1 00:00:01,146 --> 00:00:03,550 Ben bir astrodinamistim -- 2 00:00:03,551 --> 00:00:06,885 bilirsiniz işte, "Marslı" filmindeki Rich Purnell gibi. 3 00:00:07,762 --> 00:00:13,784 Benim işim, uzaydaki nesnelerin hareketlerini araştırmak ve tahmin etmek. 4 00:00:15,224 --> 00:00:21,095 Şu anda yörüngedeki zararlı objelerin yüzde 1'ini takip ediyoruz. 5 00:00:21,705 --> 00:00:26,516 Bunlar; konum, tarım, bankacılık, 6 00:00:26,516 --> 00:00:29,396 televizyon ve iletişim gibi sektörler için zararlıdır. 7 00:00:29,400 --> 00:00:31,283 Hatta belki de çok ama çok yakında 8 00:00:31,283 --> 00:00:33,783 internet için bile zararlı olabilecekler. 9 00:00:33,783 --> 00:00:40,130 Şimdi, bu hizmetler yaklaşık yarım milyon nesneden korunmuyorlar. 10 00:00:40,140 --> 00:00:42,750 Bu nesnelerin boyutu bir zerreden 11 00:00:42,750 --> 00:00:45,282 bir otobüs boyutuna kadar varabiliyor. 12 00:00:46,516 --> 00:00:48,795 Bir zerrecik kadar olsa da dahi 13 00:00:48,795 --> 00:00:53,073 yeterli hızla bir nesneye çarptığında 14 00:00:53,073 --> 00:00:56,448 onu tamamen kullanılamaz hâle getirebilir. 15 00:00:56,484 --> 00:01:00,798 Fakat biz, bir zerre boyutundaki nesneleri takip edemeyiz. 16 00:01:00,798 --> 00:01:05,364 Olsa olsa en çok bir telefon kadar küçük nesneleri takip edebiliriz. 17 00:01:05,364 --> 00:01:09,791 Endişe duymamız gereken o yarım milyon nesneden 18 00:01:09,791 --> 00:01:14,823 sadece yaklaşık 26 bin tanesini takip edebiliyoruz 19 00:01:14,823 --> 00:01:20,992 ve bu 26 binin de sadece 2 bini işe yarıyor. 20 00:01:21,824 --> 00:01:25,329 Geri kalanı ise çöp. 21 00:01:26,527 --> 00:01:28,475 Bu, oldukça fazla sayıda çöp demek. 22 00:01:28,475 --> 00:01:31,554 İşleri biraz daha zorlaştırmak adına 23 00:01:31,554 --> 00:01:35,545 yörüngeye gönderdiğimiz şeylerin çoğu geri gelmez. 24 00:01:37,651 --> 00:01:40,419 Diyelim ki, yörüngeye bir uydu gönderdik, 25 00:01:40,419 --> 00:01:43,054 çalışmamaya başladı ya da yakıtı bitti, 26 00:01:43,054 --> 00:01:45,419 onun için başka bir şey gönderdik, 27 00:01:45,419 --> 00:01:48,183 sonra başka bir şey daha... 28 00:01:48,183 --> 00:01:49,803 Sonra yine bir şey daha... 29 00:01:49,803 --> 00:01:52,753 Arada sırada bizim gönderdiğimiz şeylerden ikisi 30 00:01:52,753 --> 00:01:55,438 havada çarpışır ya da içlerinden biri patlar 31 00:01:55,438 --> 00:01:56,662 veya daha kötüsü 32 00:01:56,662 --> 00:02:00,581 birileri yörüngedeki bir uydusunu patlatır 33 00:02:01,571 --> 00:02:05,203 ve bu, çok ama çok fazla parça yaratır 34 00:02:05,207 --> 00:02:08,868 ki onların da bir çoğu geri gelmez. 35 00:02:08,868 --> 00:02:12,613 Şimdi, bu şeyler yörüngede rastgele dağılmamıştır. 36 00:02:13,794 --> 00:02:17,036 Hatta işin aslı mevcut uzayın "eğriliği" dikkate alındığında 37 00:02:17,036 --> 00:02:20,833 bu tip uyduları konumlandırabileceğimiz bazı ideal konumlar vardır. 38 00:02:20,833 --> 00:02:24,572 Bu konumları birer uzay otobanı olarak düşünebilirsiniz. 39 00:02:24,572 --> 00:02:27,661 O otobanlar dünyadakilere çok benzerdir. 40 00:02:27,661 --> 00:02:31,531 Uzaydaki otobanlar, güvenli bir biçimde işleyebilmek için 41 00:02:31,531 --> 00:02:35,857 sadece belirli bir miktar kapasiteye sahip olabilir. 42 00:02:37,094 --> 00:02:41,773 Dünyadakinin aksine uzayda hiç trafik kuralı yok. 43 00:02:41,773 --> 00:02:44,092 Gerçekten de hiç yok, anlatabiliyor muyum? 44 00:02:45,560 --> 00:02:47,505 Vay be! 45 00:02:48,279 --> 00:02:50,486 Ne yanlış gidebilir ki? 46 00:02:50,502 --> 00:02:52,817 (Gülüşmeler) 47 00:02:52,821 --> 00:02:55,219 Aslında ne güzel olurdu, biliyor musunuz? 48 00:02:55,219 --> 00:02:58,242 Eğer bir uzay haritası gibi bir şeyimiz olsa, 49 00:02:58,242 --> 00:03:01,009 Waze gibi bir şey olsa da bakıp 50 00:03:01,009 --> 00:03:03,983 uzaydaki mevcut trafik durumunu görebilsek, 51 00:03:03,983 --> 00:03:06,026 hatta belki de onları tahmin edebilsek... 52 00:03:06,026 --> 00:03:09,388 Bu konuyla ilgili sorun şu ki 53 00:03:09,388 --> 00:03:11,381 eğer beş insana 54 00:03:12,321 --> 00:03:13,696 "Yörüngede neler oluyor? 55 00:03:13,696 --> 00:03:15,119 Nesneler nereye gidiyor?" 56 00:03:15,119 --> 00:03:17,712 sorularını soracak olursanız 10 farklı cevap alırsınız. 57 00:03:17,716 --> 00:03:19,476 Peki, bu neden mi böyle? 58 00:03:19,476 --> 00:03:24,141 Çünkü yörünge ile ilgili bilgiler ortak olarak paylaşılmıyor. 59 00:03:25,256 --> 00:03:27,904 Peki ya küresel olarak erişilebilen, 60 00:03:27,904 --> 00:03:31,389 açık ve şeffaf bir uzay trafiği bilgi sistemimiz olsa 61 00:03:31,389 --> 00:03:34,469 ve bu, neyin nerede olduğuyla ilgili herkesi bilgilendirse 62 00:03:34,469 --> 00:03:37,193 ve bununla da uzayı güvenli ve sürdürülebilir tutsa? 63 00:03:37,193 --> 00:03:40,090 Ya bu sistem 64 00:03:40,090 --> 00:03:43,782 kanıta dayalı davranış kalıpları, 65 00:03:43,800 --> 00:03:45,959 yani uzay trafik kuralları, oluşturabilseydi? 66 00:03:45,959 --> 00:03:48,614 İşte bu yüzden Texas'taki Austin Üniversitesi'nde 67 00:03:48,614 --> 00:03:52,138 dünyanın ilk kitle kaynak kullanımlı uzay trafiği görüntüleme sistemi olan 68 00:03:52,138 --> 00:03:54,440 ASTRIAGraph'ı geliştirdim. 69 00:03:54,650 --> 00:03:58,547 ASTRIAGraph, dünyanın her yerinden hükümetler, endüstri ve akademik camia vb. 70 00:03:58,547 --> 00:04:01,754 birçok kaynaktan aldığı veriyi bir araya getiriyor. 71 00:04:01,764 --> 00:04:06,574 Bu bilgiyi herkesin ulaşabileceği bir temel olarak sunuyor. 72 00:04:07,343 --> 00:04:11,542 Burada Dünya'nın yörüngesinde dönen 26.000 nesneyi görebilirsiniz. 73 00:04:11,696 --> 00:04:13,647 Birden çok kaynak var 74 00:04:13,647 --> 00:04:16,437 ve bunlar, gerçek zamanlı olarak güncelleniyor. 75 00:04:16,439 --> 00:04:20,098 Ama bir uzay haritası oluşturma problemime geri döndüğümüzde 76 00:04:20,098 --> 00:04:23,652 ya bunun için sadece ABD kaynaklarından aldığım bilgiyi kullansaydım? 77 00:04:24,099 --> 00:04:27,569 Bu durumda uzay haritanız böyle görünürdü. 78 00:04:28,113 --> 00:04:30,583 Peki, Ruslar ne düşünüyor? 79 00:04:33,531 --> 00:04:35,684 Harita o zaman çok farklı görünüyor. 80 00:04:36,328 --> 00:04:38,113 Peki doğru olan kim, yanlış olan kim? 81 00:04:38,117 --> 00:04:39,701 Neye inanmalıyım? 82 00:04:39,701 --> 00:04:41,135 Neye güvenmeliyim? 83 00:04:41,135 --> 00:04:43,432 Bu, problemin bir parçası. 84 00:04:43,922 --> 00:04:49,405 Uzaydaki nesnelerin davranışlarını, 85 00:04:49,405 --> 00:04:53,477 yani uzaydaki hareketliliği, nesnelerin konumunu 86 00:04:53,477 --> 00:04:56,953 ve bunların arasındaki tutarsılıkları uzlaştıracak 87 00:04:56,953 --> 00:05:00,874 bilgiyi ortak kullanıma açacak bir temelin olmayışıyla 88 00:05:00,894 --> 00:05:09,306 aslında bizler, uzayı insalığın faydasına kullanma yeteneğimizi riske atıyoruz. 89 00:05:10,156 --> 00:05:11,766 Çok teşekkür ederim. 90 00:05:12,302 --> 00:05:16,302 (Tezahürat ve alkışlar)