1
00:00:00,550 --> 00:00:02,016
Proteklih nekoliko godina,

2
00:00:02,040 --> 00:00:06,369
provodio sam leta
u morskoj biološkoj laboratoriji

3
00:00:06,393 --> 00:00:08,383
u Vuds Holu u Masačusetsu.

4
00:00:08,931 --> 00:00:13,093
A tu sam u suštini iznajmljivao čamac.

5
00:00:13,117 --> 00:00:15,717
Želeo bih da vas zamolim

6
00:00:15,741 --> 00:00:17,971
da večeras krenete
na vožnju čamcem sa mnom.

7
00:00:19,836 --> 00:00:24,729
Dakle, krećemo sa Il Ponda
u Vinjard Saund,

8
00:00:24,753 --> 00:00:27,264
tik do obale Martinih Vinograda,

9
00:00:27,288 --> 00:00:30,625
opremljeni dronom
kako bismo odredili tačke

10
00:00:30,649 --> 00:00:33,126
s kojih ćemo zuriti u Atlantik.

11
00:00:33,150 --> 00:00:36,429
Ranije, hteo sam da kažem
u dubine Atlantika,

12
00:00:36,453 --> 00:00:39,632
ali ne moramo ići suviše duboko
da bismo dosegnuli nepoznato.

13
00:00:40,311 --> 00:00:42,882
Ovde, svega 3,2 kilometra dalje

14
00:00:42,906 --> 00:00:47,452
od onoga što se smatra najvećom
morskom biološkom laboratorijom u svetu,

15
00:00:47,476 --> 00:00:50,697
spuštamo u vodu
prostu mrežu za planktone

16
00:00:50,721 --> 00:00:52,542
i podižemo na površinu

17
00:00:52,566 --> 00:00:55,966
nešto na šta čovečanstvo
retko obraća pažnju,

18
00:00:55,990 --> 00:00:58,522
a često to nikad pre nije ni videlo.

19
00:00:59,260 --> 00:01:02,204
Ovo je jedan od organizama
koje smo zarobili u mreži.

20
00:01:02,228 --> 00:01:03,487
Ovo je meduza.

21
00:01:03,881 --> 00:01:05,193
Ali pogledajte bolje,

22
00:01:05,217 --> 00:01:08,208
a unutar ove životinje
živi drugi organizam

23
00:01:08,232 --> 00:01:10,937
koji je najverovatnije
potpuno nov za nauku.

24
00:01:10,961 --> 00:01:12,639
Potpuno nova vrsta.

25
00:01:13,117 --> 00:01:15,820
A šta je sa ovom drugom
providnom lepoticom

26
00:01:15,844 --> 00:01:17,384
sa srcem koje kuca,

27
00:01:17,408 --> 00:01:20,836
aseksualno na vrhu svoje glave gaji

28
00:01:20,860 --> 00:01:24,046
potomstvo koje će da se odvoji
i razmnožava seksualnim putem.

29
00:01:24,547 --> 00:01:26,034
Dozvolite da to ponovim:

30
00:01:26,058 --> 00:01:29,744
ova životinja aseksualnim putem
gaji na vrhu svoje glave

31
00:01:29,768 --> 00:01:34,255
potomstvo koje će se razmnožavati
seksualno u sledećoj generaciji.

32
00:01:34,960 --> 00:01:36,278
Čudna neka meduza?

33
00:01:36,796 --> 00:01:38,106
Ne baš.

34
00:01:38,130 --> 00:01:39,412
Ovo je ascidija.

35
00:01:39,772 --> 00:01:41,056
To je grupa životinja

36
00:01:41,080 --> 00:01:44,827
za koje sad znamo da delimo s njima
ogromno genetsko nasleđe,

37
00:01:44,851 --> 00:01:49,574
i verovatno nam je ona
najbliži beskičmenjak.

38
00:01:50,376 --> 00:01:51,745
Upoznajte svog rođaka,

39
00:01:51,769 --> 00:01:53,199
Thalia democratica.

40
00:01:53,223 --> 00:01:55,181
(Smeh)

41
00:01:55,205 --> 00:01:59,195
SIguran sam da niste ostavili mesto
na vašem poslednjem porodičnom okupljanju

42
00:01:59,219 --> 00:02:00,651
za Thalia-u,

43
00:02:00,675 --> 00:02:02,327
ali dozvolite da vam kažem,

44
00:02:02,351 --> 00:02:05,679
ove životinje su suštinski
u srodstvu s nama

45
00:02:05,703 --> 00:02:08,735
na načine koje tek sad
počinjemo da razumemo.

46
00:02:10,164 --> 00:02:14,289
Pa, sledeći put kad čujete
da vam neko podrugljivo govori

47
00:02:14,313 --> 00:02:18,210
da je ovaj vid istraživanja
samo ribarska ekspedicija,

48
00:02:18,234 --> 00:02:21,234
nadam se da ćete se setiti
putovanja na kom smo upravo bili.

49
00:02:21,675 --> 00:02:25,515
Danas mnogi biolozi jedino vide značaj

50
00:02:25,539 --> 00:02:28,088
u proučavanju onoga
što je dublje od poznatog -

51
00:02:28,112 --> 00:02:30,622
u pravljenju mapa
već otkrivenih kontinenata.

52
00:02:31,099 --> 00:02:34,437
No neki od nas
su daleko zainteresovaniji za nepoznato.

53
00:02:34,849 --> 00:02:38,793
Želimo da otkrijemo
potpuno nove kontinente

54
00:02:38,817 --> 00:02:42,218
i da zurimo u veličanstvene
vidike neznanja.

55
00:02:42,674 --> 00:02:46,770
Žudimo da iskusimo potpunu očaranost

56
00:02:46,794 --> 00:02:48,968
onim što nismo videli nikad pre.

57
00:02:48,992 --> 00:02:50,262
I, da, slažem se,

58
00:02:50,286 --> 00:02:54,086
prilično godi egu kad možete da kažete:

59
00:02:54,110 --> 00:02:56,585
"Hej, ja sam to prvi otkrio."

60
00:02:57,102 --> 00:03:00,007
Međutim, ovo nije preduzeće
za lično veličanje

61
00:03:00,031 --> 00:03:02,731
jer kod ovog tipa
istraživačkog otkirivanja,

62
00:03:02,755 --> 00:03:06,373
ako se ne osećate
kao potpuni idiot većinu vremena,

63
00:03:06,397 --> 00:03:08,678
prosto se ne bavite
naukom dovoljno posvećeno.

64
00:03:08,702 --> 00:03:10,736
(Smeh)

65
00:03:12,014 --> 00:03:17,997
Dakle, svakog leta iznosim na palubu
ovog našeg čamčića

66
00:03:18,021 --> 00:03:21,438
sve više stvari o kojima znamo veoma malo.

67
00:03:22,816 --> 00:03:26,304
Želeo bih večeras
da vam ispričam priču o životu

68
00:03:26,328 --> 00:03:29,668
koju retko pričaju u sličnim sredinama.

69
00:03:30,915 --> 00:03:36,250
Sa tačke gledišta naših
bioloških laboratorija iz 21. veka,

70
00:03:36,274 --> 00:03:40,191
počeli smo znanjem da osvetljujemo
mnoge tajne života.

71
00:03:40,869 --> 00:03:44,506
Osećamo da nakon vekova
naučnog istraživanja,

72
00:03:44,530 --> 00:03:46,637
počinjemo značajnije da prodiremo

73
00:03:46,661 --> 00:03:50,527
u razumevanje nekih
od najtemeljnijih principa života.

74
00:03:51,223 --> 00:03:56,224
Naš kolektivni optimizam se ogleda
u rastu biotehnologije

75
00:03:56,248 --> 00:03:57,522
širom sveta,

76
00:03:58,326 --> 00:04:02,974
težimo da iskoristimo naučno znanje
da bismo lečili ljudske bolesti.

77
00:04:03,685 --> 00:04:08,523
Stvari poput raka, starenja,
degenerativnih bolesti;

78
00:04:08,547 --> 00:04:12,879
to su neke od nepoželjnosti
koje bismo želeli da ukrotimo.

79
00:04:13,817 --> 00:04:15,261
Često se pitam:

80
00:04:15,285 --> 00:04:18,446
zašto nam je toliko teško

81
00:04:18,470 --> 00:04:20,632
da rešimo problem raka?

82
00:04:21,096 --> 00:04:24,350
Da li mi to pokušavamo
da rešimo problem raka,

83
00:04:24,374 --> 00:04:26,668
a ne pokušavamo da razumemo život?

84
00:04:27,657 --> 00:04:30,845
Život na ovoj planeti
deli zajedničko poreklo,

85
00:04:30,869 --> 00:04:35,922
i mogu da sumiram 3,5 milijardi godina
istorije života na ovoj paneti

86
00:04:35,946 --> 00:04:37,426
samo jednim slajdom.

87
00:04:37,450 --> 00:04:40,926
Ovde vidite predstavnike
svih poznatih vrsta na našoj planeti.

88
00:04:41,321 --> 00:04:44,732
U ovom obilju života i biodiverziteta,

89
00:04:44,756 --> 00:04:47,923
zauzimamo krajnje beznačajno mesto.

90
00:04:47,947 --> 00:04:48,963
(Smeh)

91
00:04:48,987 --> 00:04:50,210
Homo sapiens.

92
00:04:51,016 --> 00:04:52,621
Poslednji naše vrste.

93
00:04:53,570 --> 00:04:56,681
Iako zaista uopšte ne želim da potcenjujem

94
00:04:56,705 --> 00:04:58,676
dostignuća naše vrste;

95
00:04:58,700 --> 00:05:03,686
koliko god da želeli da bude tako,
i često se pretvaramo da jeste,

96
00:05:03,710 --> 00:05:06,586
mi nismo mera svih stvari.

97
00:05:07,311 --> 00:05:10,798
Mi smo, međutim, merioci mnogih stvari.

98
00:05:11,311 --> 00:05:15,057
Neumorno merimo količinu,
analiziramo i poredimo,

99
00:05:15,081 --> 00:05:18,861
a nešto od toga je potpuno neprocenjivo
i zaista neophodno.

100
00:05:19,661 --> 00:05:26,048
Ali ovaj trenutni naglasak na forsiranju
biološkog istraživanja da se specijalizuje

101
00:05:26,072 --> 00:05:28,620
i da proizvodi praktične ishode

102
00:05:28,644 --> 00:05:32,198
zapravo ograničava našu sposobnost
da istražimo život,

103
00:05:32,222 --> 00:05:36,305
da neprihvatljivo suzimo međe
i nezadovoljavajuće dubine.

104
00:05:37,007 --> 00:05:42,048
Merimo zapanjujuće uzak ogranak života

105
00:05:42,072 --> 00:05:45,848
i nadamo se da će te cifre
sačuvati naše živote.

106
00:05:46,425 --> 00:05:47,818
Da li se pitate koliko uzak?

107
00:05:47,842 --> 00:05:49,446
Pa, dozvolite da vam dam broj.

108
00:05:49,470 --> 00:05:53,989
Nacionalna okeanska i atmosferska
administracija je nedavno procenila

109
00:05:54,013 --> 00:05:57,940
da je oko 95 procenata
naših okeana i dalje neistraženo.

110
00:05:58,674 --> 00:06:00,386
Neka vam se to slegne na tren.

111
00:06:01,030 --> 00:06:04,877
95 procenata naših okeana
je i dalje neistraženo.

112
00:06:05,712 --> 00:06:07,877
Mislim da pouzdano možemo reći

113
00:06:07,901 --> 00:06:12,730
da čak ni ne znamo
koliko o životu ne znamo.

114
00:06:13,810 --> 00:06:16,735
Stoga ne iznenađuje
što svake sedmice u mojoj oblasti

115
00:06:16,759 --> 00:06:19,970
počinjemo da vidimo kako se sve više
i više novih vrsta dodaje

116
00:06:19,994 --> 00:06:22,253
ovom neverovatnom drvetu života.

117
00:06:22,277 --> 00:06:23,674
Ova, na primer -

118
00:06:23,698 --> 00:06:25,604
otkivena je ranije ovog leta,

119
00:06:25,628 --> 00:06:26,841
nova je u nauci

120
00:06:26,865 --> 00:06:30,157
i trenutno zauzima usamljenu granu
na našem porodičnom stablu.

121
00:06:30,973 --> 00:06:32,124
Još je tragičnije

122
00:06:32,148 --> 00:06:35,783
da znamo za gomilu
drugih vrsta tamo negde,

123
00:06:35,807 --> 00:06:39,368
ali njihova biologija ostaje
krajnje loše izučena.

124
00:06:39,392 --> 00:06:41,726
Siguran sam da su neki od vas
čuli za činjenicu

125
00:06:41,750 --> 00:06:45,946
da morska zvezda zapravo može
da regeneriše svoju izgubljenu ruku.

126
00:06:45,970 --> 00:06:47,412
No neki od vas možda ne znaju

127
00:06:47,436 --> 00:06:51,785
da sama ruka zapravo može
da obnovi celu morsku zvezdu.

128
00:06:52,759 --> 00:06:56,807
A postoje životinje
koje rade istinski zapanjujuće stvari.

129
00:06:57,461 --> 00:06:59,171
Skoro da sam spreman da se kladim

130
00:06:59,195 --> 00:07:03,514
da mnogi od vas nikad niste čuli
za pljosnatog crva Schmidtea mediterranea.

131
00:07:04,423 --> 00:07:06,522
Ovaj mališan ovde

132
00:07:06,546 --> 00:07:09,620
radi nešto što me prosto raspamećuje.

133
00:07:10,131 --> 00:07:14,135
Možete da uzmete jednu od ovih životinja
i isečete je na 18 različitih delova,

134
00:07:14,159 --> 00:07:17,921
i baš svaki od ovih delova
će se regenerisati

135
00:07:17,945 --> 00:07:19,263
u celovitu životinju

136
00:07:19,287 --> 00:07:20,921
za manje od dve nedelje.

137
00:07:21,694 --> 00:07:25,931
18 glava, 18 tela, 18 tajni.

138
00:07:26,348 --> 00:07:28,744
Poslednjih oko deceniju i po,

139
00:07:28,768 --> 00:07:32,478
pokušavao sam da otkrijem
kako ovi mališani rade to što rade

140
00:07:32,502 --> 00:07:34,701
i kako izvode ovaj magični trik.

141
00:07:34,725 --> 00:07:36,439
Ali kao i svi dobri mađioničari,

142
00:07:36,463 --> 00:07:39,318
zaista mi ne odaju rado svoje tajne.

143
00:07:39,342 --> 00:07:40,548
(Smeh)

144
00:07:40,572 --> 00:07:41,730
Dakle, tu smo,

145
00:07:41,754 --> 00:07:46,209
nakon 20 godina temeljnog
izučavanja ovih životinja,

146
00:07:46,233 --> 00:07:48,540
mapiranja genoma, češanja brade,

147
00:07:48,564 --> 00:07:51,783
i hiljada amputacija
i hiljada regeneracija,

148
00:07:51,807 --> 00:07:55,602
i dalje u potpunosti ne razumemo
kako ove životinje rade to što rade.

149
00:07:56,028 --> 00:07:59,624
Svaki planar je okean za sebe,

150
00:07:59,648 --> 00:08:01,254
pun nepoznanice.

151
00:08:02,476 --> 00:08:04,160
Jedna od zajedničkih osobina

152
00:08:04,184 --> 00:08:06,796
svih ovih životinja
o kojima sam vam govorio

153
00:08:06,820 --> 00:08:09,583
je da se čini kako nisu primile memorandum

154
00:08:09,607 --> 00:08:12,274
da moraju da se ponašaju prema pravilima

155
00:08:12,298 --> 00:08:16,467
koja smo izveli iz pregršti
nasumično odabranih životinja,

156
00:08:16,491 --> 00:08:19,213
koje trenutno naseljavaju ogromnu većinu

157
00:08:19,237 --> 00:08:21,754
biomedicinskih laboratorija širom sveta.

158
00:08:22,117 --> 00:08:24,347
Upoznajte naše dobitnike Nobelove nagrade.

159
00:08:24,371 --> 00:08:26,373
U suštini, sedam vrsta

160
00:08:26,397 --> 00:08:29,999
koje su imale najveći uticaj
na naše trenutno razumevanje

161
00:08:30,023 --> 00:08:32,490
biološkog ponašanja.

162
00:08:33,172 --> 00:08:34,964
Ovaj mališa ovde -

163
00:08:34,988 --> 00:08:37,458
tri Nobelove nagrade za 12 godina.

164
00:08:38,204 --> 00:08:40,960
Pa ipak, uz svu pažnju koju su privukli

165
00:08:40,984 --> 00:08:43,044
i uz sve znanje koje su proizveli,

166
00:08:43,068 --> 00:08:45,093
kao i najveći deo fondova,

167
00:08:45,117 --> 00:08:48,990
eto nas kako stojim ispred iste
litanije tvrdoglavih problema

168
00:08:49,014 --> 00:08:50,638
i mnogih novih izazova.

169
00:08:51,220 --> 00:08:53,035
A to je zato što, nažalost,

170
00:08:53,059 --> 00:08:55,673
ovih sedam životinja se u suštini poklapa

171
00:08:55,697 --> 00:09:02,473
sa 0.0009 procenata svih vrsta
koje naseljavaju planetu.

172
00:09:03,962 --> 00:09:06,348
Te počinjem da sumnjam

173
00:09:06,372 --> 00:09:11,133
da naša specijalizacija počinje,
u najboljem slučaju, da ometa naš progres,

174
00:09:11,157 --> 00:09:13,584
a u najgorem nas navodi na pogrešan put.

175
00:09:14,235 --> 00:09:17,309
To je zato što je život na ovoj planeti
i njegova istorija

176
00:09:17,333 --> 00:09:19,050
je istorija kršilaca pravila.

177
00:09:19,433 --> 00:09:22,820
Život je počeo na površini ove planete
u vidu jednoćelijskih organizama,

178
00:09:22,820 --> 00:09:25,126
koji su plivali milionima godina u okeanu,

179
00:09:25,150 --> 00:09:27,436
dok jedno od tih bića nije odlučilo:

180
00:09:27,460 --> 00:09:29,519
"Danas ću da radim drugačije;

181
00:09:29,543 --> 00:09:32,551
danas želim da izumim
nešto što se zove višećelijski organizam

182
00:09:32,575 --> 00:09:33,848
i ja ću to da uradim."

183
00:09:33,872 --> 00:09:36,524
I siguran sam da to tada
nije bila popularna odluka -

184
00:09:36,548 --> 00:09:37,575
(Smeh)

185
00:09:37,599 --> 00:09:39,205
ali nekako je uspeo to da uradi.

186
00:09:39,229 --> 00:09:41,795
A onda su višećelijski organizmi
počeli da naseljavaju

187
00:09:41,819 --> 00:09:43,195
sve te drevne okeane

188
00:09:43,219 --> 00:09:44,407
i bujali su.

189
00:09:44,431 --> 00:09:45,964
I tu su i danas.

190
00:09:46,789 --> 00:09:49,786
Zemljane mase su počele da se pojavljuju
na površini okeana,

191
00:09:49,810 --> 00:09:51,264
a drugo biće je pomislilo:

192
00:09:51,288 --> 00:09:54,041
"Hej, ovo se čini kao zaista lepo
parče nekretnine.

193
00:09:54,041 --> 00:09:55,392
Želim da se preselim tamo."

194
00:09:55,392 --> 00:09:56,535
"Jesi li lud?

195
00:09:56,559 --> 00:09:59,843
Osušićeš se tamo.
Ništa ne može da živi van vode."

196
00:09:59,867 --> 00:10:01,024
Ali život je našao način

197
00:10:01,048 --> 00:10:03,371
i trenutno organizmi žive na kopnu.

198
00:10:03,395 --> 00:10:05,793
Čim su stigli na kopno,
pogledali bi u nebo

199
00:10:05,817 --> 00:10:08,076
i rekli: "Bilo bi lepo stići do oblaka,

200
00:10:08,100 --> 00:10:09,251
ja ću da letim."

201
00:10:09,275 --> 00:10:12,350
"Ne možeš da prekršiš zakon gravitacije,
nema šanse da poletiš."

202
00:10:12,374 --> 00:10:14,659
Pa ipak, priroda je izumila -

203
00:10:14,683 --> 00:10:16,690
više i to nepovezanih puta -

204
00:10:16,714 --> 00:10:17,921
načine da se leti.

205
00:10:18,368 --> 00:10:20,885
Volim da izučavam ove životinje
koje krše pravila

206
00:10:20,909 --> 00:10:24,538
jer svaki put kad prekrše pravilo,
izume nešto novo

207
00:10:24,562 --> 00:10:28,321
što nam omogućava da trenutno budemo tu.

208
00:10:28,624 --> 00:10:30,894
Ove životinje nisu dobile memorandum.

209
00:10:30,918 --> 00:10:32,618
One krše pravila.

210
00:10:32,642 --> 00:10:35,437
Zato ako želimo da izučavamo
životinje koje krše pravila,

211
00:10:35,461 --> 00:10:38,456
zar ne bi trebalo takođe
da izučavamo kako krše pravila?

212
00:10:39,666 --> 00:10:43,054
Mislim da moramo da obnovimo
naš istraživački duh.

213
00:10:43,440 --> 00:10:45,924
Umesto da donosimo prirodu
u naše laboratorije

214
00:10:45,948 --> 00:10:47,263
i da je tu ispitujemo,

215
00:10:47,287 --> 00:10:48,993
moramo da odnesemo nauku

216
00:10:49,017 --> 00:10:51,922
u veličanstvenu laboratoriju prirode,

217
00:10:51,946 --> 00:10:55,857
i tu, uz naš moderni
tehnološki armamentarijum

218
00:10:55,881 --> 00:10:58,707
da ispitamo svaki novi oblik
života koji otkrijemo,

219
00:10:58,731 --> 00:11:01,724
kao i bilo koju novu biološku osobinu
koju možda zateknemo.

220
00:11:02,486 --> 00:11:06,640
Zapravo moramo da dovedemo
svu našu inteligenciju

221
00:11:06,664 --> 00:11:08,756
do toga da budemo opet glupi -

222
00:11:08,780 --> 00:11:12,639
bezidejni pred ogromnošću nepoznatog.

223
00:11:13,116 --> 00:11:14,477
Jer, naposletku,

224
00:11:14,501 --> 00:11:16,660
kod nauke se ne radi o znanju.

225
00:11:16,684 --> 00:11:19,425
Kod nauke se radi o neznanju.

226
00:11:19,449 --> 00:11:20,814
To je ono što radimo.

227
00:11:20,838 --> 00:11:23,969
Jednom je Antoan de Sent Egziperi napisao:

228
00:11:23,993 --> 00:11:25,794
"Ako želite da sagradite brod,

229
00:11:25,818 --> 00:11:27,762
ne mobilišite ljude da sakupljaju drva

230
00:11:27,786 --> 00:11:30,088
i ne dodeljujte im zadatke i poslove,

231
00:11:30,112 --> 00:11:34,206
već pre ih naučite da žude
za beskrajnom ogromnošću mora..."

232
00:11:34,646 --> 00:11:36,350
Kao naučnik i nastavnik,

233
00:11:36,374 --> 00:11:38,335
volim ovo da parafraziram u smislu

234
00:11:38,359 --> 00:11:41,517
da mi naučnici moramo
da učimo naše đake

235
00:11:41,541 --> 00:11:43,992
da žude za beskrajnom ogromnošću mora,

236
00:11:44,016 --> 00:11:45,453
koje je naše neznanje.

237
00:11:46,768 --> 00:11:50,633
Mi Homo sapiensi smo jedina poznata vrsta

238
00:11:50,657 --> 00:11:53,093
koju privlači naučno ispitivanje.

239
00:11:53,645 --> 00:11:55,779
Mi, kao i sve druge vrste na ovoj planeti,

240
00:11:55,803 --> 00:12:00,294
smo neodvojivo utkani
u istoriju života na ovoj planeti.

241
00:12:00,989 --> 00:12:04,156
I mislim da malo grešim
kad kažem da je život tajna

242
00:12:04,180 --> 00:12:06,891
jer smatram da je život
zapravo otvorena tajna

243
00:12:06,915 --> 00:12:10,899
koja milenijumima
poziva našu vrstu da je razume.

244
00:12:11,344 --> 00:12:12,945
Stoga vas pitam:

245
00:12:12,969 --> 00:12:16,742
zar mi nismo najbolja prilika
za život da razume samog sebe?

246
00:12:17,053 --> 00:12:18,204
Ako jesmo,

247
00:12:18,228 --> 00:12:19,958
šta kog vraga čekamo?

248
00:12:20,368 --> 00:12:21,569
Hvala vam.

249
00:12:21,593 --> 00:12:24,847
(Aplauz)