WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:03.280
Кога посетувам училишта и
зборувам со учениците,

00:00:03.604 --> 00:00:05.747
секогаш го поставувам истото прашање:

00:00:06.754 --> 00:00:08.188
Зошто гуглате?

00:00:08.624 --> 00:00:12.021
Зошто токму Гугл го користите како 
пребарувач?

00:00:12.855 --> 00:00:15.407
За чудо, секогаш добивам 
три исти одговори.

00:00:15.431 --> 00:00:17.470
Прво, „Бидејќи функционира.“

00:00:17.494 --> 00:00:20.400
што е одличен одговор, затоа
и јас гуглам.

00:00:20.424 --> 00:00:22.457
Второ, некој ќе рече:

00:00:22.481 --> 00:00:25.121
„Не знам за други алтернативи“,

00:00:25.708 --> 00:00:28.836
што не е толку добар одговор и 
јас обично им велам,

00:00:28.860 --> 00:00:30.781
„Обидете се да изгуглате
'интернет пребарувач'

00:00:30.805 --> 00:00:33.207
и ќе најдете неколку други алтернативи.“

00:00:33.231 --> 00:00:35.326
И трето, но не и последно,

00:00:35.350 --> 00:00:38.660
на крај некој ќе крене рака и ќе рече:

00:00:38.684 --> 00:00:43.867
„Со Гугл сум сигурен дека ќе го добијам
најдобриот и најобјективниот одговор.“

00:00:45.157 --> 00:00:51.663
Уверени се дека секогаш ќе го добијат
најдобриот и најобјективен одговор.

NOTE Paragraph

00:00:53.091 --> 00:00:55.481
Како човек од хуманитарните науки,

00:00:55.505 --> 00:00:57.686
т.е. човек од дигиталните
хуманитарни науки,

00:00:57.710 --> 00:00:59.448
тоа ме вади од кожа,

00:00:59.472 --> 00:01:04.358
иако и јас сфаќам дека таа доверба, 
идејата за објективни одговори

00:01:04.382 --> 00:01:08.237
е темелот на нашата колективна
љубов кон Гугл.

00:01:08.658 --> 00:01:12.916
Ќе ви покажам зошто ова филозофски
е речиси невозможно.

NOTE Paragraph

00:01:12.940 --> 00:01:16.194
Но, дозволете прво да разјаснам нешто 
околу основниот принцип

00:01:16.218 --> 00:01:19.331
на сите пребарувања, 
кое понекогаш го забораваме.

00:01:19.851 --> 00:01:21.931
Кога ќе сакате да изгуглате нешто,

00:01:21.955 --> 00:01:25.882
прво запрашајте се: 
„Дали барам изолиран факт?“

00:01:26.334 --> 00:01:29.495
Кој е главен град на Франција?

00:01:29.519 --> 00:01:31.944
Кои се составните делови на
молекулот на водата?

00:01:31.968 --> 00:01:34.309
Одлично-Гугл настрана.

00:01:34.333 --> 00:01:37.453
Никој не се обидува да докаже дека тоа

00:01:37.477 --> 00:01:39.474
е Лондон и Н3О.

00:01:39.498 --> 00:01:41.869
Нема голема дебата околу овие нешта.

00:01:41.893 --> 00:01:43.426
Се согласуваме на глобално ниво,

00:01:43.450 --> 00:01:46.175
за одговорите на овие изолирани факти.

NOTE Paragraph

00:01:46.199 --> 00:01:51.501
Но, ако поставите сложено прашање
и прашате, на пример,

00:01:51.525 --> 00:01:54.208
„Зошто постои 
Израелско-Палестинскиот конфликт?“

00:01:54.978 --> 00:01:57.618
Веќе не барате изолиран факт,

00:01:57.642 --> 00:01:59.475
туку барате знаење,

00:01:59.499 --> 00:02:02.077
кое е многу посложено и деликатно.

00:02:02.600 --> 00:02:04.149
а за да добиете знаење,

00:02:04.173 --> 00:02:07.204
треба да извадите 10, 20 
или 100 факти пред себе,

00:02:07.228 --> 00:02:10.204
да ги потврдите и речете:
„Да, сите се точни.“

00:02:10.228 --> 00:02:11.902
Но, бидејќи јас сум тоа што сум,

00:02:11.926 --> 00:02:14.196
млад или стар, црн или бел, геј или стрејт

00:02:14.220 --> 00:02:15.831
јас ќе ги вреднувам различно.

00:02:15.855 --> 00:02:17.543
И ќе речам:„Ова е точно,

00:02:17.567 --> 00:02:19.681
но ова ми е поважно од другото."

00:02:19.705 --> 00:02:21.695
И тука станува интересно,

00:02:21.719 --> 00:02:23.865
бидејќи тука стануваме луѓе.

00:02:23.889 --> 00:02:26.885
Тука почнуваме да се расправаме,
да заземаме страни.

00:02:26.909 --> 00:02:30.266
И за да стигнеме некаде, треба да
ги филтрираме фактите,

00:02:30.290 --> 00:02:32.846
преку пријателите, соседите
родителите и децата,

00:02:32.870 --> 00:02:34.902
колегите, весниците и списанијата,

00:02:34.926 --> 00:02:38.006
за да на крај дојдеме до 
вистинското знаење,

00:02:38.030 --> 00:02:42.077
за кое ниту еден пребарувач
не може да ни помогне.

NOTE Paragraph

00:02:43.284 --> 00:02:49.612
Ќе ви дадам пример за да ви покажам
зошто е тешко

00:02:49.636 --> 00:02:53.040
да се дојде до моментот на чистата, 
објективна вистина-

00:02:53.064 --> 00:02:54.532
вреди да се размисли.

00:02:54.556 --> 00:02:58.449
Сега ќе направам неколку едноставни 
пребарувања.

00:02:58.473 --> 00:03:02.513
Ќе започнам со "Мишел Обама",

00:03:02.537 --> 00:03:04.341
првата дама на Соединетите Држави.

00:03:04.365 --> 00:03:06.094
Ќе кликнеме за слики.

00:03:07.007 --> 00:03:09.279
Функционира добро, 
како што гледате.

00:03:09.303 --> 00:03:12.331
Совршен одговор,
повеќе или помалку.

00:03:12.355 --> 00:03:15.105
Таа е на сликите, дури го нема
ни претседателот.

NOTE Paragraph

00:03:15.664 --> 00:03:16.977
Како функционира ова?

00:03:17.837 --> 00:03:19.209
Многу едноставно.

00:03:19.233 --> 00:03:22.448
Гугл паметно работи да го постигне ова, 
но е прилично едноставно.

00:03:22.472 --> 00:03:24.532
Две основни работи се земаат предвид.

00:03:24.556 --> 00:03:29.712
Прво, што пишува под секоја 
слика на интернет страните?

00:03:29.736 --> 00:03:31.951
Пишува “Мишел Обама“ под сликата?

00:03:31.975 --> 00:03:34.331
Добар показател, значи на сликите е таа.

00:03:34.355 --> 00:03:36.741
Второ, Гугл го чита фајлот на сликата,

00:03:36.765 --> 00:03:39.797
името на фајлот кој е 
поставен на веб страната.

00:03:39.821 --> 00:03:42.490
Тој е наречен "MichelleObama.jpeg"?

00:03:42.839 --> 00:03:45.761
Добар показател пак-
секако не е Клинт Иствуд на сликите.

00:03:45.785 --> 00:03:50.050
Значи, овие две работи и ги добивате 
овие резултати.

NOTE Paragraph

00:03:50.074 --> 00:03:56.677
Во 2009 Мишел Обама беше
жртва на расистичка кампања,

00:03:56.701 --> 00:04:00.716
кога луѓето почнаа да ја навредуваат
преку пребарувањата.

00:04:01.430 --> 00:04:04.132
Имаше една слика широко 
распространета низ интернет,

00:04:04.156 --> 00:04:06.800
каде лицето и беше изобличено 
како на мајмун.

00:04:06.824 --> 00:04:09.993
И сликата беше објавена насекаде.

00:04:10.017 --> 00:04:13.778
И луѓето ја објавија со јасна намера

00:04:13.802 --> 00:04:15.773
за да ја има во пребарувањата.

00:04:15.797 --> 00:04:18.752
Не заборавиле да напишат 
„Мишел Обама“ на сликите

00:04:18.776 --> 00:04:22.953
и ја објавија сликата како 
"MichelleObama.jpeg или слично.

00:04:22.977 --> 00:04:25.344
Јасно е зошто - за да манипулираат
со пребарувањата.

00:04:25.368 --> 00:04:26.663
И тоа функционираше.

00:04:26.687 --> 00:04:29.407
Ако сте барале слика на Гугл
за Мишел Обама во 2009,

00:04:29.431 --> 00:04:32.818
изобличената слика на мајмун
се појавуваше меѓу првите.

NOTE Paragraph

00:04:32.842 --> 00:04:36.408
Резултатите од пребарувањата 
сами се чистат

00:04:36.432 --> 00:04:38.185
и тоа е убавата страна кај нив,

00:04:38.209 --> 00:04:41.612
бидејќи Гугл ја мери веродостојноста
секој час, секој ден.

00:04:41.636 --> 00:04:44.350
Но, Гугл овојпат не се согласи,

00:04:44.374 --> 00:04:47.498
помислија:„ Расистички е и лошо пребарување.

00:04:47.522 --> 00:04:50.657
затоа ќе се вратиме и 
ќе го исчистиме рачно.

00:04:50.681 --> 00:04:53.613
Ќе напишеме некоја шифра и ќе средиме.

00:04:53.637 --> 00:04:54.884
И го сторија тоа.

00:04:55.454 --> 00:04:59.196
И сигурно никој овде не мисли дека
тоа беше лоша замисла.

00:04:59.789 --> 00:05:00.953
Ниту јас.

NOTE Paragraph

00:05:02.802 --> 00:05:05.834
Така, поминаа неколку години,

00:05:05.858 --> 00:05:08.842
и најгугланиот на светот-Андерс,

00:05:08.866 --> 00:05:11.145
Андерс Беринг Брејвик,

00:05:11.169 --> 00:05:12.875
го направи тоа што го направи.

00:05:12.899 --> 00:05:14.900
на 22 јули во 2011,

00:05:14.924 --> 00:05:17.573
ужасниот ден во историјата на Норвешка.

00:05:17.597 --> 00:05:21.384
Овој човек, терорист, крена во воздух
неколку владини згради

00:05:21.408 --> 00:05:24.291
блиску до местото каде сме сега во Осло,
Норвешка

00:05:24.315 --> 00:05:26.366
и замина на островот Утоја

00:05:26.390 --> 00:05:28.613
и застрела, уби група на деца.

00:05:29.113 --> 00:05:30.841
Речиси 80 луѓе загинаа тој ден.

NOTE Paragraph

00:05:32.397 --> 00:05:36.956
Многумина ќе го опишат 
овој ужасен акт во два чекора,

00:05:36.980 --> 00:05:40.391
дека направи две работи: ги крена во 
воздух зградите и ги уби децата.

00:05:40.415 --> 00:05:41.580
Не е вистина.

00:05:42.326 --> 00:05:44.469
Имаше три чекори.

00:05:44.493 --> 00:05:46.707
Ги крена во воздух зградите, ги уби децата

00:05:46.731 --> 00:05:50.375
а потоа седна и чекаше светот да го 
пребарува на интернет.

00:05:51.227 --> 00:05:53.854
Секој од овие три чекори еднакво 
добро ги осмисли.

NOTE Paragraph

00:05:54.544 --> 00:05:57.334
Ова веднаш го свати

00:05:57.358 --> 00:05:58.882
Шведскиот
веб дивелопер,

00:05:58.906 --> 00:06:02.529
Нике Линдквист, стручњак за оптимизирање
на пребарувачи од Стокхолм.

00:06:02.553 --> 00:06:04.141
Тој се занимава и со политика

00:06:04.165 --> 00:06:07.441
и беше таму во социјалните медиуми, 
на неговиот блог и на Фејсбук.

00:06:07.465 --> 00:06:08.671
Тој им кажа на сите,

00:06:08.695 --> 00:06:11.150
„Типот во моментов сака

00:06:11.174 --> 00:06:13.633
да има контрола над својот имиџ.

00:06:14.760 --> 00:06:16.720
Ајде да го разобличиме тоа.

00:06:17.490 --> 00:06:21.467
Дали ние, во цивилизираниот свет можеме 
да протестираме против тоа што го направи

00:06:21.491 --> 00:06:24.808
така што ќе го навредуваме 
преку пребарувањата.

NOTE Paragraph

00:06:24.832 --> 00:06:26.019
И како?

00:06:26.797 --> 00:06:28.853
На своите читатели им го кажа следново:

00:06:28.877 --> 00:06:30.741
„Одете на интернет,

00:06:30.765 --> 00:06:33.660
најдете слики од кучиња кои вршат
нужда по тротоари-

00:06:34.708 --> 00:06:36.882
најдете такви слики со кучиња

00:06:36.906 --> 00:06:40.376
објавете ги на вашите веб страни,
блогови, социјални мрежи.

00:06:40.400 --> 00:06:43.321
Не заборавајте да го ставите
името на терористот под сликите,

00:06:43.345 --> 00:06:47.832
обележете ги сликите
како фајл "Breivik.jpeg."

00:06:47.856 --> 00:06:51.657
Да го подучиме Гугл дека тоа е ликот 
на еден терорист.

00:06:53.552 --> 00:06:54.830
И тоа успеа.

00:06:55.853 --> 00:06:58.751
Две години после кампањата 
против Мишел Обама,

00:06:58.775 --> 00:07:02.041
оваа манипулациска кампања 
против Брејвик успеа.

00:07:02.065 --> 00:07:06.527
Ако побарате негова слика на Гугл 
од Шведска, по настаните од 22 јули

00:07:06.551 --> 00:07:10.878
меѓу првите слики ќе се појават
оние со кучиња кои вршат нужда,

00:07:10.902 --> 00:07:12.346
како мал знак на протест.

NOTE Paragraph

00:07:13.425 --> 00:07:17.557
За чудо, Гугл не интервенираше овојпат.

00:07:18.494 --> 00:07:22.766
Тие не ги чистеа рачно резултатите
од пребарувањата.

00:07:23.964 --> 00:07:25.680
Па, еве го прашањето за милион долари:

00:07:25.704 --> 00:07:29.072
Дали има разлика помеѓу
овие две случувања тука?

00:07:29.096 --> 00:07:32.289
Дали е различно тоа што 
ѝ се случи на Мишел Обама

00:07:32.313 --> 00:07:34.378
од она што му се случи на Беринг Брејвик?

00:07:34.402 --> 00:07:35.686
Секако дека нема.

00:07:36.861 --> 00:07:38.332
Сосема е исто,

00:07:38.356 --> 00:07:41.220
но, Гугл интервенираше во 
едниот случај, а во другиот не.

NOTE Paragraph

00:07:41.244 --> 00:07:42.497
Зошто?

00:07:43.283 --> 00:07:46.583
Бидејќи Мишел Обама е ценета 
личност, ете зошто,

00:07:46.607 --> 00:07:49.523
а Беринг Брејвик е омразена личност.

00:07:50.142 --> 00:07:51.677
Гледате што се случува овде?

00:07:51.701 --> 00:07:54.956
Имаме вреднување на личноста

00:07:54.980 --> 00:07:58.766
и има само еден кој ја има моќта во светот

00:07:58.790 --> 00:08:01.270
со авторитет да каже кој е кој.

00:08:01.882 --> 00:08:03.623
„Ни се допаѓаш, не ни се допаѓаш.

00:08:03.647 --> 00:08:05.686
Ти веруваме, не ти веруваме.

00:08:05.710 --> 00:08:08.257
Ти си во право; Ти не си во право,

00:08:08.281 --> 00:08:10.086
Ти си Обама, а ти си Брејвик.

00:08:10.791 --> 00:08:12.791
Тоа е моќта, ако некогаш ја имам видено.

NOTE Paragraph

00:08:15.206 --> 00:08:18.858
Затоа, ве молам имајте на ум
дека зад секој алгоритам

00:08:18.882 --> 00:08:20.659
стои секогаш човекот,

00:08:20.683 --> 00:08:23.178
со своите лични убедувања

00:08:23.202 --> 00:08:25.727
кои ниту една шифра
не може да ги искорени.

00:08:25.751 --> 00:08:28.185
Мојата порака не е упатена само до Гугл,

00:08:28.209 --> 00:08:31.019
туку кон сите оние во светот кои
веруваат во кодирањето.

00:08:31.043 --> 00:08:34.019
Треба ди ги идентификувате
вашите лични убедувања,

00:08:34.043 --> 00:08:36.056
да разберете дека сте човечко суштество

00:08:36.080 --> 00:08:38.571
и соодветно на тоа 
преземете одговорност.

NOTE Paragraph

00:08:39.891 --> 00:08:42.829
Ова го велам зашто верувам дека
го достигнавме моментот

00:08:42.853 --> 00:08:44.408
кога е неопходно

00:08:44.432 --> 00:08:47.649
уште посилно да ги соединиме двете врски:

00:08:47.673 --> 00:08:50.041
хуманистичките науки и технологијата.

00:08:50.483 --> 00:08:52.288
Посилно од било кога досега.

00:08:52.312 --> 00:08:55.651
Ако ништо друго, да нé потсетува 
дека привлечната идеја

00:08:55.675 --> 00:08:58.343
за објективните резултати од пребарувањата

00:08:58.367 --> 00:09:01.134
е, и веројатно ќе остане само мит.

NOTE Paragraph

00:09:01.984 --> 00:09:03.143
Ви благодарам !

NOTE Paragraph

00:09:03.167 --> 00:09:05.599
(аплауз)