WEBVTT

00:00:00.741 --> 00:00:02.383
Durmir.

00:00:02.383 --> 00:00:05.204
Algo ao que lle dedicamos preto
dun terzo da nosa vida

00:00:05.204 --> 00:00:08.525
mais algún de nós 
realmente sabe de que se trata?

00:00:08.525 --> 00:00:10.740
Hai dous mil anos, Galeno,

00:00:10.740 --> 00:00:14.080
un dos investigadores médicos
máis destacados da Antigüidade

00:00:14.080 --> 00:00:16.258
postulou que mentres estamos espertos,

00:00:16.258 --> 00:00:19.620
a forza motriz do cerebro, o seu zume,

00:00:19.620 --> 00:00:22.190
fluía cara a todas 
as outras partes do corpo

00:00:22.190 --> 00:00:25.754
animándoas pero deixando o cerebro seco.

00:00:26.104 --> 00:00:27.820
Pensaba que cando durmimos

00:00:27.820 --> 00:00:30.358
toda esta humidade
que enchía o resto do corpo

00:00:30.358 --> 00:00:33.892
volvía rapidamente
para hidratar o cerebro

00:00:33.913 --> 00:00:36.069
e refrescar a mente.

00:00:36.459 --> 00:00:38.880
Isto hoxe soa totalmente ridículo,

00:00:38.880 --> 00:00:42.481
mais Galeno só trataba de explicar
unha cousa sobre o sono

00:00:42.528 --> 00:00:44.905
coa que lidamos a diario.

00:00:45.185 --> 00:00:49.599
Todos sabemos, pola nosa experiencia,
que durmir aclara a mente

00:00:49.941 --> 00:00:53.253
e non durmir deixa a cabeza turbia.

00:00:54.210 --> 00:00:56.722
Pese a que hoxe sabemos 
moitísimo máis sobre o sono

00:00:56.722 --> 00:00:58.526
que cando vivía Galeno,

00:00:58.526 --> 00:01:02.805
aínda non comprendemos por que o sono,
de todas as nosas actividades

00:01:02.805 --> 00:01:06.194
ten esta incríbel función reparadora 
para a mente.

00:01:06.754 --> 00:01:09.594
Así que hoxe quero falar
sobre investigacións recentes

00:01:09.610 --> 00:01:12.368
que poden botar luz sobre esta cuestión.

00:01:12.368 --> 00:01:15.573
Atopamos que o sono pode ser en realidade

00:01:15.573 --> 00:01:17.946
unha especie de solución 
elegante de deseño

00:01:17.946 --> 00:01:20.523
para algunhas das necesidades 
máis básicas do cerebro,

00:01:20.523 --> 00:01:22.469
un xeito único en que o cerebro

00:01:22.469 --> 00:01:25.292
resolve as amplas esixencias 
e as estreitas marxes

00:01:25.292 --> 00:01:29.261
que o fan distinto
do resto de órganos do corpo.

00:01:30.291 --> 00:01:33.346
Case toda a bioloxía que observamos

00:01:33.346 --> 00:01:35.800
pode pensarse como unha serie de problemas

00:01:35.800 --> 00:01:37.841
e as súas solucións correspondentes.

00:01:37.841 --> 00:01:41.051
O primeiro problema 
que todo órgano ten que resolver

00:01:41.051 --> 00:01:45.799
é o do continuo fornecemento de nutrientes
para alimentar todas as células do corpo.

00:01:45.930 --> 00:01:48.138
No cerebro é especialmente crítico;

00:01:48.138 --> 00:01:50.355
a súa intensa actividade eléctrica emprega

00:01:50.355 --> 00:01:53.213
un cuarto de todo o abastecemento 
de enerxía do corpo,

00:01:53.213 --> 00:01:57.573
a pesar de que o cerebro constitúe
só arredor dun 2% da masa total do corpo.

00:01:58.180 --> 00:02:02.072
O sistema circulatorio soluciona
o problema de reparto de nutrientes

00:02:02.083 --> 00:02:05.866
usando vasos sanguíneos,
que levan nutrientes e osíxeno

00:02:05.956 --> 00:02:07.866
a cada recanto do noso corpo.

00:02:08.106 --> 00:02:10.990
Podémolo ver neste vídeo.

00:02:10.990 --> 00:02:15.062
Estamos a ver os vasos sanguíneos
do cerebro dun rato vivo.

00:02:15.487 --> 00:02:18.117
Os vasos sanguíneos forman 
unha complexa rede

00:02:18.117 --> 00:02:20.465
que enche todo o volume do cerebro.

00:02:20.465 --> 00:02:25.026
Comezan na súa superficie
e despois penetran no tecido.

00:02:25.147 --> 00:02:27.508
A medida que se espallan, levan nutrientes

00:02:27.508 --> 00:02:31.743
e osíxeno a todas e cada unha 
das células do cerebro.

00:02:33.276 --> 00:02:38.066
Dado que todas as células precisan
nutrientes para funcionar,

00:02:38.137 --> 00:02:41.277
cada célula tamén produce refugallos 
como subproduto

00:02:41.277 --> 00:02:45.013
e a limpeza deses refugallos
é o segundo problema básico

00:02:45.090 --> 00:02:47.442
que ten que resolver cada órgano.

00:02:47.882 --> 00:02:50.465
Este diagrama amosa o sistema linfático,

00:02:50.465 --> 00:02:52.895
que evolucionou
para satisfacer esta necesidade.

00:02:52.895 --> 00:02:57.687
É unha segunda rede paralela de vasos
que se estende ao longo do corpo.

00:02:57.721 --> 00:03:01.568
Recolle as proteínas e outros residuos
dos espazos intercelulares

00:03:01.602 --> 00:03:06.104
para despois vertelos no sangue
e que poidan ser eliminados.

00:03:06.675 --> 00:03:09.814
Se mirades ben este diagrama
veredes algo

00:03:09.858 --> 00:03:12.186
que non ten moito sentido.

00:03:12.186 --> 00:03:14.943
Se ampliamos a cabeza deste individuo

00:03:14.943 --> 00:03:19.986
unha das cousas que se ven
é que non hai vasos linfáticos no cerebro.

00:03:21.298 --> 00:03:24.392
Mais isto non ten moito sentido, non si?

00:03:24.392 --> 00:03:27.497
Quero dicir, o cerebro é un órgano 
cunha intensa actividade

00:03:27.597 --> 00:03:30.392
que produce unha cantidade 
igualmente grande de residuos

00:03:30.392 --> 00:03:32.739
que hai que limpar eficazmente.

00:03:32.739 --> 00:03:35.701
E aínda así non ten vasos linfáticos, 
o que significa

00:03:35.701 --> 00:03:37.727
que a solución que adopta
o resto do corpo

00:03:37.727 --> 00:03:41.092
para limpar os residuos
non funciona no cerebro.

00:03:42.311 --> 00:03:46.239
Entón como soluciona o cerebro
o problema da limpeza dos seus residuos?

00:03:46.613 --> 00:03:49.982
Esta cuestión, aparentemente trivial,

00:03:49.982 --> 00:03:53.390
é a que motivou ao noso grupo 
a entrar nesta historia.

00:03:53.390 --> 00:03:57.751
E o que atopamos ao entrarmos no cerebro,

00:03:57.751 --> 00:04:02.837
entre as neuronas e os vasos sanguíneos,
foi que a solución do cerebro

00:04:02.837 --> 00:04:07.123
para o problema da limpeza de residuos
era totalmente inesperada.

00:04:07.200 --> 00:04:11.810
Era enxeñosa pero tamén fermosa.

00:04:13.168 --> 00:04:14.835
Vouvos contar o que atopamos.

00:04:14.835 --> 00:04:17.389
O cerebro ten unha bolsa grande

00:04:17.389 --> 00:04:20.850
de fluído limpo e claro, 
chamado líquido cefalorraquídeo,

00:04:20.850 --> 00:04:22.169
que abreviamos como LCR.

00:04:22.169 --> 00:04:25.989
O LCR enche o espazo que rodea o cerebro,

00:04:25.989 --> 00:04:28.282
de modo que os residuos 
do interior do cerebro

00:04:28.282 --> 00:04:29.894
saen cara ao LCR,

00:04:29.894 --> 00:04:32.927
que é vertido no sangue 
xunto cos residuos.

00:04:33.157 --> 00:04:36.307
Isto semella moi parecido
ao sistema linfático, verdade?

00:04:36.869 --> 00:04:39.625
Pero o máis interesante é
que o líquido mais os residuos

00:04:39.625 --> 00:04:43.717
do interior do cerebro
non chegan así como así

00:04:43.764 --> 00:04:46.138
ata as bolsas do LCR.

00:04:46.138 --> 00:04:49.861
Ao contrario, hai
unha rede especializada de condutos

00:04:49.861 --> 00:04:53.133
que organiza e facilita este proceso.

00:04:53.753 --> 00:04:55.902
Podédelo ver nestes vídeos.

00:04:55.902 --> 00:05:00.390
Aquí estamos vendo outra vez 
o cerebro de ratos vivos.

00:05:00.424 --> 00:05:04.367
A imaxe da esquerda amosa
o que sucede na superficie do cerebro,

00:05:04.406 --> 00:05:07.840
mentres que a da dereita amosa
o que ocorre dentro do cerebro,

00:05:07.916 --> 00:05:09.639
no interior do propio tecido.

00:05:09.639 --> 00:05:11.898
Marcamos os vasos sanguíneos en vermello

00:05:11.898 --> 00:05:15.352
e o LCR que rodea o cerebro
vai aparecer en verde.

00:05:15.745 --> 00:05:20.615
O que nos sorprendeu
foi que o líquido do exterior do cerebro

00:05:20.796 --> 00:05:26.988
non se mantiña no exterior,
senón que era bombeado

00:05:27.018 --> 00:05:31.924
outra vez cara ao interior do cerebro
polo exterior dos vasos sanguíneos

00:05:31.924 --> 00:05:36.100
e a medida que se filtraba no cerebro
polo exterior dos vasos

00:05:36.100 --> 00:05:40.873
estaba axudando a desfacerse,
a limpar os residuos

00:05:40.873 --> 00:05:44.199
dos espazos intercelulares do cerebro.

00:05:44.199 --> 00:05:46.111
Se vos parades a pensalo,

00:05:46.111 --> 00:05:49.588
empregar así o exterior 
dos vasos sanguíneos

00:05:49.588 --> 00:05:52.107
é unha solución de deseño moi intelixente,

00:05:52.107 --> 00:05:56.589
dado que o cerebro está encerrado
nun cranio ríxido

00:05:56.652 --> 00:06:01.475
e está repleto de células,
non hai espazo dentro del

00:06:01.500 --> 00:06:05.100
para un segundo conxunto de vasos 
coma o sistema linfático.

00:06:05.100 --> 00:06:08.349
Mais os vasos sanguíneos
si se estenden desde a superficie

00:06:08.349 --> 00:06:11.126
ata o interior para chegar 
a todas as células do cerebro,

00:06:11.126 --> 00:06:15.504
o que significa que o líquido
que circula polo exterior destes vasos

00:06:15.504 --> 00:06:19.260
pode chegar facilmente 
a todo o volume do cerebro,

00:06:19.260 --> 00:06:21.444
polo que é unha maneira moi intelixente

00:06:21.444 --> 00:06:25.209
de facer que un conxunto de vasos, 
os vasos sanguíneos,

00:06:25.209 --> 00:06:27.998
asuma e substitúa a función

00:06:27.998 --> 00:06:31.181
dun segundo conxunto de vasos, 
os vasos linfáticos,

00:06:31.181 --> 00:06:33.592
e evite así que sexan necesarios.

00:06:33.592 --> 00:06:35.909
E o máis impresionante é 
que ningún outro órgano

00:06:35.909 --> 00:06:40.520
adopta esta solución para desfacerse
dos residuos intercelulares.

00:06:40.630 --> 00:06:44.780
É unha solución
completamente única do cerebro.

00:06:46.430 --> 00:06:50.458
Pero o descubrimento máis sorprendente
foi que todo isto,

00:06:50.801 --> 00:06:56.221
todo o que vos acabo de contar,
o deste líquido que percorre o cerebro

00:06:56.469 --> 00:06:59.823
só ocorre no cerebro durmido.

00:07:00.653 --> 00:07:04.353
Aquí, o vídeo da esquerda
amosa canto LCR se está a mover

00:07:04.364 --> 00:07:07.750
polo cerebro dun rato vivo 
que está esperto.

00:07:07.970 --> 00:07:09.843
Practicamente nada.

00:07:09.843 --> 00:07:14.568
Mais no mesmo animal,
se agardamos un pouco a que adormeza,

00:07:14.623 --> 00:07:19.530
vemos o LCR circular polo cerebro,

00:07:19.530 --> 00:07:23.698
e descubrimos que no mesmo momento
en que o cerebro comeza a durmir,

00:07:23.698 --> 00:07:28.870
as neuronas semellan encoller,
abrindo espazos entre elas

00:07:28.870 --> 00:07:33.410
e permitindo que o líquido penetre
e limpe os residuos.

00:07:33.930 --> 00:07:38.434
Entón parece que Galeno,
en realidade, estaba no certo

00:07:38.434 --> 00:07:41.940
cando escribía sobre un fluído
que percorría o cerebro

00:07:41.950 --> 00:07:43.750
cando comezabamos a durmir.

00:07:43.750 --> 00:07:48.772
A nosa investigación, 2000 anos despois,
suxire que o que sucede

00:07:48.792 --> 00:07:53.075
é que cando o cerebro está esperto
e na súa máxima actividade,

00:07:53.097 --> 00:07:57.420
adía a limpeza dos residuos
dos espazos intercelulares

00:07:57.480 --> 00:08:03.068
e despois, cando durme
e non precisa estar tan activo

00:08:03.068 --> 00:08:05.255
entra nunha especie de modo de limpeza

00:08:05.255 --> 00:08:08.202
para desfacerse dos residuos
dos espazos intercelulares,

00:08:08.202 --> 00:08:10.490
residuos que foron acumulándose 
durante o día.

00:08:10.490 --> 00:08:13.057
Polo que en realidade é un pouco coma nós,

00:08:13.057 --> 00:08:16.175
cando atrasamos as tarefas da casa 
durante a semana,

00:08:16.175 --> 00:08:17.817
cando non temos tempo de facelas,

00:08:17.817 --> 00:08:20.729
e despois poñémonos ao día
e facemos toda a limpeza

00:08:20.729 --> 00:08:22.450
cando chega a fin de semana.

00:08:24.662 --> 00:08:27.100
Ata agora falei moito 
sobre a limpeza de residuos,

00:08:27.100 --> 00:08:29.942
mais non fun moi específico
sobre os tipos de residuos

00:08:29.942 --> 00:08:33.876
que o cerebro ten que eliminar
durante o sono para manterse saudábel.

00:08:34.676 --> 00:08:37.254
O residuo en que se centraron 
os estudos máis recentes

00:08:37.254 --> 00:08:38.381
é a beta-amiloide,

00:08:38.381 --> 00:08:41.438
unha proteína que se fabrica no cerebro 
todo o tempo.

00:08:41.438 --> 00:08:44.094
Agora mesmo o meu cerebro 
está a producir beta-amiloide

00:08:44.094 --> 00:08:45.134
e tamén os vosos.

00:08:45.774 --> 00:08:49.942
Pero en pacientes con alzhéimer,
a beta-amiloide acumúlase

00:08:49.942 --> 00:08:54.854
e concéntrase nos espazos entre neuronas
no canto de ser limpada como debería.

00:08:56.214 --> 00:09:00.460
E esta acumulación de beta-amiloide
cremos que é un dos pasos chave

00:09:00.460 --> 00:09:02.793
no desenvolvemento 
desta terrible enfermidade.

00:09:02.873 --> 00:09:05.534
Medimos a velocidade 
con que a beta-amiloide

00:09:05.534 --> 00:09:09.040
é eliminada do cerebro cando está esperto
e cando está a durmir,

00:09:09.040 --> 00:09:13.198
e achamos que, efectivamente,
a limpeza da beta-amiloide

00:09:13.218 --> 00:09:16.236
é moito máis rápida no cerebro 
que está a durmir.

00:09:17.746 --> 00:09:21.524
Polo tanto, se o sono é parte da solución 
que ten o cerebro

00:09:21.524 --> 00:09:23.714
para o problema da limpeza de residuos,

00:09:23.714 --> 00:09:27.032
entón pode mudar drasticamente
a forma de pensarmos a relación

00:09:27.032 --> 00:09:30.793
entre o sono, a beta-amiloide 
e a enfermidade de alzhéimer.

00:09:31.313 --> 00:09:34.359
Algúns estudos clínicos recentes suxiren

00:09:34.359 --> 00:09:37.730
que entre pacientes 
que aínda non desenvolveron alzhéimer,

00:09:38.274 --> 00:09:41.174
o empeoramento da calidade 
e da duración do sono

00:09:41.244 --> 00:09:45.140
están asociadas a unha maior cantidade
de beta-amiloide no cerebro.

00:09:46.250 --> 00:09:51.200
Porén, cómpre sinalar que estes estudos
non demostran que a falta de sono

00:09:51.200 --> 00:09:53.916
ou o sono escaso 
provoquen a enfermidade de alzhéimer,

00:09:53.916 --> 00:09:57.043
pero si suxiren 
que a dificultade do cerebro

00:09:57.043 --> 00:10:01.055
para manter a súa casa limpa
eliminando residuos coma a beta-amiloide

00:10:01.055 --> 00:10:05.341
pode contribuír ao desenvolvemento
de doenzas como o alzhéimer.

00:10:05.341 --> 00:10:08.720
Entón, o que esta nova investigación di

00:10:08.720 --> 00:10:12.915
é que o que todos vós xa sabiades
sobre o sono,

00:10:12.935 --> 00:10:17.670
o que incluso Galeno xa sabía,
que refresca e despexa a mente,

00:10:18.080 --> 00:10:21.564
pode ser unha parte importante
da función do sono.

00:10:21.994 --> 00:10:25.412
Mirade, vós e mais eu 
durmimos todas as noites

00:10:25.412 --> 00:10:27.983
mais os nosos cerebros nunca descansan.

00:10:28.513 --> 00:10:33.086
Mentres o noso corpo está parado
e a nosa mente vaga por aí en soños,

00:10:33.086 --> 00:10:37.281
a elegante maquinaria do cerebro
está en silencio traballando duro

00:10:37.324 --> 00:10:41.180
limpando e mantendo esta máquina
incribelmente complexa.

00:10:42.331 --> 00:10:45.266
Igual que as tarefas de casa,
é un labor sucio e ingrato

00:10:45.266 --> 00:10:47.615
pero tamén importante.

00:10:47.930 --> 00:10:51.070
Na casa, se estamos sen limpar a cociña

00:10:51.070 --> 00:10:52.263
durante un mes

00:10:52.843 --> 00:10:56.091
o fogar convértese rapidamente 
nun lugar no que é imposíbel vivir.

00:10:57.081 --> 00:10:59.868
Pero no cerebro, as consecuencias 
de atrasarse na limpeza

00:10:59.868 --> 00:11:04.076
poden ser moito máis graves 
que a vergoña de ter os mesados sucios,

00:11:04.722 --> 00:11:06.734
porque cando se trata de limpar o cerebro,

00:11:06.734 --> 00:11:11.394
son a saúde e a función da mente
e do corpo as que están en xogo;

00:11:12.394 --> 00:11:13.869
e por iso comprender hoxe

00:11:13.869 --> 00:11:18.150
estas funcións básicas 
de mantemento do cerebro

00:11:18.690 --> 00:11:23.902
pode ser crucial para previr e tratar
doenzas da mente o día de mañá.

00:11:24.392 --> 00:11:25.583
Grazas.

00:11:25.583 --> 00:11:27.908
(Aplauso)