0:00:07.024,0:00:14.042
لە درەنگانێکی شەوێکی ساڵی ١٨٧١دا، گروپێك[br]سوار لە کاتی خەوتندا هەڵیانکوتایە سەر

0:00:14.042,0:00:17.802
چادرگه‌یه‌كی سوپا. لەچەند خوله‌کێک بارو[br]دۆخی چادرگه‌كه‌یان بۆ ترس و تۆقین گۆڕی،

0:00:17.802,0:00:21.232
نزیکەی ٧٠ ئەسپیان دزی،[br]و ونبوون.

0:00:21.232,0:00:24.542
لەلایەن سەرۆکێکی گەنج بەناوی[br]کوانا پارکەرەوە سەرکردایەتی دەکران،

0:00:24.542,0:00:28.052
دواترین هێرشبوو لە زنجیرەی[br]درێژی کێش و ناکۆکیەکان

0:00:28.052,0:00:31.176
بەدرێژایی سنوری تیکساس[br]لە نێوان خەڵکە ڕەسەنەکەوە

0:00:31.176,0:00:34.346
کەوا بە نمنە یاخود،[br]کۆمانچیس ناسرابوون،

0:00:34.346,0:00:38.251
و سوپاکانی ئەمریکا نێردرابوون تا[br]خاکەکانی کۆمانچیەکان داگیربکەن

0:00:38.251,0:00:40.321
بۆ داگیرکەرە سپی پێستەکان.

0:00:40.321,0:00:42.841
هەرچەندە ناکۆکی و ململانێکە [br]تەمەنی چەند دەیەیەک بوو،

0:00:42.841,0:00:46.601
کۆڵۆنێڵ ڕاناڵد مەکانزی لە سوپای ئه‌مریكا[br]سەرکردایەتی دواترین ئۆپراسیۆنی کرد.

0:00:46.601,0:00:49.641
لە هاوین تا زستان، شوێنی کوانا دەکەوت.

0:00:49.641,0:00:52.561
بەڵام هەروەها کواناش شوێنی ئەو دەکەوت،

0:00:52.561,0:00:55.361
و هەرکاتێک کۆڵۆنێڵ لە ئامانجەکانی[br]نزیک دەبۆوە،

0:00:55.361,0:00:59.482
ئامانجەکانیش وندەبوون بەبێ ئه‌وه‌ی[br]یەک شوێن لەسەر دەشتایە گەورەکە بەجێبهێڵن.

0:00:59.482,0:01:03.867
کۆمانچیەکان بۆ نزیکە ٢٠٠ساڵ[br]ئەم هەرێمەیان کۆنترۆڵکردبوو،

0:01:03.867,0:01:08.314
گامێشی کێویان ڕاودەکرد، گواستنەوەی[br]هەموو گوندەکان بۆ دەوروبەری دەشتاییەکە.

0:01:08.314,0:01:11.844
هێرشەکانی ئیسپانی و مەکسیکیەکانیان[br]لە باشورەوە سەرکوتکرد،

0:01:11.844,0:01:15.214
هەروەها سەرکوتکردنی ئەمریکیەکان له‌[br]هه‌وڵدان بۆ داگیرکردنی خاکەکەیان لە

0:01:15.214,0:01:19.461
ڕۆژهه‌ڵاته‌وه‌، و سەرکوتکردنی ئەو خەڵکە [br]ڕه‌سه‌نانه‌ی هەوڵیاندەدا کودەتا بکەن.

0:01:19.461,0:01:23.830
ئیمپڕاتۆری کۆمانچی تەنها گروپێكی[br]یەکخراو لەژێر کۆنترۆڵی ناوەندی نەبوو،

0:01:23.830,0:01:28.280
بەڵکو گروپی زۆربوون،[br]هەرگروپێک سەرۆکی خۆی هەبوو.

0:01:28.280,0:01:32.635
ئەو هەموو گرووپە یەک خاڵی هاوبەشیان هەبوو[br]ئەویش شارەزایی و کارامەییان لە سوارچاکی-

0:01:32.635,0:01:36.635
هەموو پیاو و ژن و منداڵێک[br]شارەزایی لە سوارچاکی هەبوو.

0:01:36.635,0:01:38.615
کارامەیەکانی جەنگیان لە سوارچاکی

0:01:38.615,0:01:43.368
بەسەر خەڵکە ڕەسەنەکەوە و داگیرکەره‌کان[br]سەرکەوتووبوو،

0:01:43.368,0:01:48.271
ئەمەش ڕێگاخۆشکەربوو تا ناوچەیەکی فراوان[br]بە ژمارەیەکی کەمی خەڵک کۆنتڕۆڵبکەن-

0:01:48.271,0:01:50.951
لەوانەیە ئەوپەڕی ٤٠،٠٠٠ کەس بووبن

0:01:50.951,0:01:53.381
و نزیکەی ٤تا٥ هەزارکەسبوون[br]لە سەردەمی

0:01:53.381,0:01:57.291
ڕووبەڕووبوونەی کوانا پارکەر و[br]ڕاناڵد مەکانزی.

0:01:57.291,0:02:02.953
لە دەورووبەری ساڵانی ١٨٤٨دا لەدایکبووە[br]منداڵی گەورەی پیتا نەکۆنا بووە،

0:02:02.953,0:02:06.224
سەرۆکی گروپی نۆکنی،[br]و سینسیا ئان پارکەر،

0:02:06.224,0:02:10.713
داگیرکەرێکی سپی پێستی تێکەڵاو بە[br]کلتوری کۆمانچی ڕفێنراو

0:02:10.713,0:02:13.103
و ناوی نادوای لێنراوە و دایکی کوانا بووە.

0:02:13.103,0:02:15.173
کاتێک کوانا منداڵبووە،

0:02:15.173,0:02:20.412
هێزەکانی ئەمریکا هەڵیانکوتاوەتە سەر[br]گونده‌كه‌ی، دایک و خوشکەکەیان گرتووە.

0:02:20.412,0:02:24.826
کوانا و برا بچووکەکەی لەگەڵ گروپێکی[br]کۆمانچی جیاواز بەدوای پەناگە گەڕاون،

0:02:24.826,0:02:26.456
کوهادا.

0:02:26.456,0:02:31.885
لە ساڵانی دواتردا، کوانا وەکو جەنگاوەر و[br]سەرکردە خۆی سەلماند.

0:02:31.885,0:02:36.529
لەسەرەتاکانی بیست ساڵی دا، لەگەڵ ژنێک[br]بەناوی وێکیا ئیڵۆپ ڕایکرد،

0:02:36.529,0:02:40.590
ئەم کارەش بووە هۆی توڕەکردنی باوکی[br]کچەکە و چەند سەرۆکێکی تر.

0:02:40.590,0:02:42.820
بۆ ساڵێک لە ڕاکردندابوون،

0:02:42.820,0:02:47.768
سەرنجی شوێنکەوتووەکانیان ڕادەکێشا و[br]کوانایان وەکو پڕابیۆ یان سەرۆک ناساند.

0:02:47.768,0:02:50.358
لە تەمەنێکی زۆر گەنج دا.

0:02:50.358,0:02:55.060
لەژێر سەرکردایەتی ئەودا گروپی کوهادا[br]دەیتوانی خۆی لە سوپای ئەمریکا بدزێتەوە

0:02:55.060,0:02:57.050
و بەم شێوازەی ژیان بەردەوامبوون.

0:02:57.050,0:03:03.331
بەڵام لەسەرەتاکانی ١٨٧٠دا بازاڕی شاراوی[br]گامێش لە کاندوی ڕۆژهەڵات ببوه‌ بە شوێنێکی

0:03:03.331,0:03:07.426
بایخدار. و ڕاوچیەکان لە ماوەی چەند [br]ساڵێكدا ملیۆنەها گامێشی کێویان سەربڕی،

0:03:07.426,0:03:10.576
لەهەمان کاتدا، هێزەکانی ئەمریکا[br]سه‌ركردایه‌تی هێرشێکی کتوپڕیان کرد،

0:03:10.576,0:03:16.092
نزیکەی ١٤٠٠ ئەسپی گروپی کوهادایان کوشت[br]و ئەوانی دیکەشیان دزی.

0:03:16.092,0:03:21.962
هەرچەندە کوانا سوێندی خواردبوو خۆی نه‌دات[br]به‌ده‌سته‌وه‌، بەڵام دەیزانی بەبێ گامێشی

0:03:21.962,0:03:25.682
كێوی و ئه‌سپ، کۆمانچیەکان لە زستاندا [br]ڕووبه‌ڕووی برسیەتیەکی مەترسیدار ده‌بنەوە.

0:03:25.682,0:03:29.115
هەربۆیە لە ساڵی ١٨٧٥ دا کوانا و[br]گروپی کوهادا

0:03:29.115,0:03:33.382
بۆ پەناگەی قەڵای سیڵ ڵە ئۆکلۆهۆما ڕۆیشتن.

0:03:33.382,0:03:36.782
هەروەکو ماسیگر و میوەکۆکەرەوەکان[br]نەیاندەتوانی بە ئاسانی لەگەڵ

0:03:36.782,0:03:40.102
شێوازی ژیانی کشتوکاڵی لە پەناگەکە[br]ڕابێن.

0:03:40.102,0:03:43.372
حکومەتی ئەمریکا بەڵێنی بەشە ئازوقە و[br]کەلوپەلی پێدابوون،

0:03:43.372,0:03:46.982
بەڵام ئەو ئازوقە و کەلوپەلەی پێیاندەدان[br]زۆر کەم بوو.

0:03:46.982,0:03:51.102
لەهەمانکاتدا، کوانا، لەناکاو پێگە[br]سیاسیەکەی لاوازبوو:

0:03:51.102,0:03:53.782
هیچ سامان یان دەسەڵات[br]بەراورد بەوانەی

0:03:53.782,0:03:56.132
کە ماوەیەکی درێژتر لە پەناگەکەبوون[br]نەی بوو.

0:03:56.132,0:03:58.782
هێشتا، دەرفەتێکی بینیووە.

0:03:58.782,0:04:01.662
پەناگەکە لە زەوی سەوزایی فراوان پێکدەهات-

0:04:01.662,0:04:07.015
بۆ کۆمانچیەکان بێکەڵکبوون بەڵام بۆ خاوەنی [br]ڕه‌شه‌وڵاخه‌كان بۆ لەوەڕاندن نایاب بوو.

0:04:07.015,0:04:11.015
دەستی بە ڕێکەوتننامەی قازانج بەخش کرد[br]زەویەکی بە کرێ دا بە خاوەن ڕەشەوڵاخەکان،

0:04:11.015,0:04:12.615
لەسەرەتادا بەهێمنی.

0:04:12.615,0:04:16.605
بەڵام لەکۆتایەکەی، لەسەر مافی بە کرێدان[br]لەگەڵ حکومەتی ئەمریکا گفتوگۆی دەکرد،

0:04:16.605,0:04:21.786
کەوا سەرچاوه‌ی داهاتی بۆ کۆمانچیەکانی[br]پەناگەکە مۆسگەرکرد.

0:04:21.786,0:04:24.366
هەروەها پێگەی کوانا لە پەناگەکە

0:04:24.366,0:04:27.336
دانپیانان له‌لایه‌ن بەرپرسانی حکومەت[br]گەشەی کرد،

0:04:27.336,0:04:29.492
بەشە ئازوقەی باشتری مسۆگەرکرد،

0:04:29.492,0:04:32.312
داوای دروستکردنی خوێندگا و[br]خانووی کرد،

0:04:32.312,0:04:36.366
و بووبە یەکێک لە سێ دادوه‌ری هۆزی[br]لە دادگای پەناگەکە.

0:04:36.366,0:04:38.956
هەوڵیدا لەگەڵ چەند سەرکردەیەک قسە بکات،

0:04:38.956,0:04:43.084
حکومەتی ئەمریکا دەیویست سەرۆکێک بۆ[br]هەموو گەلی کۆمانچی دەستنیشان بکات

0:04:43.084,0:04:47.224
ئەرکێک کەوا لە دەرەوەی پەناگەکە[br]بوونی نییە.

0:04:47.224,0:04:51.224
هێشتا، زۆربەی کۆمانچینەکان بۆ[br]ئەم ئەرکە پاڵپشتی کوانایان دەکرد،

0:04:51.224,0:04:53.484
هەروەها چەند سەرۆکێکی بە تەمەن[br]پاڵپشتیان دەکرد

0:04:53.484,0:04:56.264
تا لە دژی سوپای ئەمریکایا[br]سەرکردایەتیان بکات.

0:04:56.264,0:04:59.418
تەنانەت دووژمنە دێرینەکەی کوانا[br]ڕاناڵد مەکانزی،

0:04:59.418,0:05:01.928
داوای دەستنیشانکردنی ئەوی دەکرد.

0:05:01.928,0:05:05.809
کوانا لە فلیمەکانی هۆڵیوود ڕۆڵیگێڕاوە[br]و لەگەڵ سیاسەتمەدار ئەمریکیەکان هاوڕێبووە،

0:05:05.809,0:05:09.739
لە نمایشی ئەسپ سواری لە ڕۆژی دەست به‌كار[br]بوونی سەرۆک سیۆدۆر ڕۆسڤێڵت بەژداریكردووه‌.

0:05:09.739,0:05:12.129
له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا، [br]هەرگیز پرچە درێژه‌كه‌ی نەبڕیوه‌

0:05:12.129,0:05:15.859
و لایه‌نگیری كڵێسەی ئەمریکییە ڕەسەنەکانی[br]كردووه‌ و ڕووه‌کی بیابانی بەکارهێناوە.

0:05:15.859,0:05:20.523
وردەوردە بە کوانا پارکەر ناسرا،[br]ناوی ڕاستەقینەی دایکی هەڵگرتووە،

0:05:20.523,0:05:23.803
و هەوڵیدا شوێنی دایکی و[br]خوشکەکەی بدۆزێتەوە،

0:05:23.803,0:05:28.778
لەکۆتایەکەی بۆی دەرکەوت ماوەیەکی کورت[br]دوای گرتنیان کوژراون.

0:05:28.778,0:05:34.027
کوانا جار لە دوای جار خۆی لەگەڵ[br]جیهانە جیاوازەکان و ئەرکە جیاوازەکان،

0:05:34.027,0:05:37.387
و ئەو هەلومەرجانەی وادەردەکەوت[br]ناتواندرێت لێیان دەربازبیت گونجاندوە.

0:05:37.387,0:05:40.697
هەرچەندە بەبێ ڕەخنەش نەبوو،[br]دوای مردنی،

0:05:40.697,0:05:43.437
کۆمانچینەکان دەستیانکرد بە بەکارهێنانی[br]دەستەواژەی"سەرۆک"

0:05:43.437,0:05:46.687
تا وەسفی سەرۆکی هەڵبژێردراوی[br]هۆزەکەی پێبکەن،

0:05:46.687,0:05:50.187
ئەویان وەکو کۆتا سەرۆکی کۆمانچینەکان

0:05:50.187,0:05:53.887
و وەکو نموونەیەکی کلتوری مانەوە و[br]خۆگونجاندن ناساند.

0:05:53.887,0:05:58.158
بەو ڕۆحەوە، گەلی کۆمانچەی ئەم سەردەمە[br]بەگەشبینیەوە بۆ داهاتوو دەڕوانن،

0:05:58.158,0:06:02.498
لەگەڵ زیاتر لە ١٦،٠٠٠ هاونیشتیمانی[br]تۆمارکراو و بێحیساب وەچەش.