1 00:00:08,380 --> 00:00:09,561 Gratzias. 2 00:00:16,270 --> 00:00:20,730 In su tempus antigu in India ddui biviat unu Marajà chi po su compleannu suu 3 00:00:20,730 --> 00:00:24,380 iat fatu una lei chi totus is capus ddi depiant portai un arregalu de rei. 4 00:00:24,400 --> 00:00:28,370 Cancunu ddi portàt sedas finas, aterus ddi portànt ispadas pretziosas, 5 00:00:28,370 --> 00:00:29,490 cancun portàt oru. 6 00:00:29,490 --> 00:00:32,659 S'urtimu de sa fila fuet unu beciteddu frunziu 7 00:00:32,659 --> 00:00:36,630 lompiu de bidda sua acant'e mari in d'unu biaji de medas dis. 8 00:00:36,630 --> 00:00:41,430 E su fillu de su rei ddi prenguntat "Ita regalu ses portendi a su rei?" 9 00:00:41,430 --> 00:00:44,750 E su beciteddu abellu abellu operrit sa manu po amostai 10 00:00:44,750 --> 00:00:49,600 una cociula bellissima, totu amurada, groga, arrubia e asula. 11 00:00:50,160 --> 00:00:51,460 E su fill'e su rei narat: 12 00:00:51,460 --> 00:00:54,590 "Non est arregalu de rei! It'arratz'e arregalu est custu?" 13 00:00:54,600 --> 00:00:57,590 Su beciteddu pesat is ogus abellu e ddi narat: 14 00:00:57,590 --> 00:01:00,750 "Istrada longa, parti de s'arregalu". 15 00:01:01,060 --> 00:01:02,560 (Arrisu) 16 00:01:02,900 --> 00:01:05,970 Fra pagu si dongu un arregalu, 17 00:01:05,970 --> 00:01:08,270 un arregalu chi creu siat un arregalu de spainai. 18 00:01:08,270 --> 00:01:10,130 Ma prima de si dd'onai, si bollu portai 19 00:01:10,130 --> 00:01:12,160 in s'istrada longa cosa mia. 20 00:01:12,160 --> 00:01:13,740 Cument'a medas de bosatrus 21 00:01:13,740 --> 00:01:15,270 apu cumentzau a bivi a pipieddu. 22 00:01:15,270 --> 00:01:17,600 Cantus de bosatrus esi cumentzau a bivi a pipius? 23 00:01:17,600 --> 00:01:18,740 Nascius giovunus? 24 00:01:18,740 --> 00:01:20,550 Sa metadi... andat beni. 25 00:01:20,570 --> 00:01:21,590 (Arrisu) 26 00:01:21,820 --> 00:01:25,040 E is atrus? Seis nascius becius? 27 00:01:25,060 --> 00:01:27,810 Ih, emu a bolli connosci a mama de bosatrus! 28 00:01:27,820 --> 00:01:29,460 Po nai de s'impossibili! 29 00:01:30,560 --> 00:01:34,740 A pipieddu fuemu incantau de su fai s'impossibili. 30 00:01:35,620 --> 00:01:38,880 Oi est una di' chi fuemu apetendi de annus medas, 31 00:01:38,880 --> 00:01:41,000 poita oi est sa diri chi apu a provai 32 00:01:41,020 --> 00:01:43,620 a fai s'impossibili anant'e bosatrus, 33 00:01:43,620 --> 00:01:45,460 innoi in TEDxMaastricht. 34 00:01:45,800 --> 00:01:48,160 Bollu cumentzai 35 00:01:48,760 --> 00:01:50,880 narendisiri cumenti dd'acabat: 36 00:01:51,220 --> 00:01:52,640 s'apu a amostai 37 00:01:52,640 --> 00:01:54,940 ca s'impossibili non est impossibili. 38 00:01:55,300 --> 00:01:58,210 E apu a acabai donendisiri un arregalu chi depeis spainai: 39 00:01:58,210 --> 00:02:01,350 s'apu a amostai ca podeis fai s'impossibili in sa vida de bosatrus. 40 00:02:02,660 --> 00:02:05,420 In s'istrada po fai s'impossibili apu iscobertu ca ddu-i at 41 00:02:05,420 --> 00:02:08,230 duas cosas universalis in sa genti de totu su mundu. 42 00:02:08,230 --> 00:02:09,870 Totus timint 43 00:02:09,870 --> 00:02:11,640 e totus tenint bisus. 44 00:02:12,900 --> 00:02:17,560 In s'istrada po fai s'impossibili apu iscobertu ca ddu-i at tres cosas 45 00:02:17,560 --> 00:02:20,100 chi apu fatu me-is annus 46 00:02:20,110 --> 00:02:23,290 chi m'ant fatu fai s'impossibili: 47 00:02:24,200 --> 00:02:26,900 Dodgeball, o cumenti si narat sa bocia a brincu, 48 00:02:27,290 --> 00:02:28,360 Superman 49 00:02:28,360 --> 00:02:29,360 e su sintzulu. 50 00:02:29,360 --> 00:02:31,000 Labai is fueddus mius principalis. 51 00:02:31,000 --> 00:02:33,610 Imoi scireis poita fatzu s'impossibili in sa vida mia. 52 00:02:33,610 --> 00:02:36,310 E aici si portu in su biaxi cosa mia, s'istrada longa, 53 00:02:36,320 --> 00:02:38,720 de sa timoria a is bisus, 54 00:02:38,740 --> 00:02:41,160 de is fueddus a is ispadas, 55 00:02:41,160 --> 00:02:42,830 de sa bocia a brincu 56 00:02:42,850 --> 00:02:44,020 a Superman 57 00:02:44,020 --> 00:02:45,340 e a su sintzulu. 58 00:02:45,800 --> 00:02:47,360 E speru de s'amostai 59 00:02:47,360 --> 00:02:49,900 cumenti podeis fai s'impossibili in sa vida. 60 00:02:52,480 --> 00:02:54,934 Su 4 de su mes'e ladamini, in su 2007. 61 00:02:55,840 --> 00:02:58,120 Tenemu su coru in buca e is cambas tremi tremi 62 00:02:58,120 --> 00:02:59,340 artziendi a su palcu 63 00:02:59,340 --> 00:03:01,040 de su Teatru Sanders 64 00:03:01,040 --> 00:03:03,240 in s'universidadi de Harvard po nd'arretirai 65 00:03:03,240 --> 00:03:06,080 su premiu Ig Nobel de sa Mexina de su 2007 66 00:03:06,080 --> 00:03:08,700 po una publicatzioni de ricerca c'apu iscritu cun aterus 67 00:03:08,700 --> 00:03:10,390 intitulada "Ingurti ispadas... 68 00:03:10,420 --> 00:03:11,870 ...e is efetus colateralis". 69 00:03:11,870 --> 00:03:13,275 (Arrisu) 70 00:03:13,840 --> 00:03:17,880 Dd'iat publicau unu giornaleddu chi no emu mai ligiu prima, 71 00:03:18,460 --> 00:03:20,419 su British Medical Journal. 72 00:03:21,360 --> 00:03:24,910 E po mei fuet unu bisu impossibili chi si cumpriat, 73 00:03:24,910 --> 00:03:28,120 una sorpresa inabetada po unu cument'a mei, 74 00:03:28,130 --> 00:03:31,459 un onori chi non m'apu a scaresci mai. 75 00:03:31,459 --> 00:03:34,539 Ma non fuet sa parti prus memorabili de sa vida mia. 76 00:03:35,540 --> 00:03:37,640 Su 4 de su mes'e ladamini, in su 1967, 77 00:03:38,020 --> 00:03:40,770 custu pipiu spantau, bregungiosu, marrìu e bonu a nudda 78 00:03:41,100 --> 00:03:43,120 timiat tropus cosas. 79 00:03:43,460 --> 00:03:45,579 Prontu a artziai a su palcu, 80 00:03:45,579 --> 00:03:47,494 su coru currendi, 81 00:03:47,500 --> 00:03:49,162 is cambas tremendi. 82 00:03:49,780 --> 00:03:52,120 Candu at obertu sa buca po chistionai 83 00:03:56,490 --> 00:03:58,130 is fueddus non ndi funt bessius. 84 00:03:58,130 --> 00:04:00,040 Est abarrau strantaxiu, prangendi. 85 00:04:00,630 --> 00:04:02,360 Sa sprama dd'at cancarau, 86 00:04:02,360 --> 00:04:03,960 cirdinu de timoria. 87 00:04:03,960 --> 00:04:06,580 Custu pipiu spantau, bregungiosu, marrìu e bonu a nudda 88 00:04:06,580 --> 00:04:08,142 timiat a tropus cosas. 89 00:04:08,649 --> 00:04:10,500 Timiat a su scuriu, 90 00:04:10,500 --> 00:04:11,370 a is logus artus, 91 00:04:11,370 --> 00:04:13,040 a is mariafarrancas e is serpentis. 92 00:04:13,040 --> 00:04:15,270 Mariafarrancas e serpentis ndi timeis? 93 00:04:15,280 --> 00:04:16,660 Eja, cancunu ddus timit... 94 00:04:16,660 --> 00:04:19,079 Timiat a s'acua e a is piscicanis... 95 00:04:19,079 --> 00:04:21,939 Timiat a is dotoris, is infermieras e is dentistas, 96 00:04:21,939 --> 00:04:24,680 a is aguglias e a is trapanus e a is cosas acutzas. 97 00:04:24,680 --> 00:04:27,450 Ma prus de totu, timiat 98 00:04:27,470 --> 00:04:28,470 a sa genti. 99 00:04:29,380 --> 00:04:31,870 Su pipiu spantau, bregungiosu, marrìu e bonu a nudda 100 00:04:31,870 --> 00:04:32,640 fuemu deu. 101 00:04:33,320 --> 00:04:36,217 Timemu a sbagliai e a essi arrefudau, 102 00:04:37,300 --> 00:04:39,750 s'autostima bascia, su cumplessu de inferioridadi, 103 00:04:39,750 --> 00:04:42,840 e una cosa chi mancu connoscemus intzas, 104 00:04:42,840 --> 00:04:44,660 sa fobia sotziali. 105 00:04:44,955 --> 00:04:48,610 Po tanti chi femu timorosu, is bagheris mi piganta in giru e m'arropanta. 106 00:04:48,610 --> 00:04:52,290 Arriianta e mi ponianta allomingius, non mi lassanta mai giogai 107 00:04:52,300 --> 00:04:54,260 a is gioghixeddus insoru. 108 00:04:55,020 --> 00:04:58,096 Ci fuet sceti unu giogu chi mi fadianta fai... 109 00:04:58,100 --> 00:04:59,527 sa bocia a brincu. 110 00:04:59,527 --> 00:05:01,443 E non sciremu mancu giogai. 111 00:05:01,760 --> 00:05:03,500 Mi ponianta allomingius, 112 00:05:03,500 --> 00:05:05,970 e castiamu cussas bocias arrubias 113 00:05:05,970 --> 00:05:08,200 chi mi bollanta a razu in faci, 114 00:05:08,210 --> 00:05:09,950 bou, bou, bou. 115 00:05:10,580 --> 00:05:13,280 M'arregodu meda dis torrendi a domu de iscola, 116 00:05:13,280 --> 00:05:18,180 sa faci arubia mi incresciat, is origas arrubias inzrumiànt. 117 00:05:18,180 --> 00:05:21,170 Is ogus abruxànt de lagrimas 118 00:05:21,180 --> 00:05:23,515 e is fueddus insoru m'abruxànt me-is origas. 119 00:05:23,740 --> 00:05:25,000 Su chi at nau 120 00:05:25,020 --> 00:05:28,890 "Bastoni e perdas m'ant a segai is ossus, ma is fueddus non m'ant mai ingolli". 121 00:05:28,890 --> 00:05:30,321 Est una faula. 122 00:05:30,321 --> 00:05:31,980 Is fueddus segant che guarteddu. 123 00:05:31,980 --> 00:05:34,200 Is fueddus pungint che arrasoja. 124 00:05:34,210 --> 00:05:36,040 Is fueddus podint ferri aici a fundu 125 00:05:36,040 --> 00:05:37,780 ca is feridas non si bint. 126 00:05:38,150 --> 00:05:41,260 E duncas timemu. E is fueddus fuent is nemigus peus. 127 00:05:41,260 --> 00:05:42,491 E est ancora diaici. 128 00:05:43,355 --> 00:05:45,300 Ma tengu bisus puru. 129 00:05:45,300 --> 00:05:48,300 Torramu a domu e mi cuamu a intru de is giornaleddus de Superman 130 00:05:48,300 --> 00:05:49,774 e me-is librus de Superman 131 00:05:49,774 --> 00:05:53,470 e mi bisamu de essi unu supereroi cument'a Superman. 132 00:05:53,480 --> 00:05:56,240 Bolemu lutai po sa beridadi e sa giustitzia, 133 00:05:56,240 --> 00:05:58,830 contras a is prepotentis e a sa criptonite, 134 00:05:58,830 --> 00:06:02,895 bolemu bollai in totu su mundu fendi cosas chi sarvant is vidas. 135 00:06:03,400 --> 00:06:05,850 Ma mi praxiant puru cosas realis. 136 00:06:05,860 --> 00:06:09,460 Tenemu unu libru de is record e su libru "No dd'eis a crei". 137 00:06:09,460 --> 00:06:13,080 Cancunu at ligiu custus librus? 138 00:06:13,100 --> 00:06:14,390 Mi praxìant meda! 139 00:06:14,390 --> 00:06:16,270 Ddu-i fuet genti fendi cosas realis. 140 00:06:16,270 --> 00:06:17,800 E apu nau, dd'ollu fai deu puru. 141 00:06:17,800 --> 00:06:19,330 Chi is bagheris non mi lassant 142 00:06:19,330 --> 00:06:21,030 a giogai a is giogus insoru, 143 00:06:21,030 --> 00:06:23,335 bollu fai magias realis, cosas realis. 144 00:06:23,335 --> 00:06:26,659 Bollu fai cancuna cosa importanti chi is bagheris non podint fai. 145 00:06:26,659 --> 00:06:28,609 Bollu agatai sa vocatzioni mia, 146 00:06:28,609 --> 00:06:30,729 bollu sciri ca sa vida mia tenit sensu, 147 00:06:30,729 --> 00:06:33,320 bollu fai cosas incredibilis chi càmbiant su mundu. 148 00:06:33,320 --> 00:06:36,960 Bollu amostai ca s'impossibili non est impossibili. 149 00:06:38,340 --> 00:06:40,240 Baxei a innantis de 10 annus - 150 00:06:40,240 --> 00:06:42,826 una cida prima de fai 21 anus. 151 00:06:42,826 --> 00:06:47,049 Duas cosas in-d'una diri m'ant cambiau sa vida po sempri. 152 00:06:47,049 --> 00:06:49,541 Bivemu in Tamil Nadu, in India, 153 00:06:49,541 --> 00:06:51,020 fuemu unu missionariu, 154 00:06:51,020 --> 00:06:53,090 e su maistu, s'amigu miu m'at preguntau, 155 00:06:53,090 --> 00:06:54,720 "Thromes ndi tenis, Daniel?" 156 00:06:54,720 --> 00:06:57,440 E deu, "Thormes? E ita funt custus thromes?" 157 00:06:57,440 --> 00:07:00,490 E issu, "Is thromes funt is iscopus principalis de sa vida". 158 00:07:00,490 --> 00:07:04,630 Funt sa cumbinatzioni de bisus e iscopus. Ita chi podiast 159 00:07:04,630 --> 00:07:07,240 fai totu su chi bolis o andai innui totu bolis andai 160 00:07:07,240 --> 00:07:08,679 o essi totu su chi bolis essi, 161 00:07:08,679 --> 00:07:10,356 innui iast'a andai? 162 00:07:10,356 --> 00:07:11,280 Chini iast'a essi? 163 00:07:11,280 --> 00:07:14,500 E deu, "Non ddu potzu fai, timu! Timu cosas medas!" 164 00:07:14,500 --> 00:07:17,490 A su noti apu portau su letu de arrosu in crobertura, 165 00:07:17,490 --> 00:07:19,239 mi seu crocau a-suta de is istellas 166 00:07:19,239 --> 00:07:21,869 e apu castiau is tzurrundeddus chi cassànt is sintzulus. 167 00:07:21,869 --> 00:07:26,200 Arrennescemu a pentzai sceti a is thromes, bisus e iscopus, 168 00:07:26,200 --> 00:07:28,360 e a is bagheris cun sa bocia a brincu. 169 00:07:28,760 --> 00:07:30,730 A pustis de pagu oras mi ndi seu scidau. 170 00:07:31,220 --> 00:07:34,060 Su coru curriat e is cambas tremiant. 171 00:07:34,080 --> 00:07:36,020 Cust'orta non fuet timoria. 172 00:07:36,420 --> 00:07:38,505 Su corpus interu fuet agitau. 173 00:07:38,505 --> 00:07:40,340 E me-is cincu dis a pustis 174 00:07:40,340 --> 00:07:44,199 seu abarrau svenniu in su letu circhendi de non morri. 175 00:07:44,199 --> 00:07:48,379 Sa conca abruxiàt de calentura a prus de 40° po sa malaria. 176 00:07:48,390 --> 00:07:51,600 E candu mi ndi scidamu, totu su chi pentzamu fuent is thromes. 177 00:07:51,600 --> 00:07:53,940 Pentzamu: "Ita ndi bollu fai de sa vida mia?" 178 00:07:53,940 --> 00:07:56,380 A s'acabada, sa noti a innantis de fai 21 annus, 179 00:07:56,380 --> 00:07:58,030 a iscidu, 180 00:07:58,030 --> 00:07:59,639 apu cumprendiu: 181 00:07:59,639 --> 00:08:02,100 cussu sintzuleddu, 182 00:08:02,620 --> 00:08:05,020 Anopheles stephensi, 183 00:08:05,280 --> 00:08:06,610 cussu sintzuleddu 184 00:08:06,610 --> 00:08:08,390 chi pesat prus pagu de 5 microgramus, 185 00:08:08,390 --> 00:08:09,810 mancu una perdixedd'e sali, 186 00:08:09,810 --> 00:08:12,780 chi cussu sintzuleddu podiat acapotai un omini de 80 chilus, 187 00:08:12,780 --> 00:08:14,860 cussa fuet sa criptonite mia. 188 00:08:14,860 --> 00:08:17,150 Ma poi apu pentzau ca no, non est su sintzulu, 189 00:08:17,150 --> 00:08:19,480 est su parassiteddu a intru de su sintzulu 190 00:08:19,480 --> 00:08:23,160 Plasmodium falciparum, chi bocit a prus de 1 milioni de personas a s'annu. 191 00:08:23,509 --> 00:08:25,999 Ma poi apu pentzau ca no, est fintzas prus piticu, 192 00:08:25,999 --> 00:08:28,550 ma a mei mi pariat aici prus mannu. 193 00:08:28,550 --> 00:08:29,540 Apu cumprendiu 194 00:08:29,540 --> 00:08:31,300 ca sa timoria fuet sa criptonite mia, 195 00:08:31,300 --> 00:08:32,140 su parassita 196 00:08:32,140 --> 00:08:35,180 chi m'iat cancarau po totu sa vida. 197 00:08:35,200 --> 00:08:38,120 Labai, ddu at diferentzia tra perigulu e timoria. 198 00:08:38,120 --> 00:08:39,699 Su perigulu est reali. 199 00:08:39,990 --> 00:08:42,080 Sa timoria est unu scioberu. 200 00:08:42,080 --> 00:08:44,309 E apu cumprendiu ca podemu scioberai: 201 00:08:44,309 --> 00:08:48,180 podemu bivi timendi e morri sballau sa diri e totu, 202 00:08:49,070 --> 00:08:52,080 o podemu bociri is timorias 203 00:08:52,080 --> 00:08:56,060 po cumpriri is bisus mius, podemu azardai a bivi sa vida. 204 00:08:56,680 --> 00:08:59,560 E labai, ddu at cancuna cosa in su essi in punt'e morti 205 00:08:59,560 --> 00:09:04,160 e essi diaderus acant'e morri chi ti fai bolli bivi sa vida. 206 00:09:04,180 --> 00:09:07,140 Apu cumprendiu ca totus moreus, ma non totus biveus. 207 00:09:08,040 --> 00:09:09,890 Est morendi chi biveus. 208 00:09:09,890 --> 00:09:11,580 Labai, candu s'imparat a morri, 209 00:09:11,580 --> 00:09:13,070 s'imparat diaderus a bivi. 210 00:09:13,070 --> 00:09:15,140 Duncas apu detzidiu de cambiai 211 00:09:15,140 --> 00:09:16,550 sa storia mia sa not'e totu. 212 00:09:16,915 --> 00:09:18,230 Non bolemu morri. 213 00:09:18,230 --> 00:09:19,940 E apu nau una preghieredda, 214 00:09:19,940 --> 00:09:22,230 "Deus, chi mi lassas bivi fintzas a fai 21 annus, 215 00:09:22,230 --> 00:09:24,674 non lassu prus a sa timoria a mi nai cument'e bivi. 216 00:09:24,674 --> 00:09:26,520 Apu a bociri a is timorias mias, 217 00:09:26,520 --> 00:09:29,530 apu a cumpriri is bisus mius, 218 00:09:29,530 --> 00:09:31,270 bollu cambiai ategiamentu, 219 00:09:31,270 --> 00:09:33,540 bollu fai una cosa incredibili de sa vida mia, 220 00:09:33,540 --> 00:09:35,550 bollu agatai sa vocatzioni mia, 221 00:09:35,550 --> 00:09:38,632 bollu sciri ca s'impossibili non est impossibili". 222 00:09:38,780 --> 00:09:42,860 Non si nau ca seu biviu in cussa noti, ca ddu bireis a solus. 223 00:09:42,860 --> 00:09:43,978 (Arrisu) 224 00:09:43,978 --> 00:09:47,100 Ma in cussa noti apu fatu sa lista de is primus 10 thromes: 225 00:09:47,100 --> 00:09:50,050 apu detzidiu ca bolemu biri is continentis principalis, 226 00:09:50,050 --> 00:09:51,820 biri is Seti Maraviglias de su mundu, 227 00:09:51,820 --> 00:09:53,410 imparai unas cantu linguas, 228 00:09:53,410 --> 00:09:54,940 bivi in-d'un'isola deserta, 229 00:09:54,940 --> 00:09:56,480 bivi in-d'una navi in s'oceanu, 230 00:09:56,480 --> 00:09:58,650 bivi cun is indianus in Amazonia, 231 00:09:58,650 --> 00:10:01,210 lompi a pitzus de su monti prus artu de sa Svetzia, 232 00:10:01,210 --> 00:10:03,180 biri su monti Everest a mengianeddu, 233 00:10:03,190 --> 00:10:05,390 traballai in sa musica in Nashville, 234 00:10:05,400 --> 00:10:07,060 bolemu traballai in-d'unu circu 235 00:10:07,080 --> 00:10:09,120 e ndi bolemu sartai de un aparechiu. 236 00:10:09,120 --> 00:10:12,380 Me-is 20 annus sighentis apu fatu sa prus parti de cussus thormes. 237 00:10:12,390 --> 00:10:14,650 Dognia borta chi ndi scancellamu unu de sa lista 238 00:10:14,650 --> 00:10:18,190 nd'aciungemu aterus 5 o 10 e sa lista cresciat. 239 00:10:18,800 --> 00:10:23,310 Po is set'annus sighentis apu biviu in-d'un'isola de is Bahamas, 240 00:10:23,320 --> 00:10:25,360 po casi set'annus, 241 00:10:25,370 --> 00:10:27,274 in-d'una domita de palla, 242 00:10:29,480 --> 00:10:33,820 pischendi piscicanis e papendi pistinaga, a solu in s'isola, 243 00:10:33,820 --> 00:10:36,249 a mudandas, 244 00:10:36,680 --> 00:10:39,160 e apu imparau a nadai cun is piscicanis. 245 00:10:39,160 --> 00:10:40,980 E de ingunis seu andau a Messicu, 246 00:10:40,980 --> 00:10:45,220 e poi a su flumini Amazonas in Equador, 247 00:10:45,241 --> 00:10:48,100 Pujo Pongo Ecuador, apu biviu cun-d'una tribù innias 248 00:10:48,100 --> 00:10:52,180 e a pagu a pagu mi seu fatu prus forti cun in thromes cosa mia. 249 00:10:52,180 --> 00:10:55,100 Seu andau a Nashville po sa musica, e a pustis in Svezia, 250 00:10:55,110 --> 00:10:57,870 in Stocolma, ingunis puru po sa musica, 251 00:10:57,870 --> 00:11:01,920 e seu lompiu a pitzus de monti Kebnekaise in su Circulu Articu. 252 00:11:03,300 --> 00:11:04,810 Apu imparau a fai su palliaciu, 253 00:11:04,810 --> 00:11:05,860 giugus de prestigiu 254 00:11:05,860 --> 00:11:07,480 e a caminai cun is trampulus, 255 00:11:07,480 --> 00:11:10,440 a imperai su monociclu, a papai fogu e a papai imbirdi. 256 00:11:10,450 --> 00:11:14,110 In su 1997 apu scipiu ca ci fuenta sceti una dexina de ingurtidoris de ispadas 257 00:11:14,110 --> 00:11:15,350 e apu nau: "Ddu depu fai!" 258 00:11:15,350 --> 00:11:18,360 Apu connotu unu ingurtidori de ispadas e apu domandau cuntzillu. 259 00:11:18,360 --> 00:11:20,190 M'at nau "Ti dongu duus cuntzillus. 260 00:11:20,190 --> 00:11:21,926 Unu: est perigulosu meda, 261 00:11:21,926 --> 00:11:23,948 cancunu est mortu fendiddu. 262 00:11:23,948 --> 00:11:24,953 Duus: 263 00:11:24,953 --> 00:11:26,206 Lassa perdi!" 264 00:11:26,206 --> 00:11:27,530 (Arrisu) 265 00:11:27,530 --> 00:11:29,940 E aici dd'at acabàt in sa lista mia dei is thromes. 266 00:11:30,440 --> 00:11:33,320 Mi seu allenau, 10-12 bortas a sa diri, dognia diri, 267 00:11:33,660 --> 00:11:35,210 po cuatr'annus. 268 00:11:35,210 --> 00:11:36,709 Contaìddas... 269 00:11:36,709 --> 00:11:40,020 4 x 365 (x 12) 270 00:11:40,020 --> 00:11:42,360 Lompeus a giai 13 mila scumprobus fallius 271 00:11:42,360 --> 00:11:46,000 fintzas a chi tanti sa primu ispada m'est intrada in su guturu in su 2001. 272 00:11:46,002 --> 00:11:47,630 Intzas mi seu donau un throme: 273 00:11:47,630 --> 00:11:50,980 de essi su prus spertu de su mundu de ingurti ispadas. 274 00:11:50,980 --> 00:11:53,820 Apu circau dognia libru, o articulu de giornali, 275 00:11:53,820 --> 00:11:57,670 dogna relatzioni medica, apu studiau fisiologia e anatomia, 276 00:11:57,676 --> 00:11:59,719 apu chistionau cun dotoris e inferimieras, 277 00:11:59,719 --> 00:12:01,470 atobiau totus is ingurtidoris a pari 278 00:12:01,470 --> 00:12:04,250 in s'assotziu internatzionali de is ingurtidoris de ispadas 279 00:12:04,250 --> 00:12:06,360 e traballau po duus annus a sa ricerca medica 280 00:12:06,360 --> 00:12:08,790 a pitzus de ingurti ispadas e is efetus collateralis 281 00:12:08,790 --> 00:12:10,980 chi ant publicau in su British Medical Journal. 282 00:12:10,980 --> 00:12:11,840 (Arrisu) 283 00:12:11,840 --> 00:12:12,940 Gratzias. 284 00:12:12,960 --> 00:12:17,748 (Tzarracamanus) 285 00:12:18,200 --> 00:12:21,570 E apu imparau cosas spantosas a pitzus de ingurti ispadas. 286 00:12:21,571 --> 00:12:25,260 Cosas chi non eis mai pentzau, scumitu, ma nc'eis a pentzai de oi innantis. 287 00:12:25,260 --> 00:12:28,550 Sa prossima borta chi seis seghendi sa petza cun su guarteddu, 288 00:12:28,550 --> 00:12:31,759 o un'ispada, in sa bisteca, eis a pentzai a-i custu... 289 00:12:34,007 --> 00:12:36,729 Apu scipiu c'a ingurti ispadas ant cumentzau in India, 290 00:12:36,729 --> 00:12:39,889 propiu in su logu a ca dd'emu biu primu borta a piciocheddu, 291 00:12:39,889 --> 00:12:42,290 casi 4 mila annus fait, in su 2000 AC. 292 00:12:42,290 --> 00:12:45,580 Is ingurtidoris de ispadas ddus ant imperaus me-is urtimus 150 annus, 293 00:12:45,590 --> 00:12:47,460 in sa scientza e in sa mexina 294 00:12:47,480 --> 00:12:51,160 po agiudai a fai s'endoscopiu cirdinu in 1868 295 00:12:51,160 --> 00:12:53,870 de Adolf Kussmaul in Freiburg, Germania. 296 00:12:53,880 --> 00:12:56,639 In su 1906, s'eletrocardiograma in Galles, 297 00:12:56,639 --> 00:13:00,240 po studiai is problemas de ingurtimentu e digestioni, 298 00:13:00,240 --> 00:13:01,860 broncoscopias, cosas aici. 299 00:13:01,860 --> 00:13:03,840 Ma me-is urtimus 150 annus 300 00:13:03,840 --> 00:13:07,860 scireus de centenas de feridaus e dexinas de mortus... 301 00:13:07,880 --> 00:13:14,560 Custu est s'endoscopiu cirdinu inventau de Adolf Kussmaul. 302 00:13:14,740 --> 00:13:18,679 Ma esu iscobertu ca ci funti istetius 29 mortus me-is urtimus 150 annus 303 00:13:18,679 --> 00:13:22,462 contenti s'ingurtidori chi a Londra s'est puntu su coru cun s'ispada. 304 00:13:23,142 --> 00:13:26,140 Eus puru imparau ca ci funti de 3 a 8 feridas gravis 305 00:13:26,140 --> 00:13:27,780 dognia annu. 306 00:13:27,780 --> 00:13:29,880 Ddu sciu poita mi tzerriant. 307 00:13:29,880 --> 00:13:31,220 De pagu m'ant tzerriau duus, 308 00:13:31,220 --> 00:13:33,930 unu de Svezia e unu de Orlando, me-is urtimas cidas, 309 00:13:33,930 --> 00:13:37,019 ingurtidori de ispadas chi dd'ant acabada in su spidali. 310 00:13:37,019 --> 00:13:38,769 Duncas est perigulosu meda. 311 00:13:38,769 --> 00:13:41,769 S'atera cosa chi apu scipiu est ca a imparai a ingurti ispadas 312 00:13:41,769 --> 00:13:44,320 ci bolint de 2 a 10 annus 313 00:13:44,320 --> 00:13:45,610 po genti meda. 314 00:13:45,610 --> 00:13:48,020 Ma sa cosa prus spantosa chi apu imparau 315 00:13:48,020 --> 00:13:51,440 est ca is ingurtidoris de ispadas imparant a fai s'impossibili. 316 00:13:51,460 --> 00:13:53,500 E si nau unu segretu: 317 00:13:53,520 --> 00:13:57,580 no si punteis a su 99,9% chi est s'impossibili. 318 00:13:57,580 --> 00:14:02,030 Puntaisiri a su 0.1% chi est su possibili e pentzai a cumenti ddu fai possibili. 319 00:14:02,817 --> 00:14:06,140 Fadeisiri portai in sa conca de unu ingurtidori de ispadas. 320 00:14:06,140 --> 00:14:09,719 Po ingurti un'ispada serbit meditatzioni de sa menti a pitzus de sa materia, 321 00:14:09,719 --> 00:14:12,270 concentraztioni acutza, precisioni esata 322 00:14:12,270 --> 00:14:15,730 po assolai is organus de a intru e binci is riflessus otomaticus, 323 00:14:15,730 --> 00:14:20,430 cun su rinfortzu de is sinapsis cerebralis e sa memoria arrepitia de is musculus 324 00:14:20,450 --> 00:14:23,720 provendinci cun atentzioni prus de 10 mila bortas. 325 00:14:24,020 --> 00:14:28,090 Fadeisiri portai in su corpus de unu ingurtidori de ispadas. 326 00:14:28,310 --> 00:14:30,130 Po ingurti un'ispada 327 00:14:30,130 --> 00:14:32,080 dda depu fai liscinai in sa lingua, 328 00:14:32,080 --> 00:14:34,820 firmai su riflessu de su guturu in s'ingurtidroxu de susu, 329 00:14:34,820 --> 00:14:37,740 girai a 90 gradus a basciu de s'epiglotidi, 330 00:14:38,240 --> 00:14:41,040 passai in sa valvula in s'ingurtidroxu de susu, 331 00:14:41,060 --> 00:14:42,600 firmai su riflessu peristalticu, 332 00:14:42,600 --> 00:14:44,890 fai liscinai sa lama in su stampu de is piturras, 333 00:14:44,890 --> 00:14:46,080 in mesu a is prumonis. 334 00:14:46,080 --> 00:14:48,349 A custu puntu 335 00:14:48,399 --> 00:14:50,389 depu stesiai unu pagu su coru. 336 00:14:50,389 --> 00:14:51,720 Chi castiais beni, 337 00:14:51,720 --> 00:14:53,860 podeis biri su coru batendi cun s'ispada 338 00:14:53,860 --> 00:14:55,859 poita est acotzada a su coru, 339 00:14:55,859 --> 00:14:58,769 cun pagu prus de 1 millimetru de esofagu in mesu. 340 00:14:58,769 --> 00:15:00,580 Non est cosa chi podis sceti fai biri. 341 00:15:00,580 --> 00:15:02,710 Poi depis passai s'ossu de sa piturra, 342 00:15:02,710 --> 00:15:05,810 intrai de sa valvula de su stogumu firmendi su riflessu otomaticu 343 00:15:05,810 --> 00:15:08,910 e intrai fintzas a s'intestinu. 344 00:15:08,910 --> 00:15:09,810 Una passillada. 345 00:15:09,810 --> 00:15:10,930 (Arrisu) 346 00:15:10,930 --> 00:15:12,880 Chi lompu prus a basciu 347 00:15:12,880 --> 00:15:17,720 dd'acabbu a is tubas de Fallopiu (olandesu) tubas de Fallopiu. 348 00:15:17,720 --> 00:15:20,980 Ominis, ddu podeis preguntai a is pobiddas prus a tardi... 349 00:15:22,160 --> 00:15:23,900 Sa genti mi preguntat, mi narat 350 00:15:23,900 --> 00:15:26,740 "Ddu-i serbit alientu meda po atriviri sa vida tua, 351 00:15:26,740 --> 00:15:28,800 po stesiai su coru e ingurti un'ispada". 352 00:15:28,800 --> 00:15:30,610 No. Su chi serbit alientu diaderus est 353 00:15:30,610 --> 00:15:33,340 chi su pipiu spantau, bregungiosu, marrìu e bonu a nudda 354 00:15:33,340 --> 00:15:35,620 atrivit su fallimentu e s'arrefudu, 355 00:15:35,620 --> 00:15:37,040 oberrat su coru, 356 00:15:37,040 --> 00:15:38,240 alloghit s'orgogliu 357 00:15:38,240 --> 00:15:41,060 e abarrit innoi anant'e genti strangia 358 00:15:41,060 --> 00:15:43,670 po si nai sa storia de sa timoria e is bisus cosa mia 359 00:15:43,680 --> 00:15:47,580 e atriviri de ndi caciai is frisciuras, simbolicamenti e po diaderus. 360 00:15:48,280 --> 00:15:49,450 Labai... Gratzias. 361 00:15:49,450 --> 00:15:53,820 (Tzarracamanus) 362 00:15:53,850 --> 00:15:56,250 Labai, sa cosa prus spantosa 363 00:15:56,250 --> 00:15:58,650 est ca apu sempri bofiu bivi una vida significativa 364 00:15:58,650 --> 00:15:59,780 e imoi seu fendiddu. 365 00:15:59,780 --> 00:16:02,880 Ma sa cosa prus significativa non est ca potzu ingurti 366 00:16:02,880 --> 00:16:05,170 21 ispadas totu a un'orta, 367 00:16:07,600 --> 00:16:10,880 o a sut'e acqua in-d'una piscina cun 88 piscicanis e mantas farenosas, 368 00:16:10,880 --> 00:16:12,377 po su libru "No dd'eis a crei", 369 00:16:13,840 --> 00:16:17,600 o calentadas a 800 gradus po is "Superominis" de Stan Lee 370 00:16:17,610 --> 00:16:19,520 po essi "s'Omini de Aciargiu", 371 00:16:19,520 --> 00:16:21,574 arrori, gei fuet calenti! 372 00:16:22,430 --> 00:16:25,050 O a tirai una machina cun s'ispada po "No dd'eis a crei" 373 00:16:25,050 --> 00:16:26,350 o su Guinness de is record, 374 00:16:26,350 --> 00:16:28,820 o arribai a sa finali de America's Got Talent, 375 00:16:28,820 --> 00:16:31,540 o binci su premiu Ig Nobel po sa Mexina in su 2007. 376 00:16:31,550 --> 00:16:33,870 No, non funti custas is cosas significativas. 377 00:16:33,870 --> 00:16:36,350 Custu est su chi pentzat sa genti. No, non est custu. 378 00:16:36,350 --> 00:16:37,800 Sa cosa prus significativa 379 00:16:37,800 --> 00:16:40,750 est ca Deus hat pigau cussu pipiu spantau, bregungiosu e marrìu 380 00:16:40,750 --> 00:16:42,170 chi timiat a is logus artus, 381 00:16:42,170 --> 00:16:43,890 chi timiat a s'acua e is piscicanis, 382 00:16:43,890 --> 00:16:46,440 dotoris e infermieras, aguglias e cosas acutzas, 383 00:16:46,440 --> 00:16:47,640 a chistionai a sa genti, 384 00:16:47,640 --> 00:16:49,750 e imoi m'at postu a girai su mundu 385 00:16:49,750 --> 00:16:51,320 bolendi a 10.000 metrus de terra, 386 00:16:51,320 --> 00:16:53,890 ingurtendi cosas acutzas a sut'e acua cun is piscicanis 387 00:16:53,890 --> 00:16:57,510 e chistionendi cun dotoris e infermieras e publicus cumen'ta bosatrus. 388 00:16:57,510 --> 00:16:59,580 Custa est sa cosa prus spantosa po mei. 389 00:16:59,580 --> 00:17:01,450 Apu sempri bofiu fai s'impossibili... 390 00:17:01,450 --> 00:17:02,380 Graztias. 391 00:17:02,380 --> 00:17:03,760 (Tzarracamanus) 392 00:17:03,760 --> 00:17:05,220 Graztias. 393 00:17:05,660 --> 00:17:09,040 (Tzarracamanus) 394 00:17:09,700 --> 00:17:12,569 Apu sempri bofiu fai s'impossibili e imoi seu fendiddu. 395 00:17:12,569 --> 00:17:15,858 Apu sempri bofiu fai cosas significativas e cambiai su mundu 396 00:17:15,858 --> 00:17:16,899 e imoi seu fendiddu. 397 00:17:16,899 --> 00:17:19,819 Apu sempri bofiu bolai in su mundu po fai cosas de superomini 398 00:17:19,819 --> 00:17:21,379 po salvai vidas e seu fendiddu. 399 00:17:21,379 --> 00:17:22,720 Dda scireis una cosa? 400 00:17:22,720 --> 00:17:25,569 Ddu-i est ancora un arrogheddu de su bisu de cussu pipieddu 401 00:17:25,569 --> 00:17:27,291 in fundu in fundu. 402 00:17:30,320 --> 00:17:36,197 (Arrisu) (Tzarracamanus) 403 00:17:37,000 --> 00:17:40,240 Labai, apu sempri bofiu agatai sa vocatzioni e s'iscopu cosa mia 404 00:17:40,270 --> 00:17:41,530 e imoi ddus apu agataus. 405 00:17:41,540 --> 00:17:42,920 Ma intzetai una cosa? 406 00:17:42,920 --> 00:17:46,230 Non est me-is ispadas, cussu chi pentzais, me-is fortzas cosa mia. 407 00:17:46,230 --> 00:17:48,510 Est propiu in sa debilesa, me-is fueddus. 408 00:17:48,510 --> 00:17:51,220 Sa vocatzioni e s'iscopu cosa mia funt a cambiai su mundu, 409 00:17:51,220 --> 00:17:52,390 scorriendi sa timoria, 410 00:17:52,390 --> 00:17:55,070 a ispada a ispada, a fueddu a fueddu, 411 00:17:55,070 --> 00:17:57,530 a guarteddu a guarteddu, a vida a vida, 412 00:17:57,540 --> 00:17:59,700 po ispirai sa genti a essi supererois 413 00:17:59,700 --> 00:18:02,030 e a fai s'impossibili in sa vida insoru. 414 00:18:02,040 --> 00:18:04,730 S'iscopu miu est a agiudai is aterus a agatai s'insoru. 415 00:18:04,730 --> 00:18:05,680 Cali est su de tui? 416 00:18:05,680 --> 00:18:06,960 Ita iscopu tenis? 417 00:18:06,960 --> 00:18:08,960 Poita t'ant postu innoi? 418 00:18:09,260 --> 00:18:12,140 Pentzu ca teneus totus sa vocatzioni a essi supererois. 419 00:18:12,160 --> 00:18:14,260 Ita superpoderi tenis? 420 00:18:14,560 --> 00:18:17,990 In-d'una popolatzioni de prus de 7 miliardus de personas 421 00:18:17,990 --> 00:18:20,250 non ddu-i at nimancu 30 ingurtidoris de ispadas 422 00:18:20,250 --> 00:18:21,581 in su mundu in di' de oi, 423 00:18:21,581 --> 00:18:22,940 ma ddu at scetu unu de tui. 424 00:18:22,940 --> 00:18:24,070 Ses unicu. 425 00:18:24,070 --> 00:18:25,540 Ita storia tenis? 426 00:18:25,540 --> 00:18:27,760 Ita ti fai diversu de is aterus? 427 00:18:27,760 --> 00:18:29,180 Conta sa storia cosa tua, 428 00:18:29,180 --> 00:18:31,851 mancai a boxi bascia e tremi tremi. 429 00:18:31,851 --> 00:18:32,830 Ita thromes tenis? 430 00:18:32,830 --> 00:18:35,880 Chi podiast fai dognia cosa, essi chini bolis, andai a ca bolis, 431 00:18:35,880 --> 00:18:37,560 ita iast a fai? Innui iast a andai? 432 00:18:37,560 --> 00:18:38,480 Ita iast a fai? 433 00:18:38,480 --> 00:18:40,250 Ita bolis fai de sa vida tua? 434 00:18:40,250 --> 00:18:41,760 Cali funt is bisus prus mannus? 435 00:18:41,760 --> 00:18:44,450 Cali fuent is bisus tuus a piciocheddu? Pentzanci. 436 00:18:44,450 --> 00:18:46,240 Non fuet custu, a no? 437 00:18:46,483 --> 00:18:47,960 Cali fuent is bisus prus macus 438 00:18:47,960 --> 00:18:50,450 chi ti pariant istranus o misteriosus? 439 00:18:50,450 --> 00:18:54,040 Scumitu ca imoi su de tui non ti parit aici istranu, a no? 440 00:18:55,370 --> 00:18:57,050 Ita est s'ispada cosa tua? 441 00:18:57,050 --> 00:18:58,860 Dogni unu de bosatrus tenit un'ispada, 442 00:18:58,860 --> 00:19:00,600 una lama dopia de timorias e bisus. 443 00:19:00,600 --> 00:19:03,520 Ingurti s'ispada tua, calisisiat. 444 00:19:03,890 --> 00:19:05,870 Sighei is bisus, sinnioras e sinnioris, 445 00:19:05,870 --> 00:19:08,900 est sempri tempus de essi su chi bolestis essi. 446 00:19:09,720 --> 00:19:12,920 Po cussus bagheris cun sa bocia, cussus pipius chi pentzànt 447 00:19:12,920 --> 00:19:15,056 ca non iam'a essi fatu mai s'impossibili, 448 00:19:15,060 --> 00:19:17,645 tengu una cosa de ddis si nai: 449 00:19:17,645 --> 00:19:18,921 gratzias. 450 00:19:18,921 --> 00:19:22,220 Poita chi no fuessit po is prepontentis no emus a tenni supererois. 451 00:19:23,020 --> 00:19:27,237 Seu innoi po s'amostai ca s'impossibili non est impossibili. 452 00:19:28,300 --> 00:19:32,310 Labai chi est meda generosu, m'emu a podi morri. 453 00:19:32,340 --> 00:19:33,720 Speru chi si praxat. 454 00:19:33,720 --> 00:19:35,260 (Arrisu) 455 00:19:36,350 --> 00:19:38,700 M'at a serbiri agiudu cun custa. 456 00:19:46,731 --> 00:19:48,405 Publicu: Duus, tres. 457 00:19:48,405 --> 00:19:52,100 (Dan Meyer) No, no, no. Mi serbit agiudu cun su contu, de totus, bandat beni? 458 00:19:52,100 --> 00:19:53,210 (Arrisu) 459 00:19:53,210 --> 00:19:55,840 Ddus iscireis is fueddus? Contai cun mei. Prontus? 460 00:19:55,870 --> 00:19:56,964 Unu. 461 00:19:56,964 --> 00:19:58,150 Duus. 462 00:19:58,170 --> 00:19:58,980 Tres. 463 00:19:58,980 --> 00:20:01,020 No, custu est duus, ma ge eis cumprendiu. 464 00:20:06,760 --> 00:20:07,810 (Publicu) Unu. 465 00:20:07,840 --> 00:20:08,800 Duus. 466 00:20:08,800 --> 00:20:10,010 Tres. 467 00:20:11,260 --> 00:20:13,280 (Asubentendi) 468 00:20:14,360 --> 00:20:15,940 (Tzarracamanus) 469 00:20:16,251 --> 00:20:17,450 (Dan Meyer) Eja! 470 00:20:17,450 --> 00:20:23,100 (Tzarracamanus) (Aclamu) 471 00:20:23,100 --> 00:20:24,820 Medas gratzias. 472 00:20:25,450 --> 00:20:28,800 Gratzias, gratzias, gratzias. Gratzias de coru. 473 00:20:28,800 --> 00:20:31,290 Bollu nai, gratzias de stogumu. 474 00:20:31,880 --> 00:20:35,020 S'emu nau ca seu beniu a fai s'impossibili e dd'apu fatu. 475 00:20:35,030 --> 00:20:37,790 Ma custu non fuet s'impossibili. Ddu fatzu dognia diri. 476 00:20:37,800 --> 00:20:42,840 S'impossibili fuet po cussu pipiu spantau, bregungiosu, marrìu a binci sa timoria, 477 00:20:42,840 --> 00:20:44,600 a essi innoi in su palcu de su TEDx 478 00:20:44,600 --> 00:20:47,100 a cambiai su mundu, a fueddu a fueddu, 479 00:20:47,100 --> 00:20:49,080 a ispada a ispada, a vida a vida. 480 00:20:49,080 --> 00:20:52,060 Chi s'apu fatu pentzai un-d'una manera noa o s'apu fatu crei 481 00:20:52,060 --> 00:20:54,460 ca s'impossibili non est impossibili, 482 00:20:54,460 --> 00:20:58,090 chi s'apu fatu cumprendi ca podeis fai s'impossibili in sa vida, 483 00:20:58,090 --> 00:21:01,090 intzas apu fatu su traballu miu e su de bosatrus cumentzat imoi. 484 00:21:01,090 --> 00:21:04,100 Sighei a bisai. Sighei a crei. 485 00:21:04,820 --> 00:21:06,350 Gratzias po m'essi cretiu 486 00:21:06,350 --> 00:21:08,310 e gratzias po essi agiudau a su bisu miu. 487 00:21:08,310 --> 00:21:09,550 Un arregalu po bosatrus: 488 00:21:09,550 --> 00:21:11,486 S'impossibili non est... 489 00:21:11,486 --> 00:21:12,920 (Publicu) Impossibili. 490 00:21:12,920 --> 00:21:15,090 Istrada longa, parti de s'arregalu. 491 00:21:15,100 --> 00:21:19,560 (Tzarracamanus) 492 00:21:19,560 --> 00:21:21,050 Gratzias. 493 00:21:21,060 --> 00:21:25,360 (Tzarracamanus) 494 00:21:25,580 --> 00:21:27,560 (Aclamu) 495 00:21:27,780 --> 00:21:30,240 (presentadori) Gratzias, Dan Meyer!