58.98,Default,,0000,0000,0000,,Bu araçla gözlemlerimizi\Nmatematik ifadelere dönüştürebildik.
Dialogue: 0,0:08:58.98,0:09:03.82,Default,,0000,0000,0000,,Sonra araç bize her şeyi açıklayabilecek\Ngenetik programı ortaya çıkardı.
Dialogue: 0,0:09:05.48,0:09:07.76,Default,,0000,0000,0000,,Bu yaklaşımı kullanarak
Dialogue: 0,0:09:07.78,0:09:11.87,Default,,0000,0000,0000,,embriyo kök hücrelerinde çalışan\Ngenetik programı bulup
Dialogue: 0,0:09:11.89,0:09:16.08,Default,,0000,0000,0000,,nasıl saf duruma\Ndöndürebileceğimizi anlayabiliriz.
Dialogue: 0,0:09:16.10,0:09:18.06,Default,,0000,0000,0000,,Bu aracı yaparken
Dialogue: 0,0:09:18.08,0:09:20.73,Default,,0000,0000,0000,,dünyanın her tarafında\Nyazılım denetleme için kullanılan
Dialogue: 0,0:09:20.76,0:09:23.03,Default,,0000,0000,0000,,bir çözümden yararlandık.
Dialogue: 0,0:09:23.63,0:09:27.32,Default,,0000,0000,0000,,Yaklaşık 50 farklı\Nspesifikasyonla başladık.
Dialogue: 0,0:09:27.34,0:09:31.85,Default,,0000,0000,0000,,Bunlar, embriyonik kök hücre deneysel\Ngözlemlerinden ortaya çıkmıştı.
Dialogue: 0,0:09:31.88,0:09:34.51,Default,,0000,0000,0000,,Bu araç yardımıyla\Ngözlemlerimizi kodlayarak
Dialogue: 0,0:09:34.54,0:09:37.72,Default,,0000,0000,0000,,hepsini birden açıklayacak
Dialogue: 0,0:09:37.74,0:09:39.90,Default,,0000,0000,0000,,ilk moleküler programı açığa çıkarabildik.
Dialogue: 0,0:09:40.31,0:09:42.82,Default,,0000,0000,0000,,Bu zaten kendi başına bir çığır, değil mi?
Dialogue: 0,0:09:42.85,0:09:45.75,Default,,0000,0000,0000,,Tüm bu değişik gözlemleri
Dialogue: 0,0:09:45.77,0:09:48.84,Default,,0000,0000,0000,,bir kağıt üstünde\Nbir araya getiremezsiniz,
Dialogue: 0,0:09:48.86,0:09:51.51,Default,,0000,0000,0000,,kağıt çok büyük olsa da.
Dialogue: 0,0:09:52.19,0:09:54.35,Default,,0000,0000,0000,,Bu anlayışa ulaştıktan sonra
Dialogue: 0,0:09:54.37,0:09:55.99,Default,,0000,0000,0000,,bir adım daha ileri gidebiliriz.
Dialogue: 0,0:09:55.99,0:09:59.23,Default,,0000,0000,0000,,Programı kullanarak bu hücrenin\Nhenüz test yapmadığımız durumlarda
Dialogue: 0,0:09:59.25,0:10:01.43,Default,,0000,0000,0000,,ne yapacağını tahmin edebiliriz.
Dialogue: 0,0:10:01.45,0:10:03.85,Default,,0000,0000,0000,,Programı simülasyonda deneyebiliriz.
Dialogue: 0,0:10:04.74,0:10:05.98,Default,,0000,0000,0000,,Biz de tam onu yaptık:
Dialogue: 0,0:10:06.01,0:10:09.19,Default,,0000,0000,0000,,Laboratuvarda test edilmiş\Nöngörüleri ortaya çıkardık
Dialogue: 0,0:10:09.21,0:10:12.24,Default,,0000,0000,0000,,ve programın çok iyi tahminde\Nbulunduğunu anladık.
Dialogue: 0,0:10:12.27,0:10:14.69,Default,,0000,0000,0000,,Süreci hızlandırarak
Dialogue: 0,0:10:14.69,0:10:17.98,Default,,0000,0000,0000,,saf duruma hızlı ve etkin bir şekilde\Nnasıl gideceğimizi gösterdi.
Dialogue: 0,0:10:17.100,0:10:20.57,Default,,0000,0000,0000,,Hangi genleri hedef almamız gerektiğini
Dialogue: 0,0:10:20.59,0:10:23.22,Default,,0000,0000,0000,,ve hangi genlerin\Nbu işlemi yavaşlatacağını da.
Dialogue: 0,0:10:23.24,0:10:28.23,Default,,0000,0000,0000,,Genlerin aktive olma\Nsırasını dahi tahmin etti.
Dialogue: 0,0:10:28.98,0:10:34.28,Default,,0000,0000,0000,,Bu yaklaşım, hücrelerin ne yaptığının\Ndinamiğini ortaya çıkarmamızı sağladı.
Dialogue: 0,0:10:35.73,0:10:39.37,Default,,0000,0000,0000,,Geliştirdiğimiz şey, kök hücre\Nbiyolojisine özel bir yöntem değil,
Dialogue: 0,0:10:39.39,0:10:42.08,Default,,0000,0000,0000,,genetik etkileşim konseptinde
Dialogue: 0,0:10:42.10,0:10:46.66,Default,,0000,0000,0000,,hücrenin yapmakta olduğu\Nhesaplamayı anlamamızı sağlıyor.
Dialogue: 0,0:10:46.67,0:10:48.95,Default,,0000,0000,0000,,Yani aslında bir yapı taşı.
Dialogue: 0,0:10:48.98,0:10:52.82,Default,,0000,0000,0000,,Biyolojik hesaplamaları daha geniş ölçek\Nve değişik seviyelerde anlayabilmek için
Dialogue: 0,0:10:52.82,0:10:55.80,Default,,0000,0000,0000,,Bu alanda yeni yaklaşımlara gerek var,
Dialogue: 0,0:10:55.80,0:10:59.93,Default,,0000,0000,0000,,DNA'dan hücrelar arası\Nbilgi akışına kadar.
Dialogue: 0,0:10:59.95,0:11:02.75,Default,,0000,0000,0000,,Biyolojiyi sadece bu\Ndönüştürücü anlayışla
Dialogue: 0,0:11:02.77,0:11:07.76,Default,,0000,0000,0000,,güvenli ve öngörülür\Nyollarda kullanabiliriz.
Dialogue: 0,0:11:09.03,0:11:12.07,Default,,0000,0000,0000,,Ancak biyolojiyi programlamak için
Dialogue: 0,0:11:12.10,0:11:14.11,Default,,0000,0000,0000,,birtakım araç ve dil de\Ngeliştirmemiz lazım
Dialogue: 0,0:11:14.11,0:11:17.52,Default,,0000,0000,0000,,ki bu araç ve diller sayesinde\Nbilim insanları ve deney yapanlar
Dialogue: 0,0:11:17.55,0:11:20.04,Default,,0000,0000,0000,,biyolojik fonskiyon tasarlayabilsinler.
Dialogue: 0,0:11:20.07,0:11:23.57,Default,,0000,0000,0000,,Bu tasarılar hücrenin\Nmakine koduna dönüşecek,
Dialogue: 0,0:11:23.60,0:11:24.78,Default,,0000,0000,0000,,yani biyokimyasına
Dialogue: 0,0:11:24.80,0:11:27.28,Default,,0000,0000,0000,,ve böylelikle o yapıları yapabileceğiz.
Dialogue: 0,0:11:27.31,0:11:30.98,Default,,0000,0000,0000,,Bunu canlı bir yazılım derleyici\Nolarak düşünebiliriz.
Dialogue: 0,0:11:31.01,0:11:34.77,Default,,0000,0000,0000,,Microsoft'ta bunu geliştiren ekibin\Nbir parçası olduğum için gurur duyuyorum.
Dialogue: 0,0:11:35.37,0:11:38.59,Default,,0000,0000,0000,,Bu işe zor demek hafif kalır
Dialogue: 0,0:11:38.62,0:11:39.79,Default,,0000,0000,0000,,ama eğer yapılabilirse
Dialogue: 0,0:11:39.81,0:11:43.52,Default,,0000,0000,0000,,yazılım ve yaşanım arasındaki \Nson köprü olacak.
Dialogue: 0,0:11:45.01,0:11:48.42,Default,,0000,0000,0000,,Ancak çok daha fazlası için\Nbiyolojiyi programlama,
Dialogue: 0,0:11:48.44,0:11:52.72,Default,,0000,0000,0000,,bu alan gerçekten disiplinler arası\Nolursa mümkün olur.
Dialogue: 0,0:11:52.75,0:11:55.70,Default,,0000,0000,0000,,Fizik ve doğa bilimlerini\Nbirleştirmemiz gerekir.
Dialogue: 0,0:11:55.72,0:11:57.99,Default,,0000,0000,0000,,Bu disiplinlerden gelen bilim insanları
Dialogue: 0,0:11:58.02,0:12:00.83,Default,,0000,0000,0000,,aynı dilleri konuşarak\Nve aynı bilimsel soruları paylaşarak
Dialogue: 0,0:12:00.83,0:12:03.49,Default,,0000,0000,0000,,birlikte çalışabilirler.
Dialogue: 0,0:12:04.76,0:12:08.75,Default,,0000,0000,0000,,Uzun vadeli bir iş\Nama birçok dev yazılım şirketi
Dialogue: 0,0:12:08.77,0:12:11.27,Default,,0000,0000,0000,,ve her gün kullandığımız birçok teknoloji
Dialogue: 0,0:12:11.29,0:12:14.11,Default,,0000,0000,0000,,silikon mikroçiplere ilk programları\Nkurduğumuz zamanlarda
Dialogue: 0,0:12:14.11,0:12:16.42,Default,,0000,0000,0000,,hayal bile edilemezdi.
Dialogue: 0,0:12:16.45,0:12:19.48,Default,,0000,0000,0000,,Bilgisayarlı biyolojinin\Nmümkün kılacağı teknolojiyi
Dialogue: 0,0:12:19.50,0:12:21.93,Default,,0000,0000,0000,,bu günden düşünmeye başlarsak
Dialogue: 0,0:12:21.95,0:12:24.89,Default,,0000,0000,0000,,bunu gerçekleştirmek için\Natmamız gereken adımların
Dialogue: 0,0:12:24.91,0:12:26.34,Default,,0000,0000,0000,,bazılarını görmeye başlarız.
Dialogue: 0,0:12:27.23,0:12:32.09,Default,,0000,0000,0000,,Bu teknolojinin istismara açık olacağı\Nyönünde bir düşünce de var.
Dialogue: 0,0:12:32.14,0:12:34.30,Default,,0000,0000,0000,,Bağışıklık hücrelerini programlamanın
Dialogue: 0,0:12:34.32,0:12:35.76,Default,,0000,0000,0000,,potansiyelini konuşacaksak
Dialogue: 0,0:12:35.78,0:12:38.28,Default,,0000,0000,0000,,bunlardan sakınmak üzere programlanmış
Dialogue: 0,0:12:38.28,0:12:40.66,Default,,0000,0000,0000,,bakterilerin potansiyelinden de\Nbahsetmemiz gerek.
Dialogue: 0,0:12:40.68,0:12:42.77,Default,,0000,0000,0000,,Bunu yapmak isteyen insanlar olabilir.
Dialogue: 0,0:12:43.51,0:12:45.32,Default,,0000,0000,0000,,Rahatlatıcı bir düşünce şu olabilir--
Dialogue: 0,0:12:45.32,0:12:47.54,Default,,0000,0000,0000,,aslında pek de \Nbilim insanları için değil --
Dialogue: 0,0:12:47.56,0:12:50.83,Default,,0000,0000,0000,,biyoloji çalışmak için narin bir şeydir.
Dialogue: 0,0:12:50.86,0:12:53.27,Default,,0000,0000,0000,,Yani biyoloji programlaması
Dialogue: 0,0:12:53.29,0:12:55.14,Default,,0000,0000,0000,,bahçenizde yapılacak bir şey değil.
Dialogue: 0,0:12:55.64,0:12:57.72,Default,,0000,0000,0000,,Ama daha işin başında olduğumuz için
Dialogue: 0,0:12:57.75,0:13:00.33,Default,,0000,0000,0000,,gözlerimizi dört açarak ilerleyebiliriz.
Dialogue: 0,0:13:00.35,0:13:02.68,Default,,0000,0000,0000,,Zor soruları en baştan soralım,
Dialogue: 0,0:13:02.70,0:13:05.74,Default,,0000,0000,0000,,gerekli önlemleri alalım
Dialogue: 0,0:13:05.76,0:13:08.56,Default,,0000,0000,0000,,ve bunun parçası olarak\Netik soruları düşünelim.
Dialogue: 0,0:13:08.59,0:13:13.42,Default,,0000,0000,0000,,Biyolojik fonksiyon uygulamalarına\Nkısıtlar konması söz konusu olabilir.
Dialogue: 0,0:13:13.60,0:13:17.32,Default,,0000,0000,0000,,Bunun bir parçası olarak biyoetik,\Nönemli bir öncelik olarak kabul edilmeli.
Dialogue: 0,0:13:17.34,0:13:19.75,Default,,0000,0000,0000,,Bilimsel inovasyon heyecanıyla
Dialogue: 0,0:13:19.77,0:13:22.29,Default,,0000,0000,0000,,bunu ikinci sıraya koyamayız.
Dialogue: 0,0:13:23.15,0:13:26.63,Default,,0000,0000,0000,,Ama en büyük ödül,\Nbu yolculuğun son hedefi
Dialogue: 0,0:13:26.65,0:13:30.10,Default,,0000,0000,0000,,çığır açan uygulamalar ve\Nçığır açan endüstriler olacak.
Dialogue: 0,0:13:30.12,0:13:33.56,Default,,0000,0000,0000,,Tarımdan tıbba,\Nenerjiden malzeme bilimine kadar.
Dialogue: 0,0:13:33.59,0:13:35.85,Default,,0000,0000,0000,,Hatta programlama.
Dialogue: 0,0:13:36.49,0:13:39.64,Default,,0000,0000,0000,,Bir gün gezegeni sürdürülebilir şekilde
Dialogue: 0,0:13:39.66,0:13:41.52,Default,,0000,0000,0000,,yeşil enerji ile beslediğimizi düşünün,
Dialogue: 0,0:13:41.54,0:13:45.49,Default,,0000,0000,0000,,Bitkilerin milyonlarca yıl önce \Nyaptığı bir işi öğrendiğimizi düşünün:
Dialogue: 0,0:13:45.51,0:13:49.28,Default,,0000,0000,0000,,Bu gün kullandığımız güneş panellerinin\Nverimlerini katlayacak şekilde
Dialogue: 0,0:13:49.31,0:13:51.16,Default,,0000,0000,0000,,güneş enerjisini nasıl kullanacağımızı.
Dialogue: 0,0:13:51.60,0:13:54.32,Default,,0000,0000,0000,,Quantum etkileşimlerinin\No programını anlamayı başarırsak,
Dialogue: 0,0:13:54.32,0:13:57.58,Default,,0000,0000,0000,,bitkilerin güneş enerjisini\Nbu kadar etkili şekilde absorbe etmesini,
Dialogue: 0,0:13:57.61,0:14:01.55,Default,,0000,0000,0000,,bu bilgiyi sentetik\NDNA devreleri yapımına aktarabilir
Dialogue: 0,0:14:01.58,0:14:04.49,Default,,0000,0000,0000,,ve daha iyi güneş hücreleri için\Nmateryal sağlayabiliriz.
Dialogue: 0,0:14:05.35,0:14:09.04,Default,,0000,0000,0000,,Bu konu üzerinde şu anda çalışan\Nekipler ve bilim insanları var,
Dialogue: 0,0:14:09.07,0:14:12.31,Default,,0000,0000,0000,,yani belki de dikkat çekip\Ngereken yatırımı alırsa
Dialogue: 0,0:14:12.33,0:14:14.61,Default,,0000,0000,0000,,tüm bunlar 10-15 yıl içinde\Ngerçek olabilir.
Dialogue: 0,0:14:15.46,0:14:18.65,Default,,0000,0000,0000,,Teknolojik bir devrimin başındayız.
Dialogue: 0,0:14:19.07,0:14:22.29,Default,,0000,0000,0000,,Bu tarihi biyolojik hesaplamayı anlamak
Dialogue: 0,0:14:22.31,0:14:24.44,Default,,0000,0000,0000,,en önemli ilk adım.
Dialogue: 0,0:14:24.47,0:14:25.78,Default,,0000,0000,0000,,Eğer bunu başarabilirsek
Dialogue: 0,0:14:25.81,0:14:28.65,Default,,0000,0000,0000,,bir işletim sistemi çağına adım atacağız,
Dialogue: 0,0:14:28.68,0:14:30.58,Default,,0000,0000,0000,,yaşayan yazılımlar çalıştıran bir çağ.
Dialogue: 0,0:14:30.60,0:14:31.77,Default,,0000,0000,0000,,Çok teşekkür ederim.
Dialogue: 0,0:14:31.79,0:14:34.48,Default,,0000,0000,0000,,(Alkış)