WEBVTT

00:00:06.792 --> 00:00:11.725
Kako to da alkotest aparat može da izmeri
količinu alkohola u nečijoj krvi,

00:00:11.725 --> 00:00:16.341
nekoliko sati nakon što su popili
poslednje piće, samo na osnovu daha?

NOTE Paragraph

00:00:16.341 --> 00:00:20.891
Izdahnut vazduh sadrži
tragove stotina, čak i hiljada,

00:00:20.891 --> 00:00:23.351
štetnih organskih jedinjenja,

00:00:23.351 --> 00:00:27.835
malih molekula dovoljno laganih
da putuju lako kao gasovi.

00:00:27.835 --> 00:00:32.434
Jedan od njih je etanol,
koji konzumiramo u alkoholnim pićima.

00:00:32.434 --> 00:00:36.409
Putuje kroz krvotok
do malih vazdušnih kesa u plućima,

00:00:36.409 --> 00:00:41.148
prelazeći u izdahnut vazduh
pri koncentraciji 2,000 puta manjoj,

00:00:41.148 --> 00:00:43.413
u proseku, nego u krvi.

NOTE Paragraph

00:00:43.413 --> 00:00:45.815
Kada neko dune u alkotest,

00:00:45.815 --> 00:00:49.865
etanol u njihovom dahu prelazi
u reakcijsku komoru.

00:00:49.865 --> 00:00:53.893
Tamo se pretvara u drugi molekul
koji zovemo sirćetna kiselina,

00:00:53.893 --> 00:00:58.907
u specijalnom tipu reaktora koji
proizvodi eletričnu struju tokom reakcije.

00:00:58.907 --> 00:01:02.025
Jačina struje pokazuje količinu etanola

00:01:02.025 --> 00:01:05.754
u uzorku vazduha, i po analogiji, u krvi.

NOTE Paragraph

00:01:05.754 --> 00:01:08.934
Pored isparljivih ogranskih
jedinjenja kao što je etanol

00:01:08.934 --> 00:01:11.040
koje koristimo u hrani i piću,

00:01:11.040 --> 00:01:14.884
biohemijski procesi naših ćelija
proizovde mnoge druge.

00:01:14.884 --> 00:01:18.574
A kad nešto prekine te procese,
kao bolest što može,

00:01:18.574 --> 00:01:21.764
kolekcija isparljivih
ogranskih jedinjena u dahu

00:01:21.764 --> 00:01:23.624
može da se promeni takođe.

00:01:23.624 --> 00:01:27.604
Dakle da li bismo mogli da detektujemo
bolest analizirajući dah osobe,

00:01:27.604 --> 00:01:30.401
a da ne koristimo invazivnije
instrumente za dijagnostiku

00:01:30.401 --> 00:01:34.054
kao što su biopsije,
vađenje krvi i radijacija?

NOTE Paragraph

00:01:34.054 --> 00:01:35.827
U teoriji, da,

00:01:35.827 --> 00:01:40.717
ali testiranje na bolest je komplikovanije
od testiranja na alkohol u krvi.

00:01:40.717 --> 00:01:42.337
Da bi se identifikovala bolest,

00:01:42.337 --> 00:01:46.803
istraživači treba da posmatraju
skup od desetine jedinjenja u dahu.

00:01:46.803 --> 00:01:49.633
Određena bolest može da uzrokuje
da se neka jedinjenja

00:01:49.633 --> 00:01:54.333
povećaju ili smanje u koncentraciji,
dok druga mogu da budu nepromenjena,

00:01:54.333 --> 00:01:57.616
šablon je verovatno drugačiji
za svaku bolest,

00:01:57.616 --> 00:02:01.493
a možda čak i varira
za različite etape iste bolesti.

NOTE Paragraph

00:02:01.493 --> 00:02:05.283
Na primer, tipovi raka su među
najistraživanijim kandidatima

00:02:05.283 --> 00:02:07.933
koji mogu da se dijagnostikuju
putem analize daha.

00:02:07.933 --> 00:02:10.933
Jedna od biohemijskih promena
koju većina tumora uzrokuje

00:02:10.933 --> 00:02:14.405
je veliko povećanje
kod procesa generisanja energije

00:02:14.405 --> 00:02:16.505
koje se zove glikoliza.

00:02:16.505 --> 00:02:18.415
Poznato kao Varburgov efekat,

00:02:18.415 --> 00:02:24.169
ovaj porast u glikolizi prouzrokuje
povećanje metabolita kao što je laktat

00:02:24.169 --> 00:02:28.339
koji zauzvrat može da utiče
na celu kaskadu metaboličkih procesa

00:02:28.339 --> 00:02:31.790
i naposletku rezultira
promenjenim sastavom daha,

00:02:31.790 --> 00:02:36.325
verovatno uključuje povećanu koncentraciju
isparljivih jedinjena

00:02:36.325 --> 00:02:38.748
kao što je dimetil-sulfid.

00:02:38.748 --> 00:02:43.285
Ali Varburgov efekat je samo jedan
potencijalni indikator prisutva raka,

00:02:43.285 --> 00:02:47.303
i ne otkriva ništa o posebnom tipu raka.

00:02:47.303 --> 00:02:51.165
Mnogo više indikatora je potrebno
da bi se ustanovila dijagnoza.

NOTE Paragraph

00:02:51.165 --> 00:02:52.971
Kako bi našli ove subtilne razlike,

00:02:52.971 --> 00:02:55.841
istraživači upoređuju dah zdrave osobe

00:02:55.841 --> 00:02:59.011
sa dahom osobe koja pati
od neke određene bolesti

00:02:59.011 --> 00:03:02.361
koristeći šablone zasnovane
na uzorcima stotine dahova.

00:03:02.361 --> 00:03:06.091
Ova kompleksna analiza zahteva
fundamentalno drugačiji,

00:03:06.091 --> 00:03:10.151
prilagodljiviji tip senzora
u odnosu na alkotest aparat.

00:03:10.151 --> 00:03:12.204
Nekoliko njih se razvija.

00:03:12.204 --> 00:03:15.071
Neki razlikuju individualna jedinjenja

00:03:15.071 --> 00:03:19.301
tako što posmatraju kako se jedinjenja
pomeraju kroz niz električnih polja.

00:03:19.301 --> 00:03:22.661
Neki drugi koriste niz otpornika
napravljenih od različitih materijala

00:03:22.661 --> 00:03:26.621
gde svaki menja svoju rezistenciju
kada je izložen određenoj mešavini

00:03:26.621 --> 00:03:29.161
isparljivih organskih jedinjenja.

NOTE Paragraph

00:03:29.161 --> 00:03:30.937
Postoje i drugi izazovi.

00:03:30.937 --> 00:03:34.867
Ove supstance su prisutne
u veoma niskim koncentracijama,

00:03:34.867 --> 00:03:37.207
obično samo nekoliko delova u milijardi,

00:03:37.207 --> 00:03:40.397
mnogo manje nego
koncentracije etanola u dahu.

00:03:40.397 --> 00:03:44.287
Na nivoe jedinjenja mogu
da utiču faktori koji nisu sama bolest,

00:03:44.287 --> 00:03:48.737
uključujući godine, pol,
ishranu i način života.

00:03:48.737 --> 00:03:50.056
Na kraju, postoji problem

00:03:50.056 --> 00:03:52.667
razlikovanja koja jedinjenja u uzorku

00:03:52.667 --> 00:03:54.657
su proizvedena u telu pacijenta

00:03:54.657 --> 00:03:57.047
a koja su udahnuta u okruženju

00:03:57.047 --> 00:03:59.287
neko vreme pred testiranje.

NOTE Paragraph

00:03:59.287 --> 00:04:03.657
Zbog ovih izazova, analiza daha
nije skroz spremna za sada.

00:04:03.657 --> 00:04:06.758
Ali preliminarne kliničke studije
na raku pluća, debelom crevu,

00:04:06.758 --> 00:04:10.589
i ostalim tipovima raka su imale
ohrabrujuće rezultate.

00:04:10.589 --> 00:04:16.629
Jednog dana, rano otkrivanje raka
može biti lako kao udisaj i izdisaj.