1
00:00:01,087 --> 00:00:03,580
Ilekroć odwiedzam szkołę
i rozmawiam ze studentami,

2
00:00:03,604 --> 00:00:05,747
zawsze zadaję im to samo pytanie:

3
00:00:06,754 --> 00:00:08,188
"Dlaczego googlujesz?

4
00:00:08,624 --> 00:00:12,021
Dlaczego wybierasz wyszukiwarkę Google?".

5
00:00:12,855 --> 00:00:15,291
O dziwo, zawsze dostaję 
te same trzy odpowiedzi.

6
00:00:15,291 --> 00:00:18,190
Raz: "Bo działa", 
co jest świetną odpowiedzią.

7
00:00:18,200 --> 00:00:20,400
Z tego samego powodu 
ja też z niej korzystam.

8
00:00:20,424 --> 00:00:22,457
Dwa, ktoś powie:

9
00:00:22,481 --> 00:00:25,121
"Nie znam żadnej alternatywy".

10
00:00:25,268 --> 00:00:28,240
To nie jest równie świetna odpowiedź
i zazwyczaj odpowiadam:

11
00:00:28,240 --> 00:00:30,781
"Spróbuj wygooglować słowo
'wyszukiwarka internetowa'.

12
00:00:30,805 --> 00:00:33,207
Możesz znaleźć jakąś ciekawą alternatywę".

13
00:00:33,231 --> 00:00:35,326
I ostatnia, ale nie najgorsza, trzecia:

14
00:00:35,350 --> 00:00:38,660
Nieuchronnie jeden student 
podniesie rękę i powie:

15
00:00:38,684 --> 00:00:43,867
"Bo jestem pewien, że zawsze dostaję 
najlepszy, obiektywny wynik wyszukiwania".

16
00:00:45,157 --> 00:00:51,493
Pewność, że zawsze dostanę
najlepszy, obiektywny wynik.

17
00:00:53,091 --> 00:00:55,481
Jako humanista,

18
00:00:55,505 --> 00:00:57,686
aczkolwiek humanista cyfrowy,

19
00:00:57,710 --> 00:00:59,448
odczuwam na te słowa dreszcze,

20
00:00:59,472 --> 00:01:04,358
nawet jeśli sam zdaję sobie sprawę,
że to zaufanie, ta idea obiektywności,

21
00:01:04,382 --> 00:01:08,237
jest kluczem do zrozumienia,
dlaczego tak kochamy i cenimy Google.

22
00:01:08,658 --> 00:01:12,916
Pokażę wam dlaczego, filozoficznie, 
jest to prawie niemożliwe.

23
00:01:12,940 --> 00:01:16,194
Ale najpierw opowiem trochę 
o podstawowych zasadach,

24
00:01:16,218 --> 00:01:19,331
o których czasem zapominamy, 
które stoją za każdym wyszukiwaniem.

25
00:01:19,851 --> 00:01:21,931
Ilekroć chcesz coś wygooglować,

26
00:01:21,955 --> 00:01:25,882
zadaj sobie pytanie: 
"Czy szukam bezdyskusyjnej odpowiedzi?".

27
00:01:26,334 --> 00:01:29,495
Jaka jest stolica Francji?

28
00:01:29,519 --> 00:01:31,944
Co jest budulcem cząsteczki wody?

29
00:01:31,968 --> 00:01:34,309
Super. Google znajdzie.

30
00:01:34,333 --> 00:01:37,453
Żadna grupa naukowców nie udowodni,

31
00:01:37,477 --> 00:01:39,474
że tak chodzi o Londyn oraz H3O.

32
00:01:39,498 --> 00:01:41,869
Nie ma w tym wielkiej konspiracji.

33
00:01:41,893 --> 00:01:43,426
Zgadzamy się,

34
00:01:43,450 --> 00:01:46,175
jakie są odpowiedzi
na te niezaprzeczalne fakty.

35
00:01:46,199 --> 00:01:51,501
Ale jeśli choć trochę
skomplikujesz pytanie, jak na przykład:

36
00:01:51,525 --> 00:01:54,208
"Z czego wynika
konflikt izraelsko-palestyński?",

37
00:01:54,978 --> 00:01:57,618
nie szukasz pojedynczego faktu,

38
00:01:57,642 --> 00:01:59,475
szukasz wiedzy,

39
00:01:59,499 --> 00:02:02,457
czyli czegoś o wiele bardziej
skomplikowanego i delikatnego.

40
00:02:02,600 --> 00:02:04,149
Aby zdobyć wiedzę,

41
00:02:04,173 --> 00:02:07,204
musisz zebrać 10, 20 lub 100 faktów,

42
00:02:07,228 --> 00:02:10,204
połączyć je i powiedzieć,
"Tak, wszystkie są prawdziwe".

43
00:02:10,228 --> 00:02:11,902
Ale z racji tego, kim jestem,

44
00:02:11,926 --> 00:02:14,846
młody czy stary, czarny czy biały,
homo- czy heteroseksualny,

45
00:02:14,846 --> 00:02:16,021
ocenię je inaczej.

46
00:02:16,021 --> 00:02:17,543
"Tak, to prawda,

47
00:02:17,567 --> 00:02:19,681
ale to jest dla mnie bardziej istotne".

48
00:02:19,705 --> 00:02:21,369
Tutaj zaczyna być interesująco,

49
00:02:21,369 --> 00:02:23,629
bo w tym momencie stajemy się człowiekiem.

50
00:02:23,629 --> 00:02:26,859
To jest moment, gdzie zaczynamy
spierać się, formując społeczeństwo.

51
00:02:26,859 --> 00:02:30,446
Aby naprawdę dojść do jakichś wniosków,
musimy zweryfikować wszystkie fakty

52
00:02:30,446 --> 00:02:32,846
przez przyjaciół, sąsiadów,
rodziców, dzieci,

53
00:02:32,870 --> 00:02:34,902
współpracowników, gazety i magazyny,

54
00:02:34,926 --> 00:02:38,006
by ostatecznie utwierdzić się w wiedzy,

55
00:02:38,030 --> 00:02:42,077
a tego wyszukiwarka nie potrafi.

56
00:02:43,284 --> 00:02:49,612
Obiecałem podać przykład,
dlaczego tak trudno

57
00:02:49,636 --> 00:02:53,040
przejść do sedna prawdziwej,
czystej, obiektywnej wiedzy,

58
00:02:53,064 --> 00:02:54,532
jako materiał do przemyśleń.

59
00:02:54,556 --> 00:02:58,449
Przeprowadzę kilka prostych zapytań.

60
00:02:58,473 --> 00:03:02,513
Zacznijmy od Michelle Obamy,

61
00:03:02,537 --> 00:03:04,341
Pierwszej Damy USA.

62
00:03:04,365 --> 00:03:06,094
Wybierzemy zdjęcia.

63
00:03:07,007 --> 00:03:09,279
Jak widzicie, działa całkiem nieźle.

64
00:03:09,303 --> 00:03:12,331
Idealny wynik wyszukiwania, mniej więcej.

65
00:03:12,355 --> 00:03:15,105
Są tylko jej zdjęcia,
nawet żadnego prezydenta.

66
00:03:15,664 --> 00:03:16,977
Jak to działa?

67
00:03:17,837 --> 00:03:19,209
Całkiem prosto.

68
00:03:19,233 --> 00:03:22,252
Google używa sprytu, aby to osiągnąć, 
ale to całkiem proste.

69
00:03:22,252 --> 00:03:25,372
Zwracają przede wszystkim
uwagę na dwie rzeczy,

70
00:03:25,372 --> 00:03:29,712
Po pierwsze podpis pod obrazkiem
na każdej stronie internetowej.

71
00:03:29,736 --> 00:03:31,951
Czy napisane jest "Michelle Obama"?

72
00:03:31,975 --> 00:03:34,305
Całkiem niezła wskazówka.

73
00:03:34,305 --> 00:03:36,725
Druga to nazwa pliku,

74
00:03:36,725 --> 00:03:39,511
jaki załadowano na stronę.

75
00:03:39,511 --> 00:03:42,361
Czy nazywa się "MichelleObama.jpeg"?


76
00:03:42,441 --> 00:03:45,481
Niezła wskazówka, że na zdjęciu
nie ma Clinta Eastwooda.

77
00:03:45,491 --> 00:03:49,369
Wiedząc te dwie rzeczy,
otrzymasz taki właśnie rezultat - prawie.

78
00:03:49,949 --> 00:03:56,741
W 2009 roku Michelle Obama
padła ofiarą rasistowskiej kampanii,

79
00:03:56,741 --> 00:04:01,280
gdy ludzie postanowili ją znieważyć 
przez wynik wyszukiwania.

80
00:04:01,280 --> 00:04:03,881
W sieci rozpowszechniono zdjęcie

81
00:04:03,881 --> 00:04:06,650
na którym jej twarz zniekształcono,
aby przypominała małpę.

82
00:04:06,650 --> 00:04:09,812
Opublikowano je wszędzie.

83
00:04:09,812 --> 00:04:13,500
Ludzie robili to celowo,

84
00:04:13,500 --> 00:04:15,503
aby znalazło się w wynikach wyszukiwania.

85
00:04:15,503 --> 00:04:18,358
Pamiętali o podpisie
"Michelle Obama" pod zdjęciem

86
00:04:18,358 --> 00:04:22,753
i o nazwaniu pliku w stylu
"MichelleObama.jpeg".

87
00:04:22,753 --> 00:04:25,192
Domyślacie się, dlaczego 
- aby zmanipulować wyniki.

88
00:04:25,192 --> 00:04:26,303
I to zadziałało.

89
00:04:26,303 --> 00:04:29,374
Zatem w 2009 roku
szukanie zdjęć MIchelle Obamy

90
00:04:29,374 --> 00:04:32,983
dawało na pierwszym miejscu zdjęcie małpy.

91
00:04:32,983 --> 00:04:36,357
Wyniki wyszukiwania czyszczą się same.

92
00:04:36,357 --> 00:04:37,858
Na tym polega ich urok,

93
00:04:37,858 --> 00:04:41,848
bo Google mierzy ważność
co godzinę, każdego dnia.

94
00:04:41,848 --> 00:04:44,265
Ale wtedy w Google na tym nie poprzestano.

95
00:04:44,265 --> 00:04:47,612
Stwierdzono "To rasistowski
i niewłaściwy wynik wyszukiwania,

96
00:04:47,612 --> 00:04:50,620
zatem wrócimy do tego i zrobimy porządek.

97
00:04:50,620 --> 00:04:53,768
Napiszemy kod i naprawimy to".

98
00:04:53,768 --> 00:04:55,647
Tak też zrobili.

99
00:04:55,647 --> 00:04:59,317
Nie sądzę, żeby ktoś na tej sali
uznał to za zły pomysł.

100
00:04:59,747 --> 00:05:01,504
Ja też nie.

101
00:05:02,864 --> 00:05:05,226
Ale kilka lat temu

102
00:05:05,816 --> 00:05:08,373
najbardziej googlowany Anders,

103
00:05:08,373 --> 00:05:10,784
Anders Behring Breivik,

104
00:05:10,784 --> 00:05:12,772
zrobił, co zrobił.

105
00:05:12,772 --> 00:05:14,935
22 lipca 2011 roku,

106
00:05:14,935 --> 00:05:17,573
straszny dzień w historii Norwegii.

107
00:05:17,597 --> 00:05:21,308
Ten człowiek, terrorysta,
wysadził kilka rządowych budynków

108
00:05:21,308 --> 00:05:24,291
niedaleko miejsca, w którym
się znajdujemy, w Oslo w Norwegii.

109
00:05:24,315 --> 00:05:26,366
Następnie dostał się na wyspę Utoya,

110
00:05:26,390 --> 00:05:28,613
gdzie zastrzelił grupę dzieci.

111
00:05:29,113 --> 00:05:30,841
Tamtego dnia zginęło prawie 80 osób.

112
00:05:32,397 --> 00:05:37,216
Wielu ludzi opisałoby ten akt
terroryzmu w dwóch etapach,

113
00:05:37,216 --> 00:05:40,391
zrobił dwie rzeczy: wysadził 
budynki i zastrzelił dzieci.

114
00:05:40,415 --> 00:05:41,580
To nieprawda.

115
00:05:42,326 --> 00:05:44,469
To były trzy etapy.

116
00:05:44,493 --> 00:05:46,707
Wysadził budynki, zabił dzieci,

117
00:05:46,731 --> 00:05:50,375
po czym usiadł i czekał,
aż świat go wygoogluje.

118
00:05:51,227 --> 00:05:53,854
Każdy etap przygotował równie dobrze.

119
00:05:54,544 --> 00:05:57,334
Znalazł się wtedy ktoś,
kto natychmiast to zrozumiał.

120
00:05:57,358 --> 00:05:58,882
Był to szwedzki programista,

121
00:05:58,906 --> 00:06:02,529
ekspert w optymalizacji wyszukiwarek,
Nikke Lindqvist ze Sztokholmu.

122
00:06:02,553 --> 00:06:04,141
Jest facetem związanym z polityką

123
00:06:04,165 --> 00:06:07,441
był na miejscu, w społecznych mediach,
na swoim blogu i Facebooku.

124
00:06:07,465 --> 00:06:08,671
Powiedział wszystkim:

125
00:06:08,695 --> 00:06:11,150
"Ten facet chce teraz przede wszystkim

126
00:06:11,174 --> 00:06:13,633
kontrolować swój wizerunek w sieci.

127
00:06:14,760 --> 00:06:16,720
Zobaczmy, czy uda nam się to zniszczyć,

128
00:06:17,490 --> 00:06:21,467
Zobaczmy, czy w cywilizowanym świecie,
jesteśmy w stanie zaprotestować

129
00:06:21,491 --> 00:06:24,808
przez obrażenie go w wyszukiwarce".

130
00:06:24,832 --> 00:06:26,019
Jak to zrobić?

131
00:06:26,637 --> 00:06:28,853
Powiedział wszystkim czytelnikom:

132
00:06:28,877 --> 00:06:30,741
"Zajrzyjcie do internetu,

133
00:06:30,765 --> 00:06:36,745
znajdźcie zdjęcia psich kup na chodniku

134
00:06:36,758 --> 00:06:40,502
opublikujcie je
na swoich stronach, blogach.

135
00:06:40,502 --> 00:06:43,526
Koniecznie podpiszcie zdjęcie
nazwiskiem terrorysty

136
00:06:43,526 --> 00:06:47,610
i nazwijcie plik ze zdjęciem
"Breivik.jpeg".

137
00:06:47,610 --> 00:06:51,992
Nauczmy Google,
że to jest twarz terrorysty.

138
00:06:53,525 --> 00:06:55,880
To zadziałało.

139
00:06:55,880 --> 00:06:58,913
Dwa lata po kampanii 
przeciwko Michelle Obamie

140
00:06:58,913 --> 00:07:02,161
manipulacja przeciwko
Andersowi Breivikowi zadziałała.

141
00:07:02,161 --> 00:07:06,501
Googlowanie jego zdjęcia
po wydarzeniach 22 lipca

142
00:07:06,501 --> 00:07:11,057
dawało przez tydzień zdjęcia psiej kupy

143
00:07:11,057 --> 00:07:13,508
w ramach małego protestu.

144
00:07:13,508 --> 00:07:17,486
Co najdziwniejsze, Google
tym razem nie interweniował.

145
00:07:18,684 --> 00:07:23,532
Nie wkroczyli i nie usunęli
ręcznie tych wyników.

146
00:07:24,052 --> 00:07:25,514
Pytanie za milion dolarów.

147
00:07:25,514 --> 00:07:28,740
Czy jest jakaś różnica
między tymi dwoma zdarzeniami?

148
00:07:28,740 --> 00:07:31,835
Czy jest jakaś różnica między tym,
co spotkało Michelle Obamę

149
00:07:31,835 --> 00:07:34,512
i Andersa Behringa Breivika?

150
00:07:34,512 --> 00:07:36,947
Oczywiście nie.

151
00:07:36,947 --> 00:07:38,271
Jest to dokładnie to samo.

152
00:07:40,293 --> 00:07:41,992
Ale Google interweniował tylko raz.

153
00:07:41,992 --> 00:07:43,520
Dlaczego?

154
00:07:43,520 --> 00:07:46,243
Ponieważ Michelle Obama
jest osobą czcigodną,

155
00:07:46,243 --> 00:07:50,136
a Anders Behring Breivik - nikczemną.

156
00:07:50,136 --> 00:07:51,752
Widzicie, jak to działa?

157
00:07:51,752 --> 00:07:54,637
Mamy doczynienia z oceną osoby

158
00:07:54,637 --> 00:07:58,296
i na świecie jest tylko jeden silny gracz,

159
00:07:58,732 --> 00:08:01,912
którego autorytet mówi nam, kto jest kim.

160
00:08:01,912 --> 00:08:03,672
"Ciebie lubimy, ciebie nie lubimy.

161
00:08:03,672 --> 00:08:05,663
W ciebie wierzymy, w ciebie nie wierzymy.

162
00:08:05,663 --> 00:08:08,056
Ty masz rację , a ty nie.
Ty mówisz prawdę, ty nie.

163
00:08:08,056 --> 00:08:09,897
Ty jesteś Obama, a ty Breivik".

164
00:08:10,942 --> 00:08:12,931
To jest niespotykana moc.

165
00:08:15,261 --> 00:08:18,981
Pamiętajcie więc, że za każdym algorytmem

166
00:08:18,981 --> 00:08:20,798
zawsze stoi człowiek,

167
00:08:20,798 --> 00:08:23,389
człowiek z osobistymi poglądami,

168
00:08:23,389 --> 00:08:25,708
którego żaden kod nigdy
kompletnie nie zastąpi.

169
00:08:25,708 --> 00:08:27,977
Moje przesłanie biegnie
nie tylko do Google,

170
00:08:27,977 --> 00:08:30,875
ale do wszystkich wierzących
w kod na całym świecie.

171
00:08:30,875 --> 00:08:33,819
Musicie zidentyfikować własne uprzedzenia.

172
00:08:33,819 --> 00:08:36,309
Musicie zrozumieć, że jesteście ludźmi

173
00:08:36,309 --> 00:08:38,996
i brać za to stosowną odpowiedzialność.

174
00:08:39,896 --> 00:08:42,711
Mówię to, bo wierzę,
że znaleźliśmy w miejscu,

175
00:08:42,711 --> 00:08:44,629
gdzie jest absolutna konieczne,

176
00:08:44,629 --> 00:08:47,498
aby ponownie zacieśnić więzy

177
00:08:47,498 --> 00:08:50,329
między humanistyką i techniką.

178
00:08:50,329 --> 00:08:52,541
ciaśniej niż kiedykolwiek.

179
00:08:52,541 --> 00:08:55,796
I żeby przypomnieć nam,
że ta wspaniale kusząca idea

180
00:08:55,796 --> 00:08:58,505
bezstronnego, obiektywnego
wyniku wyszukiwań

181
00:08:58,796 --> 00:09:01,464
jest, i pewnie pozostanie, mitem.

182
00:09:01,984 --> 00:09:03,143
Dziękuję za uwagę.

183
00:09:03,167 --> 00:09:05,599
(Brawa)