1
00:00:00,000 --> 00:00:03,280
Кога посетувам училишта и
зборувам со учениците,

2
00:00:03,604 --> 00:00:05,747
секогаш го поставувам истото прашање:

3
00:00:06,754 --> 00:00:08,188
Зошто гуглате?

4
00:00:08,624 --> 00:00:12,021
Зошто токму Гугл го користите како 
пребарувач?

5
00:00:12,855 --> 00:00:15,407
За чудо, секогаш добивам 
три исти одговори.

6
00:00:15,431 --> 00:00:17,470
Прво, „Бидејќи функционира.“

7
00:00:17,494 --> 00:00:20,400
што е одличен одговор, затоа
и јас гуглам.

8
00:00:20,424 --> 00:00:22,457
Второ, некој ќе рече:

9
00:00:22,481 --> 00:00:25,121
„Не знам за други алтернативи“,

10
00:00:25,708 --> 00:00:28,836
што не е толку добар одговор и 
јас обично им велам,

11
00:00:28,860 --> 00:00:30,781
„Обидете се да изгуглате
'интернет пребарувач'

12
00:00:30,805 --> 00:00:33,207
и ќе најдете неколку други алтернативи.“

13
00:00:33,231 --> 00:00:35,326
И трето, но не и последно,

14
00:00:35,350 --> 00:00:38,660
на крај некој ќе крене рака и ќе рече:

15
00:00:38,684 --> 00:00:43,867
„Со Гугл сум сигурен дека ќе го добијам
најдобриот и најобјективниот одговор.“

16
00:00:45,157 --> 00:00:51,663
Уверени се дека секогаш ќе го добијат
најдобриот и најобјективен одговор.

17
00:00:53,091 --> 00:00:55,481
Како човек од хуманитарните науки,

18
00:00:55,505 --> 00:00:57,686
т.е. човек од дигиталните
хуманитарни науки,

19
00:00:57,710 --> 00:00:59,448
тоа ме вади од кожа,

20
00:00:59,472 --> 00:01:04,358
иако и јас сфаќам дека таа доверба, 
идејата за објективни одговори

21
00:01:04,382 --> 00:01:08,237
е темелот на нашата колективна
љубов кон Гугл.

22
00:01:08,658 --> 00:01:12,916
Ќе ви покажам зошто ова филозофски
е речиси невозможно.

23
00:01:12,940 --> 00:01:16,194
Но, дозволете прво да разјаснам нешто 
околу основниот принцип

24
00:01:16,218 --> 00:01:19,331
на сите пребарувања, 
кое понекогаш го забораваме.

25
00:01:19,851 --> 00:01:21,931
Кога ќе сакате да изгуглате нешто,

26
00:01:21,955 --> 00:01:25,882
прво запрашајте се: 
„Дали барам изолиран факт?“

27
00:01:26,334 --> 00:01:29,495
Кој е главен град на Франција?

28
00:01:29,519 --> 00:01:31,944
Кои се составните делови на
молекулот на водата?

29
00:01:31,968 --> 00:01:34,309
Одлично-Гугл настрана.

30
00:01:34,333 --> 00:01:37,453
Никој не се обидува да докаже дека тоа

31
00:01:37,477 --> 00:01:39,474
е Лондон и Н3О.

32
00:01:39,498 --> 00:01:41,869
Нема голема дебата околу овие нешта.

33
00:01:41,893 --> 00:01:43,426
Се согласуваме на глобално ниво,

34
00:01:43,450 --> 00:01:46,175
за одговорите на овие изолирани факти.

35
00:01:46,199 --> 00:01:51,501
Но, ако поставите сложено прашање
и прашате, на пример,

36
00:01:51,525 --> 00:01:54,208
„Зошто постои 
Израелско-Палестинскиот конфликт?“

37
00:01:54,978 --> 00:01:57,618
Веќе не барате изолиран факт,

38
00:01:57,642 --> 00:01:59,475
туку барате знаење,

39
00:01:59,499 --> 00:02:02,077
кое е многу посложено и деликатно.

40
00:02:02,600 --> 00:02:04,149
а за да добиете знаење,

41
00:02:04,173 --> 00:02:07,204
треба да извадите 10, 20 
или 100 факти пред себе,

42
00:02:07,228 --> 00:02:10,204
да ги потврдите и речете:
„Да, сите се точни.“

43
00:02:10,228 --> 00:02:11,902
Но, бидејќи јас сум тоа што сум,

44
00:02:11,926 --> 00:02:14,196
млад или стар, црн или бел, геј или стрејт

45
00:02:14,220 --> 00:02:15,831
јас ќе ги вреднувам различно.

46
00:02:15,855 --> 00:02:17,543
И ќе речам:„Ова е точно,

47
00:02:17,567 --> 00:02:19,681
но ова ми е поважно од другото."

48
00:02:19,705 --> 00:02:21,695
И тука станува интересно,

49
00:02:21,719 --> 00:02:23,865
бидејќи тука стануваме луѓе.

50
00:02:23,889 --> 00:02:26,885
Тука почнуваме да се расправаме,
да заземаме страни.

51
00:02:26,909 --> 00:02:30,266
И за да стигнеме некаде, треба да
ги филтрираме фактите,

52
00:02:30,290 --> 00:02:32,846
преку пријателите, соседите
родителите и децата,

53
00:02:32,870 --> 00:02:34,902
колегите, весниците и списанијата,

54
00:02:34,926 --> 00:02:38,006
за да на крај дојдеме до 
вистинското знаење,

55
00:02:38,030 --> 00:02:42,077
за кое ниту еден пребарувач
не може да ни помогне.

56
00:02:43,284 --> 00:02:49,612
Ќе ви дадам пример за да ви покажам
зошто е тешко

57
00:02:49,636 --> 00:02:53,040
да се дојде до моментот на чистата, 
објективна вистина-

58
00:02:53,064 --> 00:02:54,532
вреди да се размисли.

59
00:02:54,556 --> 00:02:58,449
Сега ќе направам неколку едноставни 
пребарувања.

60
00:02:58,473 --> 00:03:02,513
Ќе започнам со "Мишел Обама",

61
00:03:02,537 --> 00:03:04,341
првата дама на Соединетите Држави.

62
00:03:04,365 --> 00:03:06,094
Ќе кликнеме за слики.

63
00:03:07,007 --> 00:03:09,279
Функционира добро, 
како што гледате.

64
00:03:09,303 --> 00:03:12,331
Совршен одговор,
повеќе или помалку.

65
00:03:12,355 --> 00:03:15,105
Таа е на сликите, дури го нема
ни претседателот.

66
00:03:15,664 --> 00:03:16,977
Како функционира ова?

67
00:03:17,837 --> 00:03:19,209
Многу едноставно.

68
00:03:19,233 --> 00:03:22,448
Гугл паметно работи да го постигне ова, 
но е прилично едноставно.

69
00:03:22,472 --> 00:03:24,532
Две основни работи се земаат предвид.

70
00:03:24,556 --> 00:03:29,712
Прво, што пишува под секоја 
слика на интернет страните?

71
00:03:29,736 --> 00:03:31,951
Пишува “Мишел Обама“ под сликата?

72
00:03:31,975 --> 00:03:34,331
Добар показател, значи на сликите е таа.

73
00:03:34,355 --> 00:03:36,741
Второ, Гугл го чита фајлот на сликата,

74
00:03:36,765 --> 00:03:39,797
името на фајлот кој е 
поставен на веб страната.

75
00:03:39,821 --> 00:03:42,490
Тој е наречен "MichelleObama.jpeg"?

76
00:03:42,839 --> 00:03:45,761
Добар показател пак-
секако не е Клинт Иствуд на сликите.

77
00:03:45,785 --> 00:03:50,050
Значи, овие две работи и ги добивате 
овие резултати.

78
00:03:50,074 --> 00:03:56,677
Во 2009 Мишел Обама беше
жртва на расистичка кампања,

79
00:03:56,701 --> 00:04:00,716
кога луѓето почнаа да ја навредуваат
преку пребарувањата.

80
00:04:01,430 --> 00:04:04,132
Имаше една слика широко 
распространета низ интернет,

81
00:04:04,156 --> 00:04:06,800
каде лицето и беше изобличено 
како на мајмун.

82
00:04:06,824 --> 00:04:09,993
И сликата беше објавена насекаде.

83
00:04:10,017 --> 00:04:13,778
И луѓето ја објавија со јасна намера

84
00:04:13,802 --> 00:04:15,773
за да ја има во пребарувањата.

85
00:04:15,797 --> 00:04:18,752
Не заборавиле да напишат 
„Мишел Обама“ на сликите

86
00:04:18,776 --> 00:04:22,953
и ја објавија сликата како 
"MichelleObama.jpeg или слично.

87
00:04:22,977 --> 00:04:25,344
Јасно е зошто - за да манипулираат
со пребарувањата.

88
00:04:25,368 --> 00:04:26,663
И тоа функционираше.

89
00:04:26,687 --> 00:04:29,407
Ако сте барале слика на Гугл
за Мишел Обама во 2009,

90
00:04:29,431 --> 00:04:32,818
изобличената слика на мајмун
се појавуваше меѓу првите.

91
00:04:32,842 --> 00:04:36,408
Резултатите од пребарувањата 
сами се чистат

92
00:04:36,432 --> 00:04:38,185
и тоа е убавата страна кај нив,

93
00:04:38,209 --> 00:04:41,612
бидејќи Гугл ја мери веродостојноста
секој час, секој ден.

94
00:04:41,636 --> 00:04:44,350
Но, Гугл овојпат не се согласи,

95
00:04:44,374 --> 00:04:47,498
помислија:„ Расистички е и лошо пребарување.

96
00:04:47,522 --> 00:04:50,657
затоа ќе се вратиме и 
ќе го исчистиме рачно.

97
00:04:50,681 --> 00:04:53,613
Ќе напишеме некоја шифра и ќе средиме.

98
00:04:53,637 --> 00:04:54,884
И го сторија тоа.

99
00:04:55,454 --> 00:04:59,196
И сигурно никој овде не мисли дека
тоа беше лоша замисла.

100
00:04:59,789 --> 00:05:00,953
Ниту јас.

101
00:05:02,802 --> 00:05:05,834
Така, поминаа неколку години,

102
00:05:05,858 --> 00:05:08,842
и најгугланиот на светот-Андерс,

103
00:05:08,866 --> 00:05:11,145
Андерс Беринг Брејвик,

104
00:05:11,169 --> 00:05:12,875
го направи тоа што го направи.

105
00:05:12,899 --> 00:05:14,900
на 22 јули во 2011,

106
00:05:14,924 --> 00:05:17,573
ужасниот ден во историјата на Норвешка.

107
00:05:17,597 --> 00:05:21,384
Овој човек, терорист, крена во воздух
неколку владини згради

108
00:05:21,408 --> 00:05:24,291
блиску до местото каде сме сега во Осло,
Норвешка

109
00:05:24,315 --> 00:05:26,366
и замина на островот Утоја

110
00:05:26,390 --> 00:05:28,613
и застрела, уби група на деца.

111
00:05:29,113 --> 00:05:30,841
Речиси 80 луѓе загинаа тој ден.

112
00:05:32,397 --> 00:05:36,956
Многумина ќе го опишат 
овој ужасен акт во два чекора,

113
00:05:36,980 --> 00:05:40,391
дека направи две работи: ги крена во 
воздух зградите и ги уби децата.

114
00:05:40,415 --> 00:05:41,580
Не е вистина.

115
00:05:42,326 --> 00:05:44,469
Имаше три чекори.

116
00:05:44,493 --> 00:05:46,707
Ги крена во воздух зградите, ги уби децата

117
00:05:46,731 --> 00:05:50,375
а потоа седна и чекаше светот да го 
пребарува на интернет.

118
00:05:51,227 --> 00:05:53,854
Секој од овие три чекори еднакво 
добро ги осмисли.

119
00:05:54,544 --> 00:05:57,334
Ова веднаш го свати

120
00:05:57,358 --> 00:05:58,882
Шведскиот
веб дивелопер,

121
00:05:58,906 --> 00:06:02,529
Нике Линдквист, стручњак за оптимизирање
на пребарувачи од Стокхолм.

122
00:06:02,553 --> 00:06:04,141
Тој се занимава и со политика

123
00:06:04,165 --> 00:06:07,441
и беше таму во социјалните медиуми, 
на неговиот блог и на Фејсбук.

124
00:06:07,465 --> 00:06:08,671
Тој им кажа на сите,

125
00:06:08,695 --> 00:06:11,150
„Типот во моментов сака

126
00:06:11,174 --> 00:06:13,633
да има контрола над својот имиџ.

127
00:06:14,760 --> 00:06:16,720
Ајде да го разобличиме тоа.

128
00:06:17,490 --> 00:06:21,467
Дали ние, во цивилизираниот свет можеме 
да протестираме против тоа што го направи

129
00:06:21,491 --> 00:06:24,808
така што ќе го навредуваме 
преку пребарувањата.

130
00:06:24,832 --> 00:06:26,019
И како?

131
00:06:26,797 --> 00:06:28,853
На своите читатели им го кажа следново:

132
00:06:28,877 --> 00:06:30,741
„Одете на интернет,

133
00:06:30,765 --> 00:06:33,660
најдете слики од кучиња кои вршат
нужда по тротоари-

134
00:06:34,708 --> 00:06:36,882
најдете такви слики со кучиња

135
00:06:36,906 --> 00:06:40,376
објавете ги на вашите веб страни,
блогови, социјални мрежи.

136
00:06:40,400 --> 00:06:43,321
Не заборавајте да го ставите
името на терористот под сликите,

137
00:06:43,345 --> 00:06:47,832
обележете ги сликите
како фајл "Breivik.jpeg."

138
00:06:47,856 --> 00:06:51,657
Да го подучиме Гугл дека тоа е ликот 
на еден терорист.

139
00:06:53,552 --> 00:06:54,830
И тоа успеа.

140
00:06:55,853 --> 00:06:58,751
Две години после кампањата 
против Мишел Обама,

141
00:06:58,775 --> 00:07:02,041
оваа манипулациска кампања 
против Брејвик успеа.

142
00:07:02,065 --> 00:07:06,527
Ако побарате негова слика на Гугл 
од Шведска, по настаните од 22 јули

143
00:07:06,551 --> 00:07:10,878
меѓу првите слики ќе се појават
оние со кучиња кои вршат нужда,

144
00:07:10,902 --> 00:07:12,346
како мал знак на протест.

145
00:07:13,425 --> 00:07:17,557
За чудо, Гугл не интервенираше овојпат.

146
00:07:18,494 --> 00:07:22,766
Тие не ги чистеа рачно резултатите
од пребарувањата.

147
00:07:23,964 --> 00:07:25,680
Па, еве го прашањето за милион долари:

148
00:07:25,704 --> 00:07:29,072
Дали има разлика помеѓу
овие две случувања тука?

149
00:07:29,096 --> 00:07:32,289
Дали е различно тоа што 
ѝ се случи на Мишел Обама

150
00:07:32,313 --> 00:07:34,378
од она што му се случи на Беринг Брејвик?

151
00:07:34,402 --> 00:07:35,686
Секако дека нема.

152
00:07:36,861 --> 00:07:38,332
Сосема е исто,

153
00:07:38,356 --> 00:07:41,220
но, Гугл интервенираше во 
едниот случај, а во другиот не.

154
00:07:41,244 --> 00:07:42,497
Зошто?

155
00:07:43,283 --> 00:07:46,583
Бидејќи Мишел Обама е ценета 
личност, ете зошто,

156
00:07:46,607 --> 00:07:49,523
а Беринг Брејвик е омразена личност.

157
00:07:50,142 --> 00:07:51,677
Гледате што се случува овде?

158
00:07:51,701 --> 00:07:54,956
Имаме вреднување на личноста

159
00:07:54,980 --> 00:07:58,766
и има само еден кој ја има моќта во светот

160
00:07:58,790 --> 00:08:01,270
со авторитет да каже кој е кој.

161
00:08:01,882 --> 00:08:03,623
„Ни се допаѓаш, не ни се допаѓаш.

162
00:08:03,647 --> 00:08:05,686
Ти веруваме, не ти веруваме.

163
00:08:05,710 --> 00:08:08,257
Ти си во право; Ти не си во право,

164
00:08:08,281 --> 00:08:10,086
Ти си Обама, а ти си Брејвик.

165
00:08:10,791 --> 00:08:12,791
Тоа е моќта, ако некогаш ја имам видено.

166
00:08:15,206 --> 00:08:18,858
Затоа, ве молам имајте на ум
дека зад секој алгоритам

167
00:08:18,882 --> 00:08:20,659
стои секогаш човекот,

168
00:08:20,683 --> 00:08:23,178
со своите лични убедувања

169
00:08:23,202 --> 00:08:25,727
кои ниту една шифра
не може да ги искорени.

170
00:08:25,751 --> 00:08:28,185
Мојата порака не е упатена само до Гугл,

171
00:08:28,209 --> 00:08:31,019
туку кон сите оние во светот кои
веруваат во кодирањето.

172
00:08:31,043 --> 00:08:34,019
Треба ди ги идентификувате
вашите лични убедувања,

173
00:08:34,043 --> 00:08:36,056
да разберете дека сте човечко суштество

174
00:08:36,080 --> 00:08:38,571
и соодветно на тоа 
преземете одговорност.

175
00:08:39,891 --> 00:08:42,829
Ова го велам зашто верувам дека
го достигнавме моментот

176
00:08:42,853 --> 00:08:44,408
кога е неопходно

177
00:08:44,432 --> 00:08:47,649
уште посилно да ги соединиме двете врски:

178
00:08:47,673 --> 00:08:50,041
хуманистичките науки и технологијата.

179
00:08:50,483 --> 00:08:52,288
Посилно од било кога досега.

180
00:08:52,312 --> 00:08:55,651
Ако ништо друго, да нé потсетува 
дека привлечната идеја

181
00:08:55,675 --> 00:08:58,343
за објективните резултати од пребарувањата

182
00:08:58,367 --> 00:09:01,134
е, и веројатно ќе остане само мит.

183
00:09:01,984 --> 00:09:03,143
Ви благодарам !

184
00:09:03,167 --> 00:09:05,599
(аплауз)