Trước khi đi vào trọng tâm của cuộc
trò chuyện hôm nay
tôi xin giới thiệu
vài điều về bản thân.
Tôi không phải là người tin vào
những điều thần bí, hay tâm linh.
Tôi là một nhà văn khoa học.
Khi học đại học, tôi theo
chuyên ngành vật lý.
Tôi từng là phóng viên khoa học
cho đài NPR.
Được thôi,
Khi đang thực hiện một câu chuyện
cho đài NPR,
tôi nhận được lời khuyên từ một nhà thiên
văn, người đã thách thức tầm nhìn của tôi,
và nói một cách thẳng thắn,
thay đổi cả cuộc đời tôi.
Đó là một câu chuyện về nhật thực,
hiện tượng nhật thực một phần này
được dự báo sẽ diễn ra tại Mỹ
vào tháng 5 năm 1994
Khi tôi phỏng nhà thiên văn học,
ông ấy đã giải thích về những điều sắp
xảy ra và cách để nhìn thấy chúng,
ông ấy đã nhấn mạnh, dù nhật thực
bán phần vẫn thú vị,
thì nhật thực toàn phần là một
trải nghiệm hoàn toàn khác.
Khi hiện tượng này diễn ra,
trong suốt hai đến ba phút,
mặt trăng hoàn toàn che lấp mặt trời,
nó tạo nên một cảnh tượng
mang đến nhiều cảm hứng nhất
trong tự nhiên.
Và ông ấy đã khuyên tôi:
"Trước khi chết,"
"cậu nợ bản thân một lần trải nghiệm
nhật thực toàn phần"
Thực sự lúc đó tôi cảm thấy
khá khó chịu,
nghe điều này từ một người tôi
chưa từng quen biết
vì việc này khá riêng tư.
Nhưng nó đã thu hút tôi, và sau đó
tôi đã thực hiện vài nghiên cứu.
Khi nói đến nhật thực toàn phần,
nếu bạn chờ nó tự đến với bạn,
đó sẽ là một khoản thời gian rất dài.
Mọi điểm trên Trái Đất được chứng
kiến nhật thực toàn phần
trong mỗi 400 năm.
Nhưng nếu bạn sẵn sàng xách balo lên
và đi, bạn không phải chờ lâu như thế.
Sau đó vài năm, vào năm 1988,
tôi được biết rằng
nhật thực toàn phần sắp
đi ngang vùng Caribe.
Hiện tượng này chỉ có thể nhìn
thấy trong một vùng hẹp,
rộng khoản 100 dặm,
đó là nơi mặt trăng đổ bóng.
Nó được gọi là "dải toàn phần".
Và vào tháng 2 năm 1998,
dải toàn phần sẽ đi ngang Aruba.
Tôi đã nói với chồng mình,
được thôi, tháng 2, tại Aruba?
Nghe cũng hay đấy chứ.
(Cười lớn)
Thế là chúng tôi đi về phía Nam,
thưởng thức mặt trời và
để xem điều gì sẽ xảy ra
khi mặt trời bị che lấp.
Chúng tôi và nhiều người khác,
ở phía sau khu nghỉ dưỡng Hyatt Regency,
trên bờ biển,
đón chờ sự kiện này.
Chúng tôi mang kính nhật thực
có khung làm bằng bìa cứng
và tròng màu cực tối để có thể nhìn vào
mặt trời một cách an toàn.
Nhật thực toàn phần bắt đầu bằng
nhật thực một phần,
khi mặt trăng từ từ che lấp mặt trời.
Lúc đầu, mặt trời trông như
bị mẻ một miếng ở phần rìa
và rồi nó lớn dần lên,
biến mặt trời thành dạng lưỡi liềm.
Trông thực sự thú vị nhưng
chưa đến độ hoành tráng.
Ý tôi là ánh sáng ban ngày
vẫn chưa tắt.
Nếu tôi không biết những gì
sắp diễn ra trên không,
hẳn tôi sẽ không chú ý
đến những điểm bất thường.
Tầm 10 phút trước khi nhật
thực toàn phần bắt đầu,
những thứ lạ lùng diễn ra.
Một cơn gió lạnh thổi qua.
Ánh sáng và những cái bóng
trở nên kỳ hoặc,
chúng mang những dáng hình kỳ lạ,
như thể ai đó đã chỉnh TV
sang chế độ tương phản.
Và khi nhìn ra xa, tôi thấy các vệt sáng
đuổi nhau trên những con tàu,
dù tôi không nhận ra
nhưng rõ ràng là trời đang tối dần.
Không lâu sau, trời tối hẳn đi.
Tôi có cảm giác như thị lực dần tệ đi.
Rồi bất chợt,
ánh sáng vụt tắt.
Đúng lúc đó,
một tiếng reo vang lên từ bãi biển
và tôi tháo kính ra,
vì trong suốt quá trình diễn ra
nhật thực,
nhìn trực diện vào mặt trời
là hoàn toàn vô hại.
Khi ngước lên,
tôi như chết lặng đi.
Vào thời điểm đó, tôi đang
trong độ tuổi 30.
Tôi thấy mình đã sống đủ lâu
để biết rõ bầu trời trông như thế nào.
Ý tôi là
(Cười)
Tôi đã từng thấy bầu
trời với sắc xanh hoặc xám
bầu trời khi đầy sao
hoặc khi giận giữ
và cả bầu trời đầy sắc hồng lúc hừng đông.
Nhưng vào lúc nhật thực diễn ra, đó là
một bầu trời tôi chưa bao giờ thấy.
Đầu tiên, có các màu sắc.
Xa tận cùng là một màu
tím khói sâu thẳm
của chạng vạng.
Nhưng đường chân trời lại có màu cam
của buổi hoàng hôn,
một trải nghiệm 360 độ.
Và trong khoảng trời tím khói ấy,
các vì sao và hành tinh hiện ra.
Có sao Mộc,
sao Thủy,
và cả sao Kim.
Tất cả sắp thành một hàng.
Dọc theo nó,
chính là thứ này,
một tạo vật tráng lệ đến hoang mang.
Có dáng hình của một vòng hoa
dệt nên từ những sợi chỉ bạc,
và được treo lơ lững ở đó,
trong không trung, lấp lánh
Đó chính là tầng ngoại quyển của Mặt Trời,
hay còn gọi là Vành nhật hoa.
Những bức ảnh không hề
diễn tả được điều này.
Nó không chỉ là một chiếc nhẫn
hay hào quang bao quanh Mặt Trời,
nó mượt mà như thể được
dệt nên từ hàng nghìn sợi tơ.
Và dù trông chả khác mặt
trời chúng ta thường thấy,
tất nhiên, tôi biết nó là gì.
Ở đó có Mặt Trời
và các hành tinh,
và tôi có thể thấy các hành
tinh xoay quanh Mặt Trời.
Cảm giác lúc đó như thể,
tôi đã rời hệ mặt trời
và đang đứng nhìn từ một thế giới ngoài
hành tinh khác.
Lần đầu tiên trong đời,
tôi cảm thấy mình gắn liền với vũ trụ
ở mọi mặt.
Thời gian như dừng lại,
cảm giác trống rỗng như
không còn tồn tại
và những gì tôi đang nhìn thấy
bằng đôi mắt của mình
tôi không chỉ nhìn thấy chúng
nó như thể là một tầm nhìn.
Tôi đã ở đó,
tôi đã đến cõi niết bàn
trong suốt 174 giây
ít hơn cả 3 phút
rồi bất chợt, nó kết thúc.
Mặt trời hiện ra,
trời xanh trở lại,
các vì sao, hành tinh và
vành nhật hoa biến mất,
cả thế giới trở lại như bình thường.
Nhưng tôi đã thay đổi.
Đó là cách tôi trở thành một
tín đồ của nhật thực
một kẻ đeo đuổi nhật thực.
(Cười lớn)
Và đây là cách tôi tiêu
thời gian và tiền bạc.
Cứ mỗi hai năm, tôi lại đến nơi
mặt trăng sắp đổ bóng
để tận hưởng vài phút
hạnh phúc vũ trụ,
và chia sẻ trải nghiệm
của mình với người khác
với những người bạn ở Úc,
với cả một thành phố của Đức.
Vào năm 1999, tại Munich, tôi đã
cùng hàng trăm hàng vạn người
lấp đầy đường phố và mái nhà,
cùng nhau reo hò khi
Vành nhật hoa xuất hiện.
Dần dần, tôi đã trở thành một thứ gì khác:
một người truyền giáo về nhật thực.
Tôi xem nó như một công việc
để đáp lại lời khuyên mà tôi
đã nhận những năm trước đây.
Vậy, để tôi nói với các bạn:
Trước khi chết,
bạn nợ bản thân một lần
chiêm ngưỡng nhật thực toàn phần.
Đó là đích đến cuối cùng của từ Tuyệt vời.
Từ "tuyệt vời" đó đã bị lạm dụng đến nỗi
nó mất đi nghĩa gốc.
Kinh ngạc, là cảm giác do dự
và cảm thấy nhỏ bé
khi đối diện với một thứ
quá phi thường, vĩ đại
là rất hiếm.
Nhưng khi bạn chứng kiến,
nó thực sự mạnh mẽ.
Sự tuyệt diệu này xóa tan mọi cái tôi.
Nó kết nối chúng ta.
Thật vậy, nó thúc đẩy lòng cảm thông
và sự rộng lượng trong mỗi người.
Thực sự không có gì tuyệt diệu hơn là
nhật thực toàn phần.
Tiếc thay, chỉ một số ít người Mỹ
đã chứng kiến,
vì cách đây 38 năm
là lần cuối cùng đường này
chạm vào Hoa Kỳ,
và là 99 năm kể từ lần cuối cùng
nó quét qua bề rộng của quốc gia.
Nhưng điều đó sắp thay đổi.
Trong vòng 35 năm tới đây,
5 sự kiện nhật thực toàn phần sẽ
diễn ra tại Hoa Kỳ,
và 3 trong số đó sẽ cực kỳ hoành tráng.
Sáu tuần tới, vào ngày 21/08/2017
(Vỗ tay)
bóng đổ của mặt trăng sẽ quét từ
Oregon đến miền Nam Carolina.
Ngày 8/4/2024, nó sẽ tiến thẳng lên phía
bắc, từ Texas đến Maine.
Vào ngày 12/08/2045,
đường này sẽ cắt từ California đến Florida
Tôi nói:
Sẽ như thế nào nếu chúng
ta biến nó thành ngày nghỉ?
Sẽ như nào nếu chúng ta-
(Cười)
(Vỗ tay)
(Hò reo)
Sẽ như thế nào nếu chúng
ta cùng đứng với nhau,
càng nhiều người càng tốt,
trong vùng bóng đổ của mặt trăng?
Có thể, trải nghiệm cùng nhau này sẽ
giúp hàn gắn sự chia cắt
giúp chúng ta đối xử với
nhau một cách nhân đạo hơn.
Một số người cho rằng việc
truyền bá của tôi là vô nghĩa,
một sự ám ảnh, lập dị.
Ý tôi là tại sao lại giành quá nhiều thời
gian cho một thứ quá ngắn ngủi như thế?
Tại sao lại đi vòng quanh trái đất
cho một thứ diễn ra
trong vỏn vẹn 3 phút?
Như tôi từng nói:
Tôi không phải là người theo tâm linh.
Tôi không tin vào Chúa
Tôi ước là mình đã làm điều đó.
Nhưng khi tôi nghĩ đến cái chết của mình -
tôi đã nghĩ về nó, rất nhiều--
Khi tôi nghĩ về những người tôi đã mất,
cụ thể là mẹ tôi,
những gì xoa dịu tôi
chính là khoảnh khắc
tuyệt vời ấy tại Aruba
Tôi hình dung bản thân
mình trên bãi biển đó,
nhìn lên bầu trời,
và nhớ lại cảm giác ấy.
Sự tồn tại của tôi có thể là tạm thời,
nhưng cũng chả sao cả,
nhìn xem tôi đang là một phần của những gì
Và đây là bài học tôi đã học được,
và áp dụng cho cuộc sống nói chung:
Thời lượng của sự trải nghiệm
không tỉ lệ thuận với sự ảnh hưởng.
1 tuần, 1 cuộc trò chuyện, hay
chỉ một cái liếc mắt
có thể thay đổi tất cả.
Hãy trân trọng từng khoảnh khắc
bạn kết nói với người khác,
với thiên nhiên và
biến chúng thành sự ưu tiên.
Vâng, tôi theo đuổi nhật thực.
Bạn có thể theo đuổi những thứ khác.
Đó không phải là
khoảnh khắc dài 174 giây.
Mà đó là cách chúng ta thay đổi
trong những năm sau đó.
Cám ơn mọi người.
(Vỗ tay)