0:00:00.960,0:00:02.456
Bu makaleyi New York Times'ın

0:00:02.456,0:00:06.816
"Modern Aşk" köşesinde[br]bu yılın Ocak ayında yayınladım.

0:00:06.840,0:00:09.176
"Birine âşık olmak için bunu yapın."

0:00:09.200,0:00:11.496
Makale, laboratuvarda [br]romantik aşk yaratmak için

0:00:11.520,0:00:14.936
tasarlanan psikolojik bir [br]çalışmayla ve

0:00:14.960,0:00:17.696
geçen yaz bir akşam

0:00:17.720,0:00:19.576
çalışmayı kendim deneyimlememle ilgili.

0:00:19.600,0:00:22.336
Prosedür aslında gayet basit:

0:00:22.360,0:00:29.246
İki yabancı sırayla birbirlerine gittikçe[br]kişiselleşen 36 soru soruyorlar

0:00:29.246,0:00:32.166
ve sonra dört dakika boyunca konuşmadan

0:00:32.166,0:00:34.720
birbirlerinin gözlerine bakıyorlar.

0:00:35.360,0:00:38.736
İşte örnek sorulardan birkaçı.

0:00:38.760,0:00:44.046
Numara 12: Eğer yarın sabah uyandığında[br]bir özellik veya yetenek kazanabilecek

0:00:44.046,0:00:45.240
olsan ne olurdu?

0:00:46.240,0:00:50.936
Numara 28: En son birinin karşısında[br]ne zaman ağladın?

0:00:50.960,0:00:52.176
Ya tek başınayken?

0:00:52.200,0:00:56.456
Gördüğünüz gibi, gittikçe daha[br]fazla kişiselleşiyorlar.

0:00:56.480,0:00:58.856
Numara 30, bunu gerçekten çok seviyorum:

0:00:58.880,0:01:01.756
Partnerinize onunla ilgili neyi[br]sevdiğinizi söyleyin;

0:01:01.760,0:01:03.636
bu sefer çok dürüst olun,

0:01:03.640,0:01:08.000
yani henüz tanıştığınız birine[br]söylemeyeceğiniz türden şeyler.

0:01:08.840,0:01:13.396
Birkaç yıl önce bu çalışmaya [br]ilk kez rastladığımda

0:01:13.400,0:01:15.526
bir ayrıntı beni gerçekten etkiledi;

0:01:15.526,0:01:18.596
söylentiye göre katılımcılardan ikisi

0:01:18.600,0:01:21.126
altı ay sonra evlenmişler

0:01:21.126,0:01:25.296
ve tüm laboratuvar ekibini [br]düğüne davet etmişlerdi.

0:01:25.320,0:01:28.196
Tabii ki romantik aşk

0:01:28.200,0:01:31.876
üretme süreci ile ilgili çok şüpheciydim,

0:01:31.880,0:01:34.736
ama elbette merakımı çekmişti.

0:01:34.760,0:01:38.196
Bu çalışmayı kendim deneyimleme [br]şansını elde ettiğimde,

0:01:38.200,0:01:41.356
bildiğim ama çok da yakından [br]tanımadığım biriyle,

0:01:41.360,0:01:44.496
âşık olmayı beklemiyordum.

0:01:44.520,0:01:47.216
Ama sonra olduk ve --

0:01:47.240,0:01:49.136
(Gülüşmeler)

0:01:49.160,0:01:53.536
İyi bir hikâye olduğunu düşündüm ve[br]birkaç ay sonra "Modern Aşk"

0:01:53.560,0:01:55.376
köşesine gönderdim.

0:01:55.400,0:01:59.120
Yayınlandığında Ocak ayıydı

0:01:59.880,0:02:01.596
ve şu an Ağustos'tayız,

0:02:01.600,0:02:05.236
yani tahmin ediyorum ki bazılarınız[br]yüksek ihtimalle merak ediyordur,

0:02:05.240,0:02:07.616
hâlâ birlikte miyiz?

0:02:07.640,0:02:10.015
Bunu merak ettiğinizi düşünme sebebim,

0:02:10.039,0:02:12.726
bu soru bana tekrar ve tekrar

0:02:12.726,0:02:16.656
geçtiğimiz yedi ay boyunca soruldu.

0:02:16.680,0:02:20.406
İşte bu soru, bugün aslında[br]konuşmak istediğim konu.

0:02:20.406,0:02:21.856
Ama hadi buna dönelim.

0:02:21.880,0:02:24.856
(Gülüşmeler)

0:02:24.880,0:02:26.876
Makale yayınlanmadan bir hafta önce

0:02:26.880,0:02:29.576
çok gergindim.

0:02:29.600,0:02:32.196
Geçtiğimiz birkaç yıldır aşk [br]hikâyeleri ile ilgili

0:02:32.200,0:02:34.036
bir kitap üstünde çalışıyordum,

0:02:34.040,0:02:36.876
yani kendi romantik aşk [br]tecrübelerimi yazmaya

0:02:36.880,0:02:39.896
blogumda alışmıştım.

0:02:39.920,0:02:44.516
Ama bir blog en fazla birkaç yüz [br]sayfa görünümü alıyor

0:02:44.520,0:02:47.646
ve onlar da genelde benim[br]Facebook arkadaşlarımdı,

0:02:47.646,0:02:50.236
tahminim New York Times [br]makalemin de herhâlde

0:02:50.240,0:02:53.040
birkaç bin ziyaretçi alacağıydı.

0:02:54.080,0:02:56.886
Bu göreceli olarak yeni bir ilişki

0:02:56.886,0:03:00.056
için çok fazla ilgi gibi geldi.

0:03:00.080,0:03:03.360
Görünüşe bakılırsa, hiçbir fikrim yokmuş.

0:03:04.240,0:03:06.166
Bu makale bir Cuma akşamı

0:03:06.166,0:03:08.236
internette yayınlandı

0:03:08.240,0:03:14.416
ve Cumartesi olduğunda, blogumdaki [br]trafik bu durumdaydı.

0:03:14.416,0:03:19.280
Pazar günüyse, hem "Today Show",[br]hem de "Good Morning America" aradı.

0:03:20.720,0:03:25.286
Bir ay içerisinde, makale 8 milyondan [br]fazla sayfa görünümüne ulaştı

0:03:25.286,0:03:27.606
ve en basit hâliyle ben

0:03:27.606,0:03:31.496
bu tarz bir ilgiye karşı hazırlıksızdım.

0:03:31.520,0:03:34.526
Aşk hakkındaki tecrübelerinizi[br]dürüstçe yazacak özgüvene

0:03:34.526,0:03:36.636
erişmek bir şey,

0:03:36.640,0:03:39.116
ama aşk hayatınızın uluslararası

0:03:39.120,0:03:42.096
haber olduğunu keşfetmekse [br]bambaşka bir şey --

0:03:42.120,0:03:43.336
(Gülüşmeler)

0:03:43.360,0:03:47.206
ve dünyanın dört bir yanından insanların

0:03:47.206,0:03:52.176
yeni ilişkinizin durumuyla gerçekten [br]ilgilendiğini anlamak.

0:03:52.200,0:03:54.376
(Gülüşmeler)

0:03:54.400,0:03:59.236
İnsanlar arayıp, e-posta attıklarında[br]ki haftalarca her gün bunu yaptılar,

0:03:59.240,0:04:02.576
ilk olarak hep aynı soruyu sordular:

0:04:02.600,0:04:05.256
Hâlâ birlikte misiniz?

0:04:05.280,0:04:07.636
Hatta bu konuşmayı hazırlarken,

0:04:07.640,0:04:09.926
e-posta kutumda "Hâlâ birlikte misiniz?"

0:04:09.926,0:04:11.886
sorusu için hızlı bir arama yaptım

0:04:11.886,0:04:14.576
ve anında birçok mesaj çıktı.

0:04:14.600,0:04:17.275
Öğrenciler, gazeteciler ve [br]canayakın yabancılardan

0:04:17.279,0:04:20.296
geliyordu, aynı bunun gibi.

0:04:20.320,0:04:22.776
Radyo röportajları yaptım ve sordular.

0:04:22.800,0:04:26.736
Hatta bir konuşma yaparken, bir kadın [br]sahneye doğru bağırdı,

0:04:26.760,0:04:30.096
"Hey Mandy, erkek arkadaşın nerede?"

0:04:30.120,0:04:33.416
Anında kırmızıya döndüm.

0:04:33.440,0:04:36.256
Bunun olayın bir parçası[br]olduğunu anlıyorum.

0:04:36.280,0:04:39.836
Eğer ilişkinizle ilgili uluslararası bir[br]gazetede yazarsanız,

0:04:39.840,0:04:43.496
insanların da bunu rahatça [br]sorabileceğini beklemelisiniz.

0:04:43.520,0:04:48.456
Ama tepkinin kapsamı hakkında [br]henüz hazır değildim.

0:04:48.480,0:04:52.336
Bu 36 soru kendi başlarına bir[br]yaşam oluşturmuşa benziyordu.

0:04:52.360,0:04:55.796
Hatta New York Times, [br]Sevgililer Günü için okuyuculardan

0:04:55.800,0:04:57.046
bu çalışmayı deneyenlerin

0:04:57.046,0:05:01.556
çeşitli başarı dereceleriyle[br]tecrübelerini gösteren,

0:05:01.560,0:05:03.840
bir takip makalesi yayınladı.

0:05:04.960,0:05:09.206
Tüm bu ilgi karşısında benim ilk dürtüm

0:05:09.206,0:05:12.640
ilişkim için fazla korumacı olmamdı.

0:05:13.920,0:05:16.946
İkimizin birlikte medyada [br]gözükmesiyle ilgili

0:05:16.960,0:05:19.296
her talebi geri çevirdim.

0:05:19.320,0:05:21.036
TV röportajlarını reddettim

0:05:21.040,0:05:25.176
ve ikimizin birlikte fotoğrafını[br]isteyen her talebi de geri çevirdim.

0:05:25.200,0:05:27.806
Sanırım âşık olma süreci için

0:05:27.806,0:05:31.946
kazara ikonlara dönüşeceğimizden korktum,

0:05:31.960,0:05:35.680
bu asla uygun olacağım bir statü değildi.

0:05:36.760,0:05:39.216
Ve anlıyorum:

0:05:39.240,0:05:42.016
İnsanlar sadece çalışmanın [br]işe yarayıp yaramadığını değil,

0:05:42.040,0:05:44.996
gerçekten de başarılı olup olmadığını[br]bilmek istiyorlardı.

0:05:45.000,0:05:49.716
Yani uzun vadede devam edecek bir [br]aşk üretebiliyor muydu,

0:05:49.720,0:05:55.096
yalnızca ufak bir hoşlanma değil,[br]gerçek aşk, sürdürülebilir bir aşk.

0:05:55.120,0:05:59.216
Ama bu benim cevaplayabileceğimi [br]hissettiğim bir soru değildi.

0:05:59.240,0:06:01.966
İlişkim yalnızca birkaç aylıktı

0:06:01.966,0:06:06.720
ve insanlar aslında yanlış soruyu[br]soruyorlar gibi hissettim.

0:06:08.040,0:06:12.176
Hâlâ birlikte olup olmadığımızı bilmek [br]onlara ne ifade edecekti?

0:06:12.200,0:06:13.876
Eğer cevap hayır ise,

0:06:13.880,0:06:17.876
bu 36 soruyu cevaplama tecrübesi

0:06:17.880,0:06:20.080
kayda değer değil miydi?

0:06:20.800,0:06:23.596
Dr. Arthur Aron ilk olarak [br]1997'de bu soruları

0:06:23.600,0:06:27.996
buradaki bu çalışmada kaleme almış

0:06:28.000,0:06:32.736
ve burada araştırmacıların amacı [br]romantik aşk üretmek değilmiş.

0:06:32.760,0:06:34.716
Bunun yerine, üniversite öğrencileri

0:06:34.720,0:06:38.196
arasında Aron'un "sürekli, artan, [br]karşılıklı, kişisel kendini açma"

0:06:38.200,0:06:40.966
adını verdiği şeyi kullanarak

0:06:40.966,0:06:45.856
kişiler arası yakınlığı [br]geliştirmek istemişler.

0:06:45.880,0:06:48.360
Kulağa romantik geliyor, değil mi?

0:06:49.600,0:06:51.256
Ancak çalışma işe yaramış.

0:06:51.280,0:06:54.366
Katılımcılar bunu yaptıktan sonra [br]daha yakın hissetmişler

0:06:54.366,0:06:59.676
ve birçok müteakip çalışma da[br]Aron'un hızlı arkadaşlık kurallarını

0:06:59.680,0:07:03.816
yabancılar arasında hızlıca güven [br]ve samimiyet yaratma yolu olarak kullandı.

0:07:03.840,0:07:07.299
Polis üyeleri ve toplum üyeleri [br]arasında kullandılar

0:07:07.299,0:07:10.893
ve birbirinin zıddı politik ideolojilere [br]sahip insanlar arasında kullandılar.

0:07:11.800,0:07:13.606
Geçen yaz denediğim,

0:07:13.606,0:07:16.116
kişisel soruları dört dakikalık

0:07:16.120,0:07:20.356
göz teması ile tamamlayan [br]hikâyenin orijinal versiyonundan

0:07:20.360,0:07:22.486
bu makalede bahsedilmişti,

0:07:22.486,0:07:25.080
ama ne yazık ki daha önce yayınlanmamıştı.

0:07:26.640,0:07:29.686
Birkaç ay önce küçük bir [br]beşerî ilimler fakültesinde

0:07:29.686,0:07:31.986
bir konuşma yapıyordum

0:07:32.000,0:07:34.736
ve sonrasında bir öğrenci bana gelip

0:07:34.736,0:07:36.640
biraz da utangaçca şöyle dedi,

0:07:37.360,0:07:42.376
"Çalışmanızı denedim ve işe yaramadı."

0:07:42.400,0:07:45.656
Buna biraz şaşırmış görünüyordu.

0:07:45.680,0:07:50.456
"Yani bunu yaptığın kişiye [br]âşık olmadın mı?" diye sordum.

0:07:50.480,0:07:52.896
"Şey..." duraksadı.

0:07:52.920,0:07:55.400
"Galiba yalnızca arkadaş olmak istiyor."

0:07:57.480,0:08:01.216
"Peki daha yakın arkadaş [br]oldunuz mu?" diye sordum.

0:08:01.240,0:08:02.920
"Çalışmayı yaptıktan sonra birbirinizi [br]

0:08:02.920,0:08:04.920
gerçekten daha iyi [br]tanıdığınızı hissettin mi?"

0:08:04.920,0:08:06.216
Kafasını salladı.

0:08:06.240,0:08:09.176
"O zaman işe yaramış" dedim.

0:08:09.200,0:08:13.416
Aradığı cevabın bu olduğunu sanmıyorum.

0:08:13.440,0:08:17.796
Aslında iş aşka geldiğinde [br]hiçbirimizin aradığı cevabın

0:08:17.800,0:08:20.056
bu olduğunu sanmıyorum.

0:08:20.080,0:08:21.836
Bu çalışmaya ilk kez

0:08:21.840,0:08:23.326
29 yaşındayken rastladım

0:08:23.326,0:08:26.736
ve çok zor bir ayrılıktan geçiyordum.

0:08:26.760,0:08:29.396
İlişkim 20 yaşından beri sürüyordu,

0:08:29.400,0:08:32.196
yani hemen hemen tüm [br]yetişkinlik hayatım boyunca

0:08:32.200,0:08:34.306
ve o benim ilk gerçek aşkımdı,

0:08:34.320,0:08:39.416
onsuz nasıl yaşayacağımı veya bunu [br]yapıp yapamayacağımı bilmiyordum.

0:08:39.440,0:08:41.816
Bu yüzden bilime döndüm.

0:08:41.840,0:08:46.426
Romantik aşk bilimi ile ilgili [br]bulabildiğim her şeyi araştırdım

0:08:46.440,0:08:51.536
ve sanırım bir şekilde kalp ağrımı[br]iyileştireceğini umuyordum.

0:08:51.560,0:08:54.200
O zamanlar bunun farkında [br]olup olmadığımı bilmiyorum --

0:08:55.120,0:08:58.416
sadece yazdığım kitap için [br]araştırma yaptığımı düşündüm --

0:08:58.440,0:09:01.856
ama geriye dönüp bakınca [br]gerçekten bu bariz.

0:09:01.880,0:09:06.326
Kendimi romantik aşk bilgisiyle donatınca,

0:09:06.326,0:09:10.960
bir daha o zamanlar olduğum kadar [br]berbat ve yalnız hissetmeyeceğimi umdum.

0:09:12.320,0:09:16.616
Bütün bu bilgi bir şekilde yararlı oldu.

0:09:16.640,0:09:19.936
Aşkla ilgili daha sabırlıyım. [br]Daha rahatım.

0:09:19.960,0:09:23.536
İstediğim şeyi sorarken [br]daha güvenliyim.

0:09:23.560,0:09:27.296
Kendimi daha net bir şekilde [br]görebiliyorum da

0:09:27.320,0:09:31.606
ve istediğim şeyin makul [br]olarak istenebilecek olandan

0:09:31.606,0:09:34.656
daha fazlası olduğunu anlayabiliyorum.

0:09:34.680,0:09:38.156
Aşktan istediğim şey garanti,

0:09:38.160,0:09:40.396
sadece bugün sevilmek

0:09:40.400,0:09:42.826
ve yarın sevilmek değil,

0:09:42.840,0:09:48.040
sevdiğim insan tarafından sonsuza [br]kadar sevilmeye devam etmek.

0:09:49.240,0:09:52.756
Belki de insanların hâlâ[br]birlikte olup olmadığımızı

0:09:52.760,0:09:54.756
bilmek istediklerinde sordukları şey

0:09:54.760,0:09:57.480
aslında garanti olasılığı.

0:09:58.800,0:10:02.756
Yani medyanın 36 soruyla [br]ilgili anlattığı hikâye,

0:10:02.760,0:10:06.056
âşık olmanın kısa bir yolu olabileceği.

0:10:06.080,0:10:09.836
İlgili risklerin bazılarını bir şekilde [br]azaltma yolu olabilir

0:10:09.840,0:10:12.476
ve bu çok ilgi çekici bir hikâye,

0:10:12.480,0:10:15.676
çünkü âşık olmak inanılmaz hissettiriyor,

0:10:15.680,0:10:18.416
ama aynı zamanda korkutucu da.

0:10:18.440,0:10:21.046
Birini sevdiğinizi itiraf [br]ettiğiniz andan itibaren,

0:10:21.046,0:10:23.680
kaybedecek çok şeyiniz [br]olduğunu itiraf ediyorsunuz

0:10:24.640,0:10:28.876
ve bu soruların birini [br]çabucak tanımak için

0:10:28.880,0:10:31.186
bir mekanizma sağladığı doğru,

0:10:31.200,0:10:33.746
aynı zamanda tanınmak için de

0:10:33.760,0:10:38.216
ve pek çoğumuzun aşktan [br]gerçekten istediği şey bu:

0:10:38.240,0:10:42.320
Bilinmek, görülmek, anlaşılmak.

0:10:43.200,0:10:45.166
Ama iş aşka gelince,

0:10:45.166,0:10:49.656
hikâyenin kısa versiyonunu [br]kabul etmeye çok hevesliyiz.

0:10:49.680,0:10:53.276
Hikâyenin "Hâlâ birlikte misiniz?" [br]diye soran

0:10:53.280,0:10:56.400
ve evet veya hayır cevabıyla [br]mutlu olan versiyonu.

0:10:57.560,0:10:59.526
Bu soru yerine

0:10:59.526,0:11:03.196
daha zor sorular sormayı teklif ediyorum,

0:11:03.200,0:11:04.400
şöyle sorular:

0:11:05.080,0:11:08.126
Aşkınızı kimin hak edip, [br]kimin hak etmediğine

0:11:08.126,0:11:09.360
nasıl karar veriyorsunuz?

0:11:10.840,0:11:14.116
İşler zora girince aşka [br]nasıl devam ediyorsunuz

0:11:14.120,0:11:16.640
ve ne zaman işi bitirip gideceğinizi[br]nasıl biliyorsunuz?

0:11:17.880,0:11:19.796
Her ilişkiye kaçınılmaz olarak sızan

0:11:19.800,0:11:22.836
şüpheyle nasıl yaşıyorsunuz

0:11:22.840,0:11:24.476
veya daha da zoru,

0:11:24.480,0:11:26.840
partnerinizin şüphesiyle [br]nasıl yaşıyorsunuz?

0:11:27.800,0:11:31.436
İllaki bu soruların [br]cevaplarını bilmiyorum,

0:11:31.440,0:11:36.596
ama birini sevmenin ne demek olduğuyla [br]ilgili olarak daha özenli bir iletişime

0:11:36.600,0:11:38.760
sahip olmada bunlar önemli bir başlangıç.

0:11:40.080,0:11:42.446
Yani eğer istiyorsanız,

0:11:42.446,0:11:46.736
ilişkimin hikâyesinin kısa versiyonu şu:

0:11:46.760,0:11:49.886
Bir sene önce bir tanıdığımla ben [br]romantik aşk yaratmak için

0:11:49.886,0:11:52.596
tasarlanan bir çalışma yaptık

0:11:52.600,0:11:54.326
ve âşık olduk,

0:11:54.326,0:11:56.196
hâlâ birlikteyiz

0:11:56.200,0:11:58.360
ve çok memnunum.

0:11:59.040,0:12:03.800
Ancak âşık olmak, [br]âşık kalmakla aynı şey değil.

0:12:04.440,0:12:06.840
Âşık olmak işin kolay kısmı.

0:12:08.360,0:12:12.736
Makalemin sonunda şöyle yazdım, [br]"Aşk başımıza gelmez.

0:12:12.760,0:12:16.056
Âşığız, çünkü ikimiz de[br]böyle olmasını seçtik."

0:12:16.080,0:12:20.276
Şimdi bunu okuduğumda biraz çekiniyorum,

0:12:20.280,0:12:22.596
doğru olmadığı için değil,

0:12:22.600,0:12:25.816
çünkü o zaman o seçimin içindeki her şeyi

0:12:25.840,0:12:29.456
gerçekten düşünmemiştim.

0:12:29.480,0:12:34.726
Her birimizin bu seçimi kaç kere [br]yapmak zorunda olduğunu

0:12:34.726,0:12:38.306
ve her zaman beni seçip [br]seçmediğini bilmeden

0:12:38.320,0:12:42.136
bu seçimi kaç kere yapmaya [br]devam edeceğimi düşünmedim.

0:12:42.160,0:12:47.686
36 soruyu sormanın ve cevap [br]vermenin yeterli olmasını

0:12:47.686,0:12:52.906
ve cömert, nazik ve eğlenceli [br]birini sevmeyi seçmeyi

0:12:52.920,0:12:57.920
ve bu seçimi Amerika'nın en büyük [br]gazetesinde yayınlamayı istedim.

0:12:58.880,0:13:01.996
Ama onun yerine ilişkimi pek inanmadığım

0:13:02.000,0:13:06.176
bir tür mite dönüştürdüm.

0:13:06.200,0:13:10.486
İstediğim şey, belki de bunu[br]isteyerek hayatımı geçireceğim şey,

0:13:10.486,0:13:13.176
bu mitin doğru olması.

0:13:13.200,0:13:17.996
Makalemdeki başlıkta ima edilen[br]mutlu sonu istiyorum,

0:13:18.000,0:13:19.516
ki tesadüfen,

0:13:19.520,0:13:23.176
aslında makalede yazmadığım tek yer.

0:13:23.200,0:13:26.496
(Gülüşmeler)

0:13:26.520,0:13:31.236
Onun yerine sahip olduğum şey, [br]birini sevme seçimini yapma şansı

0:13:31.240,0:13:34.716
ve karşılığında beni sevmeyi [br]seçeceği umudu

0:13:34.720,0:13:37.446
ve bu korkutucu,

0:13:37.446,0:13:39.176
ama aşkla ilgili olay bu.

0:13:39.200,0:13:40.440
Teşekkürler.