WEBVTT

00:00:07.024 --> 00:00:14.662
1871'de geç saatlerde, bir grup atlı,
uyuyan bir ordu kampına indi.

00:00:14.662 --> 00:00:17.402
Birkaç dakika içinde paniğe sebep olup

00:00:17.402 --> 00:00:21.232
yaklaşık 70 at çalıp kayboldular.

NOTE Paragraph

00:00:21.232 --> 00:00:27.944
Quanah Parker adında 
genç bir şefin liderliğindeki baskın

00:00:28.052 --> 00:00:31.176
Numunu veya Comanches
olarak bilinen yerli halk arasındaki

00:00:31.176 --> 00:00:34.346
Teksas sınırı boyunca süren
bir dizi tartışmanın sonuncusuydu

00:00:34.346 --> 00:00:38.251
ve ABD kuvvetleri beyaz yerleşimciler
için Comanche topraklarını

00:00:38.251 --> 00:00:40.431
çalmak için gönderildi.

00:00:40.431 --> 00:00:42.841
Çatışma onlarca yıllık olmasına rağmen

00:00:42.841 --> 00:00:46.601
ABD Albayı Ranald MacKenzie
en son yinelemeyi yönetti.

00:00:46.601 --> 00:00:49.641
Yazdan kışa Quanah'ı izledi.

00:00:49.641 --> 00:00:52.561
Fakat Quanah da onu takip ediyordu

00:00:52.561 --> 00:00:55.361
ve albay hedefine her yaklaştığında,

00:00:55.361 --> 00:00:59.482
geniş düzlüklerde iz bırakmadan
ortadan kayboldular.

NOTE Paragraph

00:00:59.482 --> 00:01:03.867
Comanches, bu bölgeyi
yaklaşık 200 yıldır kontrol ediyor,

00:01:03.867 --> 00:01:08.314
manda avlıyor ve bütün köyleri
ovaların etrafında hareket ettiriyordu.

00:01:08.314 --> 00:01:11.844
Güneyden gelen İspanyol
ve Meksika saldırılarını bastırdılar,

00:01:11.844 --> 00:01:15.284
Amerika Birleşik Devletleri'nin
topraklarını doğudan alma girişimleri

00:01:15.284 --> 00:01:19.461
ve diğer birçok yerli halkın
iktidar oyunlarını bastırdılar.

00:01:19.461 --> 00:01:23.830
Comanche İmparatorluğu, merkezi
kontrol altındaki bir grup değil,

00:01:23.830 --> 00:01:28.280
her biri kendi liderleri olan
bir dizi gruptu.

00:01:28.280 --> 00:01:32.635
Bu grupların hepsinin ortak noktası
atlı olarak yetenekli olmalarıydı -

00:01:32.635 --> 00:01:36.635
her erkek, kadın
ve çocuk at sırtında ustaydı.

00:01:36.635 --> 00:01:38.615
At sırtındaki savaş becerileri,

00:01:38.615 --> 00:01:43.368
diğer yerli halkların
ve kolonistlerin becerilerini aştı

00:01:43.368 --> 00:01:48.271
ve nispeten az insanla muazzam bir alanı
kontrol etmelerine izin verdi -

00:01:48.271 --> 00:01:50.951
muhtemelen zirvelerinde yaklaşık 40.000

00:01:50.951 --> 00:01:53.381
ve Quanah Parker ve Ranald Mackenzie'ye

00:01:53.381 --> 00:01:57.291
karşı karşıya kaldıklarında
sadece 4-5.000 kişilerdi.

NOTE Paragraph

00:01:57.291 --> 00:02:02.953
1848 doğumlu Quanah,
Nokoni grubunun lideri

00:02:02.953 --> 00:02:06.224
Peta Nocona'nın en büyük çocuğu

00:02:06.224 --> 00:02:10.713
ve Comanches'in asimile ettiği
ve Naduah adını alan kaçırılmış

00:02:10.713 --> 00:02:13.103
beyaz bir yerleşimci olan
Cynthia Ann Parker'dı.

00:02:13.103 --> 00:02:15.173
Quanah çocukken,

00:02:15.173 --> 00:02:20.412
ABD kuvvetleri köyünü pusuya düşürdü,
annesini ve kız kardeşini kaçırdı.

00:02:20.412 --> 00:02:24.826
Quanah ve küçük kardeşi
farklı bir Comanche grubu

00:02:24.826 --> 00:02:26.456
Quahada'ya sığındı.

NOTE Paragraph

00:02:26.456 --> 00:02:31.885
Takip eden yıllarda, Quanah kendini
bir savaşçı ve lider olarak kanıtladı.

00:02:31.885 --> 00:02:36.529
Yirmili yaşlarının başında,
o ve Weakeah adında genç bir kadın,

00:02:36.529 --> 00:02:40.590
güçlü babasını ve diğer birkaç lideri
öfkelendirerek kaçtı.

00:02:40.590 --> 00:02:42.820
Bir yıl boyunca kaçtılar,

00:02:42.820 --> 00:02:47.768
takipçileri çektiler ve Quanah'ı
son derece genç yaşta

00:02:47.768 --> 00:02:50.358
bir paraibo veya şef olarak seçtiler.

00:02:50.358 --> 00:02:55.060
Liderliği altında Quahada grubu
ABD ordusundan sıyrılıp

00:02:55.060 --> 00:02:57.050
yaşam tarzlarına devam edebildi.

00:02:57.050 --> 00:03:02.631
Ancak 1870'lerin başlarında, Doğu Kıyısı
manda derisi pazarı kazançlı hale geldi

00:03:02.631 --> 00:03:07.196
ve avcılar sadece birkaç yıl içinde
milyonlarca mandayı katletti.

00:03:07.196 --> 00:03:10.576
Bu arada ABD kuvvetleri, Quahada grubunun

00:03:10.576 --> 00:03:16.092
neredeyse 1.400 atını öldürerek ve geri
kalanını çalarak saldırıya sebep oldu.

00:03:16.092 --> 00:03:21.412
Asla teslim olmayacağına yemin etmiş
olmasına rağmen Quanah,

00:03:21.412 --> 00:03:24.812
bizonlar veya atlar olmadan, 
kışın aç kaldıklarını biliyordu.

00:03:24.812 --> 00:03:29.115
1875'te Quanah ve Quahada grubu

00:03:29.115 --> 00:03:33.382
Oklahoma'daki Fort Sill bölgesine taşındı.

NOTE Paragraph

00:03:33.382 --> 00:03:36.782
Avcı-toplayıcılar olarak,

00:03:36.782 --> 00:03:40.102
bölgede tarımsal bir yaşam tarzına
kolayca geçemediler.

00:03:40.102 --> 00:03:43.372
ABD hükümeti tayın
ve malzeme vaat etmişti,

00:03:43.372 --> 00:03:46.982
ancak sağladıkları şey aşırı yetersizdi.

00:03:46.982 --> 00:03:51.102
Bu arada Quanah zayıf
bir politik pozisyondaydı:

00:03:51.102 --> 00:03:53.782
Bölgede bulunan diğerlerine kıyasla

00:03:53.782 --> 00:03:56.132
zenginliği ya da gücü yoktu.

00:03:56.132 --> 00:03:58.782
Fakat bir fırsat gördü.

00:03:58.782 --> 00:04:01.662
Bölgedeki geniş otlaklar -

00:04:01.662 --> 00:04:07.015
Comanches için işe yaramazdı ama
tam da sığır sürülerini otlatmalıktı.

00:04:07.015 --> 00:04:11.015
İlk önce sessizce araziyi
sığır çiftliklerine kiralayan

00:04:11.015 --> 00:04:12.615
karlı bir anlaşma başlattı.

00:04:12.615 --> 00:04:16.605
Sonunda, ABD hükümeti
ile kiralama haklarını tartıştı

00:04:16.605 --> 00:04:21.786
ve bu da bölgede Comanches için
istikrarlı bir gelir kaynağı sağladı.

NOTE Paragraph

00:04:21.786 --> 00:04:24.366
Quanah’ın devlet yetkililerinden

00:04:24.366 --> 00:04:27.336
çekince ve tanınma statüsü büyüdükçe

00:04:27.336 --> 00:04:29.492
daha iyi tayınlar sağladı,

00:04:29.492 --> 00:04:32.312
okul ve ev inşasını destekledi

00:04:32.312 --> 00:04:36.366
ve bölge mahkemesindeki
üç kabile hakeminden biri oldu.

00:04:36.366 --> 00:04:38.956
Birden fazla liderle konuşmaktan
yorulan ABD hükümeti,

00:04:38.956 --> 00:04:43.084
tüm Comanches şeflerinden
birini atamak istedi -

00:04:43.084 --> 00:04:47.224
bu, bölgenin dışında 
var olmayan bir roldü.

00:04:47.224 --> 00:04:50.144
Yine de, birçok eski lider,
tıpkı birkaç eski liderin onları

00:04:50.144 --> 00:04:53.484
ABD silahlı kuvvetlerine karşı
yönlendirmesi için desteklediği gibi,

00:04:53.484 --> 00:04:56.264
Quanah'ı bu rol için destekledi.

00:04:56.264 --> 00:04:59.418
Quanah’ın eski düşmanı
Ranald MacKenzie bile

00:04:59.418 --> 00:05:01.928
atanmasını destekledi.

NOTE Paragraph

00:05:01.928 --> 00:05:06.359
Quanah Hollywood filmlerinde rol aldı
ve Amerikan politikacılarla arkadaş oldu,

00:05:06.359 --> 00:05:09.389
Theodore Roosevelt’in
açılış törenine katıldı.

00:05:09.389 --> 00:05:11.890
Yine de, uzun örgülerini asla kesmedi

00:05:11.890 --> 00:05:15.529
ve Yerli Amerikan Kilisesi'ni
ve peyote kullanımını savundu

00:05:15.779 --> 00:05:19.359
Annesinin soyadını
benimseyen Quanah Parker

00:05:19.359 --> 00:05:24.104
annesini ve kız kardeşini
bulmaya çalıştı,

00:05:24.104 --> 00:05:28.768
sonunda ikisinin de yakalandıktan kısa
bir süre sonra öldüklerini öğrendi.

00:05:29.109 --> 00:05:32.798
Quanah tekrar tekrar
farklı dünyalara, farklı rollere

NOTE Paragraph

00:05:32.798 --> 00:05:37.309
ve çoğu insan için aşılmaz görünen
koşullara adapte oldu.

00:05:37.309 --> 00:05:40.783
Eleştirilmiş olsa da, Quanah'ın
ölmesinden sonra,

00:05:40.783 --> 00:05:44.837
Comanches, kabilenin en iyi
seçilmiş yetkilisini atamak için

00:05:44.837 --> 00:05:48.977
onu “Comanches” in son şefi
ve kültürel hayatta kalma

00:05:48.977 --> 00:05:53.963
ve adaptasyon modeli olarak
tanımaya başladı.

00:05:54.083 --> 00:05:58.227
Bu ruhla, bugünün Comanche Milleti
16.000'den fazla

00:05:58.227 --> 00:06:02.297
kayıtlı vatandaş ve sayısız
soyundan geleceğe bakıyor.