WEBVTT

00:00:06.792 --> 00:00:11.725
အသက်ရှုတိုင်းကိရိယာဟာ
လွန်ခဲ့တဲ့နာရီများစွာက အရက်သောက်ထားသူရဲ့

00:00:11.725 --> 00:00:16.341
သွေးထဲကအရက်ကို ထွက်သက်ကိုတိုင်းရုံနဲ့
ဘယ်လိုအာရုံခံနိုင်တာလဲ?

NOTE Paragraph

00:00:16.341 --> 00:00:20.891
ထွက်သက်မှာ အငွေ့ပျံတတ်တဲ့
အော်ဂဲနစ်ကွန်ပေါင်း ရာထောင်ချီအောင်

00:00:20.891 --> 00:00:23.351
ပါဝင်ပြီး ဒီကွန်ပေါင်းတွေဟာ

00:00:23.351 --> 00:00:27.835
အငွေ့တွေလို ပေါ့ပါးတဲ့ မော်လီကျူးတွေပါ။

00:00:27.835 --> 00:00:32.434
အရက်တွေမှာပါတဲ့ အီသနောဟာ
ဒီထဲကတစ်ခု ဖြစ်တာမို့

00:00:32.434 --> 00:00:36.409
သွေးထဲမှာလှည့်လည်နေရင်း
အဆုတ်ထဲက လေအိတ်ငယ်လေးတွေဆီရောက်ကာ

00:00:36.409 --> 00:00:41.148
ထွက်သက်တွင်းကို ရောက်ရှိသွားပါတယ်။
ဒီပမာဏဟာ သွေးထဲက ပမာဏထက်

00:00:41.148 --> 00:00:43.413
အဆနှစ်ထောင် ပိုလျော့ပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:00:43.413 --> 00:00:45.815
လူတစ်ယောက် အသက်ရှူတိုင်းကိရိယာနဲ့
အသက်ရှူတဲ့အခါ

00:00:45.815 --> 00:00:49.865
ထွက်သက်မှာပါတဲ့ အီသနောဟာ
ဓာတ်ပြုခန်းထဲကို ရောက်သွားပါတယ်။

00:00:49.865 --> 00:00:53.893
အဲ့သည့်မှာ အီသနောကို Acetic အက်ဆစ်အဖြစ်
ပြောင်းလဲလိုက်ပါတယ်။

00:00:53.893 --> 00:00:58.907
အထူးဓာတ်ပေါင်းဖိုက ဒီဓာတ်ပြုခြင်းကနေ
လျှပ်စီးလမ်းကြောင်း ဖြစ်လာစေပါတယ်

00:00:58.907 --> 00:01:02.025
ဒီလျှပ်စီးပမာဏဟာ သွေးကနေတဆင့်

00:01:02.025 --> 00:01:05.754
ထွက်သက်ထဲရောက်လာတဲ့ အီသနောပမာဏကို
ညွှန်ပြနေပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:01:05.754 --> 00:01:08.934
အီသနောလို အငွေ့ပျံလွယ်တဲ့ ကွန်ပေါင်းတွေဟာ

00:01:08.934 --> 00:01:11.040
ကျွန်တော်တို့ စားသောက်ဖွယ်ရာတွေထဲ ပါသလို

00:01:11.040 --> 00:01:14.884
ကျွန်တော်တို့ဆဲလ်တွေ ဇီဝဓာတုဖြစ်စဥ်တွေကလဲ
ထုတ်လွှတ်ပါတယ်။

00:01:14.884 --> 00:01:18.474
ဒါကြောင့် ရောဂါ ဒါမှမဟုတ်
ချို့ယွင်းချက်တစ်ခုခုဖြစ်လာရင်

00:01:18.474 --> 00:01:21.764
ထွက်သက်မှာပါတဲ့
အငွေ့ပျံအော်ဂဲနစ်ကွန်ပေါင်းတွေကလည်း

00:01:21.764 --> 00:01:23.624
ပြောင်းလဲပါတယ်။

00:01:23.624 --> 00:01:27.604
ဆိုတော့ကာ အသက်ရှူတာကို တိုင်းလိုက်တာနဲ့

00:01:27.604 --> 00:01:30.401
အသားစယူတာ၊ သွေးဖေါက်တာ၊
ဓာတ်ရောင်ခြည်သုံးတာတွေမလိုပဲ

00:01:30.401 --> 00:01:34.054
ရောဂါတွေကို ရှာဖွေနိုင်ပါ့မလား?

NOTE Paragraph

00:01:34.054 --> 00:01:35.827
သီအိုရီအရတော့ ရနိုင်ပါတယ်။

00:01:35.827 --> 00:01:40.717
ဒါပေမဲ့ ရောဂါရှာဖွေတာဟာ
အရက်ပမာဏ တိုင်းတာထက် ပိုရှုပ်ထွေးပါတယ်။

00:01:40.717 --> 00:01:42.337
ရောဂါတွေကို ရှာဖွေဖို့ဆိုရင်

00:01:42.337 --> 00:01:46.803
လေ့လာသူတွေဟာ ထွက်သက်ထဲက
ကွန်ပေါင်းဆယ်ခုလောက်ကို ကြည့်ရမှာပါ။

00:01:46.803 --> 00:01:49.633
ရောဂါတစ်ခုဟာ ဒီကွန်ပေါင်းကို
နည်းစေ သို့မဟုတ် များစေချိန်မှာ

00:01:49.633 --> 00:01:54.333
တခြားရောဂါတစ်ခုက
ဘာမှ မပြောင်းလဲစေနိုင်ပါဘူး။

00:01:54.333 --> 00:01:57.616
ရောဂါတိုင်းမှာ သူ့အတိုင်းအတာနဲ့သူ
ရှိနေမှာဖြစ်သလို

00:01:57.616 --> 00:02:01.493
ရောဂါတစ်ခုတည်းမှာလည်း အဆင့်ပေါ်မူတည်ပြီး
ပြောင်းလဲနိုင်ပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:02:01.493 --> 00:02:05.283
ဥပမာ - ထွက်သက်တိုင်းပြီး ရောဂါရှာဖို့
စူးစမ်းလေ့လာနေတဲ့ ရောဂါများထဲမှာ

00:02:05.283 --> 00:02:07.933
ကင်ဆာရောဂါများလည်း ပါဝင်ပါတယ်။

00:02:07.933 --> 00:02:10.933
ကင်ဆာကျိတ်အများစုရဲ့
ဇီဝဓာတု ပြောင်းလဲမှုကတော့

00:02:10.933 --> 00:02:14.405
Glycolysis လို့ ခေါ်တဲ့
စွမ်းအင်အများအပြား ထုတ်လွှတ်တဲ့ ဖြစ်စဥ်

00:02:14.405 --> 00:02:16.505
ဖြစ်ပွားခြင်းပါ။

00:02:16.505 --> 00:02:18.415
Warburg အကျိုးဆက်လို့ အသိများပါတယ်။

00:02:18.415 --> 00:02:24.169
ဒီဖြစ်ရပ်ကြောင့် Lactate လို့ခေါ်တဲ့
ဓာတ်ကျွင်းတွေ မြင့်တက်လာပြီး

00:02:24.169 --> 00:02:28.339
ဇီဝဓာတုပြောင်းလဲမှုတွေ အမြန်ဖြစ်ပျက်လာကာ

00:02:28.339 --> 00:02:31.790
Dimethyl sulfide လို
အငွေ့ပျံလွယ်တဲ့ ကွန်ပေါင်းတွေဟာ

00:02:31.790 --> 00:02:36.325
ထွက်သက်အတွင်း အများအပြားပါဝင်လာပြီး

00:02:36.325 --> 00:02:38.748
အချိုးအစားတွေ ပြောင်းလဲကုန်ပါတယ်။

00:02:38.748 --> 00:02:43.285
ဒီ Warburg အကျိုးဆက်ဟာ ကင်ဆာဖြစ်နိုင်တဲ့
အခြေအနေကို ပြတဲ့ ညွှန်းကိန်းသာဖြစ်ပြီး

00:02:43.285 --> 00:02:47.303
ကင်ဆာရဲ့ အခြေအနေအတိအကျကို
မဖေါ်ထုတ်နိုင်ပါဘူး။

00:02:47.303 --> 00:02:51.165
ရောဂါရှာဖွေဖို့အထိကတော့ တခြားအချက်တွေ
အများကြီးလိုပါသေးတယ်။

NOTE Paragraph

00:02:51.165 --> 00:02:52.971
ဒီလိုခြားနားချက်တွေကို သိဖို့

00:02:52.971 --> 00:02:55.841
လေ့လာသူတွေဟာ ကျန်းမာတဲ့လူရဲ့ ထွက်သက်နဲ့

00:02:55.841 --> 00:02:59.011
ရောဂါခံစားနေသူရဲ့ ထွက်သက်တွေကို
နမူနာ ရာနဲ့ချီပြီးယူကာ

00:02:59.011 --> 00:03:02.361
နှိုင်းယှဥ်လေ့လာခဲ့ကြပါတယ်။

00:03:02.361 --> 00:03:06.091
ဒီစူးစမ်းမှုတွေအတွက် အရက်တိုင်းတဲ့စက်ထက်
အာရုံပိုခံနိုင်တဲ့

00:03:06.091 --> 00:03:10.151
အခြေခံတည်ဆောက်ပုံကွဲပြားတဲ့
Sensor တွေ လိုအပ်ပါတယ်။

00:03:10.151 --> 00:03:12.204
တချို့တွေက စမ်းသပ်နေဆဲကာလမှာပါ။

00:03:12.204 --> 00:03:15.071
တချို့စက်တွေက ကွန်ပေါင်းတစ်ခုတည်းကိုပဲ
လျှပ်စစ်စက်ကွင်းထဲမှာ

00:03:15.071 --> 00:03:19.301
ဘယ်လိုလှုပ်ရှားနေတယ် ဆိုတာကို
ကြည့်ပြီး ခွဲခြားပါတယ်။

00:03:19.301 --> 00:03:22.661
တချို့ကတော့ မတူတဲ့ပစ္စည်းတွေနဲ့လုပ်ထားတဲ့
လျှပ်ခံတွေကို စီထားပြီး

00:03:22.661 --> 00:03:26.621
အဲ့သည့်လျှပ်ခံတွေက သက်ဆိုင်ရာ
အငွေ့ပျံကွန်ပေါင်းတွေကို ထိတွေ့တဲ့အခါ

00:03:26.621 --> 00:03:29.161
သူတို့ရဲ့ လျှပ်ခံနိုင်စွမ်း ပြောင်းလဲပါတယ်

NOTE Paragraph

00:03:29.161 --> 00:03:30.937
အခြား အခက်အခဲတွေလည်း ရှိပါသေးတယ်။

00:03:30.937 --> 00:03:34.867
ဒီကွန်ပေါင်းလေးတွေဟာ ထွက်သက်ရဲ့
တစ်ဘီလီယံပုံ တစ်ပုံလောက်အထိသာ

00:03:34.867 --> 00:03:37.207
နည်းပါးစွာ ပါဝင်ပါတယ်။

00:03:37.207 --> 00:03:40.397
အီသနောပါဝင်တာထက် အများကြီးနည်းပါတယ်။

00:03:40.397 --> 00:03:44.287
ကွန်ပေါင်းတွေရဲ့ ပမာဏကို
ရောဂါအခြေအနေထက်

00:03:44.287 --> 00:03:48.737
အသက်၊ ကျား/မ၊ အစားအသောက်နဲ့
နေ့စဥ်ဘဝနေထိုင်ပုံတွေကလည်း လွှမ်းမိုးပါတယ်

00:03:48.737 --> 00:03:50.056
နောက်ထပ်ပြဿနာတစ်ခုကတော့

00:03:50.056 --> 00:03:52.667
လူနာခန္ဓာကိုယ်တွင်းက ထုတ်တဲ့ ကွန်ပေါင်းနဲ့

00:03:52.667 --> 00:03:54.657
လတ်တလော အပြင်က ရှူသွင်းမိလိုက်တဲ့

00:03:54.657 --> 00:03:57.047
ကွန်ပေါင်းကို ဘယ်လိုခွဲခြားကြမလဲ ဆိုတာပဲ

00:03:57.047 --> 00:03:59.287
ဖြစ်ပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:03:59.287 --> 00:04:03.657
ဒီလို အခက်အခဲတွေကြောင့် ဒီနည်းနဲ့
ရောဂါရှာဖွေခြင်းဟာ အဆင်သင့်မဖြစ်သေးပါဘူး။

00:04:03.657 --> 00:04:06.758
သို့သော် အဆုတ် အူမကြီးနဲ့ အခြားကင်ဆာတွေရဲ့
ဆေးသုတေသနတွေမှာ

00:04:06.758 --> 00:04:10.589
ရလဒ်ကောင်းတွေ ရရှိနေပါတယ်။

00:04:10.589 --> 00:04:16.629
တစ်နေ့တွင် အသက်ကိုရှူပြီး ပြန်ထုတ်ရုံနဲ့
ကင်ဆာကို စောစောစီးစီး ထောက်လှမ်းမိမှာပါ။