1
00:00:09,898 --> 00:00:13,228
دوور له‌ كه‌ناری ده‌ریا‌ سه‌خته‌كه‌
له باكووری خۆرئاوای زه‌ریای هێمن،

2
00:00:13,228 --> 00:00:17,318
كۆمه‌ڵێك له‌ نه‌هه‌نگه‌ ڕه‌شه‌كان
له‌ ئاوی سارد دا دەژین.

3
00:00:17,318 --> 00:00:19,538
هه‌ر خێزانێك ده‌توانێت لێره‌ بژیت

4
00:00:19,538 --> 00:00:21,578
سوپاسێكی تایبه‌ت بۆ ئه‌ندامێكیان،

5
00:00:21,578 --> 00:00:23,598
ئه‌و شاره‌زاترین ڕاوكه‌ره‌:

6
00:00:23,598 --> 00:00:25,208
داپیره‌كه‌.

7
00:00:25,208 --> 00:00:28,418
ئه‌و شاژنانە ده‌توانن بۆ ماوه‌ی
هه‌شتا ساڵ یان زیاتر بژین،

8
00:00:28,418 --> 00:00:31,508
له‌كاتێكدا زۆربه‌ی نێرینه‌كان
له‌ ته‌مه‌نی سی ساڵیدا ده‌مرن.

9
00:00:31,508 --> 00:00:34,608
سەرڕای ئەوەی نه‌هه‌نگه‌ ڕه‌شه‌كان
له‌ هه‌موو ئۆقیانووسێك ده‌ژین،

10
00:00:34,608 --> 00:00:37,658
بەڵام تا ئەم دوایانەش هەر زۆر کەم دەزانین
دەربارەیان.

11
00:00:37,658 --> 00:00:40,518
ورده‌كاریه‌كانی ژیانیان بە زانایان
ئاشکرا نە دەکرا

12
00:00:40,518 --> 00:00:44,028
تا ئه‌وكاته‌ی ڕێكخراوێك به‌ناوی
سه‌نته‌ری توێژینه‌وه‌ی نه‌هه‌نگه‌كان

13
00:00:44,028 --> 00:00:46,608
ده‌ستی به‌ توێژینەوە دەربارەی
گروپێکیان کرد

14
00:00:46,608 --> 00:00:51,378
له‌ نزیك ویلایەتی واشینتۆن
و بریتیش كۆڵۆمبیا له‌ ساڵی ١٩٧٦.

15
00:00:51,378 --> 00:00:52,978
سوپاس بۆ كاركردنی به‌رده‌وامیان،

16
00:00:52,978 --> 00:00:55,368
ئێمه‌ زۆر له‌باره‌ی
ئه‌و نه‌هه‌نگانه‌ فێربووین،

17
00:00:55,368 --> 00:00:57,628
ناسراون به‌ نێشته‌جێبوویانی باشووری.

18
00:00:57,628 --> 00:00:59,008
تا زیاتر بزانین دەربارەیان،

19
00:00:59,008 --> 00:01:04,388
گرنگی زیاتری ڕۆڵی شاژنەکانمان
دەردەکەوێت.

20
00:01:04,388 --> 00:01:07,072
هه‌ر داپیره‌یه‌ك ژیانی وه‌ك
بێچووێک ده‌ست پێ ده‌كات

21
00:01:07,072 --> 00:01:10,882
له‌ كۆمه‌ڵه‌ی خێزانی دایكی له‌ دایكبووه‌،
یان له‌ ڕه‌چه‌ڵه‌كی دایكییه‌تی.

22
00:01:10,882 --> 00:01:12,942
خێزانه‌كه‌ هەموو کارێک بە هەرەوەزی دەکەن،

23
00:01:12,942 --> 00:01:18,202
ڕاوكردن، یاریكردن، ته‌نانه‌ت گفتوگۆش بەهۆی
کۆمەڵێک ئاماژەی تایبەتی خۆیان دەکەن.

24
00:01:18,202 --> 00:01:23,922
منداڵەکانیان تەوای ژیانیان لەگەڵ خێزانی
دایکیان بەسەر دەبەن.

25
00:01:23,922 --> 00:01:28,152
بەڵام نەک ئەوەی کە نەهەنگێکی گەنج تەنها
له‌گه‌ڵ خزمه‌كانی خۆی په‌یوه‌ندی ده‌بێت.

26
00:01:28,152 --> 00:01:30,382
جگه‌ له‌ په‌یوه‌ندیكردنی تایبه‌تی خۆیان،

27
00:01:30,382 --> 00:01:33,912
شاژنەکەیان بە زمانێکی هاوبەش لەگەڵ
خێزانەکانی دەوروبەرەکەیان قسە دەکات،

28
00:01:33,912 --> 00:01:35,992
و ئاساییانە تێکەڵ بە یەک دەبن.

29
00:01:35,992 --> 00:01:39,082
هه‌ر كه‌ مێینه‌یه‌ك گه‌یشته‌
ته‌مه‌نی په‌نجا ساڵی یان زیاتر،

30
00:01:39,082 --> 00:01:43,512
ئه‌م دیدەنییانە ده‌بن به‌ ده‌رفه‌ت تاوه‌كو
له‌گه‌ڵ نێرینه‌كانی تر زاوزێ بكه‌ن.

31
00:01:43,512 --> 00:01:46,432
په‌یوه‌ندییه‌كان ته‌نها زاوزێكردن نییه -
‌

32
00:01:46,432 --> 00:01:49,032
خۆی و بێچووه‌كانی
له‌گه‌ڵ خێزانه‌كه‌ی خۆی ده‌مێننه‌وه‌،

33
00:01:49,032 --> 00:01:52,022
و نێرینه‌كهش‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌
بۆ لای دایكی خۆی.

34
00:01:52,022 --> 00:01:54,282
تا به‌نزیكه‌یی ته‌مه‌نی چل ساڵی،

35
00:01:54,282 --> 00:01:57,822
مێینەکە هه‌موو ٦ ساڵ جارێك
بێچوو ده‌خاته‌وه‌.

36
00:01:57,822 --> 00:02:00,292
تا ده‌گاته‌ ئه‌و ته‌مه‌نه‌ی
ناتوانێت وەچە بخاته‌وه -

37
00:02:00,292 --> 00:02:03,622
كه‌ به‌ زۆری له‌ شانشینی ئاژه‌ڵاكان
نه‌بیستراوه‌.

38
00:02:03,622 --> 00:02:07,242
له‌ڕاستیدا، مرۆڤه‌كان، نه‌هه‌نگه‌
ڕه‌شه‌كان و چه‌ند جۆرێكی تری نه‌هه‌نگ

39
00:02:07,242 --> 00:02:11,232
تاكه‌ جۆرن كه‌ مێینه‌كانیان به‌رده‌وامن
له‌ ژیانكردن بۆ ماوه‌ی ساڵانێك

40
00:02:11,232 --> 00:02:14,002
پاش ئه‌وه‌ی كه‌ ده‌وه‌ستن
له‌ وه‌چه‌ خستنه‌وه‌.

41
00:02:14,002 --> 00:02:15,232
دوای وه‌ستانی وه‌چه‌ خستنه‌وه‌،

42
00:02:15,232 --> 00:02:18,452
داپیرەکان پێشڕەوی دەکەن
لە ڕاوکردنی ماسی سەلەموندا،

43
00:02:18,452 --> 00:02:21,112
کە خواردنی سەرەکی باشورییەکانە.

44
00:02:21,112 --> 00:02:23,622
زۆربه‌ی زستانه‌کە دوور له‌ كه‌نار
بۆ خواردن ده‌گه‌ڕێن

45
00:02:23,622 --> 00:02:26,092
ماسی سه‌له‌مون له‌گه‌ڵ
ماسیه‌كانی تر كۆده‌كه‌نه‌وه‌.

46
00:02:26,092 --> 00:02:30,312
بەڵام کاتێک سەری ماسی سەلەمونەکە ڕووی
لە بەندەرەکەیە بە کۆمەڵە هێلکە دەکەن،

47
00:02:30,312 --> 00:02:32,612
نه‌هه‌نگه‌ ڕه‌شه‌كان به‌دوای ده‌كه‌ون.

48
00:02:32,612 --> 00:02:34,752
شاژنه‌كه‌ نیشانی نه‌هه‌نگه‌
گه‌نجه‌كانی ده‌دات

49
00:02:34,752 --> 00:02:37,882
له‌كوێ به‌پیترین
خاكی ماسی گرتن بدۆزنه‌وه‌.

50
00:02:37,882 --> 00:02:42,772
هەروەها شاژنەکە بە ڕێژەی %٩٠ی ئەو ماسییە
سەلەمونانەی دەیانگرێت هاوبەشیان پێ دەکات.

51
00:02:42,772 --> 00:02:44,242
لەگەڵ تێپەڕ بوونی هەر ساڵێک،

52
00:02:44,242 --> 00:02:46,792
به‌شداریكردنه‌كه‌ی گرینگتر ده‌بێت:

53
00:02:46,792 --> 00:02:51,872
ڕاوەماسی زۆر و تێکدانی شوێنەکەکان
ژمارەی ماسی سەلەمونی کەم کردۆتەوە،

54
00:02:51,872 --> 00:02:56,152
بەمەش نەهەنگەکان توشی
مەترسی برسی بوون دەبن.

55
00:02:56,156 --> 00:02:58,006
شاره‌زایی ئه‌و داپیرانه‌

56
00:02:58,006 --> 00:03:01,906
مانای جیاوازی ‌نێوان ژیان و مردن
بۆ خێزانه‌كانیان ده‌گه‌یه‌نێت-

57
00:03:01,906 --> 00:03:04,196
بەڵام بۆچی ده‌وه‌ستن
له‌ بێچووه‌ خستنه‌وه‌؟

58
00:03:04,196 --> 00:03:08,656
هەمیشە بۆ مێینەیەک وەچە خستنەوە بە سوودە،

59
00:03:08,656 --> 00:03:12,786
ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ر گرینگی بدات
به‌ بوونی منداڵه‌كانی و نه‌وه‌كانی.

60
00:03:12,786 --> 00:03:17,406
دوو بارودۆخی ناوه‌زه‌ ئه‌م هاوسه‌نگییه‌
ده‌گۆڕێت بۆ نه‌هه‌نگه‌ ڕه‌شه‌كان

61
00:03:17,406 --> 00:03:20,416
ئەو دۆخەی کە کوڕەکان و کچەکان

62
00:03:20,416 --> 00:03:23,636
خێزانەکانیان بە تەواوی بە جێ دەهێڵن
زۆر دەگمەنە-

63
00:03:23,636 --> 00:03:26,036
به‌نزیكه‌یی له‌ هه‌موو جۆره‌ ئاژه‌ڵه‌كان،

64
00:03:26,036 --> 00:03:28,786
یەک یان هەردوو ڕەگەزەکە بڵاو دەبنەوە.

65
00:03:28,786 --> 00:03:31,926
ئەمە واتا کاتێک نەهەنگێکی ڕەش بە تەمەندا
دەچێت،

66
00:03:31,926 --> 00:03:33,886
ڕێژه‌یه‌كی زۆره‌ له‌ خێزانه‌كه‌ی

67
00:03:33,886 --> 00:03:36,596
بە منداڵەکانی و نەوەکانیشییەوە،

68
00:03:36,596 --> 00:03:39,416
له‌كاتێكدا زۆربه‌ی خزمه‌ دووره‌كان ده‌مرن.

69
00:03:39,416 --> 00:03:44,126
چونكه‌ مێینه‌ پیره‌كان زیاتر نزیكن
لە کۆمەڵەکە لە چاو مێینە گەنجەکان،

70
00:03:44,126 --> 00:03:47,511
ئه‌وان هه‌وڵی باشترینی خۆیان ده‌ده‌ن
تاوه‌كو وه‌به‌رهێنان بكه‌‌‌ن،

71
00:03:47,511 --> 00:03:51,231
لە کاتێکدا مێینە گەنجەکان دەبێت
کار لەسەر وەچە خستنەوە بکەن.

72
00:03:51,231 --> 00:03:52,911
لە ژینگەی نەهەنگە ڕەشەکاندا،

73
00:03:52,911 --> 00:03:55,591
هه‌ر بێچوویه‌كی نوێ
ده‌مێكی تره‌ بۆ ئه‌وه‌ی به‌خێوبكرێت

74
00:03:55,591 --> 00:03:58,301
لەسەر خواردنێکی سنوردار و هاوبەش.

75
00:03:58,301 --> 00:04:02,581
مێینەیەکی پیر دەتوانێت جینەکانی زیاتر بکات
بەبێ ئەوەی ببێتە بارگرانی بۆ خێزانەکانی

76
00:04:02,581 --> 00:04:04,761
به‌ پشتگیریكردنی كوڕه‌ گه‌نجه‌كانی خۆی،

77
00:04:04,761 --> 00:04:07,801
كه‌ باوكی بێچووی خێزانه‌كانی تر ده‌بێت
و گه‌وره‌یان ده‌كات.

78
00:04:07,801 --> 00:04:10,231
ئەمە دەکرێت هۆکار بێت بۆ مێینەکان کە

79
00:04:10,231 --> 00:04:14,321
به‌ته‌واوی بوه‌ستن له‌ وه‌چه‌خستنه‌وه‌
له‌ ناوەڕاستی تەمەنیاندا.

80
00:04:14,321 --> 00:04:16,802
ته‌نانه‌ت به‌ به‌شداریكردنی داپیره‌كانیش،

81
00:04:16,802 --> 00:04:20,202
نه‌هه‌نگه‌ ڕه‌شه‌كانی نێشته‌جێبووی باشوور
به‌ته‌واوی لە مەترسی دان،

82
00:04:20,202 --> 00:04:23,052
کە هۆکاری سەرەکی کەم بوونی ماسی سەلەمونە.

83
00:04:23,052 --> 00:04:26,562
ئێمە پێویستە بە خێرایی کاربکەین
بۆ گەڕاندنەوەی ماسی سەلەمون

84
00:04:26,562 --> 00:04:28,442
بۆ ئەوەی نەهەنگەکان لە
لەناوچوون ڕزگار بکەین.

85
00:04:28,442 --> 00:04:32,742
بۆ داهاتوو، پێویستمان بە سەنتەری
توێژینەوەی تر دەبێت بۆ نەهەنگەکان،

86
00:04:32,742 --> 00:04:34,982
ئەوەی کە دەرباری باشوورییەکان فێربووین

87
00:04:34,982 --> 00:04:37,172
ڕه‌نگه‌ ڕاست نه‌بێت بۆ كۆمه‌ڵه‌كانی تر.

88
00:04:37,172 --> 00:04:39,612
بە لە نزیکەوە توێژینەوە
کردن لە کۆمەڵەکانی تر،

89
00:04:39,612 --> 00:04:42,602
ڕه‌نگه بابه‌تی‌ زیاتری سه‌یر ده‌ربخه‌ین،

90
00:04:42,196 --> 00:04:46,156
هەروەها کێشەکانیان بدۆزینەوە کە
هۆکارەکەی مرۆڤە

91
00:04:46,156 --> 00:04:49,306
پێش ئەوەی مانەوەیان لە ژیاندا بکەوێتە
مەترسییەوە.