WEBVTT

00:00:17.602 --> 00:00:19.239
Xin chào các bạn, tên tôi là Christian Rudder,

00:00:19.239 --> 00:00:21.875
tôi là một trong những người sáng lập trang web OK Cupid.

00:00:21.875 --> 00:00:24.502
Hiện tại, nó đang là một trong những trang web lớn nhất về hẹn hò online ở Mỹ.

00:00:24.502 --> 00:00:25.749
Cũng giống như các thành viên sáng lập khác

00:00:25.749 --> 00:00:27.296
tôi đã từng học chuyên về toán, và, cũng như dự đoán của bạn

00:00:27.296 --> 00:00:28.644
chúng tôi được biết đến với cách tiếp cận theo hướng phân tích

00:00:28.644 --> 00:00:29.887
mà chúng tôi áp dụng vào tình yêu.

00:00:29.887 --> 00:00:31.717
Chúng tôi gọi đó là thuật toán mai mối

00:00:31.717 --> 00:00:33.428
Về cơ bản thì OK Cupid sử dụng thuật toán mai mốt

00:00:33.428 --> 00:00:36.481
để giúp chúng tôi ra kết luận liệu một cặp nam nữ nhất định có thích hợp để hẹn hò với nhau hay không.

00:00:36.481 --> 00:00:38.765
Chúng tôi xây dựng công việc kinh doanh của mình xung quanh thuật toán này.

00:00:38.765 --> 00:00:40.572
"Thuật toán" nghe như một từ mang tính chuyên môn cao

00:00:40.572 --> 00:00:43.047
và khiến chúng ta nghĩ đó là một cái gì đó rất phức tạp

00:00:43.047 --> 00:00:45.148
nhưng thực ra, nó chỉ là một cách giải quyết vấn đề

00:00:45.148 --> 00:00:47.817
mang tính hệ thống theo kiểu từng bước từng bước một.

00:00:47.817 --> 00:00:49.949
Và thực sự nó khá đơn giản.

00:00:49.949 --> 00:00:51.802
Trong bài học này, tôi sẽ giải thích cho các bạn

00:00:51.802 --> 00:00:53.657
điều gì đã dẫn chúng tôi đến với thuật toán này

00:00:53.657 --> 00:00:55.660
và nó hoạt động như thế nào.

00:00:55.660 --> 00:00:57.576
Đầu tiên, hãy nghĩ xem tại sao các thuật toán lại được coi là quan trọng ?

00:00:57.576 --> 00:00:59.045
và tại sao chúng tôi lại tạo ra bài học này?

00:00:59.045 --> 00:01:02.457
Đầu tiên, bạn có thể nhận ra một cụm từ rất quan trọng mà tôi sử dụng ở phía trên:

00:01:02.457 --> 00:01:05.029
"một cách giải quyết vấn đề theo kiểu từng bước từng bước một",

00:01:05.029 --> 00:01:05.841
và có thể bạn cũng đã biết rằng

00:01:05.841 --> 00:01:08.470
máy tính là chuyên gia trong việc giải quyết vấn đề theo từng bước.

00:01:08.470 --> 00:01:09.588
Một máy tính mà không có các thuật toán

00:01:09.588 --> 00:01:12.933
thì về cơ bản cũng chỉ như một cái chặn giấy đắt tiền mà thôi.

00:01:12.933 --> 00:01:15.430
Và cũng bởi vì máy tính là một phần vô cùng phổ biến trong cuộc sống hàng ngày,

00:01:15.430 --> 00:01:17.223
nên những thuật toán có thể được tìm thấy ở khắp mọi nơi.

00:01:18.515 --> 00:01:20.267
Phép toán đằng sau thuật toán của OK Cupid

00:01:20.267 --> 00:01:21.811
đáng ngạc nhiên là lại vô cùng đơn giản.

00:01:21.811 --> 00:01:22.629
Đó chỉ là một vài phép cộng,

00:01:22.629 --> 00:01:23.687
phép nhân,

00:01:23.687 --> 00:01:25.340
và một chút khai căn.

00:01:25.340 --> 00:01:27.611
Tuy nhiên, phần khó nhất trong việc tạo ra thuật toán này

00:01:27.611 --> 00:01:30.235
lại là ở việc làm thế nào để có thể phân tích một yếu tố khó đo lường.

00:01:30.235 --> 00:01:31.212
như sự hấp dẫn của con người,

00:01:31.212 --> 00:01:33.810
thành những phần nhỏ mà máy tính có thể tính toán được.

00:01:33.810 --> 00:01:36.360
Nói về việc này, điều đầu tiên chúng tôi cần để tìm ra những cặp đôi phù hợp là những số liệu.

00:01:36.360 --> 00:01:38.382
để có thể áp dụng vào thuật toán.

00:01:38.382 --> 00:01:40.412
Và cách tốt nhất để có được chúng

00:01:40.412 --> 00:01:41.747
là thu thập từ mọi người.

00:01:41.747 --> 00:01:44.166
Vì thế, chúng tôi quyết định đưa ra các câu hỏi cho các thành viên,

00:01:44.166 --> 00:01:46.834
kiểu như "Trong tương lai bạn có muốn có con không?";

00:01:46.834 --> 00:01:48.754
"Bạn có thường xuyên đánh răng không?";

00:01:48.754 --> 00:01:50.227
"Bạn có thích xem phim kinh dị không?"

00:01:50.227 --> 00:01:53.514
hay những điều vĩ mô hơn như "Bạn có tin vào Chúa không?"

00:01:53.514 --> 00:01:55.308
Có thể thấy rằng nhiều câu hỏi thì rất tốt

00:01:55.308 --> 00:01:56.381
nếu chúng ta nhận được

00:01:56.381 --> 00:01:59.052
câu trả lời giống nhau từ cả hai phía.

00:01:59.052 --> 00:02:01.471
Ví dụ như hai người cùng thích xem phim kinh dị

00:02:01.471 --> 00:02:02.684
thì có thể sẽ phù hợp với nhau hơn

00:02:02.684 --> 00:02:03.843
là nếu một người thích

00:02:03.843 --> 00:02:05.115
và người còn lại thì không thích.

00:02:05.115 --> 00:02:06.480
Nhưng đối với những câu hỏi kiểu như

00:02:06.480 --> 00:02:08.189
"Bạn có muốn làm trung tâm của sự chú ý?"

00:02:08.189 --> 00:02:10.729
Nếu cả hai người đều trả lời là có,

00:02:10.729 --> 00:02:13.068
thì mối quan hệ của họ sẽ gặp phải một vấn đề lớn.

00:02:13.068 --> 00:02:14.447
Chúng tôi nhận ra điều này từ đầu

00:02:14.447 --> 00:02:15.614
và vì thế quyết định là chúng tôi cần

00:02:15.614 --> 00:02:17.581
thêm một số dữ liệu từ các câu hỏi.

00:02:17.581 --> 00:02:20.332
Chúng tôi yêu cầu mọi người không những trả lời câu hỏi của mình,

00:02:20.332 --> 00:02:23.038
mà còn cả những câu trả lời mà họ mong muốn nhận được từ người khác.

00:02:23.038 --> 00:02:24.207
Cách này khá hiệu quả,

00:02:24.207 --> 00:02:26.291
tuy nhiên chúng tôi còn cần nhìn vào một khía cạnh khác.

00:02:26.291 --> 00:02:28.835
Đó là một số câu hỏi thì nói cho bạn biết về một người nhiều hơn là những câu khác.

00:02:28.835 --> 00:02:31.795
Lấy ví dụ như một câu hỏi về chính trị

00:02:31.795 --> 00:02:34.589
" Đốt sách và đốt cờ quốc gia - việc nào tồi tệ hơn?"

00:02:34.589 --> 00:02:37.207
câu hỏi kiểu này sẽ bộc lộ nhiều thông tin hơn là câu hỏi về sở thích phim ảnh của bạn.

00:02:37.207 --> 00:02:39.387
Và vì không thể coi các câu hỏi có trọng lượng như nhau

00:02:39.387 --> 00:02:41.605
chúng tôi đã thêm một điểm sau vào thuật toán:

00:02:41.605 --> 00:02:43.440
Đối với tất cả mọi câu hỏi bạn trả lời trên OK Cupid,

00:02:43.440 --> 00:02:44.642
bạn có cơ hội để cho chúng tôi biết

00:02:44.642 --> 00:02:46.223
tầm quan trọng của câu hỏi đó đối với bạn,

00:02:46.223 --> 00:02:49.089
từ không quan trọng một chút nào cho đến vô cùng quan trọng.

00:02:49.089 --> 00:02:50.564
Vậy là đối với bất kì câu hỏi nào

00:02:50.564 --> 00:02:52.692
chúng tôi cũng có ba dữ liệu cho thuật toán của mình:

00:02:52.692 --> 00:02:54.068
Thứ nhất là câu trả lời của bạn;

00:02:54.068 --> 00:02:56.362
Thứ hai là câu trả lời mà bạn mong muốn có được từ 
một người khác;

00:02:56.362 --> 00:02:57.196
có thể là nửa kia của bạn

00:02:57.196 --> 00:02:58.781
trong tương lai

00:02:58.781 --> 00:03:02.327
và thứ ba là tầm quan trọng của câu hỏi đối với bạn.

00:03:02.327 --> 00:03:03.702
Với tất cả những thông tin đó,

00:03:03.702 --> 00:03:07.128
OK Cupid có thể tính ra được liệu hai người có phù hợp với nhau không.

00:03:07.128 --> 00:03:09.458
Thuật toán sẽ bắt đầu xử lý những con số và cuối cùng đưa ra một kết quả.

00:03:09.458 --> 00:03:11.262
Lấy một ví dụ cụ thể như sau,

00:03:11.262 --> 00:03:13.712
chúng tôi đang xem xét sự phù hợp của bạn với một người người con trai

00:03:13.712 --> 00:03:15.581
giả sử tên anh ta là B

00:03:15.581 --> 00:03:17.479
Phần trăm phù hợp giữa bạn và B sẽ được dựa trên

00:03:17.479 --> 00:03:19.424
những câu hỏi mà cả hai người cùng trả lời.

00:03:19.424 --> 00:03:21.978
Gọi tập hợp những câu hỏi đó là "s"

00:03:21.978 --> 00:03:24.932
và để làm cho ví dụ này đơn giản hơn

00:03:24.932 --> 00:03:26.434
thì "s" chỉ bao gồm hai câu hỏi chung

00:03:26.434 --> 00:03:28.310
rồi chúng ta sẽ tính toán từ đó.

00:03:28.310 --> 00:03:30.144
Lấy ví dụ,

00:03:30.144 --> 00:03:32.349
câu hỏi đầu tiên là "Bạn luộm thuộm đến mức nào?"

00:03:32.349 --> 00:03:34.669
câu trả lời có thể là

00:03:34.669 --> 00:03:35.618
rất luộm thuộm,

00:03:35.618 --> 00:03:36.398
khá luộm thuộm,

00:03:36.398 --> 00:03:38.172
hoặc rất gọn gàng.

00:03:38.172 --> 00:03:39.755
Giả sử câu trả lời của bạn là "rất gọn gàng"

00:03:39.755 --> 00:03:42.581
bạn cũng muốn người kia trả lời như vậy,

00:03:42.581 --> 00:03:45.202
và câu hỏi này rất quan trọng đối với bạn.

00:03:45.202 --> 00:03:46.498
Có thể nói về cơ bản bạn là một người gọn gàng thái quá.

00:03:46.498 --> 00:03:47.212
Bạn rất thích gọn gàng,

00:03:47.212 --> 00:03:48.296
và cũng muốn người yêu của mình

00:03:48.296 --> 00:03:49.248
giống như vậy

00:03:49.248 --> 00:03:51.015
Nhưng giả sử B hơi khác bạn một chút.

00:03:51.015 --> 00:03:53.539
Anh ta trả lời rằng mình rất gọn gàng,

00:03:53.539 --> 00:03:55.171
nhưng lại chỉ cần người yêu của mình

00:03:55.171 --> 00:03:56.740
"khá gọn gàng" thôi

00:03:56.740 --> 00:03:58.748
và câu hỏi này thì cũng không quan trọng mấy đối với B.

00:03:58.748 --> 00:04:00.308
Giờ hãy nhìn vào câu hỏi thứ hai,

00:04:00.308 --> 00:04:01.896
Đây là câu mà lúc trước tôi đã sử dụng:

00:04:01.896 --> 00:04:03.653
" Bạn có muốn là trung tâm của sự chú ý không?"

00:04:03.653 --> 00:04:05.231
Câu trả lời chỉ có thể là có hoặc không.

00:04:05.231 --> 00:04:06.407
Bạn trả lời là "không"

00:04:06.407 --> 00:04:08.235
Bạn cũng mong người yêu tương lai của mình trả lời "không"

00:04:08.235 --> 00:04:10.862
và câu hỏi này theo bạn cũng không mấy quan trọng.

00:04:10.862 --> 00:04:12.419
Với B, anh ấy trả lời là "có"

00:04:12.419 --> 00:04:14.087
nhưng lại tìm kiếm một người trả lời "không"

00:04:14.087 --> 00:04:16.332
vì anh ấy chỉ muốn mình là trung tâm của sự chú ý thôi

00:04:16.332 --> 00:04:19.334
và câu hỏi khá quan trọng với anh ấy.

00:04:19.334 --> 00:04:21.716
Bây giờ hãy thử tính toán tất cả những gì mà chúng ta thu được.

00:04:21.716 --> 00:04:22.855
Bước đầu tiên,

00:04:22.855 --> 00:04:24.376
vì chúng ta sẽ dùng đến máy tính để tinh toán,

00:04:24.376 --> 00:04:26.162
nên chúng ta cần phải gắn những giá trị số

00:04:26.162 --> 00:04:29.041
cho những câu trả lời kiểu như "khá quan trọng" hay "rất quan trọng"

00:04:29.041 --> 00:04:31.335
bởi vì máy tính chỉ có thể làm việc với những con số cụ thể mà thôi.

00:04:31.335 --> 00:04:33.523
Cũng vì thế, OK Cupid quyết định gắn cho

00:04:33.523 --> 00:04:35.858
"không quan trọng chút nào" giá trị bằng 0,

00:04:35.858 --> 00:04:38.307
"quan trọng một chút" giá trị bằng 1,

00:04:38.307 --> 00:04:40.302
"khá quan trọng" giá trị bằng 10,

00:04:40.302 --> 00:04:42.426
"rất quan trọng" giá trị bằng 50,

00:04:42.426 --> 00:04:46.353
và "vô cùng quan trọng" giá trị bằng 250.

00:04:46.353 --> 00:04:48.852
Tiếp theo, thuật toán sẽ thực hiện hai phép tính đơn giản.

00:04:48.852 --> 00:04:51.941
Một là mức độ hài lòng của bạn với những câu trả lời của B

00:04:51.941 --> 00:04:55.568
hay nói cách khác là số điểm mà B có thể đạt được trên thang điểm của bạn.

00:04:55.568 --> 00:04:58.138
Bạn đã nói rằng câu trả lời của B

00:04:58.138 --> 00:04:59.947
cho câu hỏi đâu tiên về mức độ luộm thuộm

00:04:59.947 --> 00:05:01.448
là rất quan trọng với bạn.

00:05:01.448 --> 00:05:04.041
B đã trả lời đúng như bạn muốn vì thế anh ấy có 50 điểm.

00:05:04.041 --> 00:05:05.947
Câu hỏi thứ hai chỉ đáng giá 1điểm

00:05:05.947 --> 00:05:07.558
vì bạn nói nó chỉ quan trọng một chút,

00:05:07.558 --> 00:05:09.036
và B đã trả lời không như bạn muốn.

00:05:09.036 --> 00:05:12.392
Vì thế B đạt 50 trên tổng số 51 điểm mà anh ấy có thể dành được.

00:05:12.392 --> 00:05:14.023
vậy mức độ hài lòng sẽ là 98%.

00:05:14.023 --> 00:05:15.220
Khá cao.

00:05:15.220 --> 00:05:16.832
Điều thứ hai mà thuật toán cần

00:05:16.832 --> 00:05:18.918
là mức độ hài lòng của B với các câu trả lời của bạn.

00:05:18.918 --> 00:05:20.768
B chỉ đặt giá trị cho câu trả lời của bạn

00:05:20.768 --> 00:05:22.353
về sự luộm thuộm là 1

00:05:22.353 --> 00:05:24.745
và 10 điểm cho câu thứ hai.

00:05:24.745 --> 00:05:27.156
Vì thế trên tổng số 11,

00:05:27.156 --> 00:05:28.324
bạn đã đạt được 10 điểm,

00:05:28.324 --> 00:05:30.617
cả hai người đã trả lời đúng như mong muốn của người kia ở câu thứ hai

00:05:30.617 --> 00:05:32.611
vì thế câu trả lời của bạn đạt 10 trên tổng số 11 điểm

00:05:32.611 --> 00:05:35.240
có nghĩa là mức độ hài lòng của B với những câu trả lời của bạn là 91%.

00:05:35.240 --> 00:05:36.117
Cũng khá tốt.

00:05:36.117 --> 00:05:38.286
Việc cuối cùng cần làm là ghép hai phần trăm về mức độ hài lòng này lại

00:05:38.286 --> 00:05:40.454
và tìm ra một con số chung cho cả hai người.

00:05:40.454 --> 00:05:42.747
Để làm như vậy, thuật toán sẽ nhân hai số phần trăm đó lại

00:05:42.747 --> 00:05:44.500
sau đó lấy căn bậc n,

00:05:44.500 --> 00:05:46.792
với n là tổng số câu hỏi.

00:05:46.792 --> 00:05:49.401
Bởi vì s là tổng số câu hỏi

00:05:49.401 --> 00:05:51.507
trong ví dụ này chỉ là 2

00:05:51.507 --> 00:05:54.093
nên để tính phần trăm hài lòng của cả hai bạn về người kia

00:05:54.093 --> 00:05:58.154
ta sẽ lấy căn bậc hai của tích 98% và 91%

00:05:58.154 --> 00:06:00.304
và có kết quả là 94%.

00:06:00.304 --> 00:06:03.194
Đó chính là mức độ phù hợp của bạn với B

00:06:03.194 --> 00:06:04.561
Đây là một cách diễn đạt kiểu toán học

00:06:04.561 --> 00:06:06.405
về mức độ hạnh phúc mà hai bạn có thể có nếu kết đôi với nhau

00:06:06.405 --> 00:06:07.749
dựa trên những thông tin mà bạn cung cấp cho chúng tôi.

00:06:07.749 --> 00:06:10.131
Bây giờ, câu hỏi bạn có thể đặt ra là tại sao chúng tôi lại nhân hai mức độ hài lòng với nhau và lấy căn bậc n,

00:06:10.131 --> 00:06:12.284
chứ không lấy trung bình cộng

00:06:12.284 --> 00:06:14.530
rồi lấy căn bậc n?

00:06:14.530 --> 00:06:16.479
Nói một cách đơn giản thì công thức này gọi là cấp số nhân

00:06:16.479 --> 00:06:17.881
và nó là một cách rất tốt để ghép những giá trị

00:06:17.881 --> 00:06:19.076
mà có nhiều khác biệt

00:06:19.076 --> 00:06:20.861
và đại diện cho nhiều khía cạnh

00:06:20.861 --> 00:06:23.164
Nói cách khác, đây là một cách hoàn hảo cho việc tìm sự phù hợp trong tình yêu.

00:06:23.164 --> 00:06:24.248
Khi mà chúng ta thường có nhiều lựa chọn

00:06:24.248 --> 00:06:26.206
có vô số quan điểm khác nhau,

00:06:26.206 --> 00:06:27.156
như tôi đã lấy ví dụ ở trên về phim ảnh

00:06:27.156 --> 00:06:28.006
về chính trị

00:06:28.006 --> 00:06:29.201
tôn giáo,

00:06:29.201 --> 00:06:30.395
hay tất cả những thứ khác.

00:06:30.395 --> 00:06:32.256
Ngoài ra, nếu chỉ bằng trực giác thì chúng ta cũng có thể thấy

00:06:32.256 --> 00:06:34.918
một cặp đôi mà mức độ hài lòng của người này về người kia đều là 50%

00:06:34.918 --> 00:06:36.052
thì sẽ tốt hơn

00:06:36.052 --> 00:06:39.180
là một cặp đôi mà tỉ lệ này là 0 và 100

00:06:39.180 --> 00:06:40.847
vì sự hấp dẫn thì phải đến từ cả hai phía

00:06:40.847 --> 00:06:43.147
Sau khi thêm vào môt vài sửa chữa nhỏ cho sai số,

00:06:43.147 --> 00:06:45.770
cho trường hợp chúng ta chỉ có rất ít câu hỏi

00:06:45.770 --> 00:06:47.234
như ở ví dụ trên

00:06:47.234 --> 00:06:48.811
thì chúng tôi thấy thuật toán hoàn toàn có thể được sử dụng.

00:06:48.811 --> 00:06:50.191
Bất cứ khi nào OK Cupid ghép đôi hai người lại với nhau,

00:06:50.191 --> 00:06:52.234
chúng tôi lại tiến hành làm theo những bước như trên.

00:06:52.234 --> 00:06:54.484
Đầu tiên là thu thập dữ liệu từ câu trả lời của bạn

00:06:54.484 --> 00:06:56.619
sau đó so sánh những câu trả lời và những mong muốn của bạn

00:06:56.619 --> 00:06:59.740
với câu trả lời và mong muốn của một người khác, bằng những phép toán đơn giản.

00:06:59.740 --> 00:07:02.453
Khả năng chuyển đổi một hiên tượng mang tính thực tế

00:07:02.453 --> 00:07:05.167
thành những số liệu mà một vi mạch có thể xử lý được

00:07:05.167 --> 00:07:05.742
theo tôi

00:07:05.742 --> 00:07:08.565
là kĩ năng quan trọng nhất mà một người có thể có trong thời đại ngày nay.

00:07:08.565 --> 00:07:10.919
Cũng giống như việc bạn sử dụng các câu để kể một câu chuyện cho người khác nghe,

00:07:10.919 --> 00:07:13.665
thì ở đây bạn sử dụng những thuật toán để kể câu chuyện ấy cho một máy tính.

00:07:13.665 --> 00:07:14.921
Nếu bạn học được ngôn ngữ thích hợp

00:07:14.921 --> 00:07:16.381
bạn có thể bắt đầu kể những câu chuyện của minh.

00:07:16.381 --> 00:07:18.768
và tôi mong clip này sẽ giúp bạn làm được điều ấy.