Verimliliği kim sevmez?
Ben.
Verimlilik daha azına daha çok demek.
Litre başına daha çok kilometre,
vat başına daha fazla ışık.
Dakika başina daha çok kelime.
Daha azıyla daha fazla üretmeye çalışmak
hiçbir şeyle bir şey üretmek neredeyse.
Algoritmalar, büyük veriler, bulut
bize daha azına daha fazla veriyor.
Problemsiz bir ütopyaya doğru mu
yoksa gözetlenme kabusuna
doğru mu gidiyoruz?
Bilmiyorum.
Ben şu an ile ilgileniyorum.
Size göstermek istediğim şey de
geçmişin, şu anı anlamamıza
nasıl yardımcı olabileceği.
Aslında hiçbir şey aynı anda
verimliliğin hem vaatlerini
hem de tehlikesini özetleyemez,
mütevazı patates dışında.
Patates Andes'te ortaya çıktı
ve Antik Inca'dan Avrupa'ya yayıldı.
Patates bir dengeli besin şaheseri.
Ayrıca patatesin çok güçlü
birkaç arkadaşı vardı.
Büyük Prusya Kralı Frederick
ilk hayranıydı.
O patatesin sağlıklı Prusya
nüfusunun artmasına
yardımcı olacağına inandı.
Daha sağlıklı Prusyalı demek,
daha sağlıklı Prusyalı asker demekti.
Bu sağlıklı Prusya askerlerinden bir kısmı
Parmentier adlı bir Fransız askeri
eczacısını ele geçirdi.
Parmentier ilk başta
savaş esirlerinin diyeti olan
olan sabah, öğle, akşam
patatesten dehşete düştü
ama sonra bundan hoşlandı.
Onu daha sağlıklı biri
yaptıklarını düşündü.
Serbest bırakıldığında da
patatesi Fransa'ya yaymayı
kendine görev tanıdı.
yanında bazı güçlü arkadaşları da vardı.
Benjamin Franklin ona
her yemeğin patatesli olduğu
bir ziyafet hazırlamasını tavsiye etti.
Franklin ziyafetin onur konuğuydu.
Fransa'nın kral ve kraliçesi bile
patates giymeye ikna edilmişti,
patates çiçekleri, pardon.
(Kahkaha)
Kral yakasına bir patates çiçeği taktı
ve kraliçe de saçına patates çiçeği taktı.
Bu tamamen harika
bir halkla ilişkiler fikriydi.
Ama bu işte bir iş vardı.
Patates Avrupa'nın hayrı için
fazla verimliydi.
İrlanda'da bir mucize gibi görünüyordu.
Patatesin yıldızı parladı, nüfus arttı.
Ama burada gizli bir risk vardı.
Irlanda'nın patatesleri
genetik olarak aynıydı.
Lumper adında çok verimli bir türdü.
Ve Lumper'ın problemi şuydu:
Güney Amerika'dan bir patatesi
etkileyen bir hastalık
bütün patatesleri etkilerdi.
Britanya'nın istismarı
ve acımasızlığı bir rol oynadı
fakat bu monokültür yüzünden
bir milyon insan öldü
ve iki milyon insan
göç etmeye mecbur bırakıldı.
Kıtlığı sonlandırması gereken bir bitki
en trajik kıtlıklardan birini yarattı.
Verimliliğin günümüzdeki problemleri
daha şiddetsiz ama daha kronik.
Çözmeyi amaçladıkları
kötülükleri de uzatabilirler.
Elektronik tıbbi kayıtları ele alın.
Doktorların el yazısı problemine
bir cevap gibi göründü
ve tedavilere çok daha iyi
bilgi sunma avantajı vardı.
Ama uygulandığında bu çok daha
fazla elektronik evrak demekti
ve doktorlar şimdi her hastayı görmeye
daha az zamanı olduklarından yakınıyorlar.
Verimlilik bağımlılığı aslında
bizi daha az verimli yapabilir.
Verimlilik ayrıca yanlış
pozitiflerle de bize zarar verir.
Hastanaler alarmları kaydeden
yüzlerce cihaza sahip.
Çoğu kez, yanlış alarm gönderiyorlar.
Bunların ayrımını yapmak zaman ister.
Ve bu zaman yorgunluğa,
strese ve bir kere daha,
gerçek hastaların problemlerinin
ihmal edilmesine neden olur.
Model tanımada da
yanıltan pozitifler vardır.
Yanlış açıdan bakılan bir okul servisi,
kum torbasına benzeyebilir.
Bu yüzden yanlış
tanımlamları yok etmek için
değerli zaman gereklidir.
Yanlış negatifler de bir problem.
Algoritmalar çok hızlı bir
şekilde çok şey öğrenebilir.
Ama bize sadece geçmiş
hakkında bilgi verebilirler.
Bir sürü gelecek klasiği
"Moby Dick" gibi kötü yorum alır
veya "Harry Potter" serisi gibi
birden fazla yayıncı
tarafından reddedilir.
Tüm israftan kaçınmaya çalışmak,
israfa neden olabilir.
Verimlilik ayrıca zıtlık onu
kopyaladığında bir tuzak.
19. yüzyılın sonlarında
Fransız 75 milimetre topçusunu ele alın.
Ölümcül tasarımın bir başyapıtıydı.
Bu eser her dört saniyede bir
mermi fırlatabilirdi.
Ama bu çok da sıra dışı değildi.
Gerçekten parlak olan şey şuydu ki
geri tepme mekanizması sayesinde
geri alınmasına gerek kalmadan
tam aynı konuma dönebilirdi.
Etkin atış hızı önemli ölçüde artmıştı.
Bu, tekrar bir savaş olduğunda
Almanya'yı yenmesi için
bir yol gibi goründü.
Ama, tahmin edildiği gibi, Almanlar
benzer bir şeyin üstünde çalışıyordu.
Birinci Dünya Savaşı patlak verdiğinde
sonuç herkesin beklediğinden
daha uzun süren siper savaşıydı.
Savaşı kısaltmak için tasarlanan
teknoloji, savaşı uzattı.
En büyük maliyet
kaçırılmış fırsatlar olabilir.
Platform ekonomisinin
alıcıları ve satıcıları birleştirmesi
iyi bir yatırım olabilir
ve bunu son birkaç haftada gördük.
Hala yüz milyonlarca
dolar kaybeden şirketler
halka arz ile
milyarderler yaratıyor olabilir.
Ama gerçekten zor icatlar
fiziksel ve kimyasal olanlar.
Onlar daha büyük riskler demek.
Kaybedebilirler çünkü donanım zor.
Fiziksel veya kimyasal bir icatı
çoğaltmak yazılım tabanlı
yazılım tabanlı bir icatı
çoğaltmaktan daha kolay.
Bataryaları düşünün.
Taşınabilir cihaz ve elektrikli arabalarda
bulunan lityum iyon bataryalar
30 yıllık bir prensibe dayanıyor.
Bugün kaç akıllı telefon bataryası
tek bir dolumda tam gün dayanır?
Evet, donanım zor.
Chester Carlsun'un 1938 yılında
kuru fotokopi prensibiy patenti
20 yıldan fazla sürdü
ve sonuç 1959'da tanıtılan
Xerox 914 fotokopi makinesiydi.
Rochester, NY'deki
küçük, cesur şirket Haloid
çoğu şirketin asla tolere edemeyeceği
şeylere katlanmak zorunda kaldı.
Birbiri ardına başarısızlık oldu
ve bu özel sorunlardan biri de yangındı.
Hatta 914 sonunda piyasaya sürüldüğünde
hala aşırı ısı giderici olarak
adlandırılan bir cihaza sahipti
ama aslında küçük bir yangın söndürücüydü.
Benim bütün bu sorulara cevabım:
ilham verimsizliği.
Veri ve ölçüm gerekli ama yeterli değil.
Insan içgüdüsü ve becerisi
için de yer bırakalım.
İlham verimsizliğinin yedi yönü var.
İlk, doğal yolu ele alın,
güzel tesadüfe evet deyin.
Yanlış dönüşler verimli olabilir.
Bir keresinde, Mississippi'nin
doğu yakasını keşfederken
yanlış yöne döndüm.
Büyük nehri geçen ücretli
bir köprüye yaklaşıyordum
ve gişe görevlisi
geri dönemeyeceğimi söyledi.
50 sentimi ödedim --
o zamanlar bu kadardı --
ve Iowa’daki Muscatine'deydim.
Muscatine'i hemen hemen
hiç duymamıştım
ama büyüleyici bir yer olduğunu kanıtladı.
Muscatine dünyanın en zengin
midye yataklarından bazılarına sahipti.
Yüz yıl önce, dünya düğmelerinin üçte biri
Muscatine'de üretildi,
yılda 1,5 milyar tane.
Son fabrikalar şimdi kapalı
ama hala dünyanın en
alışılmadıklarından biri olan
inci düğmesi endüstrisinin bir müzesi var.
Ancak düğmeler sadece başlangıçtı.
Bu Muscatine'deki
Çin'in gelecek başkanının
1986'da kaldığı ev,
tarım heyetinin bir üyesi olarak.
Şimdi Çin-ABD Dostluk Evi
ve Çinli turistler için hac bölgesi.
Bunu nasıl öngörebilirdim?
(Kahkaha)
İkincisi, koltuktan kalk.
Bazen bazı şeyleri zor yolunda yapmak
daha verimli olabilir.
Nesnelerin internetini düşünün.
Işıkları kontrol edebilmek harika,
yerinden bile kalkmadan
termostatı ayarla, hatta odayı süpür.
Ama aslında tıbbi araştırmalara göre
kıpırdamak, kalkmak, yürümek
kalbin için yapabileceğin
en iyi şeylerden biri.
Kalp ve bel için iyi.
Üçüncü olarak,
hatalarınızdan paraya çevirin.
Harika formlar
kazaların yaratıcı
gelişiminden oluşturulabilir.
Lincoln Center'da Metropolitan Operası
mimarı Tad Leski,
bir eskiz üzerinde çalışıyordu ve
çizimin üzerine beyaz mürekkep döküldü.
Başka insanlar olsa çöpe
atmış olabilirlerdi
ama Leski ilhamlanıp büyük ihtimalle
20. yüzyılın en dikkat çeken
starbust model avizesini üretmişti.
Dördüncüsü, bazen zor yolu deneyin.
Daha az akıcı olmak daha verimli olabilir.
Psikologlar buna arzu
edilen zorluk derler.
Bir klaveye ile detaylı not almak
öğretmenin soylediklerini sonra
kelimesi kelimesine anlayıp
tekrar etmek için
en iyi yol gibi görünebilir.
Ama araştırmalar gösteriyor ki
bir şeyi kısaltmak zorunda kaldığımızda,
bir konuşmacının söylediğini
özetlemek zorunda kaldığımızda,
kalemle kağıt kullanarak not aldığımızda
bilgiyi sindiriyoruz.
Onu kendimizin yapıyoruz
ve söylenenleri kopyaladığımız
zamandan çok daha
aktif öğreniyoruz.
Beşinci olarak, çeşitlilik yoluyla
güvenlik elde edin.
Monokültür ölümcül olabilir.
Patatesi hatırlıyor musunuz?
Verimliydi, ta ki verimsiz olana kadar.
Çeşitlilik kuruluşlar için de geçerli.
Yazılım, bir kuruluştakileri geçmişte
neyin başarılı yaptığını söyleyebilir.
Ve bazen çalışanların
değerlendirilmesinde yararlıdır.
Ama unutmayın, çevre sürekli değişiyor
ve yazılım, tarama yazılımı ve biz
hiçbir şekilde gelecekte
neyin yararlı olacağını söyleyemeyiz.
O yüzden algoritma bize her ne söylüyorsa
sezgimizle ve insanlara bakarak
farklı arka planlar ve bakış açılarıyla
bunu takviye etmemiz gerek.
Altıncısı, artıklık ve insan
becerileri ile güvenliği sağlayın.
İki 737 Max uçağı neden düştü?
Hâlâ hikayenin tamamını bilmiyoruz
ama gelecekteki trajedileri
nasıl önleyeceğimizi biliyoruz.
Birden fazla bağımsız sisteme
ihtiyacımız var.
Biri başarısız olursa
diğerleri onu geçersiz kılabilir.
Ayrıca kurtarma için
yetenekli operatörlere ihtiyacımız var
ve bu sürekli eğitim demek.
Yedinci, rasyonel olarak abartılı olun.
Thomas Edison film endüstrisinde öncüydü,
kamera teknolojisinde de.
Kimse verimlilik için Thomas Edison'dan
daha fazlasını yapmadı.
Ancak maliyet düşürmesi iyi gitmedi.
Yöneticisi sözde verimlilik
mühendisi tuttu
ve bu muhendis ona çektiği film stoğundan
daha fazlasını kullanarak
para biriktirmesini tavsiye etti.
Edison bir dahiydi
ama uzun metrajlı filmlerin
yeni kurallarını
ve başarısızlığın başarının bedeli
hâline geldigini anlamamıştı.
Öte yandan, Erich Von Stroheim
gibi bazı büyük yönetmenler
tam tersiydi.
Mükemmel dramatistlerdi
ve Stroheim da unutulmaz bir aktördü.
Ama bütçeleri içinde yaşayamazlardı.
Yani bu sürdürülebilir değildi.
Rasyonel gösterişi başaran kişi,
sezgisel dehası olan
eski bir sekreter Irving Thalberg.
Önce Universal'da, sonra MGM'de,
ideal Holywood yapımcısı oldu.
Özetle, gerçekten verimli olmak için
optimal verimsizliğe ihtiyacımız var.
En kısa yol, düz bir çizgiden ziyade
bir eğri olabilir.
Charles Darwin bunu anladı.
Zor bir sorunla karşılaştığında
patikadan bir sapma yaptı,
evinin arkasında yaptığı kum yolu.
Üretken bir yol,
Darwin'inki gibi fiziksel olabilir
ya da sanal bir yol
veya ortaya koyduğumuz
bir yoldan beklenmedik bir sapma.
Çok fazla verimlilik
kendini zayıflatabilir.
Ancak biraz ilhamlı verimsizlik
onu güçlendirebilir.
Bazen ilerlemenin en iyi yolu
bir çemberi takip etmektir.
Teşekkür ederim.
(Alkış)