0:00:00.301,0:00:02.361
To tutaj

0:00:02.361,0:00:05.263
to elektroniczny papieros.

0:00:05.263,0:00:09.258
Odkąd go wynaleziono, rok lub dwa lata temu,

0:00:09.258,0:00:11.210
daje mi nieopisaną radość.

0:00:11.210,0:00:12.485
(Śmiech)

0:00:12.485,0:00:14.943
Po części pewnie przez nikotynę,

0:00:14.943,0:00:16.831
ale też przez coś ważniejszego.

0:00:16.831,0:00:21.644
Odkąd w UK zabroniono palenia w miejscach publicznych

0:00:21.644,0:00:25.823
przestałem cieszyć się z zakrapianych imprez.

0:00:25.823,0:00:27.046
(Śmiech)

0:00:27.046,0:00:30.515
Głównie dlatego,

0:00:30.515,0:00:32.243
że będąc na imprezie

0:00:32.243,0:00:34.365
stoisz z kieliszkiem czerwonego wina

0:00:34.365,0:00:36.050
i bez przerwy rozmawiasz z ludźmi,

0:00:36.050,0:00:38.610
ale nie chcesz tego robić w nieskończoność.

0:00:38.610,0:00:40.252
To naprawdę męczące.

0:00:40.252,0:00:44.127
Czasem chcesz pobyć sam ze swoimi myślami,

0:00:44.127,0:00:48.983
albo wolisz pogapić się przez okno.

0:00:48.983,0:00:51.991
Sęk w tym, że gdy nie możesz zapalić

0:00:51.991,0:00:55.609
stojąc tak samotnie i gapiąc się w okno,

0:00:55.609,0:00:58.705
jesteś aspołecznym, samotnym idiotą.

0:00:58.705,0:01:00.097
(Śmiech)

0:01:00.097,0:01:04.011
Za to gdy stoisz tak z papierosem,

0:01:04.011,0:01:06.630
jesteś pieprzonym filozofem.

0:01:06.630,0:01:08.333
(Śmiech)

0:01:08.333,0:01:13.661
(Oklaski)

0:01:13.661,0:01:18.254
To jak coś postrzegamy

0:01:18.254,0:01:21.606
ma kapitalne znaczenie.

0:01:21.606,0:01:25.156
Mamy dokładnie tę samą rzecz, tę samą czynność,

0:01:25.156,0:01:27.488
ale raz czujesz się świetnie,

0:01:27.488,0:01:30.661
a za innym razem, po niewielkiej zmianie,

0:01:30.661,0:01:33.365
okropnie.

0:01:33.365,0:01:35.923
Jednym z problemów klasycznej ekonomii

0:01:35.923,0:01:38.855
jest to, jak bardzo skupia się na rzeczywistości,

0:01:38.855,0:01:43.167
która nie jest kluczem do ludzkiego szczęścia.

0:01:43.167,0:01:45.302
Dlaczego, przykładowo,

0:01:45.302,0:01:48.444
emeryci są szczęśliwsi

0:01:48.444,0:01:50.796
od młodych bezrobotnych?

0:01:50.796,0:01:54.259
Jedni i drudzy są przecież w tym samym położeniu.

0:01:54.259,0:01:57.556
Mają za dużo czasu i niezbyt dużo pieniędzy.

0:01:57.556,0:02:00.600
Jednak emeryci są ponoć bardzo szczęśliwi,

0:02:00.600,0:02:04.479
a bezrobotni nieszczęśliwi i przygnębieni.

0:02:04.479,0:02:08.652
Emeryci wierzą, że przeszli na emeryturę z własnej woli,

0:02:08.652,0:02:10.971
a młodym bezrobotnym wydaje się,

0:02:10.971,0:02:14.077
że zostali do tego zmuszeni.

0:02:14.077,0:02:17.737
W Anglii wyższa klasa średnia rozwiązała ten problem:

0:02:17.737,0:02:20.458
przemianowała bezrobocie.

0:02:20.458,0:02:23.054
Jeśli jesteś osobą z wyższej klasy średniej w Anglii,

0:02:23.054,0:02:25.748
nazywasz bezrobocie "rokiem przerwy".

0:02:25.748,0:02:27.498
(Śmiech)

0:02:27.498,0:02:31.300
Posiadanie bezrobotnego syna w Manchesterze

0:02:31.300,0:02:33.239
jest dość wstydliwe,

0:02:33.239,0:02:36.202
ale gdy masz bezrobotnego syna w Tajlandii,

0:02:36.202,0:02:38.745
postrzega się to jako spore osiągnięcie.

0:02:38.745,0:02:40.208
(Śmiech)

0:02:40.208,0:02:42.894
Przemianowanie polega na zrozumieniu,

0:02:42.894,0:02:47.830
że nasze doświadczenia, koszty, zdarzenia,

0:02:47.830,0:02:50.786
zależą przede wszystkim od tego

0:02:50.786,0:02:52.517
jak je postrzegamy.

0:02:52.517,0:02:55.000
To szalenie ważna umiejętność.

0:02:55.000,0:02:57.612
Jest taki eksperyment, do którego odnosił się Daniel Pink.

0:02:57.612,0:03:00.452
Dwa psy umieszczono w pudełkach,

0:03:00.452,0:03:04.731
w których podłoga była pod napięciem.

0:03:04.731,0:03:09.183
Przepuszczano przez nią prąd elektryczny,

0:03:09.183,0:03:11.764
który porażał psy.

0:03:11.764,0:03:16.614
Jeden z psów miał dostęp do przycisku,

0:03:16.614,0:03:20.223
który po naciśnięciu przerywał dopływ prądu.

0:03:20.223,0:03:23.346
Drugi z psów nie miał przycisku.

0:03:23.346,0:03:27.902
Był narażony na dokładnie ten sam poziom bólu,

0:03:27.902,0:03:30.488
ale nie miał kontroli nad okolicznościami.

0:03:30.488,0:03:34.677
Pierwszy pies był względnie zadowolony,

0:03:34.677,0:03:38.170
drugi popadał w głęboką depresję.

0:03:38.170,0:03:43.321
Nasze szczęście nie zależy od życiowych okoliczności

0:03:43.321,0:03:47.917
ale od poczucia kontroli nad nimi.

0:03:47.917,0:03:50.469
To ciekawe zjawisko.

0:03:50.469,0:03:53.973
Na Zachodzie toczy się w tej chwili debata

0:03:53.973,0:03:55.739
dotycząca poziomu opodatkowania.

0:03:55.739,0:03:57.958
Powinniśmy jednak debatować nad tym,

0:03:57.958,0:04:01.350
jak dużą kontrolę mamy nad środkami z naszych podatków.

0:04:01.350,0:04:05.639
Płacenie za coś 10£ może być przekleństwem,

0:04:05.639,0:04:11.504
w innych warunkach z chęcią to zaakceptujemy.

0:04:11.504,0:04:15.708
Płacisz 20 tys. funtów podatku na rzecz zdrowia

0:04:15.708,0:04:18.085
i ledwo odczuwasz korzyści.

0:04:18.085,0:04:21.787
Płacisz 20 tys. funtów na wyposażenie oddziału szpitalnego

0:04:21.787,0:04:23.950
i jesteś filantropem.

0:04:23.950,0:04:27.986
Jestem w złym kraju, mówiąc o chęci płacenia podatków.

0:04:27.986,0:04:29.896
(Śmiech)

0:04:29.896,0:04:35.077
Podrzucę coś jeszcze. To jak coś opisujemy, ma znaczenie.

0:04:35.077,0:04:37.165
Mówimy o "ratowaniu Grecji",

0:04:37.165,0:04:40.946
czy o "ratowaniu głupich banków, [br]które udzielały Grecji pożyczek"?

0:04:40.946,0:04:43.667
Ponieważ to te same podmioty.

0:04:43.667,0:04:46.065
To jak je nazywamy, ma wpływ

0:04:46.065,0:04:49.579
na to jak instynktownie i moralnie je postrzegamy.

0:04:49.579,0:04:52.956
Wartość psychologiczna jest bardzo ważna.

0:04:52.956,0:04:56.086
Jeden z moich dobrych przyjaciół, Nick Chater,

0:04:56.086,0:04:58.713
profesor Nauk Decyzyjnych w Londynie,

0:04:58.713,0:05:01.235
wierzy, że powinniśmy poświęcać mniej czasu

0:05:01.235,0:05:03.200
na szukanie ludzkiej ukrytej głębi,

0:05:03.200,0:05:06.333
a zacząć odkrywać ukryte mielizny.

0:05:06.333,0:05:08.083
Myślę, że to ma sens.

0:05:08.083,0:05:10.895
Myślę, że powierzchowność ma ogromny wpływ

0:05:10.895,0:05:13.050
na to jak myślimy i co robimy.

0:05:13.050,0:05:17.395
Ale brakuje nam dobrego modelu ludzkiej psychologii.

0:05:17.395,0:05:19.233
Aż do teorii perspektywy Kahnemana

0:05:19.233,0:05:22.307
nie mieliśmy porządnego modelu ludzkiej psychologii

0:05:22.307,0:05:27.046
do stosowania wraz z modelami inżynierskimi [br]czy neoklasyczną ekonomią.

0:05:27.046,0:05:31.070
Ludzie chcący odwoływać się do psychologii, [br]nie mieli dobrych modeli.

0:05:31.070,0:05:32.840
Brak nam fundamentów.

0:05:32.840,0:05:35.684
Współpracownik Warrena Buffeta, Charlie Munger, [br]nazywa to

0:05:35.684,0:05:37.792
"kratownicą na której wieszasz swoje pomysły".

0:05:37.792,0:05:41.691
Inżynierowie i klasyczni ekonomiści

0:05:41.691,0:05:44.856
mieli solidną kratownicę,

0:05:44.856,0:05:47.830
na której każdy pomysł mógł zawisnąć.

0:05:47.830,0:05:51.091
My mamy ledwie kolekcję indywidualnych spostrzeżeń

0:05:51.091,0:05:53.583
bez ogólnego modelu.

0:05:53.583,0:05:57.577
A przez to, poszukując rozwiązania

0:05:57.577,0:06:00.208
nadaje się zbyt dużą rangę

0:06:00.208,0:06:04.644
rozwiązaniom techniczno-inżynierskim, newtonowskim,

0:06:04.644,0:06:07.292
za mało zaś psychologicznym.

0:06:07.292,0:06:09.336
Dajmy na to Eurostar.

0:06:09.336,0:06:11.917
6 milionów funtów wydanych, by skrócić czas podróży

0:06:11.917,0:06:16.040
z Paryża do Londynu o 40 minut.

0:06:16.040,0:06:20.196
Za ułamek tej kwoty można by umieścić w pociągach WiFi.

0:06:20.196,0:06:22.867
Nie skróciłoby to podrózy,

0:06:22.867,0:06:26.830
ale można by ją spędzić przyjemniej i produktywniej.

0:06:26.830,0:06:28.917
Za 10 procent tej kwoty

0:06:28.917,0:06:32.236
można by zatrudnić supermodelki i modeli

0:06:32.236,0:06:37.598
którzy częstowaliby pasażerów dobrym winem.

0:06:37.598,0:06:40.791
Zostałoby nam 5 [milionów] reszty

0:06:40.791,0:06:43.569
a ludzie prosiliby, żeby pociągi jeździły wolniej.

0:06:43.569,0:06:46.321
(Śmiech)

0:06:46.321,0:06:49.132
Dlaczego nikt nie próbował

0:06:49.132,0:06:51.333
wykorzystać rozwiązań psychologicznych?

0:06:51.333,0:06:54.119
Chyba dlatego, że zupełnie inaczej traktujemy

0:06:54.119,0:06:59.065
rozwiązania psychologiczne, odwołujące się do emocji,

0:06:59.065,0:07:04.216
niż pomysły racjonalne, bazujące na twardych faktach.

0:07:04.216,0:07:06.738
Jeżeli jesteś osobą kreatywną

0:07:06.738,0:07:08.858
szukasz aprobaty dla swoich pomysłów

0:07:08.858,0:07:10.958
u osób bardziej racjonalnych.

0:07:10.958,0:07:14.708
Przygotowujesz kosztorysy,

0:07:14.708,0:07:17.587
przeróżne analizy i ekspertyzy.

0:07:17.587,0:07:19.843
I pewnie ma to sens.

0:07:19.843,0:07:22.423
Ale nie działa to w drugą stronę.

0:07:22.423,0:07:25.010
Ludzie, którzy mają podstawę

0:07:25.010,0:07:27.545
ekonomiczną czy też inżynierską

0:07:27.545,0:07:30.831
uważają, że logika jest odpowiedzią sama w sobie.

0:07:30.831,0:07:33.838
Nie mówią: "W sumie wszystko się zgadza,

0:07:33.854,0:07:36.956
ale może najpierw pójdę do ludzi szalonych

0:07:36.956,0:07:39.809
sprawdzić, czy nie mają jakichś lepszych pomysłów".

0:07:39.809,0:07:42.577
Tak więc sztucznie przedkładamy

0:07:42.577,0:07:46.873
idee mechaniczne nad psychologicznymi.

0:07:46.873,0:07:49.402
Przykład świetnej psychologicznej idei:

0:07:49.402,0:07:54.375
największym udogodnieniem w londyńskim metrze

0:07:54.375,0:07:59.404
nie były dodatkowe pociągi, ani zmiana częstotliwości jazdy,

0:07:59.404,0:08:03.008
lecz ustawienie wyświetlacza czasu na każdym peronie.

0:08:03.008,0:08:05.458
Uciążliwość oczekiwania

0:08:05.458,0:08:08.531
nie zależy od jego długości,

0:08:08.531,0:08:11.454
ale od niepewności jakiej wtedy doświadczamy.

0:08:11.454,0:08:14.738
Czekanie 7 minut na pociąg i odliczanie czasu

0:08:14.738,0:08:16.952
jest mniej frustrujące i irytujące

0:08:16.952,0:08:18.979
niż 4 minuty bez zegara i obgryzanie paznokci

0:08:18.979,0:08:22.167
gdy nerwowo czekamy, aż pociąg przyjedzie.

0:08:22.167,0:08:26.069
Oto piękny przykład takiego rozwiązania w Korei.

0:08:26.069,0:08:28.632
Czerwone światła na skrzyżowaniu mają zegar odliczający.

0:08:28.632,0:08:31.871
Dowiedziono, że obniżyło to odsetek wypadków.

0:08:31.871,0:08:34.873
Dlaczego? Ponieważ agresja na drodze, niepokój i irytacja

0:08:34.873,0:08:40.032
znacząco maleją, kiedy widzisz czas oczekiwania.

0:08:40.032,0:08:43.042
W Chinach, nie bardzo rozumiem dlaczego,

0:08:43.042,0:08:45.776
wprowadzono to samo rozwiązanie dla świateł zielonych.

0:08:45.776,0:08:48.650
(Śmiech)

0:08:48.650,0:08:51.542
Co nie jest dobrym pomysłem.

0:08:51.542,0:08:55.870
Masz 200 m do świateł i zostało ci 5 sekund, [br]więc wciskasz gaz do dechy.

0:08:55.870,0:08:57.889
(Śmiech)

0:08:57.889,0:09:01.292
Koreańczycy bardzo pilnie sprawdzili oba rozwiązania.

0:09:01.292,0:09:04.413
Odsetek wypadków malał, gdy stosowano je do czerwonych

0:09:04.413,0:09:07.481
i wzrastał, gdy stosowano je do zielonych świateł.

0:09:07.481,0:09:10.442
Wszystko czego oczekuję od ludzi przy dokonywaniu decyzji,

0:09:10.442,0:09:12.398
to żeby wzięli pod uwagę te 3 kryteria.

0:09:12.398,0:09:15.454
Nie faworyzuję żadnego rozwiązania.

0:09:15.454,0:09:17.505
Zaznaczam tylko, że rozwiązując jakiś problem

0:09:17.505,0:09:19.807
powinieneś rozpatrzyć wszystkie 3 aspekty

0:09:19.807,0:09:22.333
i szukać tak głęboko jak się da,

0:09:22.333,0:09:25.167
aby znaleźć najlepsze rozwiązanie.

0:09:25.167,0:09:27.375
Jeśli spojrzymy na wielkie korporacje

0:09:27.375,0:09:30.987
to widzimy, że każde z tych rozwiązań ma miejsce.

0:09:30.987,0:09:33.281
Wyjątkowo udany biznes, Google,

0:09:33.281,0:09:35.787
jest wielkim technologicznym sukcesem,

0:09:35.787,0:09:38.521
ale jest także oparty na psychologicznym spojrzeniu:

0:09:38.521,0:09:42.721
ludzie wierzą, że przedmiot o jednej funkcji

0:09:42.721,0:09:46.923
jest lepszy od takiego, który robi wiele rzeczy na raz.

0:09:46.923,0:09:49.875
Tak odruchowo postrzegamy mnogość funkcji,

0:09:49.875,0:09:51.873
Ayelet Fishbach napisała pracę na ten temat.

0:09:51.873,0:09:54.192
W czasach Google inne wyszukiwarki mniej lub bardziej

0:09:54.192,0:09:55.548
starały się być portalem.

0:09:55.548,0:09:56.864
Tak, miały funkcję wyszukiwania,

0:09:56.864,0:10:00.690
ale także pogodę, sport, wiadomości.

0:10:00.690,0:10:03.208
Google, skupiając się wyłącznie na wyszukiwaniu,

0:10:03.208,0:10:06.871
wiedziało, że ludzie założą, że są w tym wyjątkowo dobrzy.

0:10:06.871,0:10:08.452
Dobrze o tym wiecie,

0:10:08.452,0:10:10.137
kiedy idziecie kupić telewizor.

0:10:10.137,0:10:13.700
Na szarym końcu rzędu telewizorów plazmowych

0:10:13.700,0:10:19.002
są te wzgardzone urządzenia zwane połączonym TV i DVD.

0:10:19.002,0:10:22.094
Nie mamy żadnego pojęcia o jakości tych urządzeń,

0:10:22.094,0:10:26.042
ale patrzymy na nie z dezaprobatą:

0:10:26.042,0:10:30.448
"To pewnie badziewny telewizor i jeszcze gorszy odtwarzacz"

0:10:30.448,0:10:32.738
i wychodzimy ze sklepu z każdym osobno.

0:10:32.738,0:10:38.042
Google jest zarówno psychologicznym, [br]jak i technologicznym sukcesem.

0:10:38.042,0:10:40.944
Proponuję stosować psychologię [br]do rozwiązywania problemów,

0:10:40.944,0:10:43.727
o których nawet nie wiedzieliśmy, że są problemami.

0:10:43.727,0:10:46.827
Moja sugestia w sprawie kończenia cyklu antybiotyków:

0:10:46.827,0:10:49.210
zamiast 24 białych pigułek,

0:10:49.210,0:10:52.081
dajcie 18 białych i 6 niebieskich

0:10:52.081,0:10:55.883
i każcie najpierw brać białe, a potem niebieskie.

0:10:55.883,0:10:57.750
Nazywamy to porcjonowaniem.

0:10:57.750,0:11:00.854
Prawdopodobieństwo dotrwania do końca jest większe,

0:11:00.854,0:11:03.458
gdy gdzieś pośrodku znajduje się punkt zwrotny.

0:11:03.458,0:11:06.417
Jedną z wielkich pomyłek ekonomii

0:11:06.417,0:11:08.844
jest jej brak zrozumienia, że coś istnieje,

0:11:08.844,0:11:12.871
czy to emerytura, bezrobocie, koszty,

0:11:12.871,0:11:17.171
nie tylko ze względu na ilość, ale także poprzez znaczenie.

0:11:17.171,0:11:20.333
Oto punkt opłaty drogowej w Wielkiej Brytanii.

0:11:20.333,0:11:23.858
Dość często zdarzają się na bramkach kolejki,

0:11:23.858,0:11:25.960
czasem bardzo długie.

0:11:25.960,0:11:27.958
Podobne rozwiązanie można by zastosować

0:11:27.958,0:11:29.583
n.p. dla kolejek na lotniskach.

0:11:29.583,0:11:33.408
A gdybyś mógł zapłacić więcej za przejechanie przez most,

0:11:33.408,0:11:35.792
ale używając pasa ekspresowego?

0:11:35.792,0:11:39.527
Nie jest to rzecz nierozsądna, ale ekonomicznie wydajna.

0:11:39.527,0:11:41.992
Czas jest cenniejszy dla jednych niż dla drugich.

0:11:41.992,0:11:44.292
Jeżeli czekasz próbując dostać się na rozmowę o pracę,

0:11:44.292,0:11:48.259
zapłaciłbyś więcej, by skorzystać z pasa ekspresowego.

0:11:48.259,0:11:51.230
Jeżeli jedziesz spotkać się z teściową

0:11:51.230,0:11:55.287
pewnie wolałbyś pozostać na wolniejszym pasie.

0:11:55.287,0:11:59.715
Jednak takie ekonomicznie wydajne rozwiązanie

0:11:59.715,0:12:01.400
nie jest dobrze odbierane.

0:12:01.400,0:12:04.250
Ludzie myślą, że specjalnie tworzy się opóźnienia

0:12:04.250,0:12:05.787
w celu zwiększenia dochodów,

0:12:05.787,0:12:09.760
a niby dlaczego mają ponosić koszty czyjejś niekompetencji?

0:12:09.760,0:12:12.092
Z drugiej strony, zmieniając nieco oprawę,

0:12:12.092,0:12:14.500
gdy wprowadzimy zarządzanie charytatywne,

0:12:14.500,0:12:19.571
a pieniądze zamiast do kieszeni firmy idą na wyższe cele,

0:12:19.571,0:12:22.787
mentalna chęć płacenia całkowicie się zmienia.

0:12:22.787,0:12:26.115
Wydajne ekonomicznie rozwiązanie

0:12:26.115,0:12:28.834
zyskuje publiczną akceptację,

0:12:28.834,0:12:31.023
a także pewną nutkę czułości,

0:12:31.023,0:12:33.744
zamiast bycia postrzeganym jako wyzysk.

0:12:33.744,0:12:36.977
Zatem fundamentalnym błędem, jaki popełniają ekonomiści

0:12:36.977,0:12:39.345
jest myślenie, że pieniądz to pieniądz.

0:12:39.345,0:12:44.475
Niemiłe doświadczenie w płaceniu 5 funtów

0:12:44.475,0:12:46.575
nie jest proporcjonalne do kwoty,

0:12:46.575,0:12:48.737
ale do przeświadczenia dokąd te pieniądze idą.

0:12:48.737,0:12:51.756
Zrozumienie tego może zrewolucjonizować

0:12:51.756,0:12:54.152
politykę podatkową, służbę publiczną,

0:12:54.152,0:12:56.779
jest w stanie wiele zmienić.

0:12:56.779,0:12:59.175
Oto człowiek, od którego powinniście się uczyć.

0:12:59.175,0:13:01.079
Jest ekonomistą szkoły austiackiej,

0:13:01.079,0:13:06.290
który rozpoczął swą aktywność w I połowie XX w. w Wiedniu.

0:13:06.290,0:13:08.135
Co ciekawe, austriacka szkoła

0:13:08.135,0:13:11.204
wzrastała praktycznie u boku Freuda,

0:13:11.204,0:13:13.880
była zatem zainteresowana głównie psychologią.

0:13:13.880,0:13:19.000
Wierzyli, że ważniejsza od ekonomii

0:13:19.000,0:13:21.083
jest dyscyplina zwana prakseologią,

0:13:21.083,0:13:25.860
czyli nauka o podejmowaniu decyzji i działania.

0:13:25.860,0:13:27.412
Myślę, że mają rację,

0:13:27.412,0:13:29.496
że niebezpieczeństwem dzisiejszego świata

0:13:29.496,0:13:31.365
są nauki ekonomiczne

0:13:31.365,0:13:35.823
postawione nad psychologicznymi w hierarchii dyscyplin.

0:13:35.823,0:13:38.588
Jak mawia Charlie Munger:

0:13:38.588,0:13:40.833
"Jeśli ekonomia nie jest behawioralna, to nie wiem co jest".

0:13:40.833,0:13:47.371
Von Mises uważa, że ekonomia jest podzbiorem psychologii.

0:13:47.371,0:13:49.195
Traktuje ekonomię jako

0:13:49.195,0:13:52.602
"naukę o ludzkiej prakseologi w przypadku niedoboru".

0:13:52.602,0:13:55.665
Von Mises, między innymi,

0:13:55.665,0:14:01.633
używa analogii, która najlepiej wyjaśnia

0:14:01.633,0:14:04.813
wartość marketingu, wartość postrzeganej wartości

0:14:04.813,0:14:08.902
i fakt, że należy traktować ją na równi

0:14:08.902,0:14:10.525
z innymi rodzajami wartości.

0:14:10.525,0:14:13.059
Zazwyczaj każdy z nas, nawet ci pracujący w marketingu,

0:14:13.059,0:14:14.575
myśli o wartości dwojako:

0:14:14.575,0:14:15.727
jest wartość rzeczywista,

0:14:15.727,0:14:17.587
czyli rzecz wyprodukowana i poddana usłudze,

0:14:17.587,0:14:19.750
jest też wartość wątpliwa,

0:14:19.750,0:14:22.271
która powstaje w wyniku zmiany perspektywy.

0:14:22.271,0:14:25.217
Von Mises całkowicie odrzucił te rozróżnienia

0:14:25.217,0:14:26.933
i użył następującej analogii.

0:14:26.933,0:14:32.148
Odniósł się do ekonomistów zwanych [br]francuskimi fizjokratami,

0:14:32.148,0:14:36.475
którzy wierzyli, że jedyną prawdziwą wartością jest to,[br]co pochodzi z ziemi.

0:14:36.475,0:14:39.071
Zatem jeśli jesteś pasterzem, górnikiem czy farmerem,

0:14:39.071,0:14:40.836
to tworzysz prawdziwą wartość,

0:14:40.836,0:14:43.304
ale jeśli kupujesz wełnę od pasterza

0:14:43.319,0:14:46.458
i naliczasz prowizję za przetworzenie jej na kapelusz,

0:14:46.458,0:14:48.792
to nie tworzysz wartości,

0:14:48.792,0:14:50.759
tylko wykorzystujesz pasterza.

0:14:50.759,0:14:54.625
Von Mises twierdzi, że współczesna ekonomia [br]popełnia ten sam błąd

0:14:54.625,0:14:56.777
w odniesieniu do reklamy i marketingu.

0:14:56.777,0:14:59.167
Jeśli prowadzisz restaurację,

0:14:59.167,0:15:01.375
to nie istnieje zdrowy podział

0:15:01.375,0:15:03.833
pomiędzy wartością, którą tworzysz gotując jedzenie

0:15:03.833,0:15:06.000
a tą tworzoną przez zamiatanie podłogi.

0:15:06.000,0:15:09.212
Jedna z nich może być produktem docelowym,

0:15:09.212,0:15:10.681
tym, za który płacimy,

0:15:10.681,0:15:12.335
druga tworzy kontekst,

0:15:12.335,0:15:15.652
dzięki któremu możemy docenić nasz produkt.

0:15:15.652,0:15:18.667
A pogląd, że jedna powinna mieć pierwszeństwo nad drugą

0:15:18.667,0:15:20.833
jest całkowicie błędny.

0:15:20.833,0:15:22.093
Szybki eksperyment:

0:15:22.093,0:15:24.700
wyobraźcie sobie restaurację serwującą wyborne jedzenie,

0:15:24.700,0:15:27.358
w której cuchnie ściekami,

0:15:27.358,0:15:31.434
a na podłodze są ludzkie odchody.

0:15:31.434,0:15:33.734
Najlepszym co można zrobić w celu stworzenia wartości

0:15:33.734,0:15:36.925
nie jest ulepszenie potraw,

0:15:36.925,0:15:40.919
tylko pozbycie się zapachu i posprzątanie podłogi.

0:15:40.919,0:15:44.098
Kluczem jest abyśmy to pojęli.

0:15:44.098,0:15:46.321
Jeśli wciąż wydaje się to dziwne i zawiłe:

0:15:46.321,0:15:50.787
poczta w UK ma 98 procent skuteczności

0:15:50.787,0:15:53.125
w dostarczaniu korespondencji priorytetowej na drugi dzień.

0:15:53.125,0:15:55.492
Zdecydowali, że to za mało

0:15:55.492,0:15:57.454
i zapragnęli osiągnąć 99 procent.

0:15:57.454,0:16:01.768
Potrzebny do tego wysiłek prawie zrujnował firmę.

0:16:01.768,0:16:04.833
Gdybyśmy w tym samym czasie zapytali ludzi:

0:16:04.833,0:16:08.125
"Jaki procent korespondencji priorytetowej [br]dociera na drugi dzień?"

0:16:08.125,0:16:12.630
średnia odpowiedź brzmiałaby 50-60 procent.

0:16:12.630,0:16:15.233
Jeśli postrzeganie jest znacznie gorsze niż rzeczywistość,

0:16:15.233,0:16:18.733
po cholerę zmieniać rzeczywistość?

0:16:18.733,0:16:22.935
To jak starać się ulepszyć potrawy w cuchnącej restauracji.

0:16:22.935,0:16:25.000
To, co należy zrobić,

0:16:25.000,0:16:26.660
to przede wszystkim powiedzieć ludziom,

0:16:26.660,0:16:30.835
że 98 procent przesyłek priorytetowych[br]dociera następnego dnia.

0:16:30.835,0:16:32.542
To całkiem sporo.

0:16:32.542,0:16:35.167
Dla Brytyjczyków jest jeszcze lepszy punkt odniesienia,

0:16:35.167,0:16:36.765
trzeba im powiedzieć,

0:16:36.765,0:16:38.790
że na drugi dzień dociera więcej listów

0:16:38.790,0:16:40.848
niż w Niemczech.

0:16:40.848,0:16:43.375
Ponieważ jeśli chcesz uszczęśliwić Brytyjczyka,

0:16:43.375,0:16:45.771
wystarczy mu powiedzieć, że robi coś lepiej od Niemca.

0:16:45.771,0:16:47.346
(Śmiech)

0:16:47.346,0:16:49.621
(Oklaski)

0:16:49.621,0:16:54.250
Wybierz swój punkt odniesienia i postrzeganą wartość,

0:16:54.250,0:16:57.123
a wartość realna całkowicie się zmieni.

0:16:57.123,0:16:59.229
Trzeba to przyznać Niemcom,

0:16:59.229,0:17:01.196
że wraz z Francuzami wykonują świetną robotę

0:17:01.196,0:17:03.327
w kreowaniu zjednoczonej Europy.

0:17:03.327,0:17:05.765
Tylko nie zdają sobie sprawy, że jednoczą Europę

0:17:05.765,0:17:08.445
poprzez niechęć do siebie.

0:17:08.460,0:17:11.150
Ale jestem Brytyjczykiem i to mi pasuje.

0:17:11.150,0:17:16.833
Co ważne, nasze postrzeganie jest wadliwe.

0:17:16.833,0:17:19.166
Nie potrafimy oddzielić jakości potraw

0:17:19.166,0:17:21.652
od jakości środowiska, w jakim je spożywamy.

0:17:21.652,0:17:23.481
Wszyscy zetknęliście się z tym zjawiskiem

0:17:23.481,0:17:25.908
po wizycie w myjni, czy czyszczeniu wnętrza auta.

0:17:25.908,0:17:29.333
Kiedy odjeżdżacie, wydaje się, że auto prowadzi się lepiej.

0:17:29.333,0:17:31.511
Przyczyną tego,

0:17:31.511,0:17:34.292
o ile obsługa w tajemnicy nie wymieniła oleju,

0:17:34.292,0:17:37.542
albo nie wykonała jakiejś dodatkowej usługi,

0:17:37.542,0:17:39.958
jest fakt, że nasze postrzeganie bywa wadliwe.

0:17:39.958,0:17:44.083
Reklamowane leki przeciwbólowe są skuteczniejsze

0:17:44.083,0:17:46.250
od tych niereklamowanych.

0:17:46.250,0:17:48.558
Chodzi nie tylko o odczucie zmniejszenia bólu,

0:17:48.558,0:17:50.556
ale o odnotowaną jego redukcję.

0:17:50.556,0:17:55.067
Tak więc percepcja jest wadliwa w każdym przypadku.

0:17:55.082,0:17:58.621
Jeśli zaniedbacie coś pod jednym względem,

0:17:58.621,0:18:00.398
może to negatywnie wpłynąć na inne odczucia.

0:18:00.398,0:18:02.005
Dziękuję bardzo.

0:18:02.005,0:18:03.859
(Oklaski)