1
00:00:30,664 --> 00:00:33,281
Govoriću o svesti.

2
00:00:33,281 --> 00:00:34,761
Zašto o svesti?

3
00:00:34,761 --> 00:00:37,587
Zato što je čudno zanemarena

4
00:00:37,587 --> 00:00:41,151
i u našoj naučnoj i u filozofskoj kulturi.

5
00:00:41,151 --> 00:00:42,423
Zašto je to čudno?

6
00:00:42,423 --> 00:00:45,933
Zato što je to najvažniji aspekt
naših života

7
00:00:45,933 --> 00:00:47,891
iz vrlo jednostavnog, logičnog razloga,

8
00:00:47,891 --> 00:00:50,288
naime, neophodan uslov

9
00:00:50,288 --> 00:00:53,035
da nešto bude značajno u našim životima,
je da smo svesni.

10
00:00:53,035 --> 00:00:56,074
Stalo vam je do nauke, filozofije,
muzike, umetnosti, čega god -

11
00:00:56,074 --> 00:00:59,402
a ne vredi ako ste zombi
ili u komi, zar ne?

12
00:00:59,402 --> 00:01:01,484
Tako je svest na prvom mestu.

13
00:01:03,111 --> 00:01:05,711
To je prvi razlog da govorimo o svesti.

14
00:01:05,736 --> 00:01:08,089
Drugi razlog je da i kada se ljudi

15
00:01:08,114 --> 00:01:10,610
zaista zaineresuju za nju,
kako mislim da bi trebalo,

16
00:01:10,635 --> 00:01:13,077
obično govore najgore stvari.

17
00:01:13,117 --> 00:01:18,648
I neću ni pokušati da krijem od vas
neke od stvari koje su rečene o svesti.

18
00:01:18,681 --> 00:01:20,840
Čak i kada ne govore najgore stvari

19
00:01:20,840 --> 00:01:24,910
i kada zaista ozbiljno istražuju
pa, tada je to sporo.

20
00:01:25,069 --> 00:01:26,672
Progres je spor.

21
00:01:26,712 --> 00:01:30,124
Reći ću vam ukratko o nekim poteškoćama.

22
00:01:30,724 --> 00:01:33,864
Kada sam se prvi put zainteresovao
za svest, pomislio sam

23
00:01:33,864 --> 00:01:36,070
da je to jasan problem biologije.

24
00:01:36,070 --> 00:01:38,567
Hajde da uposlimo te napadače
mozga da odgonetnu

25
00:01:38,567 --> 00:01:40,031
kako to funkcioniše u mozgu.

26
00:01:40,031 --> 00:01:42,973
Tako sam otišao na kalifornijski fakultet
i razgovarao sa svim

27
00:01:42,973 --> 00:01:44,348
velikim neurobiolozima tamo

28
00:01:44,348 --> 00:01:45,754
i bili su pomalo nestrpljivi

29
00:01:45,754 --> 00:01:49,037
kao što često znaju biti naučnici
kada im postavljaš nezgodna pitanja.

30
00:01:50,137 --> 00:01:53,860
Šokiralo me je šta je
jedan od njih, čuven neurobiolog,

31
00:01:53,885 --> 00:01:55,900
u rastrojstvu rekao: "Gledaj,

32
00:01:55,900 --> 00:01:58,723
u mojoj struci je u redu
biti zainteresovan za svest

33
00:01:58,775 --> 00:02:02,342
ali prvo postani redovan profesor.
To je prvo."

34
00:02:02,342 --> 00:02:05,060
Pa sad, na ovome radim veoma dugo.

35
00:02:05,060 --> 00:02:07,218
Mislim da sada možete postati
redovan profesor

36
00:02:07,218 --> 00:02:08,329
radeći na svesti.

37
00:02:08,329 --> 00:02:10,942
Ako je tako, to je pravi korak napred.

38
00:02:10,942 --> 00:02:13,847
Dobro, a otkuda onda to čudno opiranje

39
00:02:13,847 --> 00:02:15,745
i čudna odbojnost prema svesti?

40
00:02:15,745 --> 00:02:18,475
Pa, mislim da je to kombinacija
dve osobine

41
00:02:18,475 --> 00:02:20,380
naše intelektualne kulture

42
00:02:20,380 --> 00:02:22,906
koje vole da misle
da oponiraju jedna drugoj,

43
00:02:22,906 --> 00:02:25,981
a u stvari dele isti niz pretpostavki.

44
00:02:26,014 --> 00:02:29,085
Svest nije deo fizičkog sveta,

45
00:02:29,116 --> 00:02:31,043
ona je deo duhovnog sveta.

46
00:02:31,043 --> 00:02:32,579
Pripada duši,

47
00:02:32,579 --> 00:02:35,875
a duša nije deo fizičkog sveta.

48
00:02:35,875 --> 00:02:38,906
To je tradicija boga, duše i besmrtnosti.

49
00:02:38,906 --> 00:02:41,711
Postoji još jedna tradicija
koja sebe smatra suprotnom toj

50
00:02:41,711 --> 00:02:43,475
ali prihvata najgoru pretpostavku.

51
00:02:43,475 --> 00:02:47,193
Ta tradicija misli da smo mi
veliki naučni materijalisti:

52
00:02:47,193 --> 00:02:50,658
svest nije deo fizičkog sveta.

53
00:02:50,658 --> 00:02:53,304
Ili uopšte ne postoji ili je nešto drugo,

54
00:02:53,304 --> 00:02:55,954
računarski program ili neka budalaština,

55
00:02:55,954 --> 00:02:59,149
ali u svakom slučaju nije deo nauke.

56
00:02:59,149 --> 00:03:01,932
I obično sam dobijao argument
od kojeg me je boleo stomak.

57
00:03:01,957 --> 00:03:03,076
Evo kako je glasio.

58
00:03:03,076 --> 00:03:07,108
Nauka je objektivna, svest je subjektivna,

59
00:03:07,108 --> 00:03:10,386
pa zato ne može postojati nauka o svesti.

60
00:03:10,427 --> 00:03:14,037
Volim taj argument jer poseduje izuzetnu
grešku dvosmislenosti

61
00:03:14,061 --> 00:03:16,210
u vezi sa konceptom objektivnosti.

62
00:03:16,244 --> 00:03:20,704
Već sam potrošio previše vremena
samo ćaskajući, da tako kažem,

63
00:03:20,744 --> 00:03:22,383
ali želim da se vratim na to.

64
00:03:24,310 --> 00:03:27,918
Zato nas te tradicije
bliznakinje parališu.

65
00:03:27,939 --> 00:03:30,807
Veoma je teško izaći
iz tih bliskih tradicija.

66
00:03:30,807 --> 00:03:33,825
Imam samo jednu pravu poruku
u ovom predavanju,

67
00:03:33,825 --> 00:03:37,209
a to je da je svest biološki fenomen

68
00:03:37,209 --> 00:03:40,098
kao što su fotosinteza, varenje, mitoze -

69
00:03:40,098 --> 00:03:44,433
znate sve biološke fenomene -
i jednom kada to prihvatite,

70
00:03:44,433 --> 00:03:47,072
većina iako ne i svi najveći problemi

71
00:03:47,072 --> 00:03:49,347
o svesti jednostavno nestanu.

72
00:03:49,347 --> 00:03:51,400
Pomenuću neke od njih.

73
00:03:51,400 --> 00:03:53,733
Obećao sam da ću vam reći neke

74
00:03:53,733 --> 00:03:56,426
od nečuvenih stvari izrečenih o svesti.

75
00:03:56,919 --> 00:04:01,013
Zbog kratkog vremena,
pomenuću samo četiri najgore.

76
00:04:01,472 --> 00:04:05,072
Prva: svest ne postoji.

77
00:04:05,072 --> 00:04:07,302
To je iluzija, kao zalasci sunca.

78
00:04:07,302 --> 00:04:12,367
Nauka je dokazala da su
zalasci sunca i duge iluzije.

79
00:04:12,367 --> 00:04:14,290
Tako je svest iluzija.

80
00:04:14,290 --> 00:04:17,545
Druga: možda postoji,
ali je stvarno nešto drugo.

81
00:04:17,545 --> 00:04:21,326
To je kompjuterski program
koji se odvija u mozgu.

82
00:04:21,326 --> 00:04:25,140
Treće: ne, jedino što stvarno
postoji je ponašanje.

83
00:04:25,140 --> 00:04:28,748
Posramljujuće je koliko je
bihejviorizam bio uticajan

84
00:04:28,748 --> 00:04:30,103
ali na to ću se vratiti.

85
00:04:30,103 --> 00:04:32,837
I četvrto: možda svest postoji

86
00:04:32,837 --> 00:04:34,980
ali to i tako ne menja ništa na svetu.

87
00:04:34,980 --> 00:04:37,772
Kako bi duhovnost mogla
da pokrene bilo šta?

88
00:04:37,772 --> 00:04:39,567
Kad god mi neko to kaže, pomislim:

89
00:04:39,567 --> 00:04:41,977
"Želite li da vidite kako
duhovnost nešto pokreće?

90
00:04:41,977 --> 00:04:45,129
Gledajte. Svesno sam odlučio
da podignem svoju ruku

91
00:04:45,129 --> 00:04:47,283
i ta prokleta stvar se podiže."

92
00:04:47,336 --> 00:04:49,513
(Smeh)

93
00:04:49,538 --> 00:04:51,331
Osim toga, оbratite pažnju na ovo:

94
00:04:51,356 --> 00:04:55,304
ne kažemo: "To je kao vreme u Ženevi.

95
00:04:55,304 --> 00:04:57,952
Nekim danima se diže, a nekim ne."

96
00:04:57,952 --> 00:05:00,607
Ne. Podiže se kad god ja
to prokleto zaželim.

97
00:05:00,607 --> 00:05:02,645
U redu. Reći ću vam kako je to moguće.

98
00:05:04,545 --> 00:05:06,411
Još vam nisam dao definiciju.

99
00:05:06,416 --> 00:05:08,668
Ne možete to raditi bez definicije.

100
00:05:08,668 --> 00:05:11,760
Ljudi uvek kažu kako je svest
vrlo teško definisati.

101
00:05:11,760 --> 00:05:13,643
Mislim da je prilično lako definisati

102
00:05:13,643 --> 00:05:15,852
ako ne pokušavate
da date naučnu definiciju.

103
00:05:15,852 --> 00:05:18,132
Nismo spremni za naučnu definiciju,

104
00:05:18,132 --> 00:05:20,011
ali evo vam definicije zdravog razuma.

105
00:05:20,011 --> 00:05:22,720
Svest se sastoji od svih stanja osećanja

106
00:05:22,720 --> 00:05:24,788
ili oseta ili budnosti.

107
00:05:24,788 --> 00:05:28,346
Počinje ujutru kada se probudite
iz sna bez snova,

108
00:05:28,346 --> 00:05:30,815
i odvija se tokom celog dana
sve dok ne zaspite,

109
00:05:30,815 --> 00:05:34,013
ne umrete ili na drugi način
ne ostanete bez svesti.

110
00:05:34,013 --> 00:05:37,133
Snovi su deo svesti tako definisane.

111
00:05:37,133 --> 00:05:40,035
To je sad definicija zdravog razuma.
To je naš cilj.

112
00:05:40,035 --> 00:05:43,520
Ako ne govorite o tome,
ne govorite o svesti.

113
00:05:43,520 --> 00:05:47,020
Ali oni misle: "Ako je tako,
to je strašan problem.

114
00:05:47,020 --> 00:05:50,978
Kako tako nešto postoji
kao deo stvarnog sveta?"

115
00:05:50,978 --> 00:05:52,868
Ako ste ikad učili filozofiju,

116
00:05:52,868 --> 00:05:56,087
ovo je poznato kao problem uma i tela.

117
00:05:56,087 --> 00:05:58,932
Mislim da i to ima jednostavno
rešenje. Izneću vam ga.

118
00:05:58,932 --> 00:06:03,352
Evo ga: sva naša svesna stanja,
bez izuzetka

119
00:06:03,352 --> 00:06:08,877
su izazvana nižim neurobiološkim
procesima u mozgu

120
00:06:08,877 --> 00:06:11,058
i ostvaruju se u mozgu

121
00:06:11,058 --> 00:06:13,392
kao višem nivou ili svojstvima sistema.

122
00:06:13,392 --> 00:06:16,548
To je mistično skoro
kao i tečno stanje vode.

123
00:06:16,948 --> 00:06:20,423
Je l' tako? Tečnost nije neki poseban sok

124
00:06:20,423 --> 00:06:22,113
koji molekuli H2O cede.

125
00:06:22,113 --> 00:06:24,991
To je stanje u kojem je sistem.

126
00:06:24,991 --> 00:06:30,153
Kao što bokal vode može preći
iz tečnog u čvrsto stanje

127
00:06:30,153 --> 00:06:32,106
u zavisnosti od ponašanja molekula,

128
00:06:32,106 --> 00:06:35,102
tako i vaš mozak može preći
iz stanja svesti

129
00:06:35,102 --> 00:06:36,742
u stanje bez svesti

130
00:06:36,742 --> 00:06:39,728
u zavisnosti od ponašanja molekula.

131
00:06:39,728 --> 00:06:44,113
Poznati problem uma i tela je jednostavan.

132
00:06:44,113 --> 00:06:47,290
Je l' da?
Ali sada stižemo do težih pitanja.

133
00:06:47,290 --> 00:06:52,191
Navedimo tačne karakteristike svesti,

134
00:06:52,234 --> 00:06:54,706
pa da možemo odgovoriti
na ona četiri prigovora

135
00:06:54,706 --> 00:06:55,993
koje sam naveo.

136
00:06:55,993 --> 00:07:00,260
Prva karakteristika je
da je stvarna i neizbežna.

137
00:07:00,260 --> 00:07:02,314
Ne možete da je se oslobodite.

138
00:07:02,314 --> 00:07:06,485
Vidite, razlika između
stvarnosti i iluzije

139
00:07:06,985 --> 00:07:09,654
je u tome kako nam se stvari

140
00:07:09,654 --> 00:07:13,528
svesno čine i kakve su one u stvarnosti.

141
00:07:13,528 --> 00:07:15,354
Svesno izgleda kao da je -

142
00:07:15,379 --> 00:07:17,747
sviđa mi se francuski izraz
za dugu "arc-en-ciel"-

143
00:07:17,772 --> 00:07:19,270
čini se kao da je luk na nebu,

144
00:07:19,270 --> 00:07:23,050
ili izgleda kao da sunce zalazi
iza planina.

145
00:07:23,050 --> 00:07:26,147
Svesno nam se čini,
ali to se u stvari ne dešava.

146
00:07:26,147 --> 00:07:28,074
Ali s tom razlikom

147
00:07:28,074 --> 00:07:30,539
kako se stvari svesno čine
i kakve stvarno jesu,

148
00:07:30,539 --> 00:07:34,630
ne možete dati razliku
u vezi sa postojanjem same svesti,

149
00:07:34,630 --> 00:07:38,481
jer kada je postojanje svesti u pitanju

150
00:07:38,481 --> 00:07:41,461
ako vam se svesno čini da ste svesni,

151
00:07:41,461 --> 00:07:43,346
tada jeste svesni.

152
00:07:43,346 --> 00:07:46,700
Mislim, ako mi gomila stručnjaka kaže:

153
00:07:46,700 --> 00:07:49,116
"Mi smo veliki neurobiolozi
i napravili smo studiju

154
00:07:49,116 --> 00:07:52,141
o vama, Serl, i ubeđeni smo
da niste svesni

155
00:07:52,141 --> 00:07:54,169
već da ste vrlo pametno
konstruisan robot",

156
00:07:54,169 --> 00:07:57,482
ja ne pomislim: "Možda su
ovi ljudi u pravu, razumete?"

157
00:07:57,482 --> 00:08:00,045
Ne pomislim to ni za sekundu,

158
00:08:00,045 --> 00:08:02,955
jer Dekart je možda mnogo grešio,
ali je bio u pravu o tome.

159
00:08:02,955 --> 00:08:05,910
Ne možete sumnjati u postojanje
sopstvene svesti.

160
00:08:05,910 --> 00:08:08,083
Dobro, to je prva karakteristika svesti.

161
00:08:08,083 --> 00:08:10,024
Ona je realna i neizbežna.

162
00:08:10,024 --> 00:08:13,255
Ne možete da je se oslobodite
prikazujući je iluzijom

163
00:08:13,255 --> 00:08:16,484
na način na koji to činite
sa drugim iluzijama.

164
00:08:16,484 --> 00:08:19,016
Dobro, druga karakteristika nam je

165
00:08:19,016 --> 00:08:21,481
pravila tolike probleme,

166
00:08:21,481 --> 00:08:23,663
a to je da sva naša svesna stanja

167
00:08:23,663 --> 00:08:26,627
imaju svoj kvalitativni karakter.

168
00:08:26,627 --> 00:08:29,023
Postoji nešto što se oseća
kao da pijete pivo

169
00:08:29,023 --> 00:08:31,977
što nije isti osećaj
kao pri plaćanju poreza

170
00:08:31,977 --> 00:08:35,044
ili pri slušanju muzike
i taj kvalitativni osećaj

171
00:08:35,044 --> 00:08:37,606
automatski proizvodi treću karakteristiku

172
00:08:37,606 --> 00:08:41,400
naime, svesna stanja
su po definiciji subjektivna

173
00:08:41,400 --> 00:08:44,355
u smislu da postoje jedino kroz iskustvo

174
00:08:44,355 --> 00:08:46,550
koje je doživeo neki čovek ili životinja,

175
00:08:46,550 --> 00:08:48,423
neko biće koje ih je doživelo.

176
00:08:48,423 --> 00:08:50,806
Možda ćemo moći da napravimo
svesnu mašinu.

177
00:08:50,806 --> 00:08:52,959
S obzirom da ne znamo
kako naš mozak to radi,

178
00:08:52,959 --> 00:08:57,094
nismo još u poziciji
da napravimo svesnu mašinu.

179
00:08:57,094 --> 00:08:59,869
Dobro, sledeća karakteristika svesti

180
00:08:59,869 --> 00:09:04,020
jeste njeno pojavljivanje
u objedinjenim svesnim poljima.

181
00:09:04,020 --> 00:09:06,376
Tako ja nemam samo uvid
u ljude ispred mene

182
00:09:06,376 --> 00:09:09,090
i u zvuk svog glasa
i u težinu mojih cipela

183
00:09:09,090 --> 00:09:11,265
u odnosu na pod, već mi se to pojavljuje

184
00:09:11,265 --> 00:09:14,747
kao deo jedinstvenog velikog svesnog polja

185
00:09:14,747 --> 00:09:16,763
koje se proteže napred i nazad.

186
00:09:16,763 --> 00:09:18,532
To je ključ razumevanja

187
00:09:18,532 --> 00:09:20,971
ogromne snage svesnog stanja.

188
00:09:20,971 --> 00:09:23,915
I to nismo u mogućnosti
da stvorimo u robotu.

189
00:09:23,915 --> 00:09:26,303
Razočarenje u robote
proizlazi iz činjenice

190
00:09:26,303 --> 00:09:28,495
da ne znamo kako da napravimo
svesnog robota,

191
00:09:28,495 --> 00:09:31,823
pa nemamo mašinu
koja bi to mogla da uradi.

192
00:09:31,823 --> 00:09:34,332
Sledeća osobina svesti

193
00:09:34,332 --> 00:09:37,447
posle ovog veličanstvenog
objedinjenog polja svesti,

194
00:09:37,447 --> 00:09:40,239
jeste njena uzročna funkcija
u našem ponašanju.

195
00:09:40,239 --> 00:09:43,442
Dao sam vam naučnu demonstraciju
dizanjem ruke,

196
00:09:43,442 --> 00:09:45,192
ali kako je to moguće?

197
00:09:45,192 --> 00:09:48,956
Kako je moguće da ta pomisao
u mom mozgu

198
00:09:48,956 --> 00:09:51,156
može da pomera materijalne objekte?

199
00:09:51,156 --> 00:09:52,522
Odgovoriću vam.

200
00:09:52,522 --> 00:09:54,293
Ne znamo detaljno da odgovorimo

201
00:09:54,293 --> 00:09:57,383
ali znamo osnovni deo odgovora, a to je

202
00:09:57,383 --> 00:09:59,676
postoji niz neuronskih nadražaja

203
00:09:59,676 --> 00:10:02,763
koji završavaju tamo gde se acetilholin

204
00:10:02,763 --> 00:10:05,584
luči na neuromotornoj ploči.

205
00:10:05,584 --> 00:10:08,399
Oprostite što se koristim
filozofskom terminologijom ovde,

206
00:10:09,099 --> 00:10:12,375
ali kada se izlučuje
na neuromotornoj ploči,

207
00:10:12,375 --> 00:10:14,973
mnogo lepih stvari se
dešava u jonskim kanalima

208
00:10:14,973 --> 00:10:17,067
i prokleta ruka se diže.

209
00:10:17,067 --> 00:10:18,661
Razmislite o tome što sam rekao.

210
00:10:18,716 --> 00:10:20,433
Jedan isti događaj,

211
00:10:20,433 --> 00:10:23,468
moja svesna odluka da podignem ruku

212
00:10:23,468 --> 00:10:26,263
ima nivo opisa pri kojem ima sve ove

213
00:10:26,263 --> 00:10:28,409
osećajne duhovne kvalitete.

214
00:10:28,409 --> 00:10:30,810
To je misao u mom mozgu, ali u isto vreme

215
00:10:30,810 --> 00:10:32,796
je on zauzet izlučivanjem acetilholina

216
00:10:32,796 --> 00:10:34,331
i radi razne druge stvari

217
00:10:34,331 --> 00:10:37,119
probijajući se iz motornog korteksa

218
00:10:37,119 --> 00:10:40,546
dole preko nervnih vlakana u ruci.

219
00:10:40,616 --> 00:10:44,432
To nam govori
da je naš tradicionalni rečnik

220
00:10:44,432 --> 00:10:47,816
pri raspravi o tim temama sasvim zastareo.

221
00:10:47,816 --> 00:10:51,073
Jedan isti događaj ima nivo opisa

222
00:10:51,073 --> 00:10:54,039
koji je neurobiološki i drugi nivo opisa

223
00:10:54,039 --> 00:10:56,230
koji je mentalni,
a radi se o istom događaju

224
00:10:56,230 --> 00:10:57,662
i tako priroda funkcioniše.

225
00:10:57,662 --> 00:11:01,371
Tako je moguće
da svest funkcioniše uzročno.

226
00:11:02,771 --> 00:11:04,405
Imajući to na umu

227
00:11:04,430 --> 00:11:07,497
i prolazeći kroz sve
različite karakteristike svesti,

228
00:11:07,497 --> 00:11:10,669
vratimo se da bismo odgovorili
na neke od ranijih prigovora.

229
00:11:10,669 --> 00:11:14,938
Pa, prvo sam rekao da svest ne postoji,
da je to iluzija.

230
00:11:14,938 --> 00:11:16,112
Na to sam već odgovorio.

231
00:11:16,112 --> 00:11:18,288
Mislim da to ne bi trebalo
da nas zabrinjava.

232
00:11:18,288 --> 00:11:21,492
Ali drugi prigovor ima neverovatan uticaj,

233
00:11:21,492 --> 00:11:23,336
i možda još postoji, a to je:

234
00:11:23,336 --> 00:11:26,527
"Ako svest postoji, to je nešto drugo.

235
00:11:26,527 --> 00:11:30,290
To je zaista digitalni kompjuterski
program koji se odvija u vašem mozgu

236
00:11:30,290 --> 00:11:32,795
i da bismo kreirali svest

237
00:11:32,795 --> 00:11:34,291
treba da imamo pravi program.

238
00:11:34,291 --> 00:11:35,831
I da, zaboravite na hardver.

239
00:11:35,831 --> 00:11:37,530
Bilo koji hardver će poslužiti

240
00:11:37,530 --> 00:11:40,560
pod uslovom da je dovoljno bogat
i stabilan da izvodi program."

241
00:11:40,560 --> 00:11:42,564
Znamo da je to pogrešno.

242
00:11:42,564 --> 00:11:45,573
Svako ko je razmišljao
o kompjuterima uopšte

243
00:11:45,573 --> 00:11:48,037
može videti da je pogrešno,
jer komputacija

244
00:11:48,037 --> 00:11:50,452
je definisana kao manipulacija simbolima

245
00:11:50,452 --> 00:11:54,116
o kojoj se obično razmišlja kao o nulama
i jedinicama, ali može svaki simbol.

246
00:11:54,116 --> 00:11:57,755
Dobijate algoritam
koji možete programirati

247
00:11:57,903 --> 00:12:02,556
u binarnom kodu,
a to je definišuća osobina

248
00:12:02,910 --> 00:12:04,961
kompjuterskog programa.

249
00:12:04,961 --> 00:12:08,844
Ali znamo da je to čisto sintaktičko.
To je simbolično.

250
00:12:08,844 --> 00:12:12,389
Znamo da prava ljudska svest
ima nešto više od toga.

251
00:12:12,434 --> 00:12:15,627
Ima sadržaj osim sintakse.

252
00:12:15,652 --> 00:12:17,149
Ima semantiku.

253
00:12:17,149 --> 00:12:19,638
To sam tvrdio 30 -

254
00:12:19,638 --> 00:12:21,509
o bože, ne želim da razmišljam o tome -

255
00:12:21,509 --> 00:12:22,741
pre više od 30 godina,

256
00:12:22,741 --> 00:12:25,371
ali postoji dublji argument
u tome što sam vam rekao,

257
00:12:25,371 --> 00:12:27,804
i ukratko ću vam ga reći,

258
00:12:27,804 --> 00:12:32,393
to je da svest stvara od posmatrača
nezavisnu stvarnost.

259
00:12:32,893 --> 00:12:36,381
Ona stvara stvarnost novca,
vlasništva, vlade,

260
00:12:36,381 --> 00:12:40,353
braka, CERN konferencija,

261
00:12:40,353 --> 00:12:42,972
koktel prijema i letnjih odmora

262
00:12:42,972 --> 00:12:45,284
i to su sve tvorevine svesti.

263
00:12:45,321 --> 00:12:48,156
Njihovo postojanje je
zavisno od posmatrača.

264
00:12:48,156 --> 00:12:51,659
Samo od činilaca svesti zavisi
da je parče papira

265
00:12:51,659 --> 00:12:54,506
novac ili gomila zgrada univerzitet.

266
00:12:54,506 --> 00:12:58,380
Zapitajte se o komputaciji.

267
00:12:58,380 --> 00:13:02,049
Da li je to apsolutno, kao što je sila
i masa i gravitacijska privlačnost?

268
00:13:02,049 --> 00:13:04,181
Ili da li je relativno
zavisno od posmatrača?

269
00:13:04,181 --> 00:13:07,708
Pa, neke komputacije su unutarnje.

270
00:13:07,708 --> 00:13:09,619
Saberem 2 plus 2 da dobijem 4.

271
00:13:09,619 --> 00:13:12,190
To se dešava bez obzira
na to šta ko misli.

272
00:13:12,190 --> 00:13:14,679
Ali kada izvučem svoj džepni kalkulator

273
00:13:14,679 --> 00:13:18,461
koji obavi kalkulaciju,
jedini unutarnji fenomen

274
00:13:18,461 --> 00:13:21,636
je električno kolo i njegovo ponašanje.

275
00:13:21,636 --> 00:13:23,400
To je jedini apsolutni fenomen.

276
00:13:23,400 --> 00:13:25,828
Sve ostalo sami tumačimo.

277
00:13:25,828 --> 00:13:29,669
Komputacija postoji samo
u odnosu prema svesti.

278
00:13:29,669 --> 00:13:32,444
Ili činilac svesti izvodi komputaciju

279
00:13:32,444 --> 00:13:36,087
ili ima deo mašinerije koja dopušta
matematičku interpretaciju.

280
00:13:36,087 --> 00:13:39,155
To ne znači da je komputacija proizvoljna.

281
00:13:39,155 --> 00:13:41,603
Potrošio sam dosta novca na taj hardver.

282
00:13:41,603 --> 00:13:43,749
Ali imamo ovu stalnu zabunu

283
00:13:43,749 --> 00:13:48,470
između objektivnosti i subjektivnosti
kao svojstava stvarnosti

284
00:13:48,470 --> 00:13:52,398
i objektivnosti i subjektivnosti
kao svojstava tvrdnji.

285
00:13:52,398 --> 00:13:55,564
I suština ovog dela mog izlaganja je ovo:

286
00:13:55,564 --> 00:13:59,215
možete imati potpuno objektivnu nauku,

287
00:13:59,915 --> 00:14:02,827
nauku s objektivnim tvrdnjama,

288
00:14:02,827 --> 00:14:05,746
o domenu čije je postojanje subjektivno,

289
00:14:05,757 --> 00:14:08,992
čije postojanje je u ljudskom mozgu

290
00:14:08,992 --> 00:14:11,131
sastavljeno od subjektivnih stanja oseta

291
00:14:11,131 --> 00:14:12,816
ili osećanja ili budnosti.

292
00:14:12,816 --> 00:14:17,153
Zato prigovor da ne možete
imati objektivnu nauku o svesti

293
00:14:17,153 --> 00:14:21,361
jer je ona subjektivna,
a nauka je objektivna, jeste igra reči.

294
00:14:21,361 --> 00:14:24,070
To je loša igra reči
o objektivnosti i subjektivnosti.

295
00:14:24,070 --> 00:14:26,394
Možete objektivno tvrditi

296
00:14:26,394 --> 00:14:30,436
o domenu koji je po prirodi subjektivan

297
00:14:30,436 --> 00:14:32,680
i to je ono što rade neurobiolozi.

298
00:14:34,429 --> 00:14:36,799
Imate pacijente koji imaju bolove,

299
00:14:36,799 --> 00:14:39,488
i pokušavate da dobijete
objektivnu nauku o tome.

300
00:14:39,488 --> 00:14:41,680
Obećao sam da ću opovrgnuti
tvrdnje tih ljudi,

301
00:14:41,680 --> 00:14:43,135
i nemam previše vremena

302
00:14:43,135 --> 00:14:45,043
ali dozvolite mi da opovrgnem još par.

303
00:14:45,043 --> 00:14:48,153
Rekao sam da bi bihejviorizam
trebalo da bude

304
00:14:48,178 --> 00:14:51,467
jedna od velikih sramota
naše intelektualne kulture,

305
00:14:51,467 --> 00:14:54,360
jer je odbačen u momentu
čim o tome razmišljamo.

306
00:14:55,260 --> 00:14:58,117
Vaša mentalna stanja su
identična sa vašim ponašanjem?

307
00:14:58,117 --> 00:15:01,268
Pa razmislite o razlici
između osećaja bola

308
00:15:01,268 --> 00:15:02,971
i angažovanja u bolnom ponašanju.

309
00:15:02,971 --> 00:15:05,479
Neću demonstrirati bolno ponašanje,
ali mogu vam reći

310
00:15:05,479 --> 00:15:06,968
da nemam nikakve bolove sada.

311
00:15:06,968 --> 00:15:10,918
Dakle to je očigledna greška.
Zašto su tako pogrešili?

312
00:15:10,918 --> 00:15:13,272
Greška je u tome -
i možete se vratiti i pročitati

313
00:15:13,272 --> 00:15:15,851
literaturu o tome,
možete to videti svaki put iznova -

314
00:15:15,851 --> 00:15:21,182
oni misle da ako prihvatite
neizbežno postojanje svesti,

315
00:15:21,207 --> 00:15:23,058
odustajete od nauke.

316
00:15:23,102 --> 00:15:26,173
Odustajete od 300 godina ljudskog progresa

317
00:15:26,173 --> 00:15:27,922
i ljudske nade i svega ostalog.

318
00:15:27,922 --> 00:15:30,822
A poruka s kojom vas želim ostaviti

319
00:15:30,822 --> 00:15:33,265
je da svest mora postati prihvaćena

320
00:15:33,265 --> 00:15:35,753
kao izvorni biološki fenomen

321
00:15:35,753 --> 00:15:38,220
i utoliko predmet naučnih analiza

322
00:15:38,220 --> 00:15:40,180
kao i bilo koji drugi fenomen u biologiji

323
00:15:40,180 --> 00:15:42,334
ili što se toga tiče, u ostatku nauke.

324
00:15:42,334 --> 00:15:43,716
Hvala vam mnogo.

325
00:15:43,716 --> 00:15:49,209
(Aplauz)