[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:01.15,0:00:03.55,Default,,0000,0000,0000,,Ben bir astrodinamistim -- Dialogue: 0,0:00:03.55,0:00:06.88,Default,,0000,0000,0000,,bilirsiniz işte, "Marslı" \Nfilmindeki Rich Purnell gibi. Dialogue: 0,0:00:07.76,0:00:13.78,Default,,0000,0000,0000,,Benim işim, uzaydaki nesnelerin\Nhareketlerini araştırmak ve tahmin etmek. Dialogue: 0,0:00:15.22,0:00:21.10,Default,,0000,0000,0000,,Şu anda yörüngedeki zararlı objelerin \Nyüzde 1'ini takip ediyoruz. Dialogue: 0,0:00:21.70,0:00:26.52,Default,,0000,0000,0000,,Bunlar; konum, tarım, bankacılık, Dialogue: 0,0:00:26.52,0:00:29.40,Default,,0000,0000,0000,,televizyon ve iletişim gibi \Nsektörler için zararlıdır. Dialogue: 0,0:00:29.40,0:00:31.28,Default,,0000,0000,0000,,Hatta belki de çok ama çok yakında Dialogue: 0,0:00:31.28,0:00:33.78,Default,,0000,0000,0000,,internet için bile zararlı olabilecekler. Dialogue: 0,0:00:33.78,0:00:40.13,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi, bu hizmetler yaklaşık \Nyarım milyon nesneden korunmuyorlar. Dialogue: 0,0:00:40.14,0:00:42.75,Default,,0000,0000,0000,,Bu nesnelerin boyutu bir zerreden Dialogue: 0,0:00:42.75,0:00:45.28,Default,,0000,0000,0000,,bir otobüs boyutuna kadar varabiliyor. Dialogue: 0,0:00:46.52,0:00:48.80,Default,,0000,0000,0000,,Bir zerrecik kadar olsa da dahi Dialogue: 0,0:00:48.80,0:00:53.07,Default,,0000,0000,0000,,yeterli hızla bir nesneye çarptığında Dialogue: 0,0:00:53.07,0:00:56.45,Default,,0000,0000,0000,,onu tamamen kullanılamaz hâle getirebilir. Dialogue: 0,0:00:56.48,0:01:00.80,Default,,0000,0000,0000,,Fakat biz, bir zerre boyutundaki\Nnesneleri takip edemeyiz. Dialogue: 0,0:01:00.80,0:01:05.36,Default,,0000,0000,0000,,Olsa olsa en çok bir telefon \Nkadar küçük nesneleri takip edebiliriz. Dialogue: 0,0:01:05.36,0:01:09.79,Default,,0000,0000,0000,,Endişe duymamız gereken\No yarım milyon nesneden Dialogue: 0,0:01:09.79,0:01:14.82,Default,,0000,0000,0000,,sadece yaklaşık 26 bin \Ntanesini takip edebiliyoruz Dialogue: 0,0:01:14.82,0:01:20.99,Default,,0000,0000,0000,,ve bu 26 binin de \Nsadece 2 bini işe yarıyor. Dialogue: 0,0:01:21.82,0:01:25.33,Default,,0000,0000,0000,,Geri kalanı ise çöp. Dialogue: 0,0:01:26.53,0:01:28.48,Default,,0000,0000,0000,,Bu, oldukça fazla sayıda çöp demek. Dialogue: 0,0:01:28.48,0:01:31.55,Default,,0000,0000,0000,,İşleri biraz daha zorlaştırmak adına Dialogue: 0,0:01:31.55,0:01:35.54,Default,,0000,0000,0000,,yörüngeye gönderdiğimiz\Nşeylerin çoğu geri gelmez. Dialogue: 0,0:01:37.65,0:01:40.42,Default,,0000,0000,0000,,Diyelim ki, yörüngeye bir uydu gönderdik, Dialogue: 0,0:01:40.42,0:01:43.05,Default,,0000,0000,0000,,çalışmamaya başladı ya da yakıtı bitti, Dialogue: 0,0:01:43.05,0:01:45.42,Default,,0000,0000,0000,,onun için başka bir şey gönderdik, Dialogue: 0,0:01:45.42,0:01:48.18,Default,,0000,0000,0000,,sonra başka bir şey daha... Dialogue: 0,0:01:48.18,0:01:49.80,Default,,0000,0000,0000,,Sonra yine bir şey daha... Dialogue: 0,0:01:49.80,0:01:52.75,Default,,0000,0000,0000,,Arada sırada bizim \Ngönderdiğimiz şeylerden ikisi Dialogue: 0,0:01:52.75,0:01:55.44,Default,,0000,0000,0000,,havada çarpışır \Nya da içlerinden biri patlar Dialogue: 0,0:01:55.44,0:01:56.66,Default,,0000,0000,0000,,veya daha kötüsü Dialogue: 0,0:01:56.66,0:02:00.58,Default,,0000,0000,0000,,birileri yörüngedeki bir uydusunu patlatır Dialogue: 0,0:02:01.57,0:02:05.20,Default,,0000,0000,0000,,ve bu, çok ama çok fazla parça yaratır Dialogue: 0,0:02:05.21,0:02:08.87,Default,,0000,0000,0000,,ki onların da bir çoğu geri gelmez. Dialogue: 0,0:02:08.87,0:02:12.61,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi, bu şeyler yörüngede \Nrastgele dağılmamıştır. Dialogue: 0,0:02:13.79,0:02:17.04,Default,,0000,0000,0000,,Hatta işin aslı mevcut uzayın\N"eğriliği" dikkate alındığında Dialogue: 0,0:02:17.04,0:02:20.83,Default,,0000,0000,0000,,bu tip uyduları konumlandırabileceğimiz\Nbazı ideal konumlar vardır. Dialogue: 0,0:02:20.83,0:02:24.57,Default,,0000,0000,0000,,Bu konumları birer uzay otobanı \Nolarak düşünebilirsiniz. Dialogue: 0,0:02:24.57,0:02:27.66,Default,,0000,0000,0000,,O otobanlar dünyadakilere çok benzerdir. Dialogue: 0,0:02:27.66,0:02:31.53,Default,,0000,0000,0000,,Uzaydaki otobanlar, güvenli\Nbir biçimde işleyebilmek için Dialogue: 0,0:02:31.53,0:02:35.86,Default,,0000,0000,0000,,sadece belirli bir miktar\Nkapasiteye sahip olabilir. Dialogue: 0,0:02:37.09,0:02:41.77,Default,,0000,0000,0000,,Dünyadakinin aksine \Nuzayda hiç trafik kuralı yok. Dialogue: 0,0:02:41.77,0:02:44.09,Default,,0000,0000,0000,,Gerçekten de hiç yok, \Nanlatabiliyor muyum? Dialogue: 0,0:02:45.56,0:02:47.50,Default,,0000,0000,0000,,Vay be! Dialogue: 0,0:02:48.28,0:02:50.49,Default,,0000,0000,0000,,Ne yanlış gidebilir ki? Dialogue: 0,0:02:50.50,0:02:52.82,Default,,0000,0000,0000,,(Gülüşmeler) Dialogue: 0,0:02:52.82,0:02:55.22,Default,,0000,0000,0000,,Aslında ne güzel olurdu, biliyor musunuz? Dialogue: 0,0:02:55.22,0:02:58.24,Default,,0000,0000,0000,,Eğer bir uzay haritası gibi \Nbir şeyimiz olsa, Dialogue: 0,0:02:58.24,0:03:01.01,Default,,0000,0000,0000,,Waze gibi bir şey olsa da bakıp Dialogue: 0,0:03:01.01,0:03:03.98,Default,,0000,0000,0000,,uzaydaki mevcut trafik \Ndurumunu görebilsek, Dialogue: 0,0:03:03.98,0:03:06.03,Default,,0000,0000,0000,,hatta belki de onları tahmin edebilsek... Dialogue: 0,0:03:06.03,0:03:09.39,Default,,0000,0000,0000,,Bu konuyla ilgili sorun şu ki Dialogue: 0,0:03:09.39,0:03:11.38,Default,,0000,0000,0000,,eğer beş insana Dialogue: 0,0:03:12.32,0:03:13.70,Default,,0000,0000,0000,,"Yörüngede neler oluyor? Dialogue: 0,0:03:13.70,0:03:15.12,Default,,0000,0000,0000,,Nesneler nereye gidiyor?" Dialogue: 0,0:03:15.12,0:03:17.71,Default,,0000,0000,0000,,sorularını soracak olursanız\N10 farklı cevap alırsınız. Dialogue: 0,0:03:17.72,0:03:19.48,Default,,0000,0000,0000,,Peki, bu neden mi böyle? Dialogue: 0,0:03:19.48,0:03:24.14,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü yörünge ile ilgili \Nbilgiler ortak olarak paylaşılmıyor. Dialogue: 0,0:03:25.26,0:03:27.90,Default,,0000,0000,0000,,Peki ya küresel olarak erişilebilen, Dialogue: 0,0:03:27.90,0:03:31.39,Default,,0000,0000,0000,,açık ve şeffaf bir uzay trafiği \Nbilgi sistemimiz olsa Dialogue: 0,0:03:31.39,0:03:34.47,Default,,0000,0000,0000,,ve bu, neyin nerede olduğuyla \Nilgili herkesi bilgilendirse Dialogue: 0,0:03:34.47,0:03:37.19,Default,,0000,0000,0000,,ve bununla da uzayı güvenli \Nve sürdürülebilir tutsa? Dialogue: 0,0:03:37.19,0:03:40.09,Default,,0000,0000,0000,,Ya bu sistem Dialogue: 0,0:03:40.09,0:03:43.78,Default,,0000,0000,0000,,kanıta dayalı davranış kalıpları, Dialogue: 0,0:03:43.80,0:03:45.96,Default,,0000,0000,0000,,yani uzay trafik kuralları, \Noluşturabilseydi? Dialogue: 0,0:03:45.96,0:03:48.61,Default,,0000,0000,0000,,İşte bu yüzden Texas'taki \NAustin Üniversitesi'nde Dialogue: 0,0:03:48.61,0:03:52.14,Default,,0000,0000,0000,,dünyanın ilk kitle kaynak kullanımlı \Nuzay trafiği görüntüleme sistemi olan Dialogue: 0,0:03:52.14,0:03:54.44,Default,,0000,0000,0000,,ASTRIAGraph'ı geliştirdim. Dialogue: 0,0:03:54.65,0:03:58.55,Default,,0000,0000,0000,,ASTRIAGraph, dünyanın her yerinden\Nhükümetler, endüstri ve akademik camia vb. Dialogue: 0,0:03:58.55,0:04:01.75,Default,,0000,0000,0000,,birçok kaynaktan aldığı veriyi \Nbir araya getiriyor. Dialogue: 0,0:04:01.76,0:04:06.57,Default,,0000,0000,0000,,Bu bilgiyi herkesin ulaşabileceği \Nbir temel olarak sunuyor. Dialogue: 0,0:04:07.34,0:04:11.54,Default,,0000,0000,0000,,Burada Dünya'nın yörüngesinde\Ndönen 26.000 nesneyi görebilirsiniz. Dialogue: 0,0:04:11.70,0:04:13.65,Default,,0000,0000,0000,,Birden çok kaynak var Dialogue: 0,0:04:13.65,0:04:16.44,Default,,0000,0000,0000,,ve bunlar, gerçek zamanlı \Nolarak güncelleniyor. Dialogue: 0,0:04:16.44,0:04:20.10,Default,,0000,0000,0000,,Ama bir uzay haritası oluşturma \Nproblemime geri döndüğümüzde Dialogue: 0,0:04:20.10,0:04:23.65,Default,,0000,0000,0000,,ya bunun için sadece ABD kaynaklarından \Naldığım bilgiyi kullansaydım? Dialogue: 0,0:04:24.10,0:04:27.57,Default,,0000,0000,0000,,Bu durumda uzay haritanız böyle görünürdü. Dialogue: 0,0:04:28.11,0:04:30.58,Default,,0000,0000,0000,,Peki, Ruslar ne düşünüyor? Dialogue: 0,0:04:33.53,0:04:35.68,Default,,0000,0000,0000,,Harita o zaman çok farklı görünüyor. Dialogue: 0,0:04:36.33,0:04:38.11,Default,,0000,0000,0000,,Peki doğru olan kim, yanlış olan kim? Dialogue: 0,0:04:38.12,0:04:39.70,Default,,0000,0000,0000,,Neye inanmalıyım? Dialogue: 0,0:04:39.70,0:04:41.14,Default,,0000,0000,0000,,Neye güvenmeliyim? Dialogue: 0,0:04:41.14,0:04:43.43,Default,,0000,0000,0000,,Bu, problemin bir parçası. Dialogue: 0,0:04:43.92,0:04:49.40,Default,,0000,0000,0000,,Uzaydaki nesnelerin davranışlarını, Dialogue: 0,0:04:49.40,0:04:53.48,Default,,0000,0000,0000,,yani uzaydaki hareketliliği, \Nnesnelerin konumunu Dialogue: 0,0:04:53.48,0:04:56.95,Default,,0000,0000,0000,,ve bunların arasındaki \Ntutarsılıkları uzlaştıracak Dialogue: 0,0:04:56.95,0:05:00.87,Default,,0000,0000,0000,,bilgiyi ortak kullanıma açacak \Nbir temelin olmayışıyla Dialogue: 0,0:05:00.89,0:05:09.31,Default,,0000,0000,0000,,aslında bizler, uzayı insalığın faydasına \Nkullanma yeteneğimizi riske atıyoruz. Dialogue: 0,0:05:10.16,0:05:11.77,Default,,0000,0000,0000,,Çok teşekkür ederim. Dialogue: 0,0:05:12.30,0:05:16.30,Default,,0000,0000,0000,,(Tezahürat ve alkışlar)