WEBVTT

00:00:01.087 --> 00:00:03.580
Wanneer ik een school bezoek
en praat met studenten,

00:00:03.604 --> 00:00:05.747
vraag ik hun altijd hetzelfde:

00:00:06.754 --> 00:00:08.188
Waarom googel je?

00:00:08.624 --> 00:00:12.021
Waarom is Google
dé zoekmachine van jouw keuze?

00:00:12.555 --> 00:00:15.201
Vreemd genoeg krijg ik altijd
dezelfde drie antwoorden.

00:00:15.201 --> 00:00:17.394
Een: "Omdat het werkt",

00:00:17.394 --> 00:00:20.500
wat een prima antwoord is;
daarom googel ik ook.

00:00:20.500 --> 00:00:22.457
Twee, er is altijd iemand die zegt:

00:00:22.481 --> 00:00:25.121
"Ik ken eigenlijk geen alternatieven."

00:00:25.578 --> 00:00:27.260
Dat is geen goed antwoord.

00:00:27.260 --> 00:00:30.295
Ik zeg dan meestal:
"Googel eens het woord 'zoekmachine',

00:00:30.295 --> 00:00:33.207
je vindt misschien een paar
interessante alternatieven."

00:00:33.231 --> 00:00:35.240
En tenslotte, ten derde,

00:00:35.240 --> 00:00:39.200
steekt er onvermijdelijk een student
zijn of haar hand op en zegt:

00:00:39.200 --> 00:00:43.867
"Met Google krijg ik gegarandeerd altijd
het beste, objectieve zoekresultaat."

00:00:45.417 --> 00:00:51.651
'Krijg ik gegarandeerd altijd
het beste, objectieve zoekresultaat.'

NOTE Paragraph

00:00:53.211 --> 00:00:55.501
Als menswetenschapper,

00:00:55.501 --> 00:00:57.686
ofschoon een digitale menswetenschapper,

00:00:57.686 --> 00:00:59.448
krijg ik daar krullende tenen van.

00:00:59.472 --> 00:01:04.358
Hoewel ik ook besef dat dat vertrouwen,
dat idee van objectieve zoekresultaten,

00:01:04.382 --> 00:01:08.237
een hoeksteen is in onze collectieve
liefde en waardering voor Google.

00:01:08.768 --> 00:01:12.480
Ik zal je laten zien waarom dat
filosofisch gezien bijna onmogelijk is.

NOTE Paragraph

00:01:12.940 --> 00:01:17.528
Laat ik eerst wat dieper ingaan
op een basisprincipe achter elke zoekvraag

00:01:17.548 --> 00:01:19.331
dat we soms vergeten.

00:01:19.851 --> 00:01:21.931
Wanneer je iets wil googelen,

00:01:21.955 --> 00:01:25.882
vraag jezelf dan eerst af:
zoek ik een geïsoleerd feit?

00:01:26.334 --> 00:01:29.495
Wat is de hoofdstad van Frankrijk?

00:01:29.519 --> 00:01:31.944
Wat zijn de bouwstenen
van een watermolecule?

00:01:31.968 --> 00:01:34.309
Prima! Googelen maar.

00:01:34.333 --> 00:01:39.103
We staan nou niet echt op het punt
te ontdekken dat het Londen is en H3O.

00:01:39.498 --> 00:01:41.869
Er bestaan hierover
geen grote samenzweringen.

00:01:41.893 --> 00:01:43.646
We zijn het er wereldwijd over eens

00:01:43.656 --> 00:01:46.290
wat de antwoorden zijn
inzake deze geïsoleerde feiten.

00:01:46.320 --> 00:01:48.949
Maar als je je vraag moeilijker maakt

NOTE Paragraph

00:01:48.949 --> 00:01:50.931
en iets vraagt als:

00:01:51.525 --> 00:01:54.498
"Waarom bestaat er
een Palestijns-Israelisch conflict?"

00:01:54.978 --> 00:01:57.618
Dan zoek je geen eenvoudig feit meer.

00:01:57.642 --> 00:01:59.475
Dan zoek je naar kennis,

00:01:59.499 --> 00:02:02.077
wat veel gecompliceerder en delicater is.

00:02:02.600 --> 00:02:04.149
Om kennis te verkrijgen,

00:02:04.173 --> 00:02:07.204
moet je 10, 20 of 100 feiten kennen,

00:02:07.228 --> 00:02:10.204
die erkennen en zeggen:
"Ja, dat is allemaal waar."

00:02:10.228 --> 00:02:11.902
Maar door wie ik ben,

00:02:11.926 --> 00:02:14.196
jong of oud, blank of donker,
homo of hetero,

00:02:14.220 --> 00:02:16.387
zal ik hen anders waarderen en zeggen:

00:02:16.397 --> 00:02:19.475
"Ja, dat is waar, maar dit
is belangrijker voor mij dan dat."

00:02:19.495 --> 00:02:21.459
Daar wordt het interessant,

00:02:21.459 --> 00:02:23.865
want hier worden we mensen.

00:02:23.889 --> 00:02:26.885
Hier beginnen we te discussiëren,
vormen we een maatschappij.

00:02:26.909 --> 00:02:30.266
Om echt iets te bereiken,
moeten we hier de feiten filteren,

00:02:30.290 --> 00:02:32.846
met vrienden en buren
en ouders en kinderen

00:02:32.870 --> 00:02:34.902
en collega's en kranten en tijdschriften,

00:02:34.926 --> 00:02:38.006
om uiteindelijk echte kennis te krijgen;

00:02:38.030 --> 00:02:41.964
iets wat je moeilijk
aan een zoekmachine over kunt laten.

00:02:44.724 --> 00:02:46.724
Ik beloofde jullie een voorbeeld

NOTE Paragraph

00:02:46.954 --> 00:02:49.612
om te tonen waarom het zo moeilijk is

00:02:49.636 --> 00:02:53.046
om tot echt objectieve kennis te komen

00:02:53.046 --> 00:02:54.636
-- als iets om over na te denken.

00:02:54.686 --> 00:02:58.449
Ik zal een paar eenvoudige
zoekopdrachten doen.

00:02:58.562 --> 00:03:00.032
We starten met:

00:03:00.512 --> 00:03:04.291
'Michelle Obama',
presidentsvrouw van de Verenigde Staten

00:03:04.291 --> 00:03:06.094
en we zoeken foto's.

00:03:07.007 --> 00:03:09.279
Dat werk heel goed, zoals je ziet.

00:03:09.303 --> 00:03:12.371
Praktisch een perfect zoekresultaat.

00:03:12.371 --> 00:03:14.895
Het is alleen zij op de foto,
niet eens de president.

NOTE Paragraph

00:03:15.664 --> 00:03:17.077
Hoe werkt dit?

00:03:17.837 --> 00:03:19.209
Vrij simpel.

00:03:19.233 --> 00:03:21.598
Google gebruikt veel trucs
om dit te bereiken,

00:03:21.608 --> 00:03:24.742
maar eenvoudig gesteld 
kijken ze vooral naar twee dingen.

00:03:24.742 --> 00:03:29.712
Ten eerste: wat zegt het bijschrift
onder de foto op de website?

00:03:29.736 --> 00:03:31.951
Staat er 'Michelle Obama' onder de foto?

00:03:31.975 --> 00:03:34.331
Dat is een goede indicatie dat zij het is.

00:03:34.355 --> 00:03:36.741
Ten tweede: Google kijkt naar het bestand.

00:03:36.765 --> 00:03:39.797
De naam van het bestand
zoals het op de website geüpload werd.

00:03:39.821 --> 00:03:42.490
Opnieuw: heet het 'MichelleObama.jpeg'?

00:03:42.839 --> 00:03:45.911
Dikke kans dat het niet Clint Eastwood is.

00:03:45.911 --> 00:03:49.650
Is aan die twee voorwaarden voldaan,
dan krijg je dit zoekresultaat -- bijna.

NOTE Paragraph

00:03:50.074 --> 00:03:56.267
In 2009 was Michelle Obama
slachtoffer van een racistische campagne

00:03:56.701 --> 00:04:00.716
waarin mensen haar wilden beledigen
via de zoekresultaten.

00:04:01.430 --> 00:04:04.132
Er werd een foto
verspreid over het internet,

00:04:04.156 --> 00:04:06.800
waarop haar gezicht
was vervormd tot dat van een aap.

00:04:06.824 --> 00:04:09.993
Die foto werd overal gepubliceerd.

00:04:10.017 --> 00:04:13.778
Mensen publiceerden die heel, heel bewust

00:04:13.802 --> 00:04:15.773
om hem in de zoekresultaten te krijgen.

00:04:15.797 --> 00:04:18.752
Ze schreven bewust
'Michelle Obama' in het bijschrift

00:04:18.776 --> 00:04:22.803
en ze uploaden de foto bewust
als 'MichelleObama.jepg' of zoiets.

00:04:22.827 --> 00:04:25.344
Je snapt waarom:
om het zoekresultaat te manipuleren.

00:04:25.368 --> 00:04:26.663
En het werkte ook.

00:04:26.687 --> 00:04:29.407
Dus wanneer je in 2009
'Michelle Obama' googelde,

00:04:29.431 --> 00:04:32.818
stond die misvormde aap
bij de eerste zoekresultaten.

NOTE Paragraph

00:04:32.842 --> 00:04:36.408
De resultaten zijn zelfreinigend

00:04:36.432 --> 00:04:38.185
en dat is de schoonheid ervan.

00:04:38.209 --> 00:04:41.612
Google beoordeeld
de relevantie elk uur, elke dag.

00:04:41.636 --> 00:04:44.350
Maar Google vond dat
deze keer niet genoeg.

00:04:44.374 --> 00:04:47.498
Ze dachten: dat is racistisch
en een slecht zoekresultaat.

00:04:47.522 --> 00:04:50.657
We gaan dat terugdraaien
en manueel corrigeren.

00:04:50.681 --> 00:04:53.613
We passen de software aan
en we lossen het op.

00:04:53.637 --> 00:04:54.884
En dat deden ze.

00:04:55.454 --> 00:04:59.196
Ik denk niet dat iemand hier
vindt dat dat een slecht idee was.

00:04:59.789 --> 00:05:00.953
Ik ook niet.

NOTE Paragraph

00:05:02.802 --> 00:05:05.834
Maar dan, een paar jaar later,

00:05:05.858 --> 00:05:08.842
deed 's werelds meest gegoogelde Anders,

00:05:08.866 --> 00:05:11.145
Anders Behring Breivik,

00:05:11.169 --> 00:05:12.875
wat hij deed.

00:05:12.899 --> 00:05:14.900
Dat was op 22 juli 2011,

00:05:14.924 --> 00:05:17.573
een vreselijke dag
in de Noorse geschiedenis.

00:05:17.597 --> 00:05:21.384
Deze man, een terrorist,
blies een aantal overheidsgebouwen op,

00:05:21.408 --> 00:05:24.291
op wandelafstand hiervandaan
in Oslo, Noorwegen.

00:05:24.315 --> 00:05:26.366
Daarna reed hij naar het eiland Utøya

00:05:26.390 --> 00:05:28.613
en beschoot een groep kinderen.

00:05:29.113 --> 00:05:30.841
Bijna 80 mensen stierven die dag.

NOTE Paragraph

00:05:32.397 --> 00:05:36.900
Veel mensen beschrijven deze terreurdaad
als zijnde twee stappen:

00:05:37.160 --> 00:05:40.045
die gebouwen opblazen
en die kinderen doodschieten.

00:05:40.145 --> 00:05:41.580
Dat is niet waar.

00:05:42.326 --> 00:05:44.469
Er waren drie stappen.

00:05:44.493 --> 00:05:46.967
Hij blies die gebouwen op,
beschoot die kinderen,

00:05:47.007 --> 00:05:50.375
en ging zitten wachten
tot de wereld hem googelde.

00:05:51.227 --> 00:05:54.414
Hij had al die drie stappen
even goed voorbereid.

NOTE Paragraph

00:05:54.544 --> 00:05:56.898
Er was iemand die dat
onmiddellijk begreep.

00:05:56.898 --> 00:05:58.882
Dat was een Zweedse webontwikkelaar,

00:05:58.906 --> 00:06:02.529
een zoekmachine-optimalisatie-expert
in Stockholm, genaamd Nikke Lindqvist.

00:06:02.553 --> 00:06:04.141
Hij is ook erg politiek ingesteld

00:06:04.165 --> 00:06:07.441
en hij was onmiddelijk op sociale media,
op zijn blog en Facebook,

00:06:07.465 --> 00:06:08.671
en hij vertelde iedereen:

00:06:08.695 --> 00:06:10.884
"Als er iets is dat die man nu wil,

00:06:10.884 --> 00:06:13.633
dan is dat zijn imago controleren.

00:06:14.760 --> 00:06:17.260
Laten we eens kijken
of we dat kunnen verstoren.

00:06:17.490 --> 00:06:21.401
Laten we kijken of de beschaafde wereld
kan protesteren tegen wat hij deed

00:06:21.401 --> 00:06:24.808
door hem te beledigen
in de zoekresultaten."

NOTE Paragraph

00:06:24.832 --> 00:06:26.019
Hoe?

00:06:26.797 --> 00:06:28.853
Hij vertelde al zijn lezers het volgende:

00:06:28.877 --> 00:06:30.741
"Ga op het internet,

00:06:30.765 --> 00:06:33.660
zoek foto's van hondenpoep op de stoep,

00:06:34.708 --> 00:06:36.882
zoek foto's van hondenpoep op de stoep,

00:06:36.906 --> 00:06:40.326
publiceer die in jullie feed,
op jullie websites en op jullie blogs.

00:06:40.350 --> 00:06:43.471
Vergeet niet de naam van de terrorist
in het bijschrift te noemen,

00:06:43.491 --> 00:06:47.832
en noem het bestand 'Breivik.jpeg'.

00:06:47.856 --> 00:06:51.657
Laten we Google leren dat dat
het gezicht is van de terrorist."

00:06:53.552 --> 00:06:54.830
En het werkte.

00:06:55.853 --> 00:06:58.751
Twee jaar na de campagne
tegen Michelle Obama,

00:06:58.775 --> 00:07:02.041
werke deze manipulatiecampagne
tegen Anders Behring Breivik.

00:07:02.065 --> 00:07:06.527
Als je na de gebeurtenissen van 22 juli
op Google naar zijn afbeelding zocht,

00:07:06.551 --> 00:07:10.878
dan zag je die foto van hondenpoep
hoog in de zoekresultaten,

00:07:10.902 --> 00:07:12.282
als een klein protest.

00:07:13.392 --> 00:07:14.875
Vreemd genoeg,

NOTE Paragraph

00:07:15.485 --> 00:07:17.857
kwam Google deze keer niet tussenbeide.

00:07:18.494 --> 00:07:22.766
Ze grepen niet in om de resulaten
manueel bij te werken.

00:07:23.964 --> 00:07:25.680
Dus de vraag van één miljoen:

00:07:25.704 --> 00:07:29.072
is er iets verschillend
tussen deze twee gebeurtenissen?

00:07:29.096 --> 00:07:32.003
Is er een verschil tussen
wat er gebeurde met Michelle Obama

00:07:32.003 --> 00:07:34.168
en wat er gebeurde
met Anders Behring Breivik?

00:07:34.402 --> 00:07:35.686
Natuurlijk niet.

00:07:36.861 --> 00:07:38.332
Het is exact hetzelfde.

00:07:38.356 --> 00:07:41.220
Toch greep Google in het ene geval in
en niet in het andere.

NOTE Paragraph

00:07:41.244 --> 00:07:42.497
Waarom?

00:07:43.283 --> 00:07:46.583
Omdat Michelle Obama
een eerbaar persoon is, daarom,

00:07:46.607 --> 00:07:49.523
en Anders Behring Breivik
is een verwerpelijk persoon.

00:07:50.142 --> 00:07:51.677
Zie je wat daar gebeurt?

00:07:51.701 --> 00:07:54.956
Er is een evaluatie van de persoon

00:07:54.980 --> 00:07:58.766
en er is maar één machthebber ter wereld

00:07:58.790 --> 00:08:01.270
met de autoriteit om te zeggen wie wie is.

00:08:01.882 --> 00:08:03.623
"We mogen jou, we mogen jou niet.

00:08:03.647 --> 00:08:05.686
Wij geloven in jou,
we geloven niet in jou.

00:08:05.710 --> 00:08:07.381
Jij hebt gelijk, jij hebt ongelijk.

00:08:07.401 --> 00:08:09.906
Jij bent Obama en jij bent Breivik."

00:08:10.791 --> 00:08:13.081
Dat is pure macht.

NOTE Paragraph

00:08:15.206 --> 00:08:17.622
Ik vraag je te onthouden

00:08:17.622 --> 00:08:20.659
dat achter elk algoritme
een persoon schuilt,

00:08:20.683 --> 00:08:23.268
een persoon met eigen waarden

00:08:23.268 --> 00:08:25.727
die geen code ooit kan uitsluiten.

00:08:25.751 --> 00:08:28.185
Mijn boodschap is
-- niet alleen aan Google --

00:08:28.209 --> 00:08:31.019
maar aan alle mensen op de wereld
die vertrouwen op codes.

00:08:31.043 --> 00:08:34.019
Je moet je eigen subjectiviteit
in kaart hebben.

00:08:34.043 --> 00:08:35.910
Je moet begrijpen dat je menselijk bent

00:08:35.930 --> 00:08:38.571
en verantwoordelijkheid nemen naargelang.

NOTE Paragraph

00:08:39.891 --> 00:08:42.703
Ik zeg dat omdat ik geloof
dat we op het punt gekomen zijn

00:08:42.703 --> 00:08:44.408
waarop het absoluut nodig is

00:08:44.432 --> 00:08:47.649
dat we de band verstevigen tussen

00:08:47.673 --> 00:08:50.041
de menswetenschappen en de technologie.

00:08:50.483 --> 00:08:52.288
Steviger dan ooit.

00:08:52.312 --> 00:08:54.391
En om ons er op zijn minst
aan te herinneren

00:08:54.415 --> 00:08:58.343
dat het verleidelijke idee
van een objectief, schoon zoekresultaat

00:08:58.367 --> 00:09:01.134
een mythe is en wellicht zal blijven.

NOTE Paragraph

00:09:01.984 --> 00:09:03.743
Bedankt voor je tijd.

NOTE Paragraph

00:09:03.743 --> 00:09:05.599
(Applaus)