WEBVTT 00:00:00.000 --> 00:00:01.492 Chris Anderson: Al, welkom. 00:00:01.492 --> 00:00:03.972 Pas zes maanden geleden -- 00:00:04.694 --> 00:00:05.988 het lijkt eeuwen, 00:00:05.988 --> 00:00:08.231 maar het was slechts zes maanden geleden -- 00:00:08.255 --> 00:00:14.035 leek het klimaat op de lippen te liggen van elk weldenkend mens op de planeet. 00:00:14.309 --> 00:00:18.574 Recente ontwikkelingen lijken het van onze aandacht te hebben geveegd. 00:00:18.598 --> 00:00:20.900 In hoeverre verontrust jou dat? NOTE Paragraph 00:00:22.123 --> 00:00:25.088 Al Gore: Om te beginnen, Chris, bedankt voor je uitnodiging 00:00:25.088 --> 00:00:26.469 om dit gesprek te hebben. 00:00:26.469 --> 00:00:31.759 Mensen reageren anders op de klimaatcrisis 00:00:31.823 --> 00:00:34.698 door de huidige andere enorme problemen 00:00:34.722 --> 00:00:38.018 die onze aandacht hebben opgeëist, 00:00:38.042 --> 00:00:39.210 en terecht. 00:00:39.925 --> 00:00:43.602 Een reden is iets dat je al noemde. 00:00:43.626 --> 00:00:45.677 Mensen begrijpen dat als wetenschappers 00:00:45.677 --> 00:00:49.127 ons waarschuwen in steeds urgentere taal 00:00:49.127 --> 00:00:51.177 en ze beginnen moord en brand te schreeuwen, 00:00:51.177 --> 00:00:54.499 dat het verstandig is om te luisteren naar wat ze zeggen, 00:00:54.499 --> 00:00:59.004 en ik denk dat men dat lesje nu op een nieuwe manier heeft geleerd. 00:00:59.028 --> 00:01:01.122 Een andere overeenkomst, trouwens, 00:01:01.146 --> 00:01:06.228 is dat de klimaatcrisis, net als de COVID-19-pandemie, 00:01:06.252 --> 00:01:09.091 op een nieuwe manier aan het licht heeft gebracht 00:01:09.115 --> 00:01:13.971 wat voor schokkende ongerechtigheden, verschillen en ongelijkheden 00:01:13.995 --> 00:01:17.394 van invloed zijn op gekleurde gemeenschappen 00:01:17.418 --> 00:01:20.027 en lage-inkomensgroepen. NOTE Paragraph 00:01:20.624 --> 00:01:22.203 Er zijn verschillen. 00:01:22.227 --> 00:01:27.214 De klimaatcrisis heeft effecten die je niet in jaren kunt uitdrukken, 00:01:27.238 --> 00:01:29.322 zoals bij de pandemie wel kan, 00:01:29.346 --> 00:01:33.692 maar consequenties die je moet meten in eeuwen of nog langer. 00:01:34.190 --> 00:01:36.007 En het andere verschil 00:01:36.007 --> 00:01:39.576 is dat in plaats van verminderde economische activiteit 00:01:39.600 --> 00:01:41.267 als resultaat van een crisis, 00:01:41.291 --> 00:01:46.950 wat alle landen ter wereld hebben ervaren met COVID-19, 00:01:46.974 --> 00:01:50.857 de klimaatcrisis juist ruimte biedt om tientallen miljoenen banen te creëren. 00:01:50.881 --> 00:01:53.949 Dat lijkt een politiek verkooppraatje, 00:01:53.973 --> 00:01:56.430 maar het is echt waar. 00:01:56.454 --> 00:01:57.846 De laatste vijf jaar 00:01:57.870 --> 00:02:01.244 is solar-installateur het snelst groeiende vak in de VS. 00:02:01.268 --> 00:02:05.277 En op nummer twee staat windturbinemonteur. 00:02:05.301 --> 00:02:10.805 En de 'Oxford Review of Economics' schreef een paar weken geleden 00:02:10.829 --> 00:02:16.076 dat we het meest baanrijke herstelplan krijgen 00:02:16.100 --> 00:02:20.213 als we hernieuwbare energie en duurzame technologie benadrukken. 00:02:20.237 --> 00:02:23.736 Dus ik denk dat we een omslagpunt hebben bereikt 00:02:23.760 --> 00:02:26.987 en je hoeft maar naar de herstelplannen te kijken 00:02:27.011 --> 00:02:29.928 die in de hele wereld worden gepresenteerd 00:02:29.952 --> 00:02:34.329 om te zien dat ze erg gericht zijn op een groen herstel. NOTE Paragraph 00:02:34.828 --> 00:02:37.384 CA: Een duidelijk effect van de pandemie 00:02:37.408 --> 00:02:41.206 is dat het de wereldeconomie een halt heeft toegeroepen 00:02:41.230 --> 00:02:45.232 en daarmee de broeikasgasemissies heeft verminderd. 00:02:45.256 --> 00:02:48.038 Hoe groot is dat effect geweest 00:02:48.062 --> 00:02:51.779 en is dat louter goed nieuws? NOTE Paragraph 00:02:52.693 --> 00:02:55.456 AG: Het is een beetje een illusie, Chris, 00:02:55.480 --> 00:03:02.091 en je hoeft maar terug te kijken naar de Grote Recessie in 2008 en 2009, 00:03:02.115 --> 00:03:05.389 toen we een vermindering van 1% in emissies hadden, 00:03:05.413 --> 00:03:07.374 maar in 2010 00:03:07.398 --> 00:03:10.395 kwamen ze tijdens het herstel schreeuwend terug 00:03:10.419 --> 00:03:12.770 met een verhoging van 4%. 00:03:12.770 --> 00:03:14.343 De laatste schattingen geven aan 00:03:14.343 --> 00:03:17.801 dat de emissies ten minste 5% zullen zakken 00:03:17.825 --> 00:03:20.902 gedurende deze 'opgelegde coma' -- 00:03:20.926 --> 00:03:25.846 zoals de econoom Paul Krugman het zo treffend omschreef -- 00:03:26.381 --> 00:03:30.549 maar of het terugkomt zoals na de Grote Recessie 00:03:30.573 --> 00:03:33.365 is gedeeltelijk aan ons, 00:03:33.389 --> 00:03:38.042 en als deze groene herstelplannen echt uitgevoerd worden, 00:03:38.066 --> 00:03:41.955 en ik weet dat heel veel landen dat echt van plan zijn, 00:03:41.979 --> 00:03:45.473 dan hoeft het patroon zich niet te herhalen. 00:03:45.497 --> 00:03:48.744 Dit hele proces speelt zich tenslotte af 00:03:48.768 --> 00:03:55.688 in een periode dat de kostprijs van hernieuwbare energie 00:03:55.712 --> 00:03:57.674 en elektrische voertuigen, batterijen 00:03:57.698 --> 00:04:00.818 en een hele reeks andere duurzame benaderingen 00:04:00.842 --> 00:04:04.445 steeds verder omlaag gaat 00:04:04.469 --> 00:04:07.917 en steeds concurrerender worden. NOTE Paragraph 00:04:07.941 --> 00:04:12.604 Om even aan te geven hoe snel dit gaat: 00:04:12.628 --> 00:04:15.653 vijf jaar geleden was elektriciteit uit solar en wind 00:04:15.677 --> 00:04:18.837 goedkoper dan elektriciteit uit fossiele brandstoffen 00:04:18.861 --> 00:04:20.641 in slechts 1% van de wereld. 00:04:20.665 --> 00:04:23.798 Dit jaar is het al goedkoper in twee derde van de wereld 00:04:23.822 --> 00:04:25.843 en over vijf jaar 00:04:25.867 --> 00:04:30.417 zal het in bijna de hele wereld goedkoper zijn. 00:04:30.441 --> 00:04:34.571 Elektrische auto's zullen binnen twee jaar economisch concurrerend zijn 00:04:34.595 --> 00:04:38.016 en dan verder in prijs zakken. 00:04:38.040 --> 00:04:40.904 Dus er zijn veranderingen gaande 00:04:40.928 --> 00:04:45.222 die het patroon kunnen verstoren dat we zagen na de Grote Recessie. NOTE Paragraph 00:04:45.943 --> 00:04:49.800 CA: Die prijsverschillen in verschillende delen van de wereld 00:04:49.824 --> 00:04:53.601 komen ongetwijfeld door de verschillende beschikbaarheid van zon en wind 00:04:53.625 --> 00:04:55.801 en verschillende constructiekosten en zo. NOTE Paragraph 00:04:56.374 --> 00:05:00.900 AG: Inderdaad, en overheidsbeleid maakt ook een groot verschil. 00:05:00.924 --> 00:05:04.383 De wereld blijft maar fossiele brandstoffen subsidiëren 00:05:04.407 --> 00:05:06.328 op een belachelijk grote voet; 00:05:06.352 --> 00:05:11.403 meer in de ontwikkelingslanden dan in de VS en ontwikkelde landen, 00:05:11.427 --> 00:05:15.722 maar hier wordt het ook gesubsidieerd. 00:05:15.746 --> 00:05:18.038 Maar overal ter wereld 00:05:18.062 --> 00:05:22.452 zullen wind en solar een goedkopere bron van elektriciteit zijn 00:05:22.476 --> 00:05:24.027 dan fossiele brandstoffen 00:05:24.051 --> 00:05:25.564 binnen een paar jaar. NOTE Paragraph 00:05:26.523 --> 00:05:28.076 CA: Ik heb horen zeggen 00:05:28.076 --> 00:05:31.753 dat de mate waarin de uitstoot door de pandemie is verminderd, 00:05:31.753 --> 00:05:33.468 in feite niet zoveel groter is 00:05:33.468 --> 00:05:36.882 dan de vermindering die we elk jaar moeten halen 00:05:36.906 --> 00:05:40.156 als we onze uitstootdoelen willen halen. 00:05:40.711 --> 00:05:42.424 Is dat zo, en als dat zo is, 00:05:42.424 --> 00:05:44.830 is dat niet enorm intimiderend? NOTE Paragraph 00:05:45.322 --> 00:05:48.020 AG: Intimiderend, zeker, maar kijk eerst naar de cijfers. 00:05:48.020 --> 00:05:49.913 Die cijfers kwamen van een onderzoek 00:05:49.913 --> 00:05:53.762 iets meer dan een jaar geleden gepubliceerd door de IPCC, 00:05:54.257 --> 00:05:59.505 inzake wat er nodig was om te voorkomen dat de temperaturen van de Aarde 00:05:59.529 --> 00:06:02.691 meer dan 1,5 graad zouden stijgen. 00:06:02.715 --> 00:06:07.751 En ja, de jaarlijkse reducties zouden significant zijn 00:06:07.775 --> 00:06:10.662 en in de orde van wat we gezien hebben met de pandemie. 00:06:10.686 --> 00:06:12.448 En dat is inderdaad intimiderend. 00:06:12.472 --> 00:06:19.457 Maar we hebben wel de gelegenheid dramatische veranderingen door te voeren 00:06:19.481 --> 00:06:22.081 en het plan is geen mysterie. 00:06:22.105 --> 00:06:27.556 Je begint met de twee sectoren die het dichtst bij hun omslagpunt zijn -- 00:06:27.580 --> 00:06:30.438 opwekking van elektriciteit, zoals ik al noemde -- 00:06:30.462 --> 00:06:33.054 en vorig jaar, in 2019, 00:06:33.610 --> 00:06:37.020 als je kijkt naar alle nieuw gebouwde elektriciteitscentrales 00:06:37.044 --> 00:06:38.520 in de hele wereld, 00:06:38.544 --> 00:06:42.049 dan was 72% daarvan solar en wind. 00:06:42.915 --> 00:06:44.531 En nu al, 00:06:44.531 --> 00:06:47.736 als we die fossiele brandstoffen niet zouden blijven subsidiëren, 00:06:47.760 --> 00:06:50.260 dan zouden we veel meer van die centrales 00:06:50.284 --> 00:06:51.658 dicht zien gaan. 00:06:51.682 --> 00:06:53.439 Er worden nog enkele nieuwe gebouwd, 00:06:53.439 --> 00:06:56.754 maar er worden er veel meer gesloten. NOTE Paragraph 00:06:56.778 --> 00:06:58.889 En als het gaat om transport, 00:06:58.913 --> 00:07:01.600 de tweede sector die er klaar voor is, 00:07:01.624 --> 00:07:07.265 nog bovenop de lagere prijzen voor elektrische auto's die ik noemde, 00:07:07.289 --> 00:07:11.828 zijn er zo'n 45 rechtsgebieden in de wereld -- 00:07:11.852 --> 00:07:16.636 nationaal, regionaal en gemeentelijk -- 00:07:16.660 --> 00:07:20.063 waar wetten zijn aangenomen om te beginnen met de uitfasering 00:07:20.087 --> 00:07:21.630 van verbrandingsmotoren. 00:07:21.654 --> 00:07:25.993 Zelfs India zegt dat in 2030, dat is dus al binnen tien jaar, 00:07:26.017 --> 00:07:30.789 het illegaal zal zijn om nog nieuwe verbrandingsmotoren te verkopen 00:07:30.813 --> 00:07:32.114 in India. 00:07:32.138 --> 00:07:34.411 Er zijn nog veel meer voorbeelden. NOTE Paragraph 00:07:34.435 --> 00:07:38.801 Dus de kleine afnames uit het verleden 00:07:38.825 --> 00:07:42.773 hoeven geen goed beeld te geven van de afnames die we kunnen bereiken 00:07:42.797 --> 00:07:45.850 met serieuze nationale plannen 00:07:45.874 --> 00:07:48.342 en een toegewijde mondiale inspanning. NOTE Paragraph 00:07:49.314 --> 00:07:52.827 CA: Help ons het grote plaatje te begrijpen, Al. 00:07:52.851 --> 00:07:56.074 Ik denk dat voor de pandemie 00:07:56.098 --> 00:07:58.677 de uitstoot van de hele wereld 00:07:58.701 --> 00:08:02.775 ongeveer 55 gigaton 'CO2 equivalent' was, 00:08:02.775 --> 00:08:05.480 dus dat is inclusief andere broeikasgassen zoals methaan 00:08:05.480 --> 00:08:08.457 omgerekend naar het equivalent in CO2. 00:08:09.190 --> 00:08:11.609 Zeg ik het goed als ik zeg dat de IPCC, 00:08:11.633 --> 00:08:14.794 wat de mondiale organisatie van wetenschappers is, 00:08:14.818 --> 00:08:19.741 aanbeveelt dat de enige manier om deze crisis te bezweren, 00:08:19.765 --> 00:08:22.476 is om dat getal van 55 naar nul te krijgen 00:08:22.500 --> 00:08:25.595 in 2050 op zijn allerlaatst, 00:08:25.619 --> 00:08:29.987 en dat we zelfs dan kans hebben temperatuurverhogingen te zien 00:08:30.011 --> 00:08:34.428 die eerder in de buurt zullen liggen van twee graden Celsius dan 1,5? 00:08:34.452 --> 00:08:37.525 Is dat ongeveer het grote plaatje 00:08:37.549 --> 00:08:39.827 van wat de IPCC aanbeveelt? NOTE Paragraph 00:08:40.553 --> 00:08:41.833 AG: Dat is correct. 00:08:41.857 --> 00:08:46.622 Het mondiale doel zoals afgesproken op de Conferentie van Parijs 00:08:46.646 --> 00:08:49.571 is om tot netto nul te komen op mondiaal niveau 00:08:49.595 --> 00:08:50.949 in 2050, 00:08:50.949 --> 00:08:52.878 en veel mensen voegen daar snel aan toe 00:08:52.878 --> 00:08:58.206 dat dat echt een reductie betekent van 45 tot 50% in 2030 00:08:58.230 --> 00:09:02.851 om dat pad naar nul in 2050 mogelijk te maken. NOTE Paragraph 00:09:03.652 --> 00:09:05.840 CA: En dat tijdspad is het soort tijdspad 00:09:05.840 --> 00:09:07.901 dat mensen zich niet kunnen voorstellen -- 00:09:07.901 --> 00:09:10.342 om een beeld te krijgen bij een beleid voor 30 jaar. 00:09:10.342 --> 00:09:12.320 Dat is in ieder geval een simpel plaatje: 00:09:12.344 --> 00:09:16.704 dat we onze emissies met de helft moeten verminderen voor 2030, 00:09:16.728 --> 00:09:18.266 zo ongeveer, 00:09:19.184 --> 00:09:24.671 wat neerkomt op zo'n 7 of 8% reductie per jaar -- 00:09:24.695 --> 00:09:26.566 zoiets, als ik het goed heb. NOTE Paragraph 00:09:26.590 --> 00:09:29.008 AG: Niet helemaal, iets minder, 00:09:29.025 --> 00:09:30.734 maar in die orde van grootte, ja. NOTE Paragraph 00:09:31.556 --> 00:09:36.676 CA: Dus zoiets als het effect dat we dit jaar hebben gezien 00:09:36.700 --> 00:09:38.916 is misschien nodig. 00:09:38.940 --> 00:09:41.997 Dit jaar hebben we het gedaan door de economie op slot te gooien. 00:09:42.021 --> 00:09:45.071 Jij hebt het over een manier voor de komende jaren 00:09:45.095 --> 00:09:48.967 die juist voor economische groei en nieuwe banen zorgt. 00:09:48.991 --> 00:09:50.698 Zeg daar eens iets meer over. 00:09:50.722 --> 00:09:53.881 Je had het over het veranderen van onze energiebronnen 00:09:53.905 --> 00:09:55.719 en onze transportmethoden. 00:09:55.743 --> 00:09:57.430 Als we dat zouden doen, 00:09:57.454 --> 00:10:00.217 hoeveel van het probleem hebben we dan opgelost? NOTE Paragraph 00:10:01.034 --> 00:10:02.537 AG: We kunnen naar -- 00:10:02.561 --> 00:10:05.576 nou, in aanvulling op de twee sectoren die ik noemde, 00:10:05.600 --> 00:10:10.633 moeten we ook iets doen aan productie en alle gebruiksmethoden 00:10:10.657 --> 00:10:14.351 die temperaturen van 1000 graden Celsius vereisen, 00:10:14.375 --> 00:10:16.658 en ook daar zijn oplossingen voor. 00:10:16.682 --> 00:10:22.312 Ik kom straks terug op een manier waar Duitsland nu mee is begonnen. 00:10:22.336 --> 00:10:26.232 We moeten ook iets doen met regeneratieve landbouw. 00:10:26.256 --> 00:10:31.841 We kunnen een groot deel van de koolstof sekwestreren 00:10:31.865 --> 00:10:34.247 in de teelaarde van de wereld 00:10:34.271 --> 00:10:37.625 door andere agrarische technieken te gebruiken. 00:10:37.649 --> 00:10:40.824 Er is een boereninitiatief om dat te doen. 00:10:40.848 --> 00:10:44.706 We moeten ook gebouwen moderniseren. 00:10:44.730 --> 00:10:50.109 We moeten veranderen hoe we bossen en oceanen managen. NOTE Paragraph 00:10:50.133 --> 00:10:53.438 Maar laat me twee dingen kort noemen. 00:10:53.462 --> 00:10:56.745 Eerst de gebruiksmethoden met hoge temperaturen. 00:10:57.173 --> 00:11:00.476 Angela Merkel, net 10 dagen geleden, 00:11:00.500 --> 00:11:04.038 met haar minister Peter Altmaier, 00:11:04.062 --> 00:11:06.938 een goede vriend en een voortreffelijk ambtenaar, 00:11:06.962 --> 00:11:11.310 zijn net begonnen met een groene-waterstofstrategie, 00:11:11.334 --> 00:11:13.930 om waterstof te maken 00:11:13.954 --> 00:11:17.511 zonder extra kosten met duurzame energie. 00:11:17.535 --> 00:11:20.089 En één ding daarover, Chris: 00:11:20.113 --> 00:11:24.795 je kent het verhaal van de onregelmatigheid van wind en solar -- 00:11:24.819 --> 00:11:27.973 solar produceert geen energie als de zon niet schijnt 00:11:27.997 --> 00:11:31.001 en wind niet als het niet waait -- 00:11:31.025 --> 00:11:33.368 maar accu's worden beter 00:11:33.392 --> 00:11:37.461 en deze technologieën worden steeds efficiënter en krachtiger, 00:11:37.485 --> 00:11:41.348 zodat ze steeds meer uren per dag 00:11:41.372 --> 00:11:46.365 veel meer elektriciteit produceren dan kan worden gebruikt. 00:11:46.365 --> 00:11:48.048 Dus wat doen we daarmee? 00:11:48.072 --> 00:11:52.191 De extra kosten voor de volgende kilowattuur is nul. 00:11:52.191 --> 00:11:53.576 Dus plotseling 00:11:53.600 --> 00:11:58.757 wordt het energievretende proces van waterstof uit water winnen 00:11:58.781 --> 00:12:01.240 economisch haalbaar 00:12:01.264 --> 00:12:06.045 en het kan kolen en gas vervangen, 00:12:07.083 --> 00:12:08.626 en dat gebeurt al. 00:12:08.650 --> 00:12:13.204 Er is een Zweeds bedrijf dat al staal maakt met groene waterstof 00:12:13.228 --> 00:12:18.079 en, zoals ik zei, Duitsland is net een nieuw initiatief begonnen daarmee. 00:12:18.103 --> 00:12:21.445 Ik denk dat ze de rest van de wereld de weg wijzen. NOTE Paragraph 00:12:21.469 --> 00:12:24.751 Als het gaat om het moderniseren van gebouwen, als het mag, 00:12:24.775 --> 00:12:29.387 want ongeveer 20 tot 25% van de klimaatsveranderingvervuiling 00:12:29.411 --> 00:12:31.902 in de wereld en in de VS 00:12:31.926 --> 00:12:35.004 komt door inefficiënte gebouwen 00:12:35.028 --> 00:12:39.465 die werden gebouwd door bedrijven en individuen 00:12:39.489 --> 00:12:41.962 die probeerden concurrerend te zijn op de markt 00:12:41.986 --> 00:12:44.683 en hun marges hoog genoeg te houden 00:12:44.707 --> 00:12:48.346 en daarbij hebben bezuinigd op isolatie en de juiste ramen 00:12:48.370 --> 00:12:50.478 en LED's en dat soort dingen. 00:12:50.502 --> 00:12:54.287 Maar de persoon of het bedrijf die dat gebouw koopt 00:12:54.311 --> 00:12:55.764 of dat gebouw huurt, 00:12:55.788 --> 00:12:58.696 wil veel lagere gas- en elektriciteitsrekeningen. 00:12:58.720 --> 00:13:00.583 Er zijn nu manieren 00:13:00.607 --> 00:13:03.681 om dat gat tussen eigenaar en gebruiker te dichten, 00:13:03.705 --> 00:13:07.651 die verschillende prikkels voor de bouwer en de gebruiker, 00:13:07.675 --> 00:13:12.600 en we kunnen gebouwen moderniseren op een manier die zichzelf terugbetaalt 00:13:12.624 --> 00:13:14.478 binnen drie tot vijf jaar, 00:13:14.502 --> 00:13:17.743 en we kunnen tientallen miljoenen mensen aan het werk helpen 00:13:17.767 --> 00:13:20.930 in banen die per definitie niet uitbesteed kunnen worden, 00:13:20.954 --> 00:13:24.503 want ze bestaan in iedere gemeenschap. 00:13:24.527 --> 00:13:27.521 En we moeten hier echt een serieus begin mee maken, 00:13:27.545 --> 00:13:30.440 want we gaan al die banen nodig hebben 00:13:30.464 --> 00:13:35.248 om duurzame welvaart te creëren na afloop van deze pandemie. NOTE Paragraph 00:13:36.942 --> 00:13:38.952 CA: Even terug naar die waterstofeconomie 00:13:38.976 --> 00:13:40.655 waar je het net over had. 00:13:40.679 --> 00:13:42.314 Sommige mensen denken dan direct 00:13:42.314 --> 00:13:44.595 dat je bedoelt waterstofaangedreven auto's, 00:13:44.595 --> 00:13:48.023 en ze hebben gehoord dat dat waarschijnlijk niet haalbaar is. 00:13:48.023 --> 00:13:50.471 Maar jij denkt daar veel breder over, volgens mij, 00:13:50.471 --> 00:13:55.585 dat waterstof niet zomaar een opslagmedium is 00:13:55.609 --> 00:13:58.779 dat dienst kan doen als buffer voor duurzame energie, 00:13:58.803 --> 00:14:01.100 maar dat waterstof ook essentieel kan zijn 00:14:01.100 --> 00:14:03.930 voor sommige andere economische processen, 00:14:03.930 --> 00:14:06.662 zoals staal- en cementproductie, 00:14:06.686 --> 00:14:11.208 die op dit moment fundamenteel koolstofintensief zijn, 00:14:11.232 --> 00:14:14.610 maar die getransformeerd kunnen worden als waterstof goedkoper wordt. 00:14:14.634 --> 00:14:15.800 Klopt dat? NOTE Paragraph 00:14:16.127 --> 00:14:20.402 AG: Ja, ik was altijd sceptisch over waterstof, Chris, 00:14:20.426 --> 00:14:24.345 met name omdat het zo duur was om het te maken, 00:14:24.345 --> 00:14:27.698 'om het uit water te breken', zoals ze zeggen, 00:14:27.722 --> 00:14:30.205 Maar wat daar verandering in heeft gebracht, 00:14:30.229 --> 00:14:35.760 is de ongelooflijke overdaad aan solar- en windelektriciteit 00:14:35.784 --> 00:14:40.005 in hoeveelheden die mensen niet voor mogelijk hielden, 00:14:40.029 --> 00:14:42.777 en plotseling is het goedkoop genoeg om in te zetten 00:14:42.801 --> 00:14:45.954 bij energieverslindende processen 00:14:45.978 --> 00:14:48.214 als het maken van groene waterstof. 00:14:48.238 --> 00:14:51.603 Ik vraag me nog steeds af of het haalbaar is voor voertuigen. 00:14:51.627 --> 00:14:58.048 Toyota is daar al 25 jaar mee bezig en ze krijgen het niet echt van de grond. 00:14:58.072 --> 00:14:59.816 Zeg nooit nooit, het kan nog, 00:14:59.840 --> 00:15:04.936 maar ik denk dat het name bruikbaar is voor hele hete industriële processen, 00:15:04.960 --> 00:15:10.282 en we hebben al een manier om transport koolstofvrij te maken 00:15:10.306 --> 00:15:11.735 met elektriciteit, 00:15:11.759 --> 00:15:14.042 en dat werkt goed. 00:15:14.066 --> 00:15:19.341 Tesla is binnenkort het meest waardevolle automobielbedrijf in de wereld, 00:15:19.365 --> 00:15:20.655 is het al in de VS, 00:15:20.679 --> 00:15:23.441 en binnenkort halen ze Toyota in. 00:15:23.465 --> 00:15:30.308 Er is nu een vrachtwagenbedrijf dat wordt gesteund door Tesla 00:15:30.332 --> 00:15:35.876 en een ander dat een hybride wordt met elektriciteit en groene waterstof, 00:15:35.900 --> 00:15:39.584 dus we zullen zien of die toepassing gaat werken. 00:15:39.608 --> 00:15:43.289 Maar ik denk dat elektriciteit de voorkeur heeft voor wegvervoer. NOTE Paragraph 00:15:44.260 --> 00:15:46.970 CA: We doen zo een aantal vragen uit de gemeenschap. 00:15:46.994 --> 00:15:49.290 Laat ik je echter eerst vragen naar kernenergie. 00:15:49.314 --> 00:15:52.830 Sommigen milieuactivisten geloven dat kernenergie 00:15:52.854 --> 00:15:55.635 of misschien een nieuwe generatie kernenergie 00:15:55.659 --> 00:15:58.686 een essentieel deel van de oplossing is 00:15:58.710 --> 00:16:02.225 als we een echt schone toekomst willen, 00:16:02.249 --> 00:16:03.544 een schone-energietoekomst. 00:16:03.568 --> 00:16:07.375 Ben je nog steeds zo sceptisch over kernenergie, Al? NOTE Paragraph 00:16:08.191 --> 00:16:11.477 AG: Nou, de markt is er sceptisch over, Chris. 00:16:11.501 --> 00:16:16.290 Het is een bittere teleurstelling voor mij en voor zo velen. 00:16:16.314 --> 00:16:19.900 Ik vertegenwoordigde Oak Ridge, waar kernenergie begon, 00:16:19.924 --> 00:16:22.155 en als jong politicus in de kamer 00:16:22.179 --> 00:16:23.511 was ik een voorstander. 00:16:23.535 --> 00:16:25.757 Ik was er heel enthousiast over. 00:16:25.781 --> 00:16:27.824 Maar de kostenoverschrijdingen 00:16:27.848 --> 00:16:31.846 en de problemen bij de aanleg van de centrales 00:16:31.870 --> 00:16:34.275 zijn zo ernstig geworden 00:16:34.299 --> 00:16:38.299 dat energiebedrijven er geen trek meer in hebben. 00:16:38.323 --> 00:16:43.108 Het is de duurste bron van elektriciteit geworden. 00:16:43.132 --> 00:16:48.801 Laat me daar snel aan toevoegen dat er enkele oudere reactoren zijn 00:16:48.825 --> 00:16:54.896 waarvoor het interessant is om er de levensduur van te verlengen. 00:16:54.920 --> 00:16:56.722 En zoals veel milieuactivisten 00:16:56.746 --> 00:17:02.284 ben ik van mening dat als ze veilig zijn, 00:17:02.308 --> 00:17:09.046 we ze moeten toestaan nog een tijd te blijven werken. NOTE Paragraph 00:17:09.070 --> 00:17:11.559 Maar als het gaat om nieuwe kerncentrales? 00:17:11.583 --> 00:17:13.284 Zie het zo. 00:17:13.308 --> 00:17:15.786 Jij bent CEO geweest, Chris. 00:17:15.810 --> 00:17:19.042 Als je CEO was van -- en eigenlijk ben je het nog. 00:17:20.115 --> 00:17:23.040 Als je CEO was van een elektriciteitsbedrijf 00:17:23.040 --> 00:17:25.137 en je vertelde je managementteam: 00:17:25.161 --> 00:17:27.690 "Ik wil een kerncentrale bouwen", 00:17:28.115 --> 00:17:30.447 dan zouden dit twee van je eerste vragen zijn. 00:17:30.447 --> 00:17:33.735 Een: wat gaat het kosten? 00:17:33.759 --> 00:17:37.003 En ik heb geen enkel consultantsbedrijf 00:17:37.027 --> 00:17:39.327 in de hele wereld kunnen vinden 00:17:39.351 --> 00:17:42.769 dat zijn naam wil verbinden 00:17:42.793 --> 00:17:44.752 aan een kostenschatting. 00:17:44.776 --> 00:17:46.392 Ze weten het gewoon niet. 00:17:46.416 --> 00:17:48.438 Een tweede vraag die je zou stellen: 00:17:48.462 --> 00:17:53.100 hoe lang duurt het voor hij klaar is zodat we elektriciteit kunnen verkopen? 00:17:53.124 --> 00:17:55.073 Ook hier, wat krijg je als antwoord? 00:17:55.097 --> 00:17:56.576 'Geen idee.' 00:17:56.600 --> 00:17:59.230 Dus als je niet weet wat het gaat kosten 00:17:59.254 --> 00:18:01.954 en je weet niet wanneer het klaar is 00:18:01.978 --> 00:18:05.271 en je weet nu al dat de elektriciteit duurder zal zijn 00:18:05.295 --> 00:18:08.532 dan met andere productiemethoden, 00:18:08.556 --> 00:18:10.566 dan wordt je daar niet enthousiast van 00:18:10.590 --> 00:18:14.111 en dat is over de hele wereld ook daadwerkelijk gebeurd. NOTE Paragraph 00:18:15.465 --> 00:18:16.523 CA: OK. 00:18:16.523 --> 00:18:19.284 Er zijn een heleboel interessante dingen om over te praten, 00:18:19.284 --> 00:18:22.099 maar we willen wat vragen van ons publiek gaan doen. 00:18:22.123 --> 00:18:24.659 Kom maar met die eerste vraag. 00:18:26.056 --> 00:18:28.076 Van Prosanta Chakrabarty: 00:18:28.076 --> 00:18:30.913 "Mensen die sceptisch zijn over COVID en klimaatverandering 00:18:30.913 --> 00:18:32.889 lijken sceptisch over alle wetenschap. 00:18:32.889 --> 00:18:34.615 Prima ideeën van wetenschappers 00:18:34.615 --> 00:18:36.648 worden wellicht afgezwakt en gecompliceerd. 00:18:36.648 --> 00:18:38.776 Wat doen we daar aan?" NOTE Paragraph 00:18:39.507 --> 00:18:43.629 AG: Ja, een hele goede vraag, Prosanta. 00:18:44.359 --> 00:18:49.565 Tjonge, hoe zeg ik dit kort maar duidelijk? 00:18:49.589 --> 00:18:52.026 Wat we, denk ik, zien, 00:18:52.050 --> 00:18:56.913 is een gevoel dat deskundigen in het algemeen 00:18:56.937 --> 00:19:00.486 de VS in de steek hebben gelaten, 00:19:00.510 --> 00:19:06.672 en dat gevoel is veel sterker in de VS dan in de meeste andere landen. 00:19:07.227 --> 00:19:14.205 En ik denk dat de meningen van wat wij deskundigen noemen 00:19:14.500 --> 00:19:18.497 de laatste tientallen jaren sterk zijn verwaterd 00:19:18.521 --> 00:19:24.540 door de ongezonde dominantie van het grote geld in ons politieke systeem, 00:19:24.564 --> 00:19:31.121 dat manieren heeft gevonden economisch beleid zo te verdraaien 00:19:31.145 --> 00:19:33.354 dat het de elite dient. 00:19:33.378 --> 00:19:35.018 Dat mag wat radicaal klinken, 00:19:35.042 --> 00:19:37.532 maar dat is wel wat er gebeurd is. NOTE Paragraph 00:19:38.130 --> 00:19:42.016 We doen het nu al meer dan 40 jaar 00:19:42.040 --> 00:19:45.421 zonder een wezenlijke verhoging van het middeninkomen, 00:19:45.445 --> 00:19:49.411 en als het gaat om het onrecht 00:19:49.411 --> 00:19:53.276 dat Afro-Amerikanen en andere niet-blanken ervaren, 00:19:53.300 --> 00:19:58.310 het verschil in loon tussen Afro-Amerikanen en de meerderheid 00:19:58.334 --> 00:20:01.618 is hetzelfde als in 1968, 00:20:01.642 --> 00:20:04.376 en het familievermogen, 00:20:04.400 --> 00:20:05.792 het netto vermogen -- 00:20:05.816 --> 00:20:10.891 elf en een half zogenaamde 'typische' Afro-Amerikaanse families 00:20:10.915 --> 00:20:16.319 hebben net zoveel netto vermogen als één 'typische' blanke Amerikaanse familie. 00:20:16.343 --> 00:20:20.338 Als je kijkt naar de snel rijzende inkomens 00:20:20.362 --> 00:20:23.903 in de top 1, of top 1/10 procent, 00:20:23.927 --> 00:20:25.473 dan zeggen mensen: 'Wacht even. 00:20:25.497 --> 00:20:29.615 Welke deskundigen dit beleid dan ook hebben vormgegeven, 00:20:29.639 --> 00:20:33.716 veel goed heeft het mij niet gedaan.' NOTE Paragraph 00:20:33.740 --> 00:20:35.810 Een laatste punt, Chris: 00:20:35.834 --> 00:20:38.897 er is een aanslag gepleegd op de rede. 00:20:38.921 --> 00:20:42.130 Er is een oorlog geweest tegen de waarheid. 00:20:42.154 --> 00:20:45.335 Er is een strategie geweest, 00:20:45.359 --> 00:20:50.810 misschien het best bekend van de strategie van de tabaksfabrikanten vroeger, 00:20:50.834 --> 00:20:55.814 die acteurs inhuurden en aankleedden als dokters om mensen 'gerust' te stellen 00:20:55.838 --> 00:20:59.255 dat er geen gezondheidsgevaren kleefden aan sigaretten roken, 00:20:59.279 --> 00:21:02.632 waardoor er honderd miljoen mensen zijn overleden. 00:21:02.656 --> 00:21:08.604 Diezelfde strategie van het ondermijnen van het belang van de waarheid, 00:21:08.628 --> 00:21:12.902 het ondermijnen, zoals iemand zei, van de autoriteit van kennis, 00:21:12.926 --> 00:21:17.259 heeft ervoor gezorgd dat het jachtseizoen open is 00:21:17.283 --> 00:21:21.846 op iedere ongemakkelijke waarheid -- vergeef me weer een buzz-woord, 00:21:21.870 --> 00:21:24.176 maar het is hier gepast. 00:21:24.200 --> 00:21:30.630 We kunnen niet stoppen toegewijd te zijn aan het best beschikbare bewijs 00:21:30.654 --> 00:21:33.702 wat is getest in rationele uitwisseling 00:21:33.726 --> 00:21:36.214 en gebruikt als de basis 00:21:36.238 --> 00:21:39.458 voor het beste beleid dat we kunnen vormgeven. NOTE Paragraph 00:21:39.482 --> 00:21:43.048 CA: Is het mogelijk, Al, dat een consequentie van de pandemie 00:21:43.072 --> 00:21:45.843 is dat een groeiend aantal mensen 00:21:45.867 --> 00:21:48.936 hun mening over wetenschappers herziet? 00:21:48.936 --> 00:21:51.140 Mensen hebben de kans gehad om te zeggen: 00:21:51.140 --> 00:21:55.252 'Geloof ik mijn politiek leider of deze wetenschapper, 00:21:55.276 --> 00:21:57.220 als het gaat om wat ze zeggen 00:21:57.244 --> 00:21:58.891 over dit virus?' 00:21:59.695 --> 00:22:02.396 Misschien kunnen we daar lessen uit trekken? NOTE Paragraph 00:22:03.396 --> 00:22:07.158 AG: Nou, als de opinieonderzoeken kloppen, 00:22:07.182 --> 00:22:12.981 vertrouwen mensen hun dokter meer dan sommige politici 00:22:13.005 --> 00:22:18.314 die lijken een belang te hebben bij het domweg ontkennen van de pandemie. 00:22:18.338 --> 00:22:22.169 En als je kijkt naar de ongelooflijke flop 00:22:22.193 --> 00:22:25.677 van president Trumps bijeenkomst in Tulsa, 00:22:25.701 --> 00:22:32.692 een stadion met 19.000 plaatsen minder dan een derde gevuld 00:22:32.716 --> 00:22:34.246 volgens de brandweer, 00:22:34.270 --> 00:22:37.807 je zag al die lege plaatsen in de nieuwsflitsen, 00:22:37.831 --> 00:22:42.477 dus zelfs de meest loyale Trump-aanhangers 00:22:42.501 --> 00:22:48.060 moeten besloten hebben hun dokter en het medisch advies te geloven 00:22:48.084 --> 00:22:51.767 en niet Dr. Donald Trump. NOTE Paragraph 00:22:52.830 --> 00:22:55.854 CA: Met wat assistentie van de TikTok-generatie, wellicht. NOTE Paragraph 00:22:55.878 --> 00:22:58.443 AG: Maar dat was niet de reden van de opkomst. 00:22:58.467 --> 00:23:02.526 Wat ze deden, heel slim, en dat moeten ze vooral doen, 00:23:02.550 --> 00:23:09.117 wat ze deden, was de verwachtingen van Trumps Witte Huis aantasten. 00:23:09.141 --> 00:23:13.653 Zij zijn de reden dat hij een paar dagen tevoren verkondigde: 00:23:13.653 --> 00:23:15.942 "Een miljoen mensen hebben zich aangemeld." 00:23:15.966 --> 00:23:17.579 Maar zij voorkwamen niet -- 00:23:17.603 --> 00:23:21.925 zij blokkeerden geen plaatsen waar anderen hadden kunnen zitten. 00:23:21.949 --> 00:23:24.797 Zij beïnvloedden de opkomst niet, maar wel de verwachtingen. NOTE Paragraph 00:23:24.821 --> 00:23:27.732 CA: OK, laten we een volgende vraag nemen. 00:23:30.598 --> 00:23:34.093 "Bent U bezorgd dat de wereld massaal weer voor de auto kiest 00:23:34.117 --> 00:23:37.208 uit angst voor het gebruik van gezamenlijk openbaar vervoer?" NOTE Paragraph 00:23:38.673 --> 00:23:45.542 AG: Dat zou zeker één van de consequenties kunnen zijn. 00:23:45.566 --> 00:23:48.986 De trend inzake openbaar vervoer 00:23:49.010 --> 00:23:52.463 bewoog zich toch al in de verkeerde richting 00:23:52.487 --> 00:23:57.456 door het gebruik van Uber en Lyft en deeltaxi's, 00:23:57.480 --> 00:24:04.170 en als autonomie ooit de doelen haalt waar haar aanhangers op hoopt, 00:24:04.194 --> 00:24:08.184 dan kan dat een vergelijkbaar effect hebben. 00:24:08.208 --> 00:24:12.064 Maar er bestaat geen twijfel over dat sommige mensen 00:24:12.088 --> 00:24:17.571 waarschijnlijk wat minder happig zullen zijn 00:24:17.595 --> 00:24:21.103 om openbaar vervoer te gebruiken 00:24:21.148 --> 00:24:26.455 tot de angst voor deze pandemie goed en wel verdwenen is. NOTE Paragraph 00:24:27.222 --> 00:24:30.017 CA: Ja. Misschien kan een vaccin helpen. NOTE Paragraph 00:24:30.041 --> 00:24:31.558 AG: (Lacht) Ja. NOTE Paragraph 00:24:31.582 --> 00:24:32.810 CA: Volgende vraag. 00:24:35.983 --> 00:24:38.605 Sonaar Luthra, bedankt voor deze vraag uit LA. 00:24:38.629 --> 00:24:41.308 "De opwarming deze week in het Noordpoolgebied 00:24:41.332 --> 00:24:43.689 suggereert dat we onze koolstofputten 00:24:43.713 --> 00:24:44.958 zoals permafrost en bossen 00:24:44.982 --> 00:24:47.186 sneller verliezen dan voorspeld. 00:24:47.210 --> 00:24:50.648 Zijn onze modellen teveel gericht op menselijke uitstoot?" 00:24:50.672 --> 00:24:51.970 Interessante vraag. NOTE Paragraph 00:24:52.598 --> 00:24:57.112 AG: De modellen zijn gericht op de factoren die hebben geleid 00:24:57.136 --> 00:25:00.613 tot deze ongelooflijke temperatuursprongen 00:25:00.637 --> 00:25:02.638 in het noorden van het Noordpoolgebied. 00:25:02.662 --> 00:25:05.753 Ze zijn voorspeld, ze waren voorspeld, 00:25:05.777 --> 00:25:08.595 en een van de redenen daarvoor 00:25:08.619 --> 00:25:12.248 is dat wanneer de sneeuw en ijskappen smelten, 00:25:12.272 --> 00:25:17.105 de inkomende zonnestralen niet langer worden teruggekaatst naar de ruimte 00:25:17.129 --> 00:25:19.264 tegen 90% 00:25:19.288 --> 00:25:23.575 en in plaats daarvan, wanneer ze op een donkere toendra of oceaan vallen, 00:25:23.599 --> 00:25:25.929 ze geabsorbeerd worden voor 90%. 00:25:25.953 --> 00:25:31.800 Dus dat versnelt de verwarming van het Noordpoolgebied 00:25:31.824 --> 00:25:33.578 en dat was voorspeld. 00:25:33.602 --> 00:25:37.728 Er zijn nog een aantal consequenties die in die modellen zitten, 00:25:37.752 --> 00:25:41.526 maar sommige daarvan moeten wellicht gerekalibreerd worden. NOTE Paragraph 00:25:41.550 --> 00:25:45.191 De wetenschappers zijn bezorgd geworden 00:25:45.215 --> 00:25:50.329 dat de uitstoot van zowel CO2 als methaan 00:25:50.353 --> 00:25:53.165 van de dooiende toendra 00:25:53.189 --> 00:25:57.950 groter zou kunnen zijn dan waar ze op gehoopt hadden. 00:25:57.974 --> 00:26:01.874 Er is ook een gloednieuw onderzoek geweest. 00:26:01.898 --> 00:26:03.481 Ik ga er niet op in 00:26:03.505 --> 00:26:07.519 want het gaat over een vreemd iets wat 'klimaatgevoeligheid' heet, 00:26:07.543 --> 00:26:12.749 wat van invloed is geweest bij modellen met grote afwijkingen 00:26:12.773 --> 00:26:15.062 omdat het zo lastig te vatten is. 00:26:15.086 --> 00:26:18.279 Maar het laatste bewijsmateriaal laat tot onze zorg zien 00:26:18.303 --> 00:26:21.914 dat de gevoeligheid wellicht groter is dan ze hadden gedacht 00:26:21.938 --> 00:26:25.757 en dat ons probleem zelfs nog groter is. 00:26:25.781 --> 00:26:27.841 Dat mag ons niet ontmoedigen. 00:26:27.865 --> 00:26:31.494 Ik geloof echt dat wanneer we dit kantelpunt hebben gehad, 00:26:31.518 --> 00:26:33.580 en ik geloof dat we nu op dat punt zijn, 00:26:33.604 --> 00:26:34.816 zoals ik zei, 00:26:34.840 --> 00:26:38.138 dan denk ik dat we veel manieren zullen vinden 00:26:38.162 --> 00:26:41.193 om de vermindering van onze uitstoot te versnellen. NOTE Paragraph 00:26:42.119 --> 00:26:44.600 CA: We nemen nog een vraag uit onze gemeenschap. 00:26:47.100 --> 00:26:49.903 Haha. "Klimaatengineering boekt opmerkelijke vooruitgang. 00:26:49.927 --> 00:26:54.913 Exxon investeert in technologie van Global Thermostat, 00:26:54.937 --> 00:26:56.560 wat er interessant uitziet. 00:26:56.584 --> 00:26:57.747 Wat denkt U 00:26:57.747 --> 00:27:00.931 van deze koolstofsafvangtechnologieën uit lucht en water? 00:27:00.955 --> 00:27:02.388 Stephen Petranek." NOTE Paragraph 00:27:03.081 --> 00:27:07.110 AG: Nou, daar hebben jij en ik het eerder over gehad, Chris. 00:27:07.134 --> 00:27:11.116 Ik ben een ferm tegenstander 00:27:11.140 --> 00:27:17.603 van het doen van ongeplande mondiale experimenten 00:27:17.627 --> 00:27:21.813 die gierend verkeerd kunnen gaan 00:27:21.837 --> 00:27:25.575 en de meesten zijn echt bang voor die aanpak. 00:27:25.599 --> 00:27:31.508 De term 'klimaatengineering' dekt echter en hele brede lading. 00:27:31.532 --> 00:27:37.446 Als je daken wit wilt schilderen om meer energie te reflecteren 00:27:37.470 --> 00:27:41.341 van stedelijke bebouwing, 00:27:41.365 --> 00:27:45.960 dan is er geen gevaar dat dat uit de hand loopt, 00:27:45.984 --> 00:27:47.578 en er zijn ook andere dingen 00:27:47.602 --> 00:27:51.457 die losjes 'klimaatengineering' worden genoemd en dat is prima. 00:27:51.481 --> 00:27:56.784 Maar het idee om de zonnestralen te blokkeren -- 00:27:56.808 --> 00:27:59.180 dat is naar mijn idee onzinnig. 00:27:59.204 --> 00:28:02.799 Planten hebben nu eenmaal zonlicht nodig voor fotosynthese 00:28:02.823 --> 00:28:05.154 en zonnepanelen hebben zonlicht nodig 00:28:05.178 --> 00:28:10.803 voor de productie van energie uit zonnestralen. 00:28:10.827 --> 00:28:15.773 En de consequenties van het veranderen van alles wat we weten 00:28:15.797 --> 00:28:22.265 en net doen alsof de consequenties precies de oplossing gaan zijn 00:28:22.289 --> 00:28:28.081 voor het ongeplande lopende experiment, namelijk de opwarming van de Aarde ... 00:28:28.081 --> 00:28:30.150 Weet je, ons denken heeft zijn mankementen 00:28:30.150 --> 00:28:32.857 en een ervan heet de tunnelvisie van één oplossing, 00:28:32.881 --> 00:28:36.563 en er zijn mensen die gewoon te gretig zijn om te zeggen: 00:28:36.587 --> 00:28:39.152 'Die ene oplossing, daar moeten we alles op inzetten 00:28:39.152 --> 00:28:41.779 en het maakt niet uit wat ervan komt.' 00:28:41.803 --> 00:28:43.500 Dat is onzinnig. NOTE Paragraph 00:28:43.524 --> 00:28:46.108 CA: Maar laat me even wat tegengas geven. 00:28:46.132 --> 00:28:49.208 Laten we zeggen dat we het eens zijn dat een enkele oplossing, 00:28:49.232 --> 00:28:53.749 een alles-of-nietspoging met klimaatengineering onzin is. 00:28:53.773 --> 00:28:58.941 Maar er zijn scenario's waar de wereld naar de uitstoot kijkt en gewoon ziet, 00:28:58.965 --> 00:29:00.714 laten we zeggen over 10 jaar, 00:29:00.738 --> 00:29:03.528 dat het gewoon niet snel genoeg minder wordt 00:29:03.552 --> 00:29:07.594 en dat we sommige andere escalatiegebeurtenissen riskeren 00:29:07.618 --> 00:29:10.333 die ervoor kunnen zorgen dat we de bus gaan missen, 00:29:10.357 --> 00:29:15.551 en dat we de temperatuur 3, 4, 5, 6, 7 graden zien oplopen 00:29:15.575 --> 00:29:19.235 en dat de hele mensheid gevaar loopt. 00:29:19.259 --> 00:29:23.246 We kunnen toch ook klimaatengineering toepassen 00:29:23.270 --> 00:29:27.046 op een manier zoals we dat doen met gezondheidszorg. NOTE Paragraph 00:29:27.070 --> 00:29:30.478 Want we al honderden jaren begrijpen we het menselijk lichaam niet echt 00:29:30.502 --> 00:29:32.851 en mensen proberen in te grijpen, 00:29:32.875 --> 00:29:36.602 soms met succes en soms ook niet. 00:29:37.497 --> 00:29:40.268 Niemand in de medische wetenschap zegt: 00:29:40.292 --> 00:29:44.486 'Doe maar een alles-of-nietspoging 00:29:44.486 --> 00:29:46.223 voor iemands leven,' 00:29:46.223 --> 00:29:48.345 maar ze zeggen wel: 'Laten we iets proberen.' 00:29:48.369 --> 00:29:51.103 Als een experiment omkeerbaar is, 00:29:51.127 --> 00:29:52.928 als het enige kans van slagen heeft, 00:29:52.952 --> 00:29:55.587 als er reden is aan te nemen dat het kan werken, 00:29:55.611 --> 00:30:00.560 dan zijn we het de toekomstige gezondheid van de mensheid schuldig 00:30:00.584 --> 00:30:04.459 om in ieder geval iets uit te testen dat zou kunnen werken. 00:30:05.470 --> 00:30:08.357 Kleine tests, om bijvoorbeeld te zien 00:30:08.381 --> 00:30:10.960 of ijzerbemesting van de oceaan 00:30:10.984 --> 00:30:14.978 wellicht op een ongevaarlijke manier kan zorgen 00:30:14.978 --> 00:30:16.631 voor koolstofputten. 00:30:16.655 --> 00:30:21.238 Of om bijvoorbeeld in plaats van de atmosfeer te vullen met zwaveldioxide, 00:30:21.262 --> 00:30:25.431 een kleiner ongevaarlijk experimentje te doen 00:30:25.431 --> 00:30:29.137 om te zien of je op efficiënte wijze de temperatuur iets omlaag kon brengen. 00:30:29.137 --> 00:30:31.898 Dat is toch niet helemaal onzinnig 00:30:31.898 --> 00:30:34.192 en op zijn minst iets waar we over moeten denken 00:30:34.192 --> 00:30:36.851 als die andere maatregelen niet werken? NOTE Paragraph 00:30:37.620 --> 00:30:40.780 AG: Nou, experimenten zoals ijzerbemesting van de oceaan 00:30:40.780 --> 00:30:42.798 zijn er al geweest, 00:30:42.822 --> 00:30:47.288 om te zien of dat de opslag van koolstof kan bevorderen. 00:30:47.342 --> 00:30:51.580 En de experimenten waren een volstrekte mislukking, 00:30:51.604 --> 00:30:54.872 wat velen al hadden verwacht. 00:30:54.896 --> 00:30:56.757 Maar dat, nogmaals, 00:30:56.757 --> 00:30:59.722 is een aanpak die nogal verschilt 00:30:59.722 --> 00:31:03.899 van het plaatsen van stukjes aluminumfolie in een baan om de Aarde. 00:31:03.899 --> 00:31:10.045 Daarmee begon dat voorstel van zonne-klimaatengineering. 00:31:10.069 --> 00:31:13.433 Nu richten ze zich op krijt -- 00:31:13.457 --> 00:31:17.419 dat je overal krijtstof overheen hebt. 00:31:17.443 --> 00:31:23.344 Maar erger is dat het misschien niet omkeerbaar is. NOTE Paragraph 00:31:23.839 --> 00:31:26.676 CA: Maar, Al, dat is een theoretische reactie. 00:31:26.700 --> 00:31:29.827 De hoeveelheid stof die je nodig hebt 00:31:29.851 --> 00:31:33.133 om een graad of twee omlaag te komen, 00:31:33.157 --> 00:31:35.676 zou niet uitmonden in krijtstof over alles. 00:31:35.700 --> 00:31:37.503 Het zou ongelooflijk -- 00:31:37.527 --> 00:31:42.833 zeg maar, het zou minder stof zijn dan waar mensen sowieso mee te maken hebben. 00:31:42.857 --> 00:31:44.592 Ik bedoel, ik -- NOTE Paragraph 00:31:45.970 --> 00:31:48.576 AG: Om te beginnen weet ik niet 00:31:48.576 --> 00:31:51.974 hoe je een klein experiment doet in de atmosfeer. 00:31:51.998 --> 00:31:54.033 En ten tweede, 00:31:54.057 --> 00:31:57.422 mochten we die aanpak hanteren, 00:31:57.446 --> 00:32:01.371 dan zouden we langzaam meer en meer moeten toevoegen 00:32:01.395 --> 00:32:03.520 van de substantie die ze zouden kiezen. 00:32:03.544 --> 00:32:07.135 We zouden het elk jaar moeten vermeerderen 00:32:07.159 --> 00:32:08.947 en als we ooit zouden stoppen, 00:32:08.971 --> 00:32:14.451 zouden we plots terugvallen, 00:32:14.475 --> 00:32:19.795 zoals in het oude boek en de film 'The Picture of Dorian Gray', 00:32:19.819 --> 00:32:23.924 waar plotseling alles tegelijk uit de hand liep. 00:32:24.759 --> 00:32:29.151 Het simpele feit dat mensen dit soort aanpakken overwegen, Chris, 00:32:29.175 --> 00:32:33.605 geeft de mate van wanhoop aan 00:32:33.629 --> 00:32:37.887 die sommigen beginnen te ervaren, 00:32:37.911 --> 00:32:39.855 en dat snap ik best, 00:32:39.879 --> 00:32:46.879 maar we moeten ons niet laten verleiden tot dit soort roekeloze experimenten. 00:32:46.903 --> 00:32:51.246 Trouwens, om bij jouw analogie te blijven van experimentele kankerbehandeling, 00:32:51.270 --> 00:32:52.537 bijvoorbeeld, 00:32:52.561 --> 00:32:55.799 daar krijg je normaal gesproken wel toestemming van je patient voor. NOTE Paragraph 00:32:55.823 --> 00:32:59.342 Toestemming krijgen van 7,8 miljard mensen 00:32:59.366 --> 00:33:02.046 die er niets over te zeggen hebben 00:33:02.070 --> 00:33:07.147 en die lijdend voorwerp zijn van mogelijk catastrofale consequenties 00:33:07.171 --> 00:33:11.591 van een of ander raar plan waar iemand mee aan komt zetten 00:33:11.615 --> 00:33:15.555 om te proberen de hele atmosfeer van de Aarde te reorganiseren 00:33:15.579 --> 00:33:18.792 en maar hardop hoopt dat het een oplossing gaat zijn 00:33:18.816 --> 00:33:23.512 voor het feit dat we 152 miljoen ton 00:33:23.512 --> 00:33:26.395 warmtevangende, door de mens veroorzaakte klimaatvervuiling 00:33:26.419 --> 00:33:28.433 iedere dag in de lucht spuwen. 00:33:28.457 --> 00:33:31.367 Dat is wat er echt mis is. 00:33:31.367 --> 00:33:33.637 Een wetenschapper tientallen jaren geleden 00:33:33.637 --> 00:33:35.142 vergeleek het als volgt. 00:33:35.142 --> 00:33:38.860 Hij zei dat als je twee mensen in een zinkende boot had, 00:33:38.884 --> 00:33:41.280 en een ervan zei: 00:33:41.304 --> 00:33:46.277 'We kunnen misschien met wat spiegels signalen naar de kust sturen, 00:33:46.301 --> 00:33:47.992 dat ze iets moeten bouwen 00:33:48.016 --> 00:33:50.414 om golven mee te genereren 00:33:50.414 --> 00:33:54.361 die precies het schommelen opheffen 00:33:54.361 --> 00:33:56.280 wat die jongens achterin veroorzaken.' 00:33:56.280 --> 00:33:58.969 Of je zorgt ervoor dat ze stoppen met schommelen! 00:33:58.993 --> 00:34:03.681 En dat moeten we doen. We moeten de oorzaken aanpakken. NOTE Paragraph 00:34:03.681 --> 00:34:05.267 CA: Ja, dat is een mooi verhaal, 00:34:05.267 --> 00:34:09.331 maar als het net zo moeilijk is die mensen te laten stoppen met schommelen 00:34:09.355 --> 00:34:13.621 als het is om die technologische oplossing die je schetst te realiseren, 00:34:13.645 --> 00:34:16.548 dus als het experiment om golven te maken 00:34:16.548 --> 00:34:19.778 net zo simpel is als die mensen vertellen te stoppen met schommelen, 00:34:19.778 --> 00:34:21.359 dan wordt het een ander verhaal. 00:34:21.383 --> 00:34:25.760 Ik denk dat je gelijk hebt dat het vragen van toestemming 00:34:25.784 --> 00:34:27.325 een heel lastig probleem is, 00:34:27.349 --> 00:34:29.330 maar ook niemand gaf toestemming 00:34:29.354 --> 00:34:32.789 om al die andere dingen te doen die we de atmosfeer aandoen. 00:34:33.783 --> 00:34:37.276 En ik ben het met je eens over dat morele gevaar, 00:34:37.300 --> 00:34:39.221 dat is zorgelijk. 00:34:39.245 --> 00:34:43.427 Als we afhankelijk zouden worden van klimaatengineering 00:34:43.451 --> 00:34:46.440 en het zou onze inspanning om de rest te doen wegnemen, 00:34:46.464 --> 00:34:47.784 dat zou tragisch zijn. 00:34:47.808 --> 00:34:49.091 Het lijkt mij gewoon -- 00:34:49.115 --> 00:34:51.579 Ik wou dat we een genuanceerd debat konden hebben, 00:34:51.603 --> 00:34:53.232 dat mensen zouden zeggen, weet je, 00:34:53.256 --> 00:34:55.716 er zitten een hoop knoppen aan een complex probleem. 00:34:55.740 --> 00:34:58.848 We moeten sommige ervan heel voorzichtig bijstellen 00:34:58.872 --> 00:35:00.578 en in dialoog blijven. 00:35:01.944 --> 00:35:03.504 Is het geen goed streven 00:35:03.528 --> 00:35:06.083 om gewoon te proberen hier genuanceerd over te praten, 00:35:06.107 --> 00:35:08.547 in plaats van te zeggen dat klimaatengineering 00:35:08.571 --> 00:35:09.808 nooit kan werken? NOTE Paragraph 00:35:10.745 --> 00:35:13.921 AG: Nou, ik heb gezegd dat sommige dingen, 00:35:13.945 --> 00:35:16.401 de onschadelijke vormen die ik heb genoemd, 00:35:16.425 --> 00:35:18.446 dat ik die niet uitsluit. 00:35:18.470 --> 00:35:22.551 Maar om zonnestralen te blokkeren van de Aarde, 00:35:22.575 --> 00:35:28.389 dat raakt niet alleen 7,8 miljard mensen, 00:35:28.413 --> 00:35:30.408 maar het raakt planten 00:35:30.432 --> 00:35:31.965 en dieren 00:35:31.989 --> 00:35:33.678 en de oceaanstromen 00:35:33.702 --> 00:35:35.387 en de windstromen 00:35:35.411 --> 00:35:38.305 en natuurlijke processen 00:35:38.329 --> 00:35:43.321 die we wellicht nog meer zouden verstoren. 00:35:45.191 --> 00:35:52.054 Techno-optimisme is iets waar ik me vroeger ook schuldig aan heb gemaakt, 00:35:52.078 --> 00:35:59.078 maar om me vast te houden aan een gloednieuwe technologische oplossing 00:35:59.102 --> 00:36:03.217 die het hele natuurlijke systeem van de Aarde moet veranderen 00:36:03.241 --> 00:36:06.194 omdat iemand denkt dat hij slim genoeg is 00:36:06.218 --> 00:36:10.141 om het op een manier te doen die precies teniet doet 00:36:10.165 --> 00:36:13.862 dat wij de atmosfeer gebruiken als een open riool 00:36:13.862 --> 00:36:16.409 voor de warmtevasthoudende gassen die we produceren. 00:36:16.409 --> 00:36:20.292 Het is veel belangrijker dat we ophouden de atmosfeer als open riool te gebruiken. 00:36:20.316 --> 00:36:22.273 Dat is het probleem! NOTE Paragraph 00:36:22.297 --> 00:36:25.650 CA: Prima, we zijn het erover eens dat dat het belangrijkste is, zeker, 00:36:25.650 --> 00:36:27.314 en nu we het daar over hebben, 00:36:27.338 --> 00:36:30.749 geloof jij dat koolstoftarieven de wereld kunnen helpen 00:36:30.773 --> 00:36:33.723 en is er een kans dat ze er komen? NOTE Paragraph 00:36:35.013 --> 00:36:38.613 AG: 'Ja' op beide vragen. 00:36:39.518 --> 00:36:42.697 Al tientallen jaren zegt bijna iedere econoom 00:36:42.697 --> 00:36:45.238 die wordt gevraagd naar de klimaatcrisis: 00:36:45.238 --> 00:36:47.913 "Nou, we moeten gewoon een tarief aan koolstof hangen." 00:36:47.937 --> 00:36:52.480 En ik ben zeker voorstander geweest van die aanpak. 00:36:52.480 --> 00:36:54.390 Maar het is een hele klus. 00:36:54.390 --> 00:36:58.854 Maar toch zijn er 43 wetsgebieden in de wereld 00:36:58.878 --> 00:37:02.350 die al een prijs voor koolstof hanteren. 00:37:02.350 --> 00:37:03.669 We zien het in Europa. 00:37:03.669 --> 00:37:07.168 Ze hebben uiteindelijk hun koolstoftariefsysteem werkend, 00:37:07.168 --> 00:37:10.467 een dat werkt met emissiehandel. 00:37:10.491 --> 00:37:13.652 Er zijn plaatsen waar ze belasting heffen op koolstof. 00:37:13.676 --> 00:37:17.283 De economen prefereren die aanpak. 00:37:17.307 --> 00:37:21.569 China begint nu ook een nationaal emissiehandelsysteem te implementeren. 00:37:21.593 --> 00:37:26.922 Californië en nog een aantal staten in de VS doen het al. 00:37:26.946 --> 00:37:32.584 Je kunt de mensen hetzelfde geld via een andere weg weer teruggeven. NOTE Paragraph 00:37:32.608 --> 00:37:36.697 Maar de tegenstand ertegen, Chris, zoals je al aangaf, 00:37:36.721 --> 00:37:42.013 is geducht genoeg dat we het ook op andere manieren moeten aanpakken 00:37:42.037 --> 00:37:45.879 en ik zou zeggen dat de meeste klimaatactivisten nu zeggen, kijk, 00:37:45.903 --> 00:37:48.748 laten we ons niet blindstaren op wat ons het beste lijkt. 00:37:48.772 --> 00:37:50.800 We kunnen dit ook op andere manieren doen. 00:37:50.824 --> 00:37:55.819 We hebben iedere oplossing nodig die we redelijkerwijs kunnen gebruiken 00:37:55.843 --> 00:37:59.155 en dat betekent ook door regulering. 00:38:00.096 --> 00:38:06.906 En vaak, als een politiek bezwaar tegen een voorstel te zwaarwegend wordt 00:38:06.930 --> 00:38:09.345 in een marktgerichte benadering, 00:38:09.369 --> 00:38:12.911 vallen we terug op regulering, 00:38:12.935 --> 00:38:16.514 en het heeft een slechte naam gekregen, regulering, 00:38:16.538 --> 00:38:19.083 maar op vele plaatsen werkt het. 00:38:19.107 --> 00:38:21.889 Ik had het over het uitfaseren van verbrandingsmotoren. 00:38:21.913 --> 00:38:24.008 Dat is een voorbeeld. 00:38:24.032 --> 00:38:28.224 Er zijn in de VS 160 steden 00:38:28.248 --> 00:38:32.976 die al gereguleerd hebben dat per een bepaalde datum 00:38:33.000 --> 00:38:38.323 100% van al hun elektriciteit van duurzame bronnen moet komen. 00:38:38.347 --> 00:38:43.794 En nogmaals, de marktkrachten die de kostprijs van duurzame energie 00:38:43.818 --> 00:38:47.669 en duurzame oplossingen steeds verder omlaag brengen, 00:38:47.693 --> 00:38:50.238 geven ons daarbij een steuntje in de rug. 00:38:50.262 --> 00:38:52.381 Dat werkt in ons voordeel. NOTE Paragraph 00:38:53.529 --> 00:38:55.897 CA: De tegenstand tegen koolstoftarieven 00:38:55.921 --> 00:38:59.197 gaat vaak verder dan alleen de milieubeweging, 00:38:59.221 --> 00:39:02.314 want vaak wil men dat bedrijven een minder grote rol spelen. 00:39:02.338 --> 00:39:05.041 Bedrijven -- of kapitalisme -- geeft men de schuld 00:39:05.065 --> 00:39:07.120 voor de klimaatcrisis 00:39:07.144 --> 00:39:10.396 vanwege de voortwoekerende groei, 00:39:12.710 --> 00:39:16.352 en dat gaat zo ver dat mensen er geen vertrouwen in hebben 00:39:16.352 --> 00:39:19.543 dat bedrijven een rol in de oplossing kunnen spelen. 00:39:19.567 --> 00:39:22.379 De enige uitweg is te reguleren, 00:39:22.379 --> 00:39:24.584 om bedrijven te dwingen te doen wat nodig is. 00:39:24.608 --> 00:39:28.573 Geloof jij dat bedrijven deel van de oplossing moeten zijn? NOTE Paragraph 00:39:30.121 --> 00:39:31.285 AG: Jazeker, 00:39:31.309 --> 00:39:36.814 want de hoeveelheid kapitaal die nodig is om deze crisis te bezweren 00:39:36.838 --> 00:39:40.690 is groter dan waar overheden mee overweg kunnen. 00:39:41.438 --> 00:39:44.572 En bedrijven beginnen, 00:39:44.596 --> 00:39:49.641 veel bedrijven beginnen een hele constructieve rol te spelen. 00:39:49.665 --> 00:39:53.367 Er wordt van ze geëist dat ze dat doen, 00:39:53.391 --> 00:39:55.591 door hun klanten, door hun investeerders, 00:39:55.615 --> 00:39:57.565 door hun raden van bestuur, 00:39:57.589 --> 00:40:00.305 door hun directieteams, door hun families. 00:40:00.329 --> 00:40:01.833 En trouwens, 00:40:01.857 --> 00:40:06.047 de opkomende generatie eist een betere toekomst 00:40:06.071 --> 00:40:09.594 en als CEO's kandidaten interviewen, 00:40:09.618 --> 00:40:13.554 komen ze erachter dat zij geïnterviewd worden. 00:40:13.578 --> 00:40:16.216 Ze willen goed verdienen, 00:40:16.240 --> 00:40:19.871 maar ze willen hun familie, vrienden en collega's kunnen zeggen 00:40:19.895 --> 00:40:23.811 dat ze meer doen dan alleen maar geld verdienen. 00:40:23.835 --> 00:40:29.005 Een illustratie van hoe deze nieuwe generatie verandert, Chris: 00:40:29.029 --> 00:40:32.757 er zijn nu 65 universiteiten in de VS 00:40:32.781 --> 00:40:37.405 waar de College Young Republican Clubs zijn overeengekomen 00:40:37.429 --> 00:40:40.705 om samen te eisen dat het Republican National Committee 00:40:40.729 --> 00:40:42.676 zijn klimaatbeleid wijzigt 00:40:42.700 --> 00:40:45.906 of dat ze anders die hele generatie kwijt zijn. 00:40:45.930 --> 00:40:48.399 Dit gebeurt wereldwijd. 00:40:48.423 --> 00:40:52.229 De Greta-generatie neemt het voortouw 00:40:52.253 --> 00:40:54.826 op zovele manieren 00:40:54.850 --> 00:40:57.555 en als je kijkt naar enquêtes, 00:40:57.579 --> 00:41:01.557 opnieuw, de meerderheid van jonge Republikeinen 00:41:01.581 --> 00:41:04.865 eisen een verandering in klimaatbeleid. 00:41:04.889 --> 00:41:08.656 Dit is echt een beweging 00:41:08.680 --> 00:41:11.191 die nog steeds groeiende is. NOTE Paragraph 00:41:12.052 --> 00:41:13.881 CA: Daar wou ik je naar vragen, 00:41:13.905 --> 00:41:17.072 want een van de pijnlijkste dingen in de afgelopen 20 jaar 00:41:17.096 --> 00:41:19.922 is hoe het klimaat is gepolitiseerd, 00:41:19.946 --> 00:41:22.459 zeker in de VS. 00:41:22.459 --> 00:41:25.813 Je bent daar zelf waarschijnlijk lange tijd het middelpunt van geweest, 00:41:25.813 --> 00:41:27.773 met mensen die je persoonlijk aanvielen, 00:41:27.773 --> 00:41:30.743 vaak op genadeloze en oneerlijke wijze. 00:41:31.860 --> 00:41:36.374 Zie jij echt tekens dat dat aan het veranderen is 00:41:36.374 --> 00:41:38.422 onder leiding van de nieuwe generatie? NOTE Paragraph 00:41:39.035 --> 00:41:41.788 AG: Ja, daar is geen twijfel over. 00:41:41.788 --> 00:41:43.671 Ik wil niet teveel leunen op enquêtes -- 00:41:43.671 --> 00:41:44.938 ik noemde ze al -- 00:41:44.938 --> 00:41:47.103 maar er is nu een onderzoek gedaan 00:41:47.127 --> 00:41:51.117 dat twijfelende Trump-supporters onderzocht, 00:41:51.818 --> 00:41:54.022 mensen die hem eerder steunden 00:41:54.046 --> 00:41:55.330 en dat opnieuw willen doen. 00:41:55.354 --> 00:41:58.787 Het belangrijkste onderwerp -- voor sommigen verrassend -- 00:41:58.811 --> 00:42:00.592 dat ze doet twijfelen, 00:42:00.616 --> 00:42:05.879 is de onzinnigheid van Trump en zijn regering inzake klimaat. 00:42:05.903 --> 00:42:10.799 We zien grote meerderheden in de Republikeinse partij 00:42:11.460 --> 00:42:15.471 die zeggen dat ze willen kijken naar wat echte maatregelen 00:42:15.495 --> 00:42:16.793 voor de klimaatcrisis. 00:42:16.817 --> 00:42:19.886 Ik denk echt dat het de goede kant uitgaat, zonder twijfel. NOTE Paragraph 00:42:20.616 --> 00:42:23.665 CA: Jij bent echt degene geweest die dit op de agenda heeft gezet 00:42:23.689 --> 00:42:26.742 en je bent toevallig Democraat. 00:42:27.430 --> 00:42:30.981 Is er iets dat je persoonlijk kunt doen 00:42:30.981 --> 00:42:34.184 om -- ik weet niet -- de tent te openen, mensen uit te nodigen, 00:42:34.208 --> 00:42:37.430 te zeggen: "Dit gaat verder dan politiek, beste vrienden"? NOTE Paragraph 00:42:38.720 --> 00:42:41.483 AG: Nou , dat soort dingen heb ik wel geprobeerd 00:42:41.507 --> 00:42:46.895 en wellicht heeft het een klein beetje geholpen. 00:42:47.693 --> 00:42:50.467 Ik heb uitgebreid samengewerkt met de Republikeinen. 00:42:50.491 --> 00:42:54.755 En lang nadat ik het Witte Huis verliet, 00:42:54.779 --> 00:42:58.633 verschenen Newt Gingrich en Pat Robertson 00:42:58.657 --> 00:43:00.778 en andere prominente Republikeinen 00:43:00.802 --> 00:43:03.417 met mij in nationale tv-commercials 00:43:03.441 --> 00:43:06.260 om de klimaatcrisis onder de aandacht te brengen. 00:43:06.284 --> 00:43:10.746 Maar de olie-sector 00:43:10.770 --> 00:43:14.662 heeft zijn inspanning verdubbeld 00:43:14.686 --> 00:43:18.079 om de Republikeinse partij hun discipline op te leggen. 00:43:18.103 --> 00:43:21.528 Ik bedoel, kijk eens naar hoe ze de Paus aanvielen 00:43:21.552 --> 00:43:24.830 toen hij kwam met zijn encycliek 00:43:24.854 --> 00:43:27.072 en werd gedemoniseerd, 00:43:27.096 --> 00:43:28.443 zij het niet door allen, 00:43:28.467 --> 00:43:33.105 maar de meest fanatieke anti-klimaatactivisten 00:43:33.129 --> 00:43:39.079 begonnen onmiddellijk hun wapens op Paus Francis te richten, 00:43:39.103 --> 00:43:41.876 en zo zijn er meer voorbeelden. 00:43:41.900 --> 00:43:43.302 Ze dwingen discipline af 00:43:43.326 --> 00:43:46.387 en proberen er een politiek onderwerp van te maken, 00:43:46.411 --> 00:43:48.415 ook al proberen Democraten 00:43:48.439 --> 00:43:51.100 er een gezamenlijk probleem van te maken. 00:43:51.124 --> 00:43:55.191 Ik ben het helemaal eens dat dit niets met politiek te maken heeft. 00:43:55.215 --> 00:43:57.316 Dat deed het eerst ook niet, 00:43:57.340 --> 00:44:01.011 maar het is kunstmatig in die positie gedrongen. NOTE Paragraph 00:44:01.011 --> 00:44:03.880 CA: De CEO's van oliemaatschappijen hebben toch ook kinderen 00:44:03.880 --> 00:44:06.632 die tegen ze praten. 00:44:06.656 --> 00:44:08.737 Het voelt of sommigen veranderen 00:44:08.761 --> 00:44:10.641 en proberen te investeren 00:44:10.665 --> 00:44:14.089 en proberen manieren te vinden deel uit te maken van de toekomst. 00:44:14.113 --> 00:44:15.809 Zie jij dat soort tekenen? NOTE Paragraph 00:44:16.742 --> 00:44:17.902 AG: Ja. 00:44:17.926 --> 00:44:22.986 Ik denk dat industrieel leiders, inclusief olie- en gasbedrijven, 00:44:23.010 --> 00:44:25.631 te horen krijgen van hun families. 00:44:26.555 --> 00:44:28.681 Ze horen het van hun vrienden. 00:44:28.705 --> 00:44:30.719 Ze horen het van hun werknemers. 00:44:31.559 --> 00:44:35.172 En trouwens, in de tech-industrie 00:44:35.196 --> 00:44:38.611 zijn soms massa's mensen vertrokken 00:44:38.635 --> 00:44:42.741 die eisten dat sommige technologiebedrijven 00:44:42.765 --> 00:44:44.519 meer doen en aan de slag gaan. 00:44:44.543 --> 00:44:45.984 Ik ben zo trots op Apple. 00:44:46.008 --> 00:44:48.862 Sorry dat ik Apple er zo uit licht. 00:44:48.862 --> 00:44:50.423 Je weet, ik zit in het bestuur, 00:44:50.423 --> 00:44:54.440 maar ik ben zo'n grote fan van Tim Cook en mijn collega's bij Apple. 00:44:54.464 --> 00:44:57.005 Het is een voorbeeld van tech-bedrijven 00:44:57.029 --> 00:44:59.299 die echt geweldige dingen doen 00:44:59.323 --> 00:45:01.029 Er zijn ook anderen. 00:45:01.053 --> 00:45:04.494 Er zijn anderen in vele industrieën. 00:45:04.518 --> 00:45:08.418 Maar de druk op olie- en gasbedrijven 00:45:08.442 --> 00:45:10.457 is echt gigantisch. 00:45:10.481 --> 00:45:14.670 Weet je, BP heeft net 12,5 miljard dollar 00:45:14.670 --> 00:45:18.233 aan olie- en gasreserves afgeschreven 00:45:18.886 --> 00:45:22.834 en gezegd dat ze die nooit uit de grond gaan halen. 00:45:22.858 --> 00:45:28.314 Twee derde van de fossiele brandstoffen die al zijn ontdekt, 00:45:28.338 --> 00:45:32.295 kunnen en zullen niet verbrand worden. 00:45:32.319 --> 00:45:37.697 En dat is een groot economisch risico voor de wereldeconomie, 00:45:37.697 --> 00:45:39.876 zoals de subprime-hypotheekcrisis ook was. 00:45:39.900 --> 00:45:44.599 We hebben 22 biljoen dollar aan subprime koolstofactiva 00:45:44.623 --> 00:45:47.027 en net gisteren was er een belangrijk rapport 00:45:47.051 --> 00:45:49.972 dat de frackingindustrie in de VS 00:45:49.996 --> 00:45:53.584 nu een golf faillissementen meemaakt 00:45:53.608 --> 00:45:57.223 omdat de prijs van gefrackt gas en gefrackte olie 00:45:57.247 --> 00:46:02.261 nu tot onder rendabele waarden is gezakt. NOTE Paragraph 00:46:02.887 --> 00:46:05.026 CA: Kunnen we kortweg zeggen 00:46:05.050 --> 00:46:10.013 dat elektrische auto's en solar en elektrische technologie en zo 00:46:10.037 --> 00:46:12.663 de olieprijs zo omlaag hebben geholpen 00:46:12.663 --> 00:46:15.115 dat we nu op een punt zijn dat veel van de reserves 00:46:15.139 --> 00:46:18.450 gewoon niet rendabel gemaakt kan worden? NOTE Paragraph 00:46:19.259 --> 00:46:21.133 AG: Ja, dat klopt. 00:46:21.157 --> 00:46:23.333 Daar komt het op neer. 00:46:23.357 --> 00:46:30.340 De voorspellingen voor energiebronnen in de komende paar jaar 00:46:30.364 --> 00:46:33.916 zeggen allemaal dat elektriciteit van wind en solar 00:46:33.940 --> 00:46:37.227 verder drastisch in prijs zal zakken 00:46:37.251 --> 00:46:42.110 en dat daarom het gebruik van gas of kolen 00:46:42.134 --> 00:46:47.470 om stoom te maken voor de turbines 00:46:47.470 --> 00:46:49.626 gewoon niet economisch rendabel zal zijn. 00:46:49.650 --> 00:46:53.156 Op een vergelijkbare manier heeft elektrificatie van de transportsector 00:46:53.180 --> 00:46:55.400 hetzelfde effect. 00:46:56.157 --> 00:47:00.762 Sommigen kijken ook naar de trend 00:47:00.786 --> 00:47:04.024 in nationaal, regionaal en lokaal bestuur. 00:47:04.048 --> 00:47:05.410 Ik noemde dit al, 00:47:05.434 --> 00:47:09.292 maar ze voorspellen een hele andere energietoekomst. 00:47:09.850 --> 00:47:12.012 Maar ik ga even terug, Chris, 00:47:12.036 --> 00:47:14.038 want we hadden het over zakelijk leiders. NOTE Paragraph 00:47:14.062 --> 00:47:18.006 Ik geloof dat je in een vraag iets zei over het kapitalisme zelf 00:47:18.030 --> 00:47:19.816 en daar wil ik wel iets over zeggen, 00:47:19.840 --> 00:47:22.007 want er zijn veel mensen die zeggen 00:47:22.031 --> 00:47:24.918 dat het kapitalisme misschien het basisprobleem is. 00:47:25.570 --> 00:47:32.073 Ik denk dat ons huidige kapitalisme dringend hervormd moet worden. 00:47:32.097 --> 00:47:35.645 De kortetermijnvisie wordt vaak aangehaald, 00:47:35.669 --> 00:47:39.941 maar de manier waarop we meten wat voor ons van waarde is, 00:47:39.965 --> 00:47:44.989 ligt ook in het centrum van de crisis van het moderne kapitalisme. 00:47:45.013 --> 00:47:48.739 Nu staat kapitalisme aan de basis van elke succesvolle economie 00:47:48.739 --> 00:47:50.631 en het houdt vraag en aanbod in balans, 00:47:50.631 --> 00:47:53.395 het activeert een hoger niveau in het menselijk potentieel 00:47:53.419 --> 00:47:55.665 en het gaat niet verdwijnen, 00:47:55.689 --> 00:47:58.824 maar het moet wel hervormd worden, 00:47:58.848 --> 00:48:01.269 want de manier waarop we nu waarde meten, 00:48:01.293 --> 00:48:04.337 houdt geen rekening met negatieve neveneffecten 00:48:04.361 --> 00:48:06.024 zoals vervuiling. NOTE Paragraph 00:48:06.048 --> 00:48:09.170 Het houdt ook geen rekening met positieve neveneffecten 00:48:09.194 --> 00:48:11.929 zoals investeringen in scholing en gezondheidszorg, 00:48:11.953 --> 00:48:14.152 mentale gezondheid, diensten voor gezinnen. 00:48:14.176 --> 00:48:20.530 Het houdt geen rekening met uitputting van dingen als grondwater, teelaarde 00:48:20.554 --> 00:48:23.172 en het web van levende wezens. 00:48:23.196 --> 00:48:27.684 En het houdt geen rekening met hoe de koek verdeeld wordt, 00:48:27.708 --> 00:48:32.237 dus als het BNP omhoog gaat, dan juichen mensen, 00:48:32.261 --> 00:48:36.783 2%, 3% -- wauw! -- 4%, en ze denken: geweldig! 00:48:36.807 --> 00:48:40.229 Maar het gaat gepaard met veel meer vervuiling, 00:48:40.253 --> 00:48:44.519 chronisch gebrek aan investeringen in gemeenschappelijke faciliteiten, 00:48:44.543 --> 00:48:48.910 de uitputting van onvervangbare natuurlijke bronnen 00:48:48.934 --> 00:48:54.378 en de ergste ongelijkheidscrisis die we in meer dan 100 jaar gezien hebben 00:48:54.402 --> 00:48:58.208 en die de toekomst bedreigt van zowel kapitalisme als democratie. 00:48:58.232 --> 00:49:00.980 We moeten het dus veranderen. We moeten het hervormen. NOTE Paragraph 00:49:01.526 --> 00:49:04.235 CA: Dus hervorm kapitalisme, maar gooi het niet weg. 00:49:04.235 --> 00:49:07.138 Het is een gereedschap dat we nodig hebben op de weg vooruit 00:49:07.162 --> 00:49:08.752 als we dit willen oplossen. NOTE Paragraph 00:49:08.752 --> 00:49:11.522 AG: Ja, ik denk dat dat klopt en ik zou daaraan toevoegen: 00:49:11.546 --> 00:49:15.451 het ergste milieumisbruik in de laatste 100 jaar 00:49:15.475 --> 00:49:19.557 heeft zich voorgedaan in rechtsgebieden die in de 20e eeuw geëxperimenteerd hebben 00:49:19.581 --> 00:49:23.627 met alternatieven voor kapitalisme, zowel links als rechts. NOTE Paragraph 00:49:24.158 --> 00:49:25.871 CA: Interessant. OK. 00:49:25.895 --> 00:49:28.159 Nog snel twee vragen uit de gemeenschap. 00:49:31.813 --> 00:49:33.422 Chadburn Blomquist: 00:49:33.446 --> 00:49:36.887 "Als U de theebladeren nu leest van de impact van de huidige pandemie, 00:49:36.911 --> 00:49:40.354 wat denk U, als het gaat om hoe we klimaatverandering bevechten: 00:49:40.378 --> 00:49:42.787 wat is de belangrijkste les die we hebben geleerd?" NOTE Paragraph 00:49:43.628 --> 00:49:45.949 AG: Tjonge, dat is een hele doordachte vraag 00:49:45.973 --> 00:49:50.619 en ik zou willen dat ik hem direct op hetzelfde niveau kon beantwoorden. 00:49:50.643 --> 00:49:52.810 Om te beginnen zou ik zeggen, 00:49:52.834 --> 00:49:55.241 negeer de wetenschappers niet. 00:49:55.265 --> 00:49:57.783 Als er praktisch unaniem overeenstemming is 00:49:57.807 --> 00:50:01.218 onder de wetenschappers en medisch experts, 00:50:01.242 --> 00:50:02.438 let dan op. 00:50:02.462 --> 00:50:05.496 Laat geen politicus je ompraten. 00:50:05.520 --> 00:50:08.430 Ik denk dat president Trump langzaam aan het leren is 00:50:08.454 --> 00:50:12.175 dat het niet meevalt om een virus om de tuin te leiden. 00:50:12.199 --> 00:50:14.551 Hij spotte ermee in Tulsa 00:50:14.575 --> 00:50:16.757 en dat ging hem niet best af. 00:50:16.781 --> 00:50:22.622 En tragisch genoeg besloot hij vorige maand een gokje te wagen 00:50:22.646 --> 00:50:26.532 en negeerde hij de aanbevelingen voor het dragen van mondkapjes 00:50:26.532 --> 00:50:28.041 en social distance 00:50:28.065 --> 00:50:29.822 en dat soort dingen, 00:50:29.846 --> 00:50:32.567 en ik geloof dat die les 00:50:32.567 --> 00:50:35.441 nu veel duidelijker is geworden. 00:50:35.465 --> 00:50:37.021 Maar er is nog iets, Chris. 00:50:37.045 --> 00:50:41.465 Ik denk dat deze periode wordt gekenmerkt 00:50:41.489 --> 00:50:47.002 door een van de meest diepgaande gelegenheden 00:50:47.026 --> 00:50:50.673 voor mensen om het patroon van hun leven te herbezien 00:50:50.697 --> 00:50:56.614 en zich af te vragen of we veel dingen niet beter kunnen doen 00:50:56.638 --> 00:50:58.143 en anders. 00:50:58.167 --> 00:51:02.584 En ik denk dat die opkomende generatie waar ik het al over had 00:51:02.608 --> 00:51:04.891 met name enorm is beïnvloed 00:51:04.915 --> 00:51:06.179 door dit intermezzo, 00:51:06.179 --> 00:51:08.134 waarvan ik hoop dat het snel is afgelopen 00:51:08.134 --> 00:51:09.858 maar dat de lessen ervan beklijven. 00:51:09.882 --> 00:51:11.385 En ik verwacht dat ze dat doen. NOTE Paragraph 00:51:11.990 --> 00:51:15.873 CA: Ja, het is opmerkelijk wat je allemaal kunt doen zonder koolstof uit te stoten 00:51:15.897 --> 00:51:17.619 nu er niets anders op zat. 00:51:17.643 --> 00:51:19.629 Laten we nog één vraag nemen. 00:51:22.802 --> 00:51:25.431 Frank Hennessy: "Put U moed uit het vermogen van mensen 00:51:25.431 --> 00:51:28.730 om zich snel aan een nieuwe normaal aan te passen door COVID-19, 00:51:28.754 --> 00:51:31.971 als bewijs dat mensen hun gedrag kunnen en zullen aanpassen 00:51:31.995 --> 00:51:33.975 in een reactie op klimaatverandering?" NOTE Paragraph 00:51:35.648 --> 00:51:40.471 AG: Ja, maar we moeten ons wel realiseren 00:51:41.792 --> 00:51:45.107 dat er een crisis is binnen deze crisis. 00:51:45.131 --> 00:51:50.897 De impact op de Afro-Amerikaanse gemeenschap, die ik al noemde, 00:51:51.645 --> 00:51:54.757 op de Latijns-Amerikaanse gemeenschap, 00:51:54.757 --> 00:51:56.158 op de inheemse bevolking -- 00:51:56.158 --> 00:51:59.213 de hoogste infectiegraad is nu in de Navajo Nation. 00:51:59.237 --> 00:52:04.332 Dus sommige van deze vragen komen anders over 00:52:04.356 --> 00:52:09.599 op hen die het hardst worden getroffen door deze crisis 00:52:10.238 --> 00:52:16.720 en het is niet acceptabel dat we dit laten duren. 00:52:17.603 --> 00:52:21.083 Het voelt op één manier voor jou en mij 00:52:21.107 --> 00:52:24.354 en misschien op velen in het publiek, 00:52:24.354 --> 00:52:27.474 maar voor mensen met lage inkomens in gekleurde gemeenschappen 00:52:27.498 --> 00:52:29.568 is het een volstrekt andere crisis 00:52:29.592 --> 00:52:31.637 en wij zijn het hen verplicht -- 00:52:31.661 --> 00:52:33.847 zijn het iedereen verplicht -- 00:52:33.871 --> 00:52:37.744 om iets te doen en om de beste wetenschap in te zetten 00:52:37.768 --> 00:52:39.938 om deze pandemie op te lossen. 00:52:39.962 --> 00:52:42.738 Je kent de term 'pandemie-economie'. 00:52:42.762 --> 00:52:45.474 Iemand zei dat de eerste wet van pandemie-economie 00:52:45.498 --> 00:52:47.183 is dat je de pandemie op moet lossen 00:52:47.207 --> 00:52:49.606 en dat doen we nog niet. 00:52:50.137 --> 00:52:53.060 We zien dat de president de economie op gang tracht te brengen 00:52:53.084 --> 00:52:54.403 voor zijn herverkiezing, 00:52:54.427 --> 00:52:55.935 ongeacht de voorspelling 00:52:55.959 --> 00:52:59.602 dat dat tienduizenden extra Amerikaanse doden zal betekenen 00:52:59.626 --> 00:53:02.324 en dat is is mijn ogen gewoon onvergeeflijk. NOTE Paragraph 00:53:03.222 --> 00:53:05.606 CA: Dank je, Frank. 00:53:06.086 --> 00:53:10.205 Al, je hebt samen met anderen in de gemeenschap een sleutelrol gespeeld 00:53:10.229 --> 00:53:16.223 in het aanmoedigen van TED om het initiatief 'Countdown' te starten. 00:53:16.724 --> 00:53:18.510 Dank je daarvoor 00:53:18.534 --> 00:53:21.946 en ik denk dat deze discussie nog tussen velen verder zal gaan. 00:53:21.970 --> 00:53:25.587 Als je kijkt en geïnteresseerd bent in klimaat, 00:53:25.611 --> 00:53:28.986 kijk dan op de Countdown-website, 00:53:29.938 --> 00:53:31.692 countdown.ted.com, 00:53:31.716 --> 00:53:35.366 en maak deel uit van 10/10/2020, 00:53:35.390 --> 00:53:39.635 wanneer we proberen een alarm naar de wereld uit te zenden 00:53:39.635 --> 00:53:41.286 dat het klimaat niet kan wachten, 00:53:41.310 --> 00:53:43.015 dat het belangrijk is, 00:53:43.039 --> 00:53:45.719 en er komen wat opmerkelijke dingen 00:53:45.743 --> 00:53:48.114 voor de wereld beschikbaar die dag. 00:53:48.138 --> 00:53:52.380 Dankjewel, Al, voor je inspiratie en ondersteuning daarbij. 00:53:52.380 --> 00:53:55.022 Misschien zou jij de sessie van vandaag kunnen afronden 00:53:55.046 --> 00:53:57.740 door een beeld te schetsen 00:53:57.764 --> 00:54:02.698 van hoe de dingen zich wellicht kunnen ontvouwen de komende 10 jaar. 00:54:02.722 --> 00:54:06.586 Vertel ons gewoon of er nog een hoopvol verhaal is. NOTE Paragraph 00:54:07.354 --> 00:54:08.685 AG: Dat zal ik graag doen. 00:54:08.709 --> 00:54:11.588 Ik wil even iets promoten, heel kort. 00:54:11.612 --> 00:54:15.382 18 tot 26 juli 00:54:15.406 --> 00:54:19.701 heeft het Climate Reality Project een mondiale training. 00:54:19.725 --> 00:54:22.309 Er hebben zich al 8.000 mensen geregistreerd. 00:54:22.333 --> 00:54:25.284 Je kunt terecht op climatereality.com. 00:54:25.308 --> 00:54:27.136 Welnu, een stralende toekomst. 00:54:27.160 --> 00:54:30.723 Het begint met al dat soort initiatieven 00:54:30.747 --> 00:54:33.937 waar jullie je in hebben gestort met het organiseren van Countdown. 00:54:33.961 --> 00:54:37.135 Chris, jij en je team zijn waanzinnig 00:54:37.159 --> 00:54:39.978 om mee te werken 00:54:40.002 --> 00:54:44.416 en ik ben zo opgewonden over het Countdown-project. 00:54:44.440 --> 00:54:48.105 TED heeft een ongeëvenaard vermogen 00:54:48.129 --> 00:54:50.506 om ideeën te verspreiden die de moeite waard zijn, 00:54:50.530 --> 00:54:52.468 om bewustzijn te kweken, 00:54:52.492 --> 00:54:54.581 om mensen over de hele wereld te informeren 00:54:54.605 --> 00:54:58.854 en dat is nodig voor het klimaat en de oplossingen voor haar crisis 00:54:58.878 --> 00:55:01.138 zoals nooit tevoren 00:55:01.162 --> 00:55:04.845 en ik wil je bedanken voor wat je persoonlijk doet 00:55:04.869 --> 00:55:08.729 om dit fantastische project Countdown te organiseren. NOTE Paragraph 00:55:10.880 --> 00:55:12.062 CA: Dankjewel. 00:55:12.086 --> 00:55:13.991 En de wereld? Gaan we het redden? 00:55:14.015 --> 00:55:16.497 Denk je dat de mensheid dit voor elkaar krijgt 00:55:16.521 --> 00:55:19.997 en dat onze kleinkinderen 00:55:19.997 --> 00:55:21.874 prachtige levens zullen kunnen leven, 00:55:21.874 --> 00:55:23.804 waarin ze van de natuur kunnen genieten 00:55:23.804 --> 00:55:28.124 in plaats van elke dag te vrezen voor de volgende tornado of tsunami? NOTE Paragraph 00:55:28.950 --> 00:55:32.643 AG: Ik ben optimistisch dat we dat zullen doen, 00:55:32.667 --> 00:55:36.282 maar het antwoord hebben we zelf in de hand. 00:55:36.306 --> 00:55:41.049 We hebben donkere tijden gezien in het verleden 00:55:41.073 --> 00:55:44.343 en we hebben ze het hoofd geboden. 00:55:44.367 --> 00:55:49.513 We hebben de beperkingen van onze lange evolutionaire ontwikkeling 00:55:49.537 --> 00:55:51.262 en elementen van onze cultuur, 00:55:51.286 --> 00:55:55.173 maar we hebben ook het vermogen boven onze beperkingen uit te stijgen 00:55:55.197 --> 00:55:56.546 en als het erop aan komt 00:55:56.570 --> 00:55:59.105 en ons overleven ervan afhangt 00:55:59.129 --> 00:56:01.903 en dat van onze kinderen en volgende generaties, 00:56:01.927 --> 00:56:07.213 dan zijn we tot meer in staat dan we soms durven te denken. 00:56:07.237 --> 00:56:09.259 Dit is zo'n moment. 00:56:09.283 --> 00:56:12.479 Ik geloof dat we uiteindelijk op zullen staan 00:56:12.503 --> 00:56:14.655 en dat we zullen zorgen voor een stralende, 00:56:14.679 --> 00:56:18.741 schone, welvarende, eerlijke toekomst. 00:56:18.765 --> 00:56:20.798 Daar ben ik echt van overtuigd. NOTE Paragraph 00:56:22.089 --> 00:56:25.739 CA: Al Gore, dankjewel voor je levenswerk, 00:56:25.763 --> 00:56:27.804 voor het onder de aandacht brengen hiervan 00:56:27.828 --> 00:56:29.727 en voor deze tijd die je voor ons nam. 00:56:29.751 --> 00:56:30.917 Dankjewel. NOTE Paragraph 00:56:30.941 --> 00:56:32.227 AG: Jij ook bedankt. Dank.