WEBVTT

00:00:22.627 --> 00:00:25.460
Bạn có bao giờ nghĩ đại dương
quan trọng ra sao


00:00:25.460 --> 00:00:28.830
trong đời sống hàng ngày
của chúng ta?

00:00:28.830 --> 00:00:31.576
Các đại dương bao phủ hai phần ba
hành tinh của chúng ta

00:00:32.159 --> 00:00:34.591
Chúng cung cấp phân nửa
lượng oxy chúng ta hít thở.

00:00:35.036 --> 00:00:36.690
Chúng điều tiết khí hậu.

00:00:37.055 --> 00:00:40.832
Và chúng cung cấp việc làm và 
dược liệu và thực phẩm

00:00:41.181 --> 00:00:46.125
bao gồm 20 phần trăm lượng protein 
để nuôi sống toàn bộ dân số thế giới.

00:00:47.331 --> 00:00:49.832
Người ta đã từng nghĩ rằng
các đại dương quá rộng lớn

00:00:49.832 --> 00:00:52.832
đến mức chúng sẽ không bị tác động
bởi hoạt động của con người.

00:00:53.605 --> 00:00:56.891
Thế mà hôm nay, tôi sẽ nói bạn nghe
về sự một thật nghiêm trọng

00:00:56.916 --> 00:01:01.548
đó là quá trình biến đổi các đại dương
gọi là a-xít hoá đại dương,

00:01:01.643 --> 00:01:04.258
hay người anh em song sinh
xấu xa của biến đổi khí hậu.

00:01:06.200 --> 00:01:11.622
Bạn có biết rằng các đại dương hấp thụ
25 phần trăm lượng khí các-bon đi-ô-xít

00:01:11.647 --> 00:01:13.890
mà chúng ta thải vào khí quyển?

00:01:14.200 --> 00:01:17.908
Bây giờ, đây chỉ là một dịch vụ tuyệt vời
khác được cung cấp bởi các đại dương

00:01:17.933 --> 00:01:20.802
vì các-bon đi-ô-xít là 
một trong những khí nhà kính

00:01:20.827 --> 00:01:22.583
đang gây ra biến đổi khí hậu.

00:01:23.610 --> 00:01:27.646
Nhưng khi chúng ta tiếp tục
bơm ngày càng nhiều

00:01:27.672 --> 00:01:30.164
các-bon đi-ô-xít vào bầu khí quyển

00:01:30.290 --> 00:01:32.863
loại khí này càng hoà tan
vào đại dương nhiều hơn.

00:01:32.943 --> 00:01:36.023
Và đây là thứ đang làm thay đổi
đặc tính hoá học các đại dương.

00:01:37.650 --> 00:01:40.038
Khi các-bon đi-ô-xít tan vào nước biển,

00:01:40.063 --> 00:01:42.301
nó trải qua một số phản ứng hoá học.

00:01:42.720 --> 00:01:43.870
May mắn cho bạn là,

00:01:43.870 --> 00:01:47.255
Tôi không có thời gian để nói chi tiết
về đặc tính hoá học này hôm nay.

00:01:47.318 --> 00:01:51.222
Nhưng tôi sẽ nói với các bạn là khi càng
nhiều các-bon đi-ô-xít tan vào đại dương,

00:01:51.222 --> 00:01:53.394
độ pH của nước biển sẽ giảm.

00:01:54.030 --> 00:01:57.997
Và điều này cơ bản nghĩa là sẽ có một
sự gia tăng tính a-xít của đại dương.

00:01:58.648 --> 00:02:02.770
Và toàn bộ quá trình này gọi là
a-xít hoá đại dương.

00:02:03.204 --> 00:02:05.930
Và nó đang xảy ra song song 
với biến đổi khí hậu.

00:02:07.856 --> 00:02:11.858
Các nhà khoa học đã theo dõi a-xít hoá 
đại dương qua hơn hai thập kỉ.

00:02:12.418 --> 00:02:15.201
Và biểu đồ này là một chuỗi thời gian
quan trọng ở Hawaii,

00:02:15.201 --> 00:02:20.091
Và đường trên cùng cho thấy sự gia tăng
liên tục của nồng độ các-bon đi-ô-xít,

00:02:20.116 --> 00:02:22.631
hay khí CO2, trong khí quyển.

00:02:22.742 --> 00:02:25.988
Và đây là hậu quả trực tiếp 
từ các hoạt động của con người.

00:02:26.840 --> 00:02:30.871
đường bên dưới đó cho thấy 
sự gia tăng nồng độ các-bon đi-ô-xít

00:02:30.896 --> 00:02:33.832
được hoà tan trên bề mặt của đại dương

00:02:34.078 --> 00:02:36.982
thứ mà bạn có thể thấy rằng
đang tăng với cùng tốc độ

00:02:36.982 --> 00:02:40.456
với lượng các-bon đi-ô-xít trong khí quyển
kể từ khi việc đo đạt bắt đầu.

00:02:42.227 --> 00:02:45.234
Đường dưới cùng cho ta thấy
sự thay đổi về mặt hoá học.

00:02:45.259 --> 00:02:48.085
Khi càng nhiều các-bon đi-ô-xít
tan vào đại dương,

00:02:48.110 --> 00:02:50.356
độ pH của nước biển giảm,

00:02:51.051 --> 00:02:55.098
điều cơ bản nghĩa là đã có 
sự gia tăng tính a-xít của đại dương

00:02:56.685 --> 00:03:00.755
Hiện nay ở Ireland, các nhà khoa học cũng 
đang theo dõi sự a-xít hoá đại dương -

00:03:00.780 --> 00:03:03.573
các nhà khoa học tại Viện Hải Dương
và NUI Galway.

00:03:03.724 --> 00:03:07.858
Và chúng tôi cũng đang thấy sự a-xít hoá
xảy ra với cùng một tốc độ

00:03:07.858 --> 00:03:11.375
như các biểu đồ đại dương theo thời gian
tại các vùng khác trên thế giới.

00:03:11.375 --> 00:03:14.420
Vì vậy, điều này đang diễn ra 
ngay trước thềm cửa của chúng ta.

00:03:15.830 --> 00:03:19.068
Giờ tôi muốn cho bạn một ví dụ về
cách mà chúng tôi thu thập dữ liệu

00:03:19.068 --> 00:03:21.306
để theo dõi một đại dương đang thay đổi.

00:03:22.289 --> 00:03:25.199
Đầu tiên, chúng tôi thu thập 
nhiều mẫu thử vào giữa mùa đông.

00:03:25.199 --> 00:03:27.448
Như bạn có thể tưởng tượng,
ở Bắc Đại Tây Dương

00:03:27.448 --> 00:03:30.348
chúng tôi bị tấn công bởi các
điều kiện giông bão khắc nghiệt

00:03:30.348 --> 00:03:33.056
vì vậy không dành cho bất kì
bạn nào bị một chút say sóng

00:03:33.317 --> 00:03:36.275
nhưng chúng tôi đang thu thập
một vài các dữ liệu rất quý giá.

00:03:36.792 --> 00:03:39.671
Chúng tôi hạ thiết bị này bên mạn tàu,

00:03:39.696 --> 00:03:42.027
và có các cảm biến được đính ở đáy

00:03:42.027 --> 00:03:45.000
thứ có thể gửi thông tin cho chúng tôi
về vùng nước xung quanh

00:03:45.000 --> 00:03:47.275
chẳng hạn như nhiệt độ,
hoặc lượng oxy hoà tan.

00:03:47.750 --> 00:03:51.565
Và rồi chúng tôi thu thập 
các mẫu nước biển trong các chai lớn.

00:03:51.732 --> 00:03:54.984
chúng tôi bắt đầu từ phần đáy
có thể sâu hơn bốn ki-lô-mét

00:03:55.009 --> 00:03:56.866
chỉ ngoài rìa thềm lục địa một chút,

00:03:57.112 --> 00:04:00.778
và chúng tôi lấy mẫu đều đặn
ở các khoảng nước thẳng lên bề mặt.

00:04:01.605 --> 00:04:03.941
Chúng tôi mang số nước biển đó
trở lên boong tàu,

00:04:03.941 --> 00:04:06.490
và rồi chúng tôi hoặc có thể
phân tích chúng trên tàu

00:04:06.490 --> 00:04:09.610
hoặc mang về phòng thí nghiệm
cho những thông số hoá học khác

00:04:11.157 --> 00:04:12.673
Nhưng vì sao ta nên quan tâm?

00:04:13.551 --> 00:04:17.995
Sự a-xít hoá đại dương sẽ tác động
đến tất cả chúng ta như thế nào?

00:04:19.654 --> 00:04:22.566
Đây là các thực tế đáng lo ngại.

00:04:23.677 --> 00:04:29.479
Đã có sự gia tăng 26 phần trăm
tính a-xít của đại dương

00:04:29.504 --> 00:04:33.511
từ thời kì tiền công nghiệp, thứ liên hệ 
trực tiếp đến hoạt động của con người.

00:04:35.251 --> 00:04:39.338
Nếu chúng ta không làm chậm 
việc thải khí các-bon đi-ô-xít,

00:04:39.631 --> 00:04:45.568
chúng tôi dự đoán một sự gia tăng 170 phần
trăm tính a-xít của đại dương

00:04:45.988 --> 00:04:48.337
trước cuối thế kỉ này.

00:04:49.203 --> 00:04:51.916
Ý tôi là nó nằm trong thời các
thế hệ con cháu chúng ta.

00:04:53.105 --> 00:04:58.723
Tốc độ a-xít hoá này là 10 lần nhanh hơn

00:04:58.748 --> 00:05:05.169
bất kì sự a-xít hoá nào khác ở các 
đại dương của ta trong hơn 55 triệu năm.

00:05:06.360 --> 00:05:10.731
Vì vậy, sự sống dưới đại dương
chưa bao giờ trải qua

00:05:10.756 --> 00:05:13.525
một tốc độ biến đổi 
nhanh như vậy trước đây.

00:05:13.851 --> 00:05:17.750
Nên thật sự chúng tôi không biết làm sao
chúng có thể xoay sở với điều này.

00:05:19.435 --> 00:05:24.021
Đã có các sự kiện a-xít hoá tự nhiên
hàng triệu năm trước,

00:05:24.046 --> 00:05:27.654
các sự kiện với tốc độ chậm hơn nhiều
so với những gì ta thấy ngày nay.

00:05:28.080 --> 00:05:33.155
Và điều này trùng khớp với sự tuyệt chủng
hàng loạt của nhiều loài sinh vật biển.

00:05:34.291 --> 00:05:36.168
Vậy đó có phải là thứ ta đang tiến đến?

00:05:36.870 --> 00:05:38.020
Có thể lắm.

00:05:38.631 --> 00:05:42.123
Các nghiên cứu chỉ ra rằng một vài loài
đang thực sự phát triển tốt

00:05:42.148 --> 00:05:45.138
nhưng nhiều loài khác 
đang cho thấy phản ứng tiêu cực.

00:05:47.586 --> 00:05:51.633
Một trong các lo ngại lớn nhất là
khi tính a-xít của đại dương tăng,

00:05:51.927 --> 00:05:56.181
nồng độ ion các-bô-nát
trong nước biển giảm.

00:05:56.990 --> 00:05:59.901
Các ion này cơ bản là 
các thành phần cấu tạo

00:05:59.926 --> 00:06:02.727
cho nhiều loài dưới biển 
để tạo ra vỏ của chúng,

00:06:03.559 --> 00:06:08.114
ví dụ như các loài cua, 
hay các loài trai, hào.

00:06:09.074 --> 00:06:11.034
một ví dụ khác là các loài san hô.

00:06:11.232 --> 00:06:14.413
Chúng cũng cần các ion các-bô-nát
trong nước biển

00:06:14.438 --> 00:06:18.343
để tạo nên các cấu trúc san hô của chúng
và từ đó xây dựng nên các rạn san hô.

00:06:19.667 --> 00:06:21.857
Khi tính a-xít của đại dương tăng

00:06:22.079 --> 00:06:25.309
và nồng độ của các ion các-bô-nát giảm,

00:06:25.762 --> 00:06:30.222
những loài này trước tiên sẽ gặp khó khăn
trong việc tạo vỏ.

00:06:30.531 --> 00:06:34.340
và thậm chí ở các nồng độ thấp hơn, 
chúng thật sự sẽ bắt đầu tan rã.

00:06:36.215 --> 00:06:39.278
Ở đây là một loài pteropod, 
nó được gọi là bướm biển.

00:06:39.336 --> 00:06:42.960
Và nó là nguồn thực phẩm quan trọng
ở đại dương cho nhiều loài vật khác,

00:06:42.960 --> 00:06:46.475
từ loài nhuyễn thể cho đến cá hồi,
lên thẳng đến cá voi.

00:06:47.788 --> 00:06:51.302
Vỏ của loài pteropod 
đã được đặt vào nước biển

00:06:51.327 --> 00:06:54.747
có độ pH mà chúng tôi dự đoán
nó sẽ có trước cuối thế kỉ này.

00:06:56.504 --> 00:07:01.996
Chỉ sau 45 ngày ở độ pH rất thực tế này,

00:07:02.340 --> 00:07:06.482
bạn có thể thấy chiếc vỏ
đã hoàn toàn tan rã.

00:07:08.355 --> 00:07:12.489
Vì vậy, sự a-xít hoá đại dương có thể
tác động xuyên khắp chuỗi thức ăn -

00:07:12.624 --> 00:07:14.735
và ngay trên đĩa cơm tối của chúng ta.

00:07:15.274 --> 00:07:18.916
Ý tôi là những ai ở đây yêu thích
động vật có vỏ? hay cá hồi?

00:07:19.482 --> 00:07:21.110
hay nhiều loài cá khác

00:07:21.135 --> 00:07:23.978
những loài mà nguồn thức ăn
của chúng có thể bị tác động?

00:07:26.926 --> 00:07:28.773
Đây là các loài san hô nước lạnh.

00:07:28.882 --> 00:07:32.445
Và bạn có biết chúng ta có cả san hô
nước lạnh ở các vùng nước Ai-len,

00:07:32.470 --> 00:07:34.317
chỉ ngoài thềm lục địa một chút?

00:07:34.823 --> 00:07:38.942
Và chúng hỗ trợ sự dồi dào đa dạng sinh 
học bao gồm các ngư trường rất quan trọng.

00:07:40.356 --> 00:07:43.443
Nó được dự tính rằng
trước cuối thế kỉ này,

00:07:43.526 --> 00:07:49.490
70 phần trăm tất cả các loài san hô đã 
biết nước lạnh trên toàn bộ các đại dương

00:07:50.077 --> 00:07:54.771
sẽ được bao bọc bởi nước biển có khả năng
gây tan rã các cấu trúc san hô của chúng.

00:07:58.350 --> 00:08:02.008
Ví dụ cuối cùng tôi có là những cây
san hô nhiệt đới khoẻ mạnh này.

00:08:02.572 --> 00:08:07.320
Chúng được đặt vào nước biển với độ pH 
chúng tôi sự tính sẽ có trước năm 2100.

00:08:08.984 --> 00:08:14.498
Sau sáu tháng, các cây san hô
này gần như hoàn toàn tan rã.

00:08:15.670 --> 00:08:18.035
Bây giờ, các rạn san hô hỗ trợ

00:08:18.106 --> 00:08:24.633
25 phần trăm tất cả các dạng sống 
hải dương trên toàn bộ đại dương.

00:08:25.320 --> 00:08:26.770
Tất cả các dạng sống hải dương

00:08:27.568 --> 00:08:31.893
Giờ bạn có thể thấy: sự a-xít hoá 
đại dương là mối đe doạ toàn cầu.

00:08:33.138 --> 00:08:35.260
Tôi có một cậu con trai tám tháng tuổi.

00:08:36.080 --> 00:08:39.937
Nếu chúng ta không bắt đầu
làm chậm quá trình này lại,

00:08:40.102 --> 00:08:44.468
Tôi thấy kinh hãi khi nghĩ các đại dương 
của ta sẽ trông ra sao khi nó khôn lớn.

00:08:45.800 --> 00:08:47.768
Chúng ta sẽ thấy sự a-xít hoá.

00:08:47.930 --> 00:08:52.170
Chúng ta đã thải quá nhiều 
các-bon đi-ô-xít vào khí quyển rồi.

00:08:53.130 --> 00:08:55.812
Nhưng chúng ta có thể làm chậm
quá trình này lại.

00:08:56.196 --> 00:09:00.572
Chúng ta có thể ngăn chặn 
viễn cảnh tồi tệ nhất.

00:09:00.850 --> 00:09:03.034
Và cách duy nhất để làm điều đó

00:09:03.113 --> 00:09:06.417
là giảm việc thải khí các-bon đi-ô-xít.

00:09:07.110 --> 00:09:11.516
Điều này rất quan trọng cho cả tôi và bạn,
cho nền công nghiệp, cho các chính phủ.

00:09:11.700 --> 00:09:15.755
Chúng tôi cần làm việc với nhau,
làm chậm sự a-xít hoá đại dương

00:09:15.977 --> 00:09:18.855
và sau đó chúng ta có thể 
làm chậm sự ấm lên toàn cầu

00:09:18.911 --> 00:09:21.529
làm chậm sự a-xít hoá đại dương,

00:09:21.580 --> 00:09:26.313
và giúp duy trì một đại dương 
khoẻ mạnh và một hành tinh khoẻ mạnh

00:09:26.339 --> 00:09:29.630
cho thế hệ của chúng ta và
cho những thế hệ kế tiếp.

00:09:31.624 --> 00:09:36.127
(Tiếng vỗ tay)