WEBVTT

00:00:09.898 --> 00:00:13.228
دوور له‌ كه‌ناری ده‌ریا‌ سه‌خته‌كه‌
له باكووری خۆرئاوای زه‌ریای هێمن،

00:00:13.228 --> 00:00:17.318
كۆمه‌ڵێك له‌ نه‌هه‌نگه‌ ڕه‌شه‌كان
له‌ ئاوی سارد دا دەژین.

00:00:17.318 --> 00:00:19.538
هه‌ر خێزانێك ده‌توانێت لێره‌ بژیت

00:00:19.538 --> 00:00:21.578
سوپاسێكی تایبه‌ت بۆ ئه‌ندامێكیان،

00:00:21.578 --> 00:00:23.598
ئه‌و شاره‌زاترین ڕاوكه‌ره‌:

00:00:23.598 --> 00:00:25.208
داپیره‌كه‌.

00:00:25.208 --> 00:00:28.418
ئه‌و شاژنانە ده‌توانن بۆ ماوه‌ی
هه‌شتا ساڵ یان زیاتر بژین،

00:00:28.418 --> 00:00:31.508
له‌كاتێكدا زۆربه‌ی نێرینه‌كان
له‌ ته‌مه‌نی سی ساڵیدا ده‌مرن.

00:00:31.508 --> 00:00:34.608
سەرڕای ئەوەی نه‌هه‌نگه‌ ڕه‌شه‌كان
له‌ هه‌موو ئۆقیانووسێك ده‌ژین،

00:00:34.608 --> 00:00:37.658
بەڵام تا ئەم دوایانەش هەر زۆر کەم دەزانین
دەربارەیان.

00:00:37.658 --> 00:00:40.518
ورده‌كاریه‌كانی ژیانیان بە زانایان
ئاشکرا نە دەکرا

00:00:40.518 --> 00:00:44.028
تا ئه‌وكاته‌ی ڕێكخراوێك به‌ناوی
سه‌نته‌ری توێژینه‌وه‌ی نه‌هه‌نگه‌كان

00:00:44.028 --> 00:00:46.608
ده‌ستی به‌ توێژینەوە دەربارەی
گروپێکیان کرد

00:00:46.608 --> 00:00:51.378
له‌ نزیك ویلایەتی واشینتۆن
و بریتیش كۆڵۆمبیا له‌ ساڵی ١٩٧٦.

00:00:51.378 --> 00:00:52.978
سوپاس بۆ كاركردنی به‌رده‌وامیان،

00:00:52.978 --> 00:00:55.368
ئێمه‌ زۆر له‌باره‌ی
ئه‌و نه‌هه‌نگانه‌ فێربووین،

00:00:55.368 --> 00:00:57.628
ناسراون به‌ نێشته‌جێبوویانی باشووری.

00:00:57.628 --> 00:00:59.008
تا زیاتر بزانین دەربارەیان،

00:00:59.008 --> 00:01:04.388
گرنگی زیاتری ڕۆڵی شاژنەکانمان
دەردەکەوێت.

00:01:04.388 --> 00:01:07.072
هه‌ر داپیره‌یه‌ك ژیانی وه‌ك
بێچووێک ده‌ست پێ ده‌كات

00:01:07.072 --> 00:01:10.882
له‌ كۆمه‌ڵه‌ی خێزانی دایكی له‌ دایكبووه‌،
یان له‌ ڕه‌چه‌ڵه‌كی دایكییه‌تی.

00:01:10.882 --> 00:01:12.942
خێزانه‌كه‌ هەموو کارێک بە هەرەوەزی دەکەن،

00:01:12.942 --> 00:01:18.202
ڕاوكردن، یاریكردن، ته‌نانه‌ت گفتوگۆش بەهۆی
کۆمەڵێک ئاماژەی تایبەتی خۆیان دەکەن.

00:01:18.202 --> 00:01:23.922
منداڵەکانیان تەوای ژیانیان لەگەڵ خێزانی
دایکیان بەسەر دەبەن.

00:01:23.922 --> 00:01:28.152
بەڵام نەک ئەوەی کە نەهەنگێکی گەنج تەنها
له‌گه‌ڵ خزمه‌كانی خۆی په‌یوه‌ندی ده‌بێت.

00:01:28.152 --> 00:01:30.382
جگه‌ له‌ په‌یوه‌ندیكردنی تایبه‌تی خۆیان،

00:01:30.382 --> 00:01:33.912
شاژنەکەیان بە زمانێکی هاوبەش لەگەڵ
خێزانەکانی دەوروبەرەکەیان قسە دەکات،

00:01:33.912 --> 00:01:35.992
و ئاساییانە تێکەڵ بە یەک دەبن.

00:01:35.992 --> 00:01:39.082
هه‌ر كه‌ مێینه‌یه‌ك گه‌یشته‌
ته‌مه‌نی په‌نجا ساڵی یان زیاتر،

00:01:39.082 --> 00:01:43.512
ئه‌م دیدەنییانە ده‌بن به‌ ده‌رفه‌ت تاوه‌كو
له‌گه‌ڵ نێرینه‌كانی تر زاوزێ بكه‌ن.

00:01:43.512 --> 00:01:46.432
په‌یوه‌ندییه‌كان ته‌نها زاوزێكردن نییه -
‌

00:01:46.432 --> 00:01:49.032
خۆی و بێچووه‌كانی
له‌گه‌ڵ خێزانه‌كه‌ی خۆی ده‌مێننه‌وه‌،

00:01:49.032 --> 00:01:52.022
و نێرینه‌كهش‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌
بۆ لای دایكی خۆی.

00:01:52.022 --> 00:01:54.282
تا به‌نزیكه‌یی ته‌مه‌نی چل ساڵی،

00:01:54.282 --> 00:01:57.822
مێینەکە هه‌موو ٦ ساڵ جارێك
بێچوو ده‌خاته‌وه‌.

00:01:57.822 --> 00:02:00.292
تا ده‌گاته‌ ئه‌و ته‌مه‌نه‌ی
ناتوانێت وەچە بخاته‌وه -

00:02:00.292 --> 00:02:03.622
كه‌ به‌ زۆری له‌ شانشینی ئاژه‌ڵاكان
نه‌بیستراوه‌.

00:02:03.622 --> 00:02:07.242
له‌ڕاستیدا، مرۆڤه‌كان، نه‌هه‌نگه‌
ڕه‌شه‌كان و چه‌ند جۆرێكی تری نه‌هه‌نگ

00:02:07.242 --> 00:02:11.232
تاكه‌ جۆرن كه‌ مێینه‌كانیان به‌رده‌وامن
له‌ ژیانكردن بۆ ماوه‌ی ساڵانێك

00:02:11.232 --> 00:02:14.002
پاش ئه‌وه‌ی كه‌ ده‌وه‌ستن
له‌ وه‌چه‌ خستنه‌وه‌.

00:02:14.002 --> 00:02:15.232
دوای وه‌ستانی وه‌چه‌ خستنه‌وه‌،

00:02:15.232 --> 00:02:18.452
داپیرەکان پێشڕەوی دەکەن
لە ڕاوکردنی ماسی سەلەموندا،

00:02:18.452 --> 00:02:21.112
کە خواردنی سەرەکی باشورییەکانە.

00:02:21.112 --> 00:02:23.622
زۆربه‌ی زستانه‌کە دوور له‌ كه‌نار
بۆ خواردن ده‌گه‌ڕێن

00:02:23.622 --> 00:02:26.092
ماسی سه‌له‌مون له‌گه‌ڵ
ماسیه‌كانی تر كۆده‌كه‌نه‌وه‌.

00:02:26.092 --> 00:02:30.312
بەڵام کاتێک سەری ماسی سەلەمونەکە ڕووی
لە بەندەرەکەیە بە کۆمەڵە هێلکە دەکەن،

00:02:30.312 --> 00:02:32.612
نه‌هه‌نگه‌ ڕه‌شه‌كان به‌دوای ده‌كه‌ون.

00:02:32.612 --> 00:02:34.752
شاژنه‌كه‌ نیشانی نه‌هه‌نگه‌
گه‌نجه‌كانی ده‌دات

00:02:34.752 --> 00:02:37.882
له‌كوێ به‌پیترین
خاكی ماسی گرتن بدۆزنه‌وه‌.

00:02:37.882 --> 00:02:42.772
هەروەها شاژنەکە بە ڕێژەی %٩٠ی ئەو ماسییە
سەلەمونانەی دەیانگرێت هاوبەشیان پێ دەکات.

00:02:42.772 --> 00:02:44.242
لەگەڵ تێپەڕ بوونی هەر ساڵێک،

00:02:44.242 --> 00:02:46.792
به‌شداریكردنه‌كه‌ی گرینگتر ده‌بێت:

00:02:46.792 --> 00:02:51.872
ڕاوەماسی زۆر و تێکدانی شوێنەکەکان
ژمارەی ماسی سەلەمونی کەم کردۆتەوە،

00:02:51.872 --> 00:02:56.152
بەمەش نەهەنگەکان توشی
مەترسی برسی بوون دەبن.

00:02:56.156 --> 00:02:58.006
شاره‌زایی ئه‌و داپیرانه‌

00:02:58.006 --> 00:03:01.906
مانای جیاوازی ‌نێوان ژیان و مردن
بۆ خێزانه‌كانیان ده‌گه‌یه‌نێت-

00:03:01.906 --> 00:03:04.196
بەڵام بۆچی ده‌وه‌ستن
له‌ بێچووه‌ خستنه‌وه‌؟

00:03:04.196 --> 00:03:08.656
هەمیشە بۆ مێینەیەک وەچە خستنەوە بە سوودە،

00:03:08.656 --> 00:03:12.786
ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر گرینگی بدات
به‌ بوونی منداڵه‌كانی و نه‌وه‌كانی.

00:03:12.786 --> 00:03:17.406
دوو بارودۆخی ناوه‌زه‌ ئه‌م هاوسه‌نگییه‌
ده‌گۆڕێت بۆ نه‌هه‌نگه‌ ڕه‌شه‌كان

00:03:17.406 --> 00:03:20.416
ئەو دۆخەی کە کوڕەکان و کچەکان

00:03:20.416 --> 00:03:23.636
خێزانەکانیان بە تەواوی بە جێ دەهێڵن
زۆر دەگمەنە-

00:03:23.636 --> 00:03:26.036
به‌نزیكه‌یی له‌ هه‌موو جۆره‌ ئاژه‌ڵه‌كان،

00:03:26.036 --> 00:03:28.786
یەک یان هەردوو ڕەگەزەکە بڵاو دەبنەوە.

00:03:28.786 --> 00:03:31.926
ئەمە واتا کاتێک نەهەنگێکی ڕەش بە تەمەندا
دەچێت،

00:03:31.926 --> 00:03:33.886
ڕێژه‌یه‌كی زۆره‌ له‌ خێزانه‌كه‌ی

00:03:33.886 --> 00:03:36.596
بە منداڵەکانی و نەوەکانیشییەوە،

00:03:36.596 --> 00:03:39.416
له‌كاتێكدا زۆربه‌ی خزمه‌ دووره‌كان ده‌مرن.

00:03:39.416 --> 00:03:44.126
چونكه‌ مێینه‌ پیره‌كان زیاتر نزیكن
لە کۆمەڵەکە لە چاو مێینە گەنجەکان،

00:03:44.126 --> 00:03:47.511
ئه‌وان هه‌وڵی باشترینی خۆیان ده‌ده‌ن
تاوه‌كو وه‌به‌رهێنان بكه‌‌‌ن،

00:03:47.511 --> 00:03:51.231
لە کاتێکدا مێینە گەنجەکان دەبێت
کار لەسەر وەچە خستنەوە بکەن.

00:03:51.231 --> 00:03:52.911
لە ژینگەی نەهەنگە ڕەشەکاندا،

00:03:52.911 --> 00:03:55.591
هه‌ر بێچوویه‌كی نوێ
ده‌مێكی تره‌ بۆ ئه‌وه‌ی به‌خێوبكرێت

00:03:55.591 --> 00:03:58.301
لەسەر خواردنێکی سنوردار و هاوبەش.

00:03:58.301 --> 00:04:02.581
مێینەیەکی پیر دەتوانێت جینەکانی زیاتر بکات
بەبێ ئەوەی ببێتە بارگرانی بۆ خێزانەکانی

00:04:02.581 --> 00:04:04.761
به‌ پشتگیریكردنی كوڕه‌ گه‌نجه‌كانی خۆی،

00:04:04.761 --> 00:04:07.801
كه‌ باوكی بێچووی خێزانه‌كانی تر ده‌بێت
و گه‌وره‌یان ده‌كات.

00:04:07.801 --> 00:04:10.231
ئەمە دەکرێت هۆکار بێت بۆ مێینەکان کە

00:04:10.231 --> 00:04:14.321
به‌ته‌واوی بوه‌ستن له‌ وه‌چه‌خستنه‌وه‌
له‌ ناوەڕاستی تەمەنیاندا.

00:04:14.321 --> 00:04:16.802
ته‌نانه‌ت به‌ به‌شداریكردنی داپیره‌كانیش،

00:04:16.802 --> 00:04:20.202
نه‌هه‌نگه‌ ڕه‌شه‌كانی نێشته‌جێبووی باشوور
به‌ته‌واوی لە مەترسی دان،

00:04:20.202 --> 00:04:23.052
کە هۆکاری سەرەکی کەم بوونی ماسی سەلەمونە.

00:04:23.052 --> 00:04:26.562
ئێمە پێویستە بە خێرایی کاربکەین
بۆ گەڕاندنەوەی ماسی سەلەمون

00:04:26.562 --> 00:04:28.442
بۆ ئەوەی نەهەنگەکان لە
لەناوچوون ڕزگار بکەین.

00:04:28.442 --> 00:04:32.742
بۆ داهاتوو، پێویستمان بە سەنتەری
توێژینەوەی تر دەبێت بۆ نەهەنگەکان،

00:04:32.742 --> 00:04:34.982
ئەوەی کە دەرباری باشوورییەکان فێربووین

00:04:34.982 --> 00:04:37.172
ڕه‌نگه‌ ڕاست نه‌بێت بۆ كۆمه‌ڵه‌كانی تر.

00:04:37.172 --> 00:04:39.612
بە لە نزیکەوە توێژینەوە
کردن لە کۆمەڵەکانی تر،

00:04:39.612 --> 00:04:42.602
ڕه‌نگه بابه‌تی‌ زیاتری سه‌یر ده‌ربخه‌ین،

00:04:42.196 --> 00:04:46.156
هەروەها کێشەکانیان بدۆزینەوە کە
هۆکارەکەی مرۆڤە

00:04:46.156 --> 00:04:49.306
پێش ئەوەی مانەوەیان لە ژیاندا بکەوێتە
مەترسییەوە.