Hallo, ja, dit is Jackie aan de telefoon
Hi, mijn naam is Tony en dit is
Ieder frame een schilderij
Sommige filmmakers kunnen actiefilms maken
Anderen doen komedie
Al 40 jaar is Jackie Chan de meester
in het combineren van de tweee
Tegenwoordig zijn er veel films die grappige scènes...
..combineren met vechtscènes.
Maar zelfs als de film goed is, de komedie
en actie lijken twee verschillende.
regisseurs en twee verschillende stijlen.
En daarom is Jackie zo interessant
in zijn stijl: actie is komedie.
En zijn werk laat zien dat dezelfde
filmmaak-principes werken.
Als je grappig wil zijn...
..maar ook als je knallen wil verkopen.
Laten we d'r in springen,
als je de namen van de films wil zien,
terwijl ik praat, druk op de CC-knop beneden
Klaar? Daar gaan we!
(rockmuziek speelt)
Dus, hoe maakt Jackie actie, die ook..
..grappig is?
Als eerste geeft hij zichzelf een nadeel..
het maakt niet uit welke film, Jackie
begint altijd onder zijn tegenstanders.
Hij heeft geen schoenen..
..hij zit in de handboeien..
..hij heeft een bom in z'n mond.
Vanaf dit punt moet-ie z'n weg terugvechten
naar de top.
Elke actie creëert een logische reactie...
(Jackie schopt pistool uit hand)
..en als je de logica volgt...
..krijg je een grap.
Deze komische stijl in film grijpt terug
op de clowns uit de stille film uit de
jaren '40, met Chaplin, Lloyd en Keaton.
Maar ik denk dat Jackie het teruggebracht
heeft naar één zin...
Jackie: 'Ik zei dat ik geen problemen wil'
Omdat hij de underdog is, moet hij creatief
zijn. Dat brengt ons op het tweede punt:
Hij gebruikt alles om 'm heen, dat is
één van zijn grootste kenmerken van
zijn stijl. Gebruik iets normaal, gebruik
iets abnormaal. Ik heb 'm zien vechten
met stoelen...
..jurken..
..chopsticks..
..keyboards..
..lego..
..koelkasten..
..en natuurlijk (een trap).
Dit maakt ieder gevecht niet alleen
organisch en gegrond, het geeft ons ook
grappen die ergens anders niet gebeuren.
(man valt tussen roltrappen)
Nummer drie, Jackie houdt van helderheid,
hij doet geen donkere scènes, waar alle
kleur gecorrigeerd is naar blauw.
Als zijn tegenstander zwart draagt..
..draagt hij wit.
En als zijn tegenstander wit draagt, is
hij gestileerd.
Zijn framing is zo duidelijk, dat hij in
ieder shot al een voorschot geeft op de
actie. Hier, ook al kijken we naar de
stuntman, 2/3 van de frame zijn de trappen
Een paar seconden later zien we waarom.
(man valt van trap)
Hij houdt dingen duidelijk door bijna
geen gebruik te maken van handheldshots en
dollyshots.
Jackie: 'In Amerikaanse films zie je veel
beweging, als de camera beweegt betekent
dat ze niet kunnen vechten.'
In slowmotion zie je hoe de camera-
operator rond beweegt, zodat het vechten
gewelddadiger lijkt. Maar omdat Jackie wel
kan vechten...
Jackie: 'Ik beweeg mijn camera nooit, altijd
stil, breed shot, ik laat het neerkomen
zien, ik doe de flip.'
Als je op deze manier filmt lijkt alles
indrukwekkender, omdat actie en reactie
in hetzelfde frame plaatsvinden. Let op
hoe je Jackie, de auto en de muur altijd
op hetzelfde moment ziet.
(botsing van auto... glas breekt)
Maar een zelfde stunt, van Rush Hour 3
heeft nooit al die elementen in hetzelfde
shot. En het werkt niet. Hetzelfde is van
toepassing op komedie
(klap in gezicht)
Dit shot, geregisseerd door Samo Hung
laat ons de klap zien, het gezicht van de
slechterik en Jackie's gezicht, allemaal
in één. Kijk nu naar dezelfde grap in
Shanghai Noon..
(klap in gezicht)
Hier zitten actie en reactie niet in
hetzelfde shot. Het werkt een beetje,
maar lang niet zo goed. Waarom zijn er
niet meer regisseurs die dit doen...
..dat komt door nummer 5: omdat ze niet
genoeg tijd hebben.
Jackie is een perfectionist die net zoveel
takes gebruikt als nodig is om het goed
te krijgen. En in Hong Kong wordt hij
gesteund door de studio, die hem maanden
geven om een gevecht te filmen.
Jackie: 'Het moeilijkste is als ik de
waaier gooi, dan komt hij terug, meer dan
120 takes. Mensen die het zien zeggen..
wow, Jackie is goed, het is niet goed, jij
kunt het doen, alleen...
heb jij het geduld of niet?'
Als ik zijn werk weer kijk ben ik het
meest onder de indruk van de details.
Hij hoeft ze niet te doen en het gaat van
zijn budget af, maar hij doet ze, omdat
hij dat wil. En het is dat doorzettings-
vermogen dat ik respecteer en bewonder.
Jackie: 'In Amerika staan ze het niet toe
dat je dat doet, vanwege het geld...'
En zijn Amerikaanse werk mist nog iets...
Stem: 'En er is ritme in de shots en de
manier waarop ze ge-edit zijn en Jackie
zegt dat het publiek het ritme niet door-
heeft, tot het moment dat 't ritme er niet
is.'
Jackie's vechtscènes hebben een duidelijk
muzikaal ritme en timing, hij werkt op set
met de performers.
Jackie: 'Klaar... actie. Blijf waar je
bent, blijf waar je bent, ga niet achter
me aan. Boem, boem, dan, boem, zie?
Iedereen ziet er goed uit.'
Zelfs ervaren martial arts-vechters hebben
er problemen mee. (vechten)
In z'n eerste films zie je hem de timing
leren van (een acteur) en het lijkt veel
op Chinese opera. Midden jaren '80 werkt
hij met z'n eigen stuntteam...
en dan heeft hij iets totaal uniek.
Veel editors en regisseurs in Amerika
begrijpen zijn timing niet en ze verpesten
het door te knippen op iedere klap.
Maar regisseurs in Hong Kong laten het
shot lang genoeg staan zodat het publiek
het ritme voelt.
Jackie: 'Het belangrijkste gedeelte is
editing, en de meeste regisseurs weten
niet hoe ze moeten editten. Zelfs de
leiders van het stuntteam weten het niet.
Regisseurs uit Hong Kong zoals Jackie en
Samo editten op een bepaalde manier.
In het eerste shot sla je je tegenstander
met een breed shot, in het tweede shot
krijg je een close-up. Als je de shots
edit leg je de continuïteit niet gelijk.
Op het einde van het eerste shot is de
elleboog hier... in het begin van shot 2
is het helemaal terug hier. Die 3 frames
zijn voor de ogen van het publiek om het
nieuwe shot te zien, en dit maakt het
verschil.
Jackie: 'Ik begin van hier, en hier. Maar
twee shots bijelkaar is het 'boem'. Dat
is de kracht.'
In andere woorden, laat het twee keer zien
in het hoofd van het publiek is het 1 klap
die sterker is. (klap)
In tegenstelling, moderne Amerikaanse
editting laat de klap helemaal niet zien.
Op het einde van shot 1 is de voet hier..
..in het begin van shot 2 is het op
dezelfde plaats en gaat het terug.
Omdat ze knippen op dezelfde frame als de
klap...
..voelt het niet als een klap.
Veel mensen denken dat dit door de PG13
komt, maar zelfs R-rated films doen dit.
Het lijkt op wat mensen die in de rondte
slaan. In plaats van wat mensen die pijn
krijgen. (Aaaaaaah) Ouch.
Wat ons bij nummer 8 brengt: Pijn.
Terwijl veel actiehelden onoverwinnelijk
willen lijken...
Jackie lijdt pijn...
Veel pijn.
Niet alleen de stunts zijn indrukwekkend...
..er is altijd ruimte voor een grap.
Pijn maakt hem menselijk, want hoe goed
hij ook is..
..hij krijgt nog steeds een klap
in z'n gezicht...
Z'n gezicht is misschien wel zijn grootste
voordeel. Vaak heeft-ie slechts zijn
gezicht nodig om een grap te maken. Zoals
hij bijvoorbeeld vecht, met een kip in
z'n hand...
..of verkleed als Chun Li.
En als laatste, Jackie's stijl zorgt voor
een geweldig einde voor het publiek.
Door zich naar boven te vechten, heeft hij
recht op een spectaculaire finish.
Hij wint niet omdat hij een betere
vechter is, hij wint omdat hij niet opgeeft.
Deze hardvochtigheid maakt veel van z'n
finales indrukwekkend en erg grappig.
Het is een groot contrast met z'n
Amerikaanse werk, de slechteriken worden
verslagen omdat iemand hun neerschiet.
(boem).
Kom op!
Maar het is vooral dat Jackie z'n stijl
iets bewijst: actie en komedie zijn niet
zo verschillend. In beide genres willen we
de beste performers zien en ik denk dat
veel moderne actie-regisseurs daarin de
plank compleet misslaan. Deze acteurs
zijn bekwame artiesten, sommigen de beste
van de wereld. Waarom zijn de regisseurs
zo onbekwaam? Waarom betaal ik geld om de
actie niet te zien?
Jackie: 'Wat je ook doet, doe het zo goed
mogelijk, want de film is er voor altijd..
..omdat het regent, en de acteur heeft
geen tijd.. Zou jij dat aan het publiek
vertellen? Nee het publiek wil een goede
film zien, die film, dat is alles.'
Precies. Dit werk blijft bestaan. En
dat gezegd hebbende... laat ik jullie
achter met de beste doodscène in
de filmgeschiedenis.
(Steekt man met twee handen in kruis)
(Muziek)