WEBVTT

00:00:07.445 --> 00:00:09.421
Дзе б і калі б не жыў чалавек,

00:00:09.421 --> 00:00:11.108
заўсёды ў гісторыі ён пытаў сябе:

00:00:11.108 --> 00:00:12.812
«Адкуль людзі з'явіліся на зямлі?»

00:00:12.812 --> 00:00:14.295
«Дзе менавіта наша месца тут?»

00:00:14.295 --> 00:00:16.505
«Што здарыцца са мной, калі я памру?»

00:00:16.505 --> 00:00:18.568
Рэлігіі — гэта сістэмы веры,

00:00:18.568 --> 00:00:20.634
што развіваліся з цягам часу

00:00:20.634 --> 00:00:21.803
ў адпаведнасці

00:00:21.803 --> 00:00:23.924
з тымі ці іншымі адвечнымі таямніцамі.

00:00:23.924 --> 00:00:25.660
Яны кіруюцца пачуццём,

00:00:25.660 --> 00:00:28.664
што на некаторыя пытанні
можна адказаць толькі з дапамогай веры

00:00:28.664 --> 00:00:29.934
і грунтуюцца на здагадцы,

00:00:29.934 --> 00:00:31.785
што недзе існуе нешта вялікшае за нас,

00:00:31.785 --> 00:00:34.014
вышэйшая ўлада,
якой мы мусім падпарадкавацца,

00:00:34.014 --> 00:00:35.927
ці нейкая крыніца, з якой мы пайшлі

00:00:35.927 --> 00:00:38.342
і да якой мусім вярнуцца.

00:00:39.342 --> 00:00:41.695
Індуізм азначае рэлігіі Індыі.

00:00:41.695 --> 00:00:42.910
Гэта не адна рэлігія,

00:00:42.910 --> 00:00:44.933
а, хутчэй, разнастайныя блізкія вераванні

00:00:44.933 --> 00:00:46.858
і духоўныя веравызнанні.

00:00:46.858 --> 00:00:48.907
Індуізм налічвае пяць тысячагоддзяў

00:00:48.907 --> 00:00:50.373
і сягае ў часы Крышны,

00:00:50.373 --> 00:00:51.850
чалавека гэтакай святасці,

00:00:51.850 --> 00:00:54.441
што ён стаўся вядомы
ў якасці аватара бога Вішну,

00:00:54.441 --> 00:00:57.402
інкарнацыя бога ў абліччы чалавека.

00:00:57.402 --> 00:00:59.637
Ён вучыў, што ўсё жыццё адпавядае карме,

00:00:59.637 --> 00:01:01.337
або закону прычыны і выніка,

00:01:01.337 --> 00:01:04.561
а наша задача — 
выконваць нашы абавязкі ці дхарму

00:01:04.561 --> 00:01:06.653
ў адпаведнасці
з нашым месцам у грамадстве,

00:01:06.653 --> 00:01:09.048
зневажаючы на тое,
як могуць павярнуцца рэчы.

00:01:09.048 --> 00:01:12.190
Калі мы памрэм, 
то рэінкарнуем у новае цела.

00:01:12.190 --> 00:01:13.655
Калі мы выконвалі дхарму

00:01:13.655 --> 00:01:15.814
і свае абавязкі ў мінулым жыцці,

00:01:15.814 --> 00:01:17.185
то атрымаем добрую карму,

00:01:17.185 --> 00:01:20.352
што прасуне душу вышэй
па сацыяльнай лесвіцы.

00:01:20.352 --> 00:01:22.144
Нашае перараджэнне
ў наступным жыцці

00:01:22.144 --> 00:01:24.888
такім чынам вызнаначаецца тым,
што мы робім у гэтым.

00:01:24.888 --> 00:01:28.253
Кола перараджэнняў называецца сансара.

00:01:28.253 --> 00:01:30.199
Вельмі святому чалавеку

00:01:30.199 --> 00:01:32.611
дастаткова весці жыццё з добрай кармай,

00:01:32.611 --> 00:01:34.409
каб вырвацца з кола.

00:01:34.409 --> 00:01:36.869
Гэта выратаванне завецца мокша.

00:01:36.869 --> 00:01:39.817
Індуізм вучыць, што ўсё ў свеце адзінае.

00:01:39.817 --> 00:01:40.765
Увесь сусвет —

00:01:40.765 --> 00:01:43.856
гэта адзіная трансцэндэнтная рэальнасць,
што завецца Брахман,

00:01:43.856 --> 00:01:45.717
і ёсць толькі адзін Брахман,

00:01:45.717 --> 00:01:47.260
унутры якога жывуць шмат багоў,

00:01:47.260 --> 00:01:50.179
а іх ролі, прыкметы і формы адрозніваюцца

00:01:50.179 --> 00:01:52.470
ў залежнасці ад розных традыцый.

00:01:52.470 --> 00:01:54.387
Брахман — творца,

00:01:54.387 --> 00:01:56.089
Вішну — падтрымацель,

00:01:56.089 --> 00:01:58.624
які падчас прымае аблічча чалавека,

00:01:58.624 --> 00:02:00.910
а Шыва — пераўтваральнік

00:02:00.910 --> 00:02:02.572
ці Цар танца.

00:02:02.572 --> 00:02:06.069
Дурга — лютая, ваяўнічая багіня-маці.

00:02:06.069 --> 00:02:07.939
Ганеша з галавой слана —

00:02:07.939 --> 00:02:11.486
мудры заступнік поспеху.

00:02:11.486 --> 00:02:14.717
Індуізм — трэцяя рэлігія ў свеце.

00:02:14.717 --> 00:02:17.075
І хаця амаль усе індуісты жывуць у Індыі,

00:02:17.075 --> 00:02:19.123
сустрэць іх можна на кожным кантыненце,

00:02:19.123 --> 00:02:21.288
і за межамі Індыі іх амаль мільярд.

00:02:22.010 --> 00:02:23.366
Але перанесемся на захад

00:02:23.366 --> 00:02:24.978
праз пустыні і горы

00:02:24.978 --> 00:02:28.253
на ўрадлівы паўмесяц 
дзесьці 4 000 год таму.

00:02:28.253 --> 00:02:30.040
Іўдаізм пачынаецца з таго,

00:02:30.040 --> 00:02:32.842
што Бог заклікаў Аўрама і Сару
пакінуць Месапатамію

00:02:32.842 --> 00:02:35.486
і пайсці ў зямлю Ханаанскую.

00:02:35.486 --> 00:02:38.481
Ва ўзнагароду за веру
ў адзінага сапраўднага Бога —

00:02:38.481 --> 00:02:39.885
рэвалюцыйная ідэя

00:02:39.885 --> 00:02:42.436
ў шматбожным свеце таго часу —

00:02:42.436 --> 00:02:45.652
у іх будзе зямля і шмат нашчадкаў.

00:02:45.652 --> 00:02:47.736
Праз гэта абяцанне ўзніклі Зямля Ізраілю

00:02:47.736 --> 00:02:49.436
і выбраны народ.

00:02:49.436 --> 00:02:50.734
Але застацца на гэтай зямлі

00:02:50.734 --> 00:02:52.236
і утрымаць гэты народ адзіным

00:02:52.236 --> 00:02:54.356
будзе вельмі цяжка.

00:02:54.356 --> 00:02:56.947
Ізраільцян прыгняталі ў Егіпце,

00:02:56.947 --> 00:02:58.897
але Бог вызваліў іх

00:02:58.897 --> 00:03:00.456
з дапамогай Прарока Майсея,

00:03:00.456 --> 00:03:02.112
што атрымаў Дзесяць запаведзяў,

00:03:02.112 --> 00:03:04.532
а потым яшчэ сотні іх.

00:03:04.532 --> 00:03:06.296
Ізраільцяне заваююць Зямлю Абяцаную,

00:03:06.296 --> 00:03:09.376
але здолеюць утрымліваць яе
толькі некалькі стагоддзяў.

00:03:09.376 --> 00:03:11.402
Ізраіль знаходзіцца на скрыжаваннях дарог,

00:03:11.402 --> 00:03:12.771
па якіх стагоддзямі рухалася

00:03:12.771 --> 00:03:14.309
шмат войскаў.

00:03:14.309 --> 00:03:15.509
І ў 70 годзе нашай эры

00:03:15.509 --> 00:03:16.912
рымляне разбурылі Храм

00:03:16.912 --> 00:03:19.277
у іх сталіцы — Іерусаліме.

00:03:19.277 --> 00:03:21.154
І рэлігія ператварылася

00:03:21.154 --> 00:03:22.487
з храмавай рэлігіі

00:03:22.487 --> 00:03:24.077
з ахвярапрынашэннямі і святарамі

00:03:24.077 --> 00:03:25.970
ў рэлігію кнігі.

00:03:25.970 --> 00:03:28.263
Таму іўдаізм —

00:03:28.263 --> 00:03:31.270
гэта рэлігія сімвалізму,
ушанавання і глубокіх сэнсаў,

00:03:31.270 --> 00:03:33.901
што цесна пераплецены
з літаратурай і гісторыяй.

00:03:33.901 --> 00:03:35.476
Са шматлікіх свяшчэнных тэкстаў

00:03:35.476 --> 00:03:37.358
складаецца Яўрэйская Біблія або Танах,

00:03:37.358 --> 00:03:39.572
а сотні пісьмовых абмеркаванняў
і інтэрпрэтацый

00:03:39.572 --> 00:03:42.238
змешчаны ў вялікі збор

00:03:42.238 --> 00:03:43.458
істотных значэнняў,

00:03:43.458 --> 00:03:45.061
што мае назву Талмуд.

00:03:45.061 --> 00:03:47.977
Яўрэі заўважаюць багацце сімвалаў 
у штодзённым жыцці.

00:03:47.977 --> 00:03:49.110
Падчас вячэры на Песах

00:03:49.110 --> 00:03:50.946
кожная ежа на стале сімвалізуе

00:03:50.946 --> 00:03:53.696
пэўны аспект выратавання з няволі.

00:03:53.696 --> 00:03:55.016
Важнасць сталення

00:03:55.016 --> 00:03:56.867
падкрэсліваецца ў той момант,

00:03:56.867 --> 00:03:59.051
калі моладзь дасягае бар-міцвы
або бат-міцвы,

00:03:59.051 --> 00:04:01.543
абрадаў, калі юнакі ці дзяўчаты
пераймаюць адказнасць

00:04:01.543 --> 00:04:02.380
за свае ўчынкі,

00:04:02.380 --> 00:04:03.644
таксама святкуюць

00:04:03.644 --> 00:04:04.692
адданасць жыцця

00:04:04.692 --> 00:04:06.678
веры, гісторыі і тэкстам

00:04:06.678 --> 00:04:08.357
яўрэйскага народа.

00:04:08.357 --> 00:04:11.266
Зараз у свеце жыве
каля 14 мільёнаў іўдзеяў,

00:04:11.266 --> 00:04:12.738
6 мільёнаў — у Ізраілі,

00:04:12.738 --> 00:04:14.359
краіне, што атрымала незалежнасць

00:04:14.369 --> 00:04:17.233
пасля кашмараў генацыду
Другой сусветнай вайны,

00:04:17.233 --> 00:04:19.824
і 5 мільёнаў — у Злучаных Штатах Амерыкі.

00:04:20.408 --> 00:04:23.806
Але зараз вернемся 
зноў у Індыю на 2500 гадоў таму,

00:04:23.806 --> 00:04:25.116
калі пачаўся будызм.

00:04:25.116 --> 00:04:27.883
Пачаўся ён з прынца, 
імя якому Сідхартха.

00:04:27.883 --> 00:04:29.137
Кажуць, што ў ноч зачацця

00:04:29.137 --> 00:04:30.696
да яго маці, Каралевы Майі

00:04:30.696 --> 00:04:32.886
ўва сне з'явіўся белы слон,

00:04:32.886 --> 00:04:35.809
які ўвайшоў у яе ўлонне.

00:04:35.809 --> 00:04:38.066
Праз дзесяць месяцаў
нарадзіўся Прынц Сідхартха,

00:04:38.066 --> 00:04:39.558
ён з'явіўся на свет у багацці.

00:04:39.558 --> 00:04:41.974
Неяк, ужо юнаком,
ён асмеліўся выйсці па-за межы

00:04:41.974 --> 00:04:43.088
свайго заможнага жыцця,

00:04:43.088 --> 00:04:44.716
і тады стаў сведкам
пакутаў людзей,

00:04:44.716 --> 00:04:45.926
якіх раней хавалі ад яго.

00:04:45.926 --> 00:04:49.310
І тады ён вырайшыў дазнацца,
што ёсць прычынай пакутаў.

00:04:49.310 --> 00:04:51.502
Чаму людзі вымушаны цярпець пакуты?

00:04:51.502 --> 00:04:54.495
Чаму мы вымушаны рэінкарніраваць
сотні разоў у новае жыццё?

00:04:54.495 --> 00:04:56.629
Спачатку ён думаў, 
што ўсе нашы праблемы —

00:04:56.629 --> 00:04:59.175
гэта вынік нашай прыхільнасці
да матэрыяльных рэчаў,

00:04:59.175 --> 00:05:00.733
таму ён адмовіўся ад уласнасці,

00:05:00.733 --> 00:05:02.189
зрабіўся вандроўным жабраком,

00:05:02.189 --> 00:05:05.724
але ён таксама зрабіў адкрыццё,
што праз гэта ён не стаўся шчаслівейшы.

00:05:05.724 --> 00:05:08.393
Аднойчы ён падслухаў,
як настаўнік музыкі казаў вучню:

00:05:08.393 --> 00:05:10.747
«Не сціскай струну вельмі моцна,
таму што парвеш.

00:05:10.747 --> 00:05:12.067
Але і не пускай завольна,

00:05:12.067 --> 00:05:13.584
бо яна не будзе гучаць».

00:05:13.584 --> 00:05:15.262
У той момант азарэння
ён зразумеў,

00:05:15.262 --> 00:05:17.316
што шукаць адказы,
кідаючыся ў крайнасці, —

00:05:17.316 --> 00:05:18.343
гэта памылкова.

00:05:18.343 --> 00:05:20.847
Шлях па сярэдзіне багацця і беднасці

00:05:20.847 --> 00:05:22.133
здаваўся разумнейшым.

00:05:22.133 --> 00:05:24.419
А калі ён медытаваў пад дрэвам Бодхі,

00:05:24.419 --> 00:05:26.588
то атрымаў астатак адказу.

00:05:26.588 --> 00:05:29.344
Усё ў жыцці памнажае пакуты.

00:05:29.344 --> 00:05:31.209
Пакуты выкліканы эгаістычнымі жаданнямі

00:05:31.209 --> 00:05:34.556
задаволіць сябе за кошт іншых.

00:05:34.556 --> 00:05:36.628
Калі прытрымлівацца
плана васьмі ступеняў,

00:05:36.628 --> 00:05:38.534
можна навучыцца
паменшыць свой эгаізм

00:05:38.534 --> 00:05:40.641
і, такім чынам, паменшыць пакуты.

00:05:40.641 --> 00:05:43.799
У гэты дзень Сідхартха стаўся Буддай

00:05:43.799 --> 00:05:45.307
ці прасветленым.

00:05:45.307 --> 00:05:47.681
Не ён адзін, але ён першы.

00:05:47.681 --> 00:05:49.152
Праграма будзісцкага жыцця

00:05:49.152 --> 00:05:50.414
завецца Васьмёркавы Шлях,

00:05:50.414 --> 00:05:51.916
і хаця ісці ім не вельмі лёгка,

00:05:51.916 --> 00:05:53.461
ён паказвае шлях
да прасвятлення

00:05:53.461 --> 00:05:55.060
мільёнам людзей,

00:05:55.060 --> 00:05:57.144
гэта і азачае быць Буддай:

00:05:57.144 --> 00:05:58.285
стан спачування,

00:05:58.285 --> 00:05:59.080
праніклівасці,

00:05:59.080 --> 00:05:59.934
міру

00:05:59.934 --> 00:06:01.807
і непахіснасці.

00:06:01.807 --> 00:06:03.989
Калі ён устаў з медытацыі пад тым дрэвам

00:06:03.989 --> 00:06:06.097
і да самай смерці ў сталым узросце,

00:06:06.097 --> 00:06:09.161
Будда вучыў людзей, што трэба рабіць,
каб дасягнуць прасвятлення:

00:06:09.161 --> 00:06:09.938
правільная мова,

00:06:09.938 --> 00:06:10.835
правільныя мэты,

00:06:10.835 --> 00:06:13.169
розум, сканцэнтраваны на тым,
што рэчаісна,

00:06:13.169 --> 00:06:15.188
а сэрца — на тым, каб любіць іншых людзей.

00:06:15.188 --> 00:06:17.331
Шмат хто з будыстаў
верыць у Бога ці багоў,

00:06:17.331 --> 00:06:20.269
але ўчынкі значна важнейшыя за веру.

00:06:20.269 --> 00:06:21.808
У свеце сёння жыве

00:06:21.808 --> 00:06:23.117
каля мільярду будыстаў,

00:06:23.117 --> 00:06:27.057
большасць з іх ва Усходняй,
Паўднёва-Усходняй ці Паўднёвай Азіі.

00:06:27.948 --> 00:06:31.221
2 000 гадоў таму, 
на Іўдэйскай Зямлі Абяцанай

00:06:31.221 --> 00:06:33.237
нарадзілася хрысціянства.

00:06:33.237 --> 00:06:36.439
Падобна на індуістаў, якія звалі Крышну
«Богам у чалавечым абліччы»,

00:06:36.439 --> 00:06:38.609
хрысціяне гэтак гавораць пра Ісуса Хрыста,

00:06:38.609 --> 00:06:40.361
а хрысціянства пайшло з іўдаізму,

00:06:40.361 --> 00:06:43.463
падобна таму, як будызм пайшоў з індуізму.

00:06:43.463 --> 00:06:45.946
Бог Аўрама паслаў Анёла Габрыеля

00:06:45.946 --> 00:06:48.160
спытацца ў маладой жанчыны па імені Марыя,

00:06:48.160 --> 00:06:50.195
ці стане яна маці божага сына.

00:06:50.195 --> 00:06:51.694
Яна нарадзіла сына Ісуса,

00:06:51.694 --> 00:06:53.214
якога выхавалі цясляром

00:06:53.214 --> 00:06:55.136
Марыя і яе муж Іосіф,

00:06:55.136 --> 00:06:56.859
пакуль Ісусу не споўнілася 30 гадоў.

00:06:56.859 --> 00:06:58.644
Тады Ён распачаў грамадскую дзейнасць

00:06:58.644 --> 00:07:00.808
і пачаў распаўсюджваць Слова Божае.

00:07:00.808 --> 00:07:02.816
Яго менш цікавіла рэлігійнасць,

00:07:02.816 --> 00:07:04.860
а больш — справядлівасць і міласэрнасць.

00:07:04.860 --> 00:07:07.502
Хрыстос лячыў хворых, 
каб вакол яго збіраліся людзі,

00:07:07.502 --> 00:07:09.948
а потым Ён распавядаў ім
пра свайго Нябеснага Айца,

00:07:09.948 --> 00:07:13.144
пра тое, што Бог любіць людзей, даруе ім
і ўважліва ставіцца да іх.

00:07:13.144 --> 00:07:15.387
Ісус таксама запрашаў усіх
да агульнага стала,

00:07:15.387 --> 00:07:17.689
каб растлумачыць, 
што такое Царства Нябеснае.

00:07:17.689 --> 00:07:21.576
Гэта там, дзе адкінутыя, грэшнікі і святыя
будуць есці разам за адным сталом.

00:07:21.576 --> 00:07:22.852
Меў Ён усяго тры гады,

00:07:22.852 --> 00:07:24.681
а потым з-за яго незвычайнай мудрасці

00:07:24.681 --> 00:07:25.919
Ён апынуўся ў небяспецы.

00:07:25.919 --> 00:07:28.000
Яго ворагі здрадзілі,
і Ісуса арыштавалі,

00:07:28.000 --> 00:07:29.395
а потым улады Рымскай Імперыі

00:07:29.395 --> 00:07:31.170
Яго пакаралі 
стандартным спосабам,

00:07:31.170 --> 00:07:32.511
якім каралі бунтаўшчыкоў, —

00:07:32.511 --> 00:07:34.114
распяццем на крыжы.

00:07:34.114 --> 00:07:36.197
Хутка пасля пахавання Ісуса Хрыста

00:07:36.197 --> 00:07:38.194
жанчыны, што прыйшлі да Яго на магілу,

00:07:38.194 --> 00:07:40.830
убачылі, што яна пустая,
і шпарка абвясцілі астатнім,

00:07:40.830 --> 00:07:43.243
бо яны былі ўпэўнены,
што Ён уваскрос з мёртвых.

00:07:43.243 --> 00:07:44.540
Першыя хрысціяне апісвалі,

00:07:44.540 --> 00:07:46.323
як Ісус выглядаў пасля ўваскрашэння,

00:07:46.323 --> 00:07:49.118
і гэта давала ўпэўненасці,
што Яго вучэнне праўдзівае.

00:07:49.118 --> 00:07:53.307
Вучэнне Хрыста — любіце адзін аднаго,
як я любіў вас.

00:07:53.307 --> 00:07:55.350
Хрысціяне святкуюць нараджэнне Ісуса

00:07:55.350 --> 00:07:57.443
ў снежні, гэта свята завецца Каляды,

00:07:57.443 --> 00:07:59.706
а Яго пакуты, смерць і ўваскрашэнне

00:07:59.706 --> 00:08:01.915
падчас Святога Тыдню вясной.

00:08:01.915 --> 00:08:03.246
Праз таямніцу хрышчэння

00:08:03.246 --> 00:08:04.686
або абмывання ад граху

00:08:04.686 --> 00:08:06.961
чалавека запрашаюць
у хрысціянскую суполку,

00:08:06.961 --> 00:08:09.377
прыпамінаючы, што Хрыстос
таксама хрысціўся тады,

00:08:09.377 --> 00:08:10.958
калі скончыў сваё жыццё цясляра.

00:08:10.958 --> 00:08:12.430
Падчас таямніцы Еўхарыстыі

00:08:12.430 --> 00:08:14.461
хрысціяне ядуць хлеб і п'юць віно,

00:08:14.461 --> 00:08:17.127
што сімвалізуе плоць і кроў Хрыста,

00:08:17.127 --> 00:08:19.593
і прыпамінаюць апошнюю вячэру Хрыста.

00:08:19.593 --> 00:08:22.017
У свеце зараз два мільярды хрысціянаў,

00:08:22.017 --> 00:08:25.821
што адпавядае амаль трэцяй частцы
насельніцтва нашай планеты.

00:08:27.081 --> 00:08:29.568
Іслам пачаўся 1400 гадоў таму

00:08:29.568 --> 00:08:31.359
з чалавека вельмі пабожнага,

00:08:31.359 --> 00:08:33.028
што медытаваў, жывучы ў пячоры

00:08:33.028 --> 00:08:34.743
Аравійскай пустыні.

00:08:34.743 --> 00:08:36.997
Звалі гэтага чалавека Магамет.

00:08:36.997 --> 00:08:39.249
Да Яго прыйшоў боскі пасланец,

00:08:39.249 --> 00:08:41.162
зноў Анёл Габрыэль —

00:08:41.162 --> 00:08:43.335
ці па-арабску Джабраіл, —

00:08:43.335 --> 00:08:46.002
каб перадаць Яму словы Алаха —

00:08:46.002 --> 00:08:48.028
Адзінага Бога Аўрамава.

00:08:48.028 --> 00:08:49.212
У наступныя гады

00:08:49.212 --> 00:08:51.239
Магамет атрымлівае ўсё больш пасланняў,

00:08:51.239 --> 00:08:53.338
Ён вывучае іх на памяць і вучыць другіх.

00:08:53.338 --> 00:08:55.814
У паэмах, што Ён вывучыў,
было шмат мудрых выслоўяў,

00:08:55.814 --> 00:08:56.846
прыгожых вершаў,

00:08:56.846 --> 00:08:58.981
а таксама таямнічых метафар.

00:08:58.981 --> 00:09:01.764
Але Магамет быў гандляр, а не паэт.

00:09:01.764 --> 00:09:03.321
Шмат хто лічыў, што гэтыя паэмы

00:09:03.321 --> 00:09:05.015
былі сапраўднымі Словамі Бога,

00:09:05.015 --> 00:09:08.011
і гэтыя вернікі зрабіліся
першымі мусульманамі.

00:09:08.011 --> 00:09:11.016
Слова «мусульманін» азначае
той, які пакараецца,

00:09:11.016 --> 00:09:14.334
маецца на ўвазе той, 
хто пакараецца воле Бога.

00:09:14.334 --> 00:09:16.368
Пяць найважнейшых абавязкаў мусульман

00:09:16.368 --> 00:09:18.516
завуцца Пяць Слупоў Ісламу:

00:09:18.516 --> 00:09:21.626
Шахада — публічнае вызнанне,

00:09:21.626 --> 00:09:24.681
што не існуе іншага Бога акрамя Алаху,

00:09:24.681 --> 00:09:27.502
а Магамет — ёсць апошнім прарокам Яго.

00:09:27.502 --> 00:09:31.436
Салят — яны моляцца пяць разоў на дзень,
у напрамку Меккі.

00:09:31.436 --> 00:09:34.050
Закят — абавязак кожнага мусульманіна

00:09:34.050 --> 00:09:37.852
аддаваць бедным 2 ці 3% чыстага прыбытку.

00:09:37.852 --> 00:09:41.163
Саўм — азначае пост падчас дзённых гадзін

00:09:41.163 --> 00:09:43.001
у месяцавы месяц Рамадан,

00:09:43.001 --> 00:09:44.551
каб умацаваць сілу волі

00:09:44.551 --> 00:09:46.598
і спадзяванне на Бога.

00:09:46.598 --> 00:09:49.280
А таксама Хадж — раз у жыцці

00:09:49.280 --> 00:09:52.125
кожны здольны на тое мусульманін
павінен зрабіць Пілігрымку

00:09:52.125 --> 00:09:53.499
да Святога Горада Меккі,

00:09:53.499 --> 00:09:54.680
падчас якой паўтараць,

00:09:54.680 --> 00:09:56.291
што калі ён паўстане прад Богам,

00:09:56.291 --> 00:09:58.321
чалавек будзе прызнаны 
вартым ці невартым

00:09:58.321 --> 00:10:00.388
вечнага жыцця з Ім.

00:10:00.388 --> 00:10:01.522
Словы Божыя,

00:10:01.522 --> 00:10:04.340
што адкрыліся Прароку за 23 гады жыцця,

00:10:04.340 --> 00:10:06.161
сабраны разам у Каране,

00:10:06.161 --> 00:10:09.995
што літаральна азначае «чытанне ўслых».

00:10:09.995 --> 00:10:12.355
Мусульмане вераць,
што гэта адзіная святая кніга,

00:10:12.355 --> 00:10:14.244
не кранутая чалавечай распустай.

00:10:14.244 --> 00:10:15.745
Шмат хто лічыць Каран

00:10:15.745 --> 00:10:17.157
выбітным творам літаратуры,

00:10:17.157 --> 00:10:19.315
напісаным на арабскай мове.

00:10:19.315 --> 00:10:21.952
Іслам — другая па колькасці вернікаў
рэлігія ў свеце.

00:10:21.952 --> 00:10:25.714
Яе вызнаюць больш
за адзін з паловаю мільярд мусульман.

00:10:26.850 --> 00:10:28.973
Рэлігія таксама была
часткай культуры

00:10:28.973 --> 00:10:30.803
ўвесь час яе існавання.

00:10:30.803 --> 00:10:34.137
Таксама існуе шмат варыяцый рэлігій,
і падлічыць іх вельмі цяжка.

00:10:34.137 --> 00:10:35.572
Але агульным да ўсіх рэлігій

00:10:35.572 --> 00:10:37.720
з'яўляецца покліч да пошуку сэнсу,

00:10:37.720 --> 00:10:39.541
што хаваецца па-за пустым летуценнем

00:10:39.541 --> 00:10:41.634
і прыземленымі рэаліямі рэчаіснасці,

00:10:41.634 --> 00:10:42.732
па-за грахом,

00:10:42.732 --> 00:10:43.564
пакутамі

00:10:43.564 --> 00:10:45.665
і смерцю,

00:10:45.665 --> 00:10:47.248
па-за страхам,

00:10:47.248 --> 00:10:49.376
і па-за самімі намі.