WEBVTT

00:00:11.797 --> 00:00:14.967
Asıl bahsetmek istediğim şeye
geçmeden önce,

00:00:14.967 --> 00:00:19.167
hakkımda birkaç şey
söyleme zorunluluğu hissediyorum.

00:00:19.167 --> 00:00:24.497
Ben, mistik veya spiritüel
biri değilim.

00:00:24.988 --> 00:00:27.009
Bilim yazarıyım.

00:00:27.009 --> 00:00:29.297
Üniversitede fizik okudum.

00:00:29.297 --> 00:00:32.768
NPR'da bilim muhabiri olarak çalıştım.

00:00:33.418 --> 00:00:35.528
Tamam, şimdi:

00:00:35.848 --> 00:00:39.167
NPR için bir hikaye üzerinde
çalışırken,

00:00:39.167 --> 00:00:43.538
bir gökbilimciden, bakış açımı
zorlayan ve açıkçası

00:00:43.538 --> 00:00:46.189
hayatımı değiştiren bir tavisye aldım.

00:00:46.549 --> 00:00:48.679
Hikaye, bir Güneş tutulması hakkındaydı,

00:00:48.679 --> 00:00:53.419
Mayıs 1994'te
ülke üzerinden geçecek

00:00:53.419 --> 00:00:55.669
kısmi Güneş tutulması hakkında.

00:00:55.669 --> 00:00:57.679
O gökbilimciyle röportaj yaptım ve

00:00:57.679 --> 00:01:01.391
ne olacağını, nasıl izlememiz gerektiğini
açıkladı,

00:01:01.391 --> 00:01:06.718
ama, kısmi Güneş tutulması her ne kadar
ilginç olsa da

00:01:06.718 --> 00:01:11.859
daha nadir olan tam Güneş tutulmasının
tamamen farklı olduğunu vurguladı.

00:01:11.859 --> 00:01:15.189
Tam Güneş tutulmasında,
iki veya üç dakika boyunca,

00:01:15.189 --> 00:01:18.418
Ay, Güneş'i tamamen kapatır,

00:01:18.418 --> 00:01:23.661
onun tanımlamasıyla büyüleyici bir
görüntü oluşturur

00:01:23.661 --> 00:01:25.509
tüm doğada.

00:01:26.159 --> 00:01:28.830
Ve bana verdiği tavsiye şuydu:

00:01:29.450 --> 00:01:32.420
"Ölmeden önce," dedi,

00:01:32.420 --> 00:01:37.112
"kendine, tam Güneş tutulması
görmeyi borçlusun."

00:01:37.492 --> 00:01:39.870
Dürüst olmak gerekirse,
pek tanımadığım birinden

00:01:39.870 --> 00:01:42.210
bunu duymak beni biraz rahatsız etti;

00:01:42.210 --> 00:01:43.881
fazla samimi gibi geldi.

00:01:43.881 --> 00:01:48.350
Ama ilgimi de çekti ve
böylece biraz araştırdım.

00:01:48.350 --> 00:01:50.499
Şimdi, konu tam Güneş tutulmasına gelince,

00:01:50.499 --> 00:01:52.782
eğer onun size gelmesini beklerseniz,

00:01:52.782 --> 00:01:56.172
uzun bir süre beklersiniz.

00:01:56.172 --> 00:02:00.731
Dünya'nın herhangi bir noktası,
tam Güneş tutulmasını

00:02:00.731 --> 00:02:04.370
yaklaşık her 400 yılda bir yaşar.

00:02:04.730 --> 00:02:08.261
Ama seyahat etmeye istekliyseniz,
o kadar uzun beklemek zorunda değilsiniz.

00:02:08.261 --> 00:02:12.782
Ve sonra öğrendim ki,
birkaç yıl sonra, 1998'de,

00:02:12.782 --> 00:02:15.810
tam Güneş tutulması,
Karayiplerden görülecekti.

00:02:16.540 --> 00:02:19.981
Tam Güneş tutulması yalnızca
dar bir şerit boyunca görülebilir,

00:02:19.981 --> 00:02:21.782
yaklaşık 160 km genişliğinde,

00:02:21.782 --> 00:02:23.762
ve bu da Ay'ın gölgesinin düştüğü yerdir.

00:02:23.762 --> 00:02:26.162
Buna "tam tutulma şeridi" denir.

00:02:26.162 --> 00:02:28.522
Ve şubat 1998'de,

00:02:28.522 --> 00:02:31.971
tam tutulma şeridi
Aruba'dan geçecekti.

00:02:31.971 --> 00:02:36.271
Kocamla konuştum ve
düşündük, Şubat? Aruba?

00:02:36.271 --> 00:02:38.371
Her türlü güzel bir fikir gibi geldi.

00:02:38.371 --> 00:02:39.421
(Kahkaha)

00:02:39.421 --> 00:02:41.793
Böylece güneye doğru yola çıktık,

00:02:41.793 --> 00:02:44.361
Güneş'in tadını çıkartmak ve
Güneş, kısa süreliğine

00:02:44.361 --> 00:02:46.870
ortadan kaybolunca ne olur görmek için.

00:02:46.870 --> 00:02:49.862
Güneş tutulması bizi
ve diğer birçok insanı

00:02:49.862 --> 00:02:52.063
Hyatt Regency'nin arkasında,

00:02:52.063 --> 00:02:53.270
sahilde,

00:02:53.270 --> 00:02:54.711
şovu beklerken buldu.

00:02:54.711 --> 00:02:58.112
Karton çerçeveli Güneş tutulması
gözlüklerimizi taktık,

00:02:58.112 --> 00:03:02.743
koyu lensleri sayesinde Güneş'e
güvenli bir şekilde bakabildik.

00:03:03.313 --> 00:03:07.572
Tam Güneş tutulması,
kısmi tutulma olarak başlar,

00:03:07.572 --> 00:03:11.273
Ay yavaşça Güneş'in
önünde ilerler.

00:03:11.273 --> 00:03:15.544
Önce, Güneş'in kenarında
tırtık varmış gibi göründü

00:03:15.544 --> 00:03:18.743
ve ardından o tırtık daha da
büyümeye başladı,

00:03:18.743 --> 00:03:21.144
Güneş hilal şeklini alana kadar.

00:03:21.634 --> 00:03:24.971
Ve bütün bunlar çok ilginçti
ama olağanüstüydü diyemem.

00:03:24.971 --> 00:03:26.904
Yani, hava hala aydınlıktı.

00:03:26.904 --> 00:03:29.884
Eğer gökyüzünde
ne oluyor bilmeseydim,

00:03:29.884 --> 00:03:32.923
bir gariplik olduğunu fark etmezdim.

00:03:33.353 --> 00:03:38.293
Tam Güneş tutulması başlamadan
yaklaşık on dakika önce,

00:03:38.293 --> 00:03:40.665
garip şeyler olmaya başladı.

00:03:41.255 --> 00:03:43.774
Serin bir rüzgar çıktı.

00:03:44.174 --> 00:03:48.004
Gün ışığı tuhaflaştı ve
gölgeler ilginç bir şekil aldı;

00:03:48.004 --> 00:03:50.164
ilginç bir şekilde keskin görünüyorlardı,

00:03:50.164 --> 00:03:54.224
sanki birisi televizyonun kontrast
ayarını yükseltmişti.

00:03:55.144 --> 00:03:59.004
Sonra açıklara doğru baktım ve
tekne ışıklarının yandığını fark ettim,

00:03:59.004 --> 00:04:03.105
yani belli ki hava kararıyordu
her ne kadar ben fark etmesem de.

00:04:03.105 --> 00:04:05.404
Çok geçmeden,
hava bariz kararmıştı.

00:04:05.404 --> 00:04:08.095
Sanki görme duyum bozuluyordu.

00:04:08.535 --> 00:04:10.425
Ve ardından, bir anda,

00:04:10.425 --> 00:04:12.056
ışık tamamen yok oldu.

00:04:13.156 --> 00:04:14.975
Bunun üzerine,

00:04:14.975 --> 00:04:17.495
sahilden bağrışmalar yükseldi,

00:04:17.495 --> 00:04:19.247
gözlüğümü çıkardım,

00:04:19.247 --> 00:04:22.064
çünkü tam tutulmanın
bu aşamasında,

00:04:22.064 --> 00:04:25.695
Güneş'e çıplak gözle bakmak
güvenliydi.

00:04:25.695 --> 00:04:27.775
Yukarı doğru baktım ve

00:04:29.365 --> 00:04:32.976
şaşkınlıktan dilim tutuldu.

00:04:34.966 --> 00:04:39.596
Şimdi bir düşünün, o sıra
30'lu yaşlarımdayım.

00:04:39.596 --> 00:04:43.715
Dünya'da gökyüzü nasıl görünür

00:04:43.715 --> 00:04:47.015
bilecek kadar uzun yaşamışım.

00:04:47.015 --> 00:04:48.096
Yani --

00:04:48.096 --> 00:04:49.115
(Kahkaha)

00:04:49.115 --> 00:04:52.415
mavi, gri gökyüzünü,

00:04:52.415 --> 00:04:56.345
yıldızlı, öfkeli gökyüzünü ve

00:04:56.345 --> 00:04:59.167
gün doğumundaki pembe gökyüzünü görmüşüm.

00:04:59.167 --> 00:05:02.828
Ama bunu daha önce hiç görmemiştim.

00:05:03.688 --> 00:05:06.006
İlk önce, renkler çıktı.

00:05:06.006 --> 00:05:08.955
Yukarda koyu mor-gri renkteydi,

00:05:08.955 --> 00:05:10.356
alacakaranlık gibi.

00:05:10.356 --> 00:05:12.176
Ama ufukta, turuncu renkteydi,

00:05:12.176 --> 00:05:13.397
günbatımı gibi,

00:05:13.397 --> 00:05:15.427
360 derece.

00:05:15.767 --> 00:05:18.376
Ve alacakaranlıkta yukarda

00:05:18.376 --> 00:05:20.858
yıldızlar ve gezegenler ortaya çıktı.

00:05:20.858 --> 00:05:22.487
Jüpiter,

00:05:22.487 --> 00:05:24.177
Merkür ve

00:05:24.177 --> 00:05:26.146
Venüs oradaydı.

00:05:26.426 --> 00:05:28.947
Ve hepsi bir sıra halindeydi.

00:05:29.867 --> 00:05:33.248
Ve orada, o sıra boyunca,

00:05:33.698 --> 00:05:35.807
o şey,

00:05:35.807 --> 00:05:39.335
o ihtişamlı ve şaşırtıcı şey vardı.

00:05:39.335 --> 00:05:43.928
Gümüşümsü iple işlenmiş
bir çelenge benziyordu ve

00:05:43.928 --> 00:05:48.309
orada boşlukta pırıldayarak
asılı duruyordu.

00:05:49.889 --> 00:05:53.278
Güneş'in dış atmosferiydi,

00:05:53.278 --> 00:05:55.307
Güneş tacı.

00:05:55.307 --> 00:05:57.749
Ve hiçbir fotoğraf o görüntünün
hakkını vermiyor.

00:05:57.749 --> 00:06:02.209
Güneş'in etrafındaki,
sadece bir halka veya ayla değil;

00:06:02.209 --> 00:06:06.489
güzelce dokunmuş,
sanki ipekten yapılmış gibiydi.

00:06:07.119 --> 00:06:09.629
Ve her ne kadar bizim Güneş'imize
benzemese de,

00:06:09.629 --> 00:06:11.808
tabii ki o olduğunu biliyordum.

00:06:11.808 --> 00:06:15.799
Güneş oradaydı,
diğer gezegenler oradaydı ve

00:06:15.799 --> 00:06:19.869
gezegenlerin Güneş'in etrafında
nasıl döndüğünü görebiliyordum.

00:06:19.869 --> 00:06:22.397
Sanki Güneş sistemimizden ayrılmış,

00:06:22.397 --> 00:06:27.558
yabancı bir dünyada durmuş,
olan bitene bakıyormuşum gibiydi.

00:06:28.159 --> 00:06:30.539
Ve hayatımda ilk defa,

00:06:30.539 --> 00:06:34.630
duygusal olarak, evrene bağlı
hissettim,

00:06:34.630 --> 00:06:37.079
tüm uçsuz bucaksızlına bağlı...

00:06:37.459 --> 00:06:39.519
Zaman durdu,

00:06:39.749 --> 00:06:42.289
ya da yokmuş gibiydi,

00:06:42.289 --> 00:06:45.450
gözlerimle gördüğüm şey -

00:06:45.450 --> 00:06:47.220
yalnızca görmüyordum,

00:06:47.770 --> 00:06:49.799
bir görüntüye bakıyordum sanki.

00:06:51.249 --> 00:06:54.819
Ve orada nirvanaya ulaşmış duruyordum,

00:06:54.819 --> 00:07:00.521
174 saniye boyunca -
3 dakikadan kısa bir süre -

00:07:00.521 --> 00:07:02.979
ve birden bitiverdi.

00:07:02.979 --> 00:07:04.259
Güneş ortaya çıktı,

00:07:04.259 --> 00:07:05.959
mavi gökyüzü geri döndü,

00:07:05.959 --> 00:07:09.141
yıldızlar, gezegenler ve
Güneş tacı ortadan kayboldu,

00:07:09.141 --> 00:07:11.330
Dünya normale döndü.

00:07:11.820 --> 00:07:14.298
Ama ben değişmiştim.

00:07:14.978 --> 00:07:18.980
İşte böyle umbraphile (gölge sevici)
oldum -

00:07:18.980 --> 00:07:20.621
Güneş tutulması takipçisi.

00:07:20.621 --> 00:07:21.631
(Kahkaha)

00:07:21.631 --> 00:07:26.130
Zamanımı ve güçlükle
kazandığım paramı böyle harcıyorum.

00:07:26.400 --> 00:07:31.990
Her iki yılda bir, Ay'ın gölgesi
her nereye düşecekse,

00:07:31.990 --> 00:07:33.951
başka bir birkaç dakikalık

00:07:33.951 --> 00:07:35.902
kozmik mutluluğu yaşamak ve bu deneyimi

00:07:35.902 --> 00:07:38.211
diğerleriyle paylaşmak için,
oraya gidiyorum:

00:07:38.211 --> 00:07:40.211
Avustralya'dan arkadaşlarımla,

00:07:40.211 --> 00:07:42.791
Almanya'da bir şehrin tümüyle.

00:07:42.791 --> 00:07:47.133
1999'da, Münih'te caddeleri ve
terasları doldurmuş

00:07:47.133 --> 00:07:49.742
yüz binlerce insana katıldım,

00:07:49.742 --> 00:07:54.382
ve Güneş tacı ortaya çıktığında
hep birlikte bağrıştık.

00:07:55.052 --> 00:07:57.792
Ve zamanla başka bir şey oldum:

00:07:57.792 --> 00:08:00.492
Güneş tutulması misyoneri.

00:08:00.492 --> 00:08:03.142
Yıllar önce aldığım o tavsiyeyi

00:08:03.142 --> 00:08:08.252
başkalarına iletmeyi
işim olarak görüyorum.

00:08:08.718 --> 00:08:11.406
Yani diyorum ki:

00:08:11.946 --> 00:08:14.135
Ölmeden önce,

00:08:14.135 --> 00:08:19.227
tam bir Güneş tutulmasını görmeyi,
kendinize borçlusunuz.

00:08:19.227 --> 00:08:23.548
Sizi dehşete düşürecek deneyimlerin
son noktası.

00:08:24.178 --> 00:08:28.646
"Dehşet bir şey!" aşırı kullanılmaktan

00:08:28.646 --> 00:08:30.967
asıl anlamını kaybetmiş bir ifade.

00:08:30.967 --> 00:08:35.506
Gerçek dehşet, muazzam ve
görkemli bir şey karşısındaki

00:08:35.506 --> 00:08:38.006
merak ve önemsizlik duygusu,

00:08:38.006 --> 00:08:39.996
çok nadir görülür hayatımızda.

00:08:39.996 --> 00:08:43.927
Ama deneyimlediğinizde de,
güçlüdür.

00:08:43.927 --> 00:08:46.128
Dehşet, egoya son verir.

00:08:46.128 --> 00:08:48.177
Birbirimize
bağlı olduğumuzu hisettirir.

00:08:48.177 --> 00:08:51.878
Nitekim, empati ve
cömertliğe de teşvik eder.

00:08:52.228 --> 00:08:57.498
Yani, tam Güneş tutulmasından
daha dehşet verici bir şey yok.

00:08:57.848 --> 00:09:00.279
Maalesef, az sayıda Amerikalı
bunu görebildi,

00:09:00.279 --> 00:09:02.487
çünkü 38 yıl oldu

00:09:02.487 --> 00:09:05.668
ABD'nin küçük bir kısmından görüleli ve

00:09:05.668 --> 00:09:10.519
99 yıl önce de ülke boyunca
görülebilmişti.

00:09:10.519 --> 00:09:13.089
Ama bu değişmek üzere.

00:09:13.089 --> 00:09:16.129
Gelecek 35 yıl içinde,

00:09:16.129 --> 00:09:20.558
5 tam Güneş tutulması
ABD'den görülebilecek,

00:09:20.558 --> 00:09:24.118
ve bunlardan üçü
özellikle muazzam olacak.

00:09:24.438 --> 00:09:29.469
Altı hafta sonra, 21 Ağustos 2017'de -

00:09:29.469 --> 00:09:32.000
(Alkış)

00:09:32.000 --> 00:09:36.608
Ay'ın gölgesi, Oregon'dan
Güney Carolina'ya doğru ilerleyecek.

00:09:36.608 --> 00:09:42.098
8 Nisan 2024'te, Ay'ın gölgesi Texas'tan
kuzeye doğru Maine'e hareket edecek.

00:09:42.098 --> 00:09:44.300
12 Ağustos 2045'te,

00:09:44.300 --> 00:09:47.619
California'dan Florida'ya doğru olacak.

00:09:48.829 --> 00:09:50.369
Diyorum ki;

00:09:51.039 --> 00:09:53.659
Bu tarihleri tatil yapsak mesela?

00:09:53.659 --> 00:09:54.840
Farz edelim ki -

00:09:54.840 --> 00:09:56.020
(Kahkaha)

00:09:56.020 --> 00:09:57.050
(Alkış)

00:09:57.050 --> 00:09:58.350
(Bağrışma)

00:09:59.670 --> 00:10:04.810
Mesela, hepimiz,

00:10:04.810 --> 00:10:06.769
mümkün olduğunca çok sayıda insan,

00:10:06.769 --> 00:10:08.580
Ay'ın gölgesinde duruyoruz?

00:10:08.580 --> 00:10:14.089
Belki de paylaştığımız bu deneyim
ayrışmalarımızı ortadan kaldırır,

00:10:14.089 --> 00:10:17.850
birbirimize daha insanca
davranmamızı sağlar.

00:10:18.300 --> 00:10:24.190
İtiraf etmeliyim, bazıları benim
misyonerliğimi biraz aşırı buluyor;

00:10:24.190 --> 00:10:27.420
benim saplantım, eksantrik.

00:10:27.420 --> 00:10:32.201
Yani, çok kısa süren bir şeye
bu kadar odaklanmak niye?

00:10:32.201 --> 00:10:35.940
Dünya'nın öbür ucuna -ya da
bu durumda başka bir eyalete-

00:10:35.940 --> 00:10:39.720
3 dakikadan az sürecek bir şey için gitmek
niye?

00:10:40.610 --> 00:10:42.239
Dediğim gibi:

00:10:42.239 --> 00:10:45.000
Spiritüel biri değilim.

00:10:45.420 --> 00:10:47.992
Tanrıya inanmıyorum.

00:10:47.992 --> 00:10:49.721
Keşke inansam.

00:10:50.211 --> 00:10:53.300
Ama kendi faniliğimi düşündüğümde -

00:10:53.300 --> 00:10:55.650
ki fazlaca düşünürüm -

00:10:56.400 --> 00:10:59.922
kaybettiğim herkesi düşündüğümde,

00:10:59.922 --> 00:11:02.372
özellikle de annemi,

00:11:03.142 --> 00:11:05.002
beni rahatlatan

00:11:05.002 --> 00:11:08.492
Aruba'daki o dehşet verici an.

00:11:08.992 --> 00:11:12.243
Kendimi o sahilde resmediyorum,

00:11:12.243 --> 00:11:14.182
gökyüzüne bakarken ve

00:11:14.432 --> 00:11:17.174
nasıl hissettiğimi hatırlıyorum.

00:11:18.134 --> 00:11:21.302
Benim varlığım geçici olabilir,

00:11:21.302 --> 00:11:23.853
ama bu sorun değil,

00:11:23.853 --> 00:11:26.412
parçası olduğum şu şeye bakın.

00:11:27.562 --> 00:11:29.653
Bu öğrendiğim bir ders,

00:11:29.653 --> 00:11:32.702
ve hayatın genelinde
geçerli olan bir ders:

00:11:33.162 --> 00:11:37.652
Bir deneyimin süresi
onun etkisine eş değer değildir.

00:11:37.652 --> 00:11:42.562
Bir haftasonu, bir sohbet
ya da yalnızca bir bakış,

00:11:42.902 --> 00:11:44.802
her şeyi değiştirebilir.

00:11:45.782 --> 00:11:49.362
Diğer insanlarla, doğal yaşamla derin
bağ kurduğunuz

00:11:49.362 --> 00:11:52.623
o anların değerini bilin ve
onları önceliğiniz haline getirin.

00:11:52.623 --> 00:11:55.072
Evet ben tutulmanın peşinden gidiyorum.

00:11:55.072 --> 00:11:57.072
Sen başka bir şeyin peşinden gidebilirsin.

00:11:57.072 --> 00:12:00.914
Ama konu 174 saniye değil.

00:12:01.694 --> 00:12:06.244
Konu, ondan sonra gelen yılları
nasıl değiştirdiği.

00:12:06.543 --> 00:12:07.634
Teşekkür ederim.

00:12:07.634 --> 00:12:10.015
(Alkış)