WEBVTT

00:00:00.301 --> 00:00:02.361
To tutaj

00:00:02.361 --> 00:00:05.263
to elektroniczny papieros.

00:00:05.263 --> 00:00:09.258
Odkąd go wynaleziono, rok lub dwa lata temu,

00:00:09.258 --> 00:00:11.210
daje mi nieopisaną radość.

00:00:11.210 --> 00:00:12.485
(Śmiech)

00:00:12.485 --> 00:00:14.943
Po części pewnie przez nikotynę,

00:00:14.943 --> 00:00:16.831
ale też przez coś ważniejszego.

00:00:16.831 --> 00:00:21.644
Odkąd w UK zabroniono palenia w miejscach publicznych

00:00:21.644 --> 00:00:25.823
przestałem cieszyć się z zakrapianych imprez.

00:00:25.823 --> 00:00:27.046
(Śmiech)

00:00:27.046 --> 00:00:30.515
Głównie dlatego,

00:00:30.515 --> 00:00:32.243
że będąc na imprezie

00:00:32.243 --> 00:00:34.365
stoisz z kieliszkiem czerwonego wina

00:00:34.365 --> 00:00:36.050
i bez przerwy rozmawiasz z ludźmi,

00:00:36.050 --> 00:00:38.610
ale nie chcesz tego robić w nieskończoność.

00:00:38.610 --> 00:00:40.252
To naprawdę męczące.

00:00:40.252 --> 00:00:44.127
Czasem chcesz pobyć sam ze swoimi myślami,

00:00:44.127 --> 00:00:48.983
albo wolisz pogapić się przez okno.

00:00:48.983 --> 00:00:51.991
Sęk w tym, że gdy nie możesz zapalić

00:00:51.991 --> 00:00:55.609
stojąc tak samotnie i gapiąc się w okno,

00:00:55.609 --> 00:00:58.705
jesteś aspołecznym, samotnym idiotą.

00:00:58.705 --> 00:01:00.097
(Śmiech)

00:01:00.097 --> 00:01:04.011
Za to gdy stoisz tak z papierosem,

00:01:04.011 --> 00:01:06.630
jesteś pieprzonym filozofem.

00:01:06.630 --> 00:01:08.333
(Śmiech)

00:01:08.333 --> 00:01:13.661
(Oklaski)

NOTE Paragraph

00:01:13.661 --> 00:01:18.254
To jak coś postrzegamy

00:01:18.254 --> 00:01:21.606
ma kapitalne znaczenie.

00:01:21.606 --> 00:01:25.156
Mamy dokładnie tę samą rzecz, tę samą czynność,

00:01:25.156 --> 00:01:27.488
ale raz czujesz się świetnie,

00:01:27.488 --> 00:01:30.661
a za innym razem, po niewielkiej zmianie,

00:01:30.661 --> 00:01:33.365
okropnie.

00:01:33.365 --> 00:01:35.923
Jednym z problemów klasycznej ekonomii

00:01:35.923 --> 00:01:38.855
jest to, jak bardzo skupia się na rzeczywistości,

00:01:38.855 --> 00:01:43.167
która nie jest kluczem do ludzkiego szczęścia.

00:01:43.167 --> 00:01:45.302
Dlaczego, przykładowo,

00:01:45.302 --> 00:01:48.444
emeryci są szczęśliwsi

00:01:48.444 --> 00:01:50.796
od młodych bezrobotnych?

00:01:50.796 --> 00:01:54.259
Jedni i drudzy są przecież w tym samym położeniu.

00:01:54.259 --> 00:01:57.556
Mają za dużo czasu i niezbyt dużo pieniędzy.

00:01:57.556 --> 00:02:00.600
Jednak emeryci są ponoć bardzo szczęśliwi,

00:02:00.600 --> 00:02:04.479
a bezrobotni nieszczęśliwi i przygnębieni.

00:02:04.479 --> 00:02:08.652
Emeryci wierzą, że przeszli na emeryturę z własnej woli,

00:02:08.652 --> 00:02:10.971
a młodym bezrobotnym wydaje się,

00:02:10.971 --> 00:02:14.077
że zostali do tego zmuszeni.

NOTE Paragraph

00:02:14.077 --> 00:02:17.737
W Anglii wyższa klasa średnia rozwiązała ten problem:

00:02:17.737 --> 00:02:20.458
przemianowała bezrobocie.

00:02:20.458 --> 00:02:23.054
Jeśli jesteś osobą z wyższej klasy średniej w Anglii,

00:02:23.054 --> 00:02:25.748
nazywasz bezrobocie "rokiem przerwy".

00:02:25.748 --> 00:02:27.498
(Śmiech)

00:02:27.498 --> 00:02:31.300
Posiadanie bezrobotnego syna w Manchesterze

00:02:31.300 --> 00:02:33.239
jest dość wstydliwe,

00:02:33.239 --> 00:02:36.202
ale gdy masz bezrobotnego syna w Tajlandii,

00:02:36.202 --> 00:02:38.745
postrzega się to jako spore osiągnięcie.

00:02:38.745 --> 00:02:40.208
(Śmiech)

00:02:40.208 --> 00:02:42.894
Przemianowanie polega na zrozumieniu,

00:02:42.894 --> 00:02:47.830
że nasze doświadczenia, koszty, zdarzenia,

00:02:47.830 --> 00:02:50.786
zależą przede wszystkim od tego

00:02:50.786 --> 00:02:52.517
jak je postrzegamy.

00:02:52.517 --> 00:02:55.000
To szalenie ważna umiejętność.

NOTE Paragraph

00:02:55.000 --> 00:02:57.612
Jest taki eksperyment, do którego odnosił się Daniel Pink.

00:02:57.612 --> 00:03:00.452
Dwa psy umieszczono w pudełkach,

00:03:00.452 --> 00:03:04.731
w których podłoga była pod napięciem.

00:03:04.731 --> 00:03:09.183
Przepuszczano przez nią prąd elektryczny,

00:03:09.183 --> 00:03:11.764
który porażał psy.

00:03:11.764 --> 00:03:16.614
Jeden z psów miał dostęp do przycisku,

00:03:16.614 --> 00:03:20.223
który po naciśnięciu przerywał dopływ prądu.

00:03:20.223 --> 00:03:23.346
Drugi z psów nie miał przycisku.

00:03:23.346 --> 00:03:27.902
Był narażony na dokładnie ten sam poziom bólu,

00:03:27.902 --> 00:03:30.488
ale nie miał kontroli nad okolicznościami.

00:03:30.488 --> 00:03:34.677
Pierwszy pies był względnie zadowolony,

00:03:34.677 --> 00:03:38.170
drugi popadał w głęboką depresję.

NOTE Paragraph

00:03:38.170 --> 00:03:43.321
Nasze szczęście nie zależy od życiowych okoliczności

00:03:43.321 --> 00:03:47.917
ale od poczucia kontroli nad nimi.

00:03:47.917 --> 00:03:50.469
To ciekawe zjawisko.

00:03:50.469 --> 00:03:53.973
Na Zachodzie toczy się w tej chwili debata

00:03:53.973 --> 00:03:55.739
dotycząca poziomu opodatkowania.

00:03:55.739 --> 00:03:57.958
Powinniśmy jednak debatować nad tym,

00:03:57.958 --> 00:04:01.350
jak dużą kontrolę mamy nad środkami z naszych podatków.

00:04:01.350 --> 00:04:05.639
Płacenie za coś 10£ może być przekleństwem,

00:04:05.639 --> 00:04:11.504
w innych warunkach z chęcią to zaakceptujemy.

00:04:11.504 --> 00:04:15.708
Płacisz 20 tys. funtów podatku na rzecz zdrowia

00:04:15.708 --> 00:04:18.085
i ledwo odczuwasz korzyści.

00:04:18.085 --> 00:04:21.787
Płacisz 20 tys. funtów na wyposażenie oddziału szpitalnego

00:04:21.787 --> 00:04:23.950
i jesteś filantropem.

00:04:23.950 --> 00:04:27.986
Jestem w złym kraju, mówiąc o chęci płacenia podatków.

00:04:27.986 --> 00:04:29.896
(Śmiech)

NOTE Paragraph

00:04:29.896 --> 00:04:35.077
Podrzucę coś jeszcze. To jak coś opisujemy, ma znaczenie.

00:04:35.077 --> 00:04:37.165
Mówimy o "ratowaniu Grecji",

00:04:37.165 --> 00:04:40.946
czy o "ratowaniu głupich banków, 
które udzielały Grecji pożyczek"?

00:04:40.946 --> 00:04:43.667
Ponieważ to te same podmioty.

00:04:43.667 --> 00:04:46.065
To jak je nazywamy, ma wpływ

00:04:46.065 --> 00:04:49.579
na to jak instynktownie i moralnie je postrzegamy.

00:04:49.579 --> 00:04:52.956
Wartość psychologiczna jest bardzo ważna.

00:04:52.956 --> 00:04:56.086
Jeden z moich dobrych przyjaciół, Nick Chater,

00:04:56.086 --> 00:04:58.713
profesor Nauk Decyzyjnych w Londynie,

00:04:58.713 --> 00:05:01.235
wierzy, że powinniśmy poświęcać mniej czasu

00:05:01.235 --> 00:05:03.200
na szukanie ludzkiej ukrytej głębi,

00:05:03.200 --> 00:05:06.333
a zacząć odkrywać ukryte mielizny.

00:05:06.333 --> 00:05:08.083
Myślę, że to ma sens.

00:05:08.083 --> 00:05:10.895
Myślę, że powierzchowność ma ogromny wpływ

00:05:10.895 --> 00:05:13.050
na to jak myślimy i co robimy.

00:05:13.050 --> 00:05:17.395
Ale brakuje nam dobrego modelu ludzkiej psychologii.

00:05:17.395 --> 00:05:19.233
Aż do teorii perspektywy Kahnemana

00:05:19.233 --> 00:05:22.307
nie mieliśmy porządnego modelu ludzkiej psychologii

00:05:22.307 --> 00:05:27.046
do stosowania wraz z modelami inżynierskimi 
czy neoklasyczną ekonomią.

NOTE Paragraph

00:05:27.046 --> 00:05:31.070
Ludzie chcący odwoływać się do psychologii, 
nie mieli dobrych modeli.

00:05:31.070 --> 00:05:32.840
Brak nam fundamentów.

00:05:32.840 --> 00:05:35.684
Współpracownik Warrena Buffeta, Charlie Munger, 
nazywa to

00:05:35.684 --> 00:05:37.792
"kratownicą na której wieszasz swoje pomysły".

00:05:37.792 --> 00:05:41.691
Inżynierowie i klasyczni ekonomiści

00:05:41.691 --> 00:05:44.856
mieli solidną kratownicę,

00:05:44.856 --> 00:05:47.830
na której każdy pomysł mógł zawisnąć.

00:05:47.830 --> 00:05:51.091
My mamy ledwie kolekcję indywidualnych spostrzeżeń

00:05:51.091 --> 00:05:53.583
bez ogólnego modelu.

00:05:53.583 --> 00:05:57.577
A przez to, poszukując rozwiązania

00:05:57.577 --> 00:06:00.208
nadaje się zbyt dużą rangę

00:06:00.208 --> 00:06:04.644
rozwiązaniom techniczno-inżynierskim, newtonowskim,

00:06:04.644 --> 00:06:07.292
za mało zaś psychologicznym.

NOTE Paragraph

00:06:07.292 --> 00:06:09.336
Dajmy na to Eurostar.

00:06:09.336 --> 00:06:11.917
6 milionów funtów wydanych, by skrócić czas podróży

00:06:11.917 --> 00:06:16.040
z Paryża do Londynu o 40 minut.

00:06:16.040 --> 00:06:20.196
Za ułamek tej kwoty można by umieścić w pociągach WiFi.

00:06:20.196 --> 00:06:22.867
Nie skróciłoby to podrózy,

00:06:22.867 --> 00:06:26.830
ale można by ją spędzić przyjemniej i produktywniej.

00:06:26.830 --> 00:06:28.917
Za 10 procent tej kwoty

00:06:28.917 --> 00:06:32.236
można by zatrudnić supermodelki i modeli

00:06:32.236 --> 00:06:37.598
którzy częstowaliby pasażerów dobrym winem.

00:06:37.598 --> 00:06:40.791
Zostałoby nam 5 [milionów] reszty

00:06:40.791 --> 00:06:43.569
a ludzie prosiliby, żeby pociągi jeździły wolniej.

00:06:43.569 --> 00:06:46.321
(Śmiech)

NOTE Paragraph

00:06:46.321 --> 00:06:49.132
Dlaczego nikt nie próbował

00:06:49.132 --> 00:06:51.333
wykorzystać rozwiązań psychologicznych?

00:06:51.333 --> 00:06:54.119
Chyba dlatego, że zupełnie inaczej traktujemy

00:06:54.119 --> 00:06:59.065
rozwiązania psychologiczne, odwołujące się do emocji,

00:06:59.065 --> 00:07:04.216
niż pomysły racjonalne, bazujące na twardych faktach.

00:07:04.216 --> 00:07:06.738
Jeżeli jesteś osobą kreatywną

00:07:06.738 --> 00:07:08.858
szukasz aprobaty dla swoich pomysłów

00:07:08.858 --> 00:07:10.958
u osób bardziej racjonalnych.

00:07:10.958 --> 00:07:14.708
Przygotowujesz kosztorysy,

00:07:14.708 --> 00:07:17.587
przeróżne analizy i ekspertyzy.

00:07:17.587 --> 00:07:19.843
I pewnie ma to sens.

00:07:19.843 --> 00:07:22.423
Ale nie działa to w drugą stronę.

00:07:22.423 --> 00:07:25.010
Ludzie, którzy mają podstawę

00:07:25.010 --> 00:07:27.545
ekonomiczną czy też inżynierską

00:07:27.545 --> 00:07:30.831
uważają, że logika jest odpowiedzią sama w sobie.

00:07:30.831 --> 00:07:33.838
Nie mówią: "W sumie wszystko się zgadza,

00:07:33.854 --> 00:07:36.956
ale może najpierw pójdę do ludzi szalonych

00:07:36.956 --> 00:07:39.809
sprawdzić, czy nie mają jakichś lepszych pomysłów".

00:07:39.809 --> 00:07:42.577
Tak więc sztucznie przedkładamy

00:07:42.577 --> 00:07:46.873
idee mechaniczne nad psychologicznymi.

NOTE Paragraph

00:07:46.873 --> 00:07:49.402
Przykład świetnej psychologicznej idei:

00:07:49.402 --> 00:07:54.375
największym udogodnieniem w londyńskim metrze

00:07:54.375 --> 00:07:59.404
nie były dodatkowe pociągi, ani zmiana częstotliwości jazdy,

00:07:59.404 --> 00:08:03.008
lecz ustawienie wyświetlacza czasu na każdym peronie.

00:08:03.008 --> 00:08:05.458
Uciążliwość oczekiwania

00:08:05.458 --> 00:08:08.531
nie zależy od jego długości,

00:08:08.531 --> 00:08:11.454
ale od niepewności jakiej wtedy doświadczamy.

00:08:11.454 --> 00:08:14.738
Czekanie 7 minut na pociąg i odliczanie czasu

00:08:14.738 --> 00:08:16.952
jest mniej frustrujące i irytujące

00:08:16.952 --> 00:08:18.979
niż 4 minuty bez zegara i obgryzanie paznokci

00:08:18.979 --> 00:08:22.167
gdy nerwowo czekamy, aż pociąg przyjedzie.

NOTE Paragraph

00:08:22.167 --> 00:08:26.069
Oto piękny przykład takiego rozwiązania w Korei.

00:08:26.069 --> 00:08:28.632
Czerwone światła na skrzyżowaniu mają zegar odliczający.

00:08:28.632 --> 00:08:31.871
Dowiedziono, że obniżyło to odsetek wypadków.

00:08:31.871 --> 00:08:34.873
Dlaczego? Ponieważ agresja na drodze, niepokój i irytacja

00:08:34.873 --> 00:08:40.032
znacząco maleją, kiedy widzisz czas oczekiwania.

00:08:40.032 --> 00:08:43.042
W Chinach, nie bardzo rozumiem dlaczego,

00:08:43.042 --> 00:08:45.776
wprowadzono to samo rozwiązanie dla świateł zielonych.

00:08:45.776 --> 00:08:48.650
(Śmiech)

00:08:48.650 --> 00:08:51.542
Co nie jest dobrym pomysłem.

00:08:51.542 --> 00:08:55.870
Masz 200 m do świateł i zostało ci 5 sekund, 
więc wciskasz gaz do dechy.

00:08:55.870 --> 00:08:57.889
(Śmiech)

00:08:57.889 --> 00:09:01.292
Koreańczycy bardzo pilnie sprawdzili oba rozwiązania.

00:09:01.292 --> 00:09:04.413
Odsetek wypadków malał, gdy stosowano je do czerwonych

00:09:04.413 --> 00:09:07.481
i wzrastał, gdy stosowano je do zielonych świateł.

NOTE Paragraph

00:09:07.481 --> 00:09:10.442
Wszystko czego oczekuję od ludzi przy dokonywaniu decyzji,

00:09:10.442 --> 00:09:12.398
to żeby wzięli pod uwagę te 3 kryteria.

00:09:12.398 --> 00:09:15.454
Nie faworyzuję żadnego rozwiązania.

00:09:15.454 --> 00:09:17.505
Zaznaczam tylko, że rozwiązując jakiś problem

00:09:17.505 --> 00:09:19.807
powinieneś rozpatrzyć wszystkie 3 aspekty

00:09:19.807 --> 00:09:22.333
i szukać tak głęboko jak się da,

00:09:22.333 --> 00:09:25.167
aby znaleźć najlepsze rozwiązanie.

NOTE Paragraph

00:09:25.167 --> 00:09:27.375
Jeśli spojrzymy na wielkie korporacje

00:09:27.375 --> 00:09:30.987
to widzimy, że każde z tych rozwiązań ma miejsce.

00:09:30.987 --> 00:09:33.281
Wyjątkowo udany biznes, Google,

00:09:33.281 --> 00:09:35.787
jest wielkim technologicznym sukcesem,

00:09:35.787 --> 00:09:38.521
ale jest także oparty na psychologicznym spojrzeniu:

00:09:38.521 --> 00:09:42.721
ludzie wierzą, że przedmiot o jednej funkcji

00:09:42.721 --> 00:09:46.923
jest lepszy od takiego, który robi wiele rzeczy na raz.

00:09:46.923 --> 00:09:49.875
Tak odruchowo postrzegamy mnogość funkcji,

00:09:49.875 --> 00:09:51.873
Ayelet Fishbach napisała pracę na ten temat.

NOTE Paragraph

00:09:51.873 --> 00:09:54.192
W czasach Google inne wyszukiwarki mniej lub bardziej

00:09:54.192 --> 00:09:55.548
starały się być portalem.

00:09:55.548 --> 00:09:56.864
Tak, miały funkcję wyszukiwania,

00:09:56.864 --> 00:10:00.690
ale także pogodę, sport, wiadomości.

00:10:00.690 --> 00:10:03.208
Google, skupiając się wyłącznie na wyszukiwaniu,

00:10:03.208 --> 00:10:06.871
wiedziało, że ludzie założą, że są w tym wyjątkowo dobrzy.

00:10:06.871 --> 00:10:08.452
Dobrze o tym wiecie,

00:10:08.452 --> 00:10:10.137
kiedy idziecie kupić telewizor.

00:10:10.137 --> 00:10:13.700
Na szarym końcu rzędu telewizorów plazmowych

00:10:13.700 --> 00:10:19.002
są te wzgardzone urządzenia zwane połączonym TV i DVD.

00:10:19.002 --> 00:10:22.094
Nie mamy żadnego pojęcia o jakości tych urządzeń,

00:10:22.094 --> 00:10:26.042
ale patrzymy na nie z dezaprobatą:

00:10:26.042 --> 00:10:30.448
"To pewnie badziewny telewizor i jeszcze gorszy odtwarzacz"

00:10:30.448 --> 00:10:32.738
i wychodzimy ze sklepu z każdym osobno.

00:10:32.738 --> 00:10:38.042
Google jest zarówno psychologicznym, 
jak i technologicznym sukcesem.

NOTE Paragraph

00:10:38.042 --> 00:10:40.944
Proponuję stosować psychologię 
do rozwiązywania problemów,

00:10:40.944 --> 00:10:43.727
o których nawet nie wiedzieliśmy, że są problemami.

00:10:43.727 --> 00:10:46.827
Moja sugestia w sprawie kończenia cyklu antybiotyków:

00:10:46.827 --> 00:10:49.210
zamiast 24 białych pigułek,

00:10:49.210 --> 00:10:52.081
dajcie 18 białych i 6 niebieskich

00:10:52.081 --> 00:10:55.883
i każcie najpierw brać białe, a potem niebieskie.

00:10:55.883 --> 00:10:57.750
Nazywamy to porcjonowaniem.

00:10:57.750 --> 00:11:00.854
Prawdopodobieństwo dotrwania do końca jest większe,

00:11:00.854 --> 00:11:03.458
gdy gdzieś pośrodku znajduje się punkt zwrotny.

NOTE Paragraph

00:11:03.458 --> 00:11:06.417
Jedną z wielkich pomyłek ekonomii

00:11:06.417 --> 00:11:08.844
jest jej brak zrozumienia, że coś istnieje,

00:11:08.844 --> 00:11:12.871
czy to emerytura, bezrobocie, koszty,

00:11:12.871 --> 00:11:17.171
nie tylko ze względu na ilość, ale także poprzez znaczenie.

NOTE Paragraph

00:11:17.171 --> 00:11:20.333
Oto punkt opłaty drogowej w Wielkiej Brytanii.

00:11:20.333 --> 00:11:23.858
Dość często zdarzają się na bramkach kolejki,

00:11:23.858 --> 00:11:25.960
czasem bardzo długie.

00:11:25.960 --> 00:11:27.958
Podobne rozwiązanie można by zastosować

00:11:27.958 --> 00:11:29.583
n.p. dla kolejek na lotniskach.

00:11:29.583 --> 00:11:33.408
A gdybyś mógł zapłacić więcej za przejechanie przez most,

00:11:33.408 --> 00:11:35.792
ale używając pasa ekspresowego?

00:11:35.792 --> 00:11:39.527
Nie jest to rzecz nierozsądna, ale ekonomicznie wydajna.

00:11:39.527 --> 00:11:41.992
Czas jest cenniejszy dla jednych niż dla drugich.

00:11:41.992 --> 00:11:44.292
Jeżeli czekasz próbując dostać się na rozmowę o pracę,

00:11:44.292 --> 00:11:48.259
zapłaciłbyś więcej, by skorzystać z pasa ekspresowego.

00:11:48.259 --> 00:11:51.230
Jeżeli jedziesz spotkać się z teściową

00:11:51.230 --> 00:11:55.287
pewnie wolałbyś pozostać na wolniejszym pasie.

NOTE Paragraph

00:11:55.287 --> 00:11:59.715
Jednak takie ekonomicznie wydajne rozwiązanie

00:11:59.715 --> 00:12:01.400
nie jest dobrze odbierane.

00:12:01.400 --> 00:12:04.250
Ludzie myślą, że specjalnie tworzy się opóźnienia

00:12:04.250 --> 00:12:05.787
w celu zwiększenia dochodów,

00:12:05.787 --> 00:12:09.760
a niby dlaczego mają ponosić koszty czyjejś niekompetencji?

00:12:09.760 --> 00:12:12.092
Z drugiej strony, zmieniając nieco oprawę,

00:12:12.092 --> 00:12:14.500
gdy wprowadzimy zarządzanie charytatywne,

00:12:14.500 --> 00:12:19.571
a pieniądze zamiast do kieszeni firmy idą na wyższe cele,

00:12:19.571 --> 00:12:22.787
mentalna chęć płacenia całkowicie się zmienia.

00:12:22.787 --> 00:12:26.115
Wydajne ekonomicznie rozwiązanie

00:12:26.115 --> 00:12:28.834
zyskuje publiczną akceptację,

00:12:28.834 --> 00:12:31.023
a także pewną nutkę czułości,

00:12:31.023 --> 00:12:33.744
zamiast bycia postrzeganym jako wyzysk.

NOTE Paragraph

00:12:33.744 --> 00:12:36.977
Zatem fundamentalnym błędem, jaki popełniają ekonomiści

00:12:36.977 --> 00:12:39.345
jest myślenie, że pieniądz to pieniądz.

00:12:39.345 --> 00:12:44.475
Niemiłe doświadczenie w płaceniu 5 funtów

00:12:44.475 --> 00:12:46.575
nie jest proporcjonalne do kwoty,

00:12:46.575 --> 00:12:48.737
ale do przeświadczenia dokąd te pieniądze idą.

00:12:48.737 --> 00:12:51.756
Zrozumienie tego może zrewolucjonizować

00:12:51.756 --> 00:12:54.152
politykę podatkową, służbę publiczną,

00:12:54.152 --> 00:12:56.779
jest w stanie wiele zmienić.

NOTE Paragraph

00:12:56.779 --> 00:12:59.175
Oto człowiek, od którego powinniście się uczyć.

00:12:59.175 --> 00:13:01.079
Jest ekonomistą szkoły austiackiej,

00:13:01.079 --> 00:13:06.290
który rozpoczął swą aktywność w I połowie XX w. w Wiedniu.

00:13:06.290 --> 00:13:08.135
Co ciekawe, austriacka szkoła

00:13:08.135 --> 00:13:11.204
wzrastała praktycznie u boku Freuda,

00:13:11.204 --> 00:13:13.880
była zatem zainteresowana głównie psychologią.

00:13:13.880 --> 00:13:19.000
Wierzyli, że ważniejsza od ekonomii

00:13:19.000 --> 00:13:21.083
jest dyscyplina zwana prakseologią,

00:13:21.083 --> 00:13:25.860
czyli nauka o podejmowaniu decyzji i działania.

00:13:25.860 --> 00:13:27.412
Myślę, że mają rację,

00:13:27.412 --> 00:13:29.496
że niebezpieczeństwem dzisiejszego świata

00:13:29.496 --> 00:13:31.365
są nauki ekonomiczne

00:13:31.365 --> 00:13:35.823
postawione nad psychologicznymi w hierarchii dyscyplin.

00:13:35.823 --> 00:13:38.588
Jak mawia Charlie Munger:

00:13:38.588 --> 00:13:40.833
"Jeśli ekonomia nie jest behawioralna, to nie wiem co jest".

NOTE Paragraph

00:13:40.833 --> 00:13:47.371
Von Mises uważa, że ekonomia jest podzbiorem psychologii.

00:13:47.371 --> 00:13:49.195
Traktuje ekonomię jako

00:13:49.195 --> 00:13:52.602
"naukę o ludzkiej prakseologi w przypadku niedoboru".

00:13:52.602 --> 00:13:55.665
Von Mises, między innymi,

00:13:55.665 --> 00:14:01.633
używa analogii, która najlepiej wyjaśnia

00:14:01.633 --> 00:14:04.813
wartość marketingu, wartość postrzeganej wartości

00:14:04.813 --> 00:14:08.902
i fakt, że należy traktować ją na równi

00:14:08.902 --> 00:14:10.525
z innymi rodzajami wartości.

NOTE Paragraph

00:14:10.525 --> 00:14:13.059
Zazwyczaj każdy z nas, nawet ci pracujący w marketingu,

00:14:13.059 --> 00:14:14.575
myśli o wartości dwojako:

00:14:14.575 --> 00:14:15.727
jest wartość rzeczywista,

00:14:15.727 --> 00:14:17.587
czyli rzecz wyprodukowana i poddana usłudze,

00:14:17.587 --> 00:14:19.750
jest też wartość wątpliwa,

00:14:19.750 --> 00:14:22.271
która powstaje w wyniku zmiany perspektywy.

00:14:22.271 --> 00:14:25.217
Von Mises całkowicie odrzucił te rozróżnienia

00:14:25.217 --> 00:14:26.933
i użył następującej analogii.

00:14:26.933 --> 00:14:32.148
Odniósł się do ekonomistów zwanych 
francuskimi fizjokratami,

00:14:32.148 --> 00:14:36.475
którzy wierzyli, że jedyną prawdziwą wartością jest to,
co pochodzi z ziemi.

00:14:36.475 --> 00:14:39.071
Zatem jeśli jesteś pasterzem, górnikiem czy farmerem,

00:14:39.071 --> 00:14:40.836
to tworzysz prawdziwą wartość,

00:14:40.836 --> 00:14:43.304
ale jeśli kupujesz wełnę od pasterza

00:14:43.319 --> 00:14:46.458
i naliczasz prowizję za przetworzenie jej na kapelusz,

00:14:46.458 --> 00:14:48.792
to nie tworzysz wartości,

00:14:48.792 --> 00:14:50.759
tylko wykorzystujesz pasterza.

NOTE Paragraph

00:14:50.759 --> 00:14:54.625
Von Mises twierdzi, że współczesna ekonomia 
popełnia ten sam błąd

00:14:54.625 --> 00:14:56.777
w odniesieniu do reklamy i marketingu.

00:14:56.777 --> 00:14:59.167
Jeśli prowadzisz restaurację,

00:14:59.167 --> 00:15:01.375
to nie istnieje zdrowy podział

00:15:01.375 --> 00:15:03.833
pomiędzy wartością, którą tworzysz gotując jedzenie

00:15:03.833 --> 00:15:06.000
a tą tworzoną przez zamiatanie podłogi.

00:15:06.000 --> 00:15:09.212
Jedna z nich może być produktem docelowym,

00:15:09.212 --> 00:15:10.681
tym, za który płacimy,

00:15:10.681 --> 00:15:12.335
druga tworzy kontekst,

00:15:12.335 --> 00:15:15.652
dzięki któremu możemy docenić nasz produkt.

00:15:15.652 --> 00:15:18.667
A pogląd, że jedna powinna mieć pierwszeństwo nad drugą

00:15:18.667 --> 00:15:20.833
jest całkowicie błędny.

NOTE Paragraph

00:15:20.833 --> 00:15:22.093
Szybki eksperyment:

00:15:22.093 --> 00:15:24.700
wyobraźcie sobie restaurację serwującą wyborne jedzenie,

00:15:24.700 --> 00:15:27.358
w której cuchnie ściekami,

00:15:27.358 --> 00:15:31.434
a na podłodze są ludzkie odchody.

00:15:31.434 --> 00:15:33.734
Najlepszym co można zrobić w celu stworzenia wartości

00:15:33.734 --> 00:15:36.925
nie jest ulepszenie potraw,

00:15:36.925 --> 00:15:40.919
tylko pozbycie się zapachu i posprzątanie podłogi.

00:15:40.919 --> 00:15:44.098
Kluczem jest abyśmy to pojęli.

NOTE Paragraph

00:15:44.098 --> 00:15:46.321
Jeśli wciąż wydaje się to dziwne i zawiłe:

00:15:46.321 --> 00:15:50.787
poczta w UK ma 98 procent skuteczności

00:15:50.787 --> 00:15:53.125
w dostarczaniu korespondencji priorytetowej na drugi dzień.

00:15:53.125 --> 00:15:55.492
Zdecydowali, że to za mało

00:15:55.492 --> 00:15:57.454
i zapragnęli osiągnąć 99 procent.

00:15:57.454 --> 00:16:01.768
Potrzebny do tego wysiłek prawie zrujnował firmę.

00:16:01.768 --> 00:16:04.833
Gdybyśmy w tym samym czasie zapytali ludzi:

00:16:04.833 --> 00:16:08.125
"Jaki procent korespondencji priorytetowej 
dociera na drugi dzień?"

00:16:08.125 --> 00:16:12.630
średnia odpowiedź brzmiałaby 50-60 procent.

00:16:12.630 --> 00:16:15.233
Jeśli postrzeganie jest znacznie gorsze niż rzeczywistość,

00:16:15.233 --> 00:16:18.733
po cholerę zmieniać rzeczywistość?

00:16:18.733 --> 00:16:22.935
To jak starać się ulepszyć potrawy w cuchnącej restauracji.

00:16:22.935 --> 00:16:25.000
To, co należy zrobić,

00:16:25.000 --> 00:16:26.660
to przede wszystkim powiedzieć ludziom,

00:16:26.660 --> 00:16:30.835
że 98 procent przesyłek priorytetowych
dociera następnego dnia.

00:16:30.835 --> 00:16:32.542
To całkiem sporo.

00:16:32.542 --> 00:16:35.167
Dla Brytyjczyków jest jeszcze lepszy punkt odniesienia,

00:16:35.167 --> 00:16:36.765
trzeba im powiedzieć,

00:16:36.765 --> 00:16:38.790
że na drugi dzień dociera więcej listów

00:16:38.790 --> 00:16:40.848
niż w Niemczech.

00:16:40.848 --> 00:16:43.375
Ponieważ jeśli chcesz uszczęśliwić Brytyjczyka,

00:16:43.375 --> 00:16:45.771
wystarczy mu powiedzieć, że robi coś lepiej od Niemca.

00:16:45.771 --> 00:16:47.346
(Śmiech)

00:16:47.346 --> 00:16:49.621
(Oklaski)

NOTE Paragraph

00:16:49.621 --> 00:16:54.250
Wybierz swój punkt odniesienia i postrzeganą wartość,

00:16:54.250 --> 00:16:57.123
a wartość realna całkowicie się zmieni.

00:16:57.123 --> 00:16:59.229
Trzeba to przyznać Niemcom,

00:16:59.229 --> 00:17:01.196
że wraz z Francuzami wykonują świetną robotę

00:17:01.196 --> 00:17:03.327
w kreowaniu zjednoczonej Europy.

00:17:03.327 --> 00:17:05.765
Tylko nie zdają sobie sprawy, że jednoczą Europę

00:17:05.765 --> 00:17:08.445
poprzez niechęć do siebie.

00:17:08.460 --> 00:17:11.150
Ale jestem Brytyjczykiem i to mi pasuje.

NOTE Paragraph

00:17:11.150 --> 00:17:16.833
Co ważne, nasze postrzeganie jest wadliwe.

00:17:16.833 --> 00:17:19.166
Nie potrafimy oddzielić jakości potraw

00:17:19.166 --> 00:17:21.652
od jakości środowiska, w jakim je spożywamy.

00:17:21.652 --> 00:17:23.481
Wszyscy zetknęliście się z tym zjawiskiem

00:17:23.481 --> 00:17:25.908
po wizycie w myjni, czy czyszczeniu wnętrza auta.

00:17:25.908 --> 00:17:29.333
Kiedy odjeżdżacie, wydaje się, że auto prowadzi się lepiej.

00:17:29.333 --> 00:17:31.511
Przyczyną tego,

00:17:31.511 --> 00:17:34.292
o ile obsługa w tajemnicy nie wymieniła oleju,

00:17:34.292 --> 00:17:37.542
albo nie wykonała jakiejś dodatkowej usługi,

00:17:37.542 --> 00:17:39.958
jest fakt, że nasze postrzeganie bywa wadliwe.

NOTE Paragraph

00:17:39.958 --> 00:17:44.083
Reklamowane leki przeciwbólowe są skuteczniejsze

00:17:44.083 --> 00:17:46.250
od tych niereklamowanych.

00:17:46.250 --> 00:17:48.558
Chodzi nie tylko o odczucie zmniejszenia bólu,

00:17:48.558 --> 00:17:50.556
ale o odnotowaną jego redukcję.

00:17:50.556 --> 00:17:55.067
Tak więc percepcja jest wadliwa w każdym przypadku.

00:17:55.082 --> 00:17:58.621
Jeśli zaniedbacie coś pod jednym względem,

00:17:58.621 --> 00:18:00.398
może to negatywnie wpłynąć na inne odczucia.

00:18:00.398 --> 00:18:02.005
Dziękuję bardzo.

NOTE Paragraph

00:18:02.005 --> 00:18:03.859
(Oklaski)