WEBVTT

00:00:11.797 --> 00:00:14.967
Zanim przejdę do sedna,

00:00:14.967 --> 00:00:19.167
muszę powiedzieć parę słów o sobie.

00:00:19.167 --> 00:00:24.497
Nie jestem uduchowioną osobą.

00:00:24.988 --> 00:00:27.009
Jestem dziennikarzem naukowym.

00:00:27.009 --> 00:00:29.297
Studiowałem fizykę.

00:00:29.297 --> 00:00:32.768
Byłem korespondentem naukowym
NPR (National Public Radio).

00:00:33.418 --> 00:00:35.528
Pomimo tego,

00:00:35.848 --> 00:00:39.167
pracując nad artykułem dla NPR,

00:00:39.167 --> 00:00:43.538
dostałem radę od astronoma,
która podważyła mój pogląd

00:00:43.538 --> 00:00:46.189
i zmieniła moje życie.

00:00:46.549 --> 00:00:48.679
Artykuł był na temat zaćmienia,

00:00:48.679 --> 00:00:53.419
częściowego zaćmienia Słońca,
które miało przejść przez kraj

00:00:53.419 --> 00:00:55.519
w maju 1994 roku.

00:00:55.639 --> 00:00:58.069
Gdy przeprowadzałem wywiad
z tym astronomem,

00:00:58.069 --> 00:01:01.391
wyjaśnił mi, co się stanie
i jak się do tego przygotować,

00:01:01.391 --> 00:01:06.718
oraz podkreślił, że częściowe zaćmienie,
jakkolwiek interesujące,


00:01:06.718 --> 00:01:11.859
nie może równać się z o wiele rzadszym
całkowitym zaćmieniem Słońca.

00:01:11.859 --> 00:01:13.679
Podczas całkowitego zaćmienia

00:01:13.679 --> 00:01:18.418
Księżyc przez dwie lub trzy minuty
całkowicie zakrywa Słońce,

00:01:18.418 --> 00:01:24.981
tworząc, jak sam to ujął, widowisko,
które najbardziej zachwyca na świecie.

00:01:26.159 --> 00:01:28.830
Jego rada brzmiała następująco:

00:01:29.450 --> 00:01:32.420
"Przed śmiercią

00:01:32.420 --> 00:01:37.112
koniecznie musisz doświadczyć
całkowitego zaćmienia Słońca".

00:01:37.492 --> 00:01:39.870
Szczerze mówiąc,
czułem się trochę nieswojo,

00:01:39.870 --> 00:01:42.210
słysząc to od kogoś,
kogo nie znałem za dobrze.

00:01:42.210 --> 00:01:43.881
Było to dosyć intymne.

00:01:43.881 --> 00:01:48.350
Ale przykuło to moją uwagę
i zająłem się tym tematem.

00:01:48.350 --> 00:01:52.302
Sęk w tym, że trzeba czekać kawał czasu,

00:01:52.302 --> 00:01:56.172
jeśli chce się zobaczyć
całkowite zaćmienie.

00:01:56.172 --> 00:02:00.731
W danym miejscu na Ziemi
całkowite zaćmienie

00:02:00.731 --> 00:02:04.010
występuje raz na 400 lat.

00:02:04.730 --> 00:02:08.261
Jeśli chce się podróżować,
nie trzeba czekać tak długo.

00:02:08.261 --> 00:02:12.782
Dowiedziałem się,
że parę lat później, w 1998 roku,

00:02:12.782 --> 00:02:15.810
całkowite zaćmienie
będzie widoczne z Karaibów.

00:02:16.540 --> 00:02:19.981
Całkowite zaćmienie jest widoczne
tylko wzdłuż wąskiego pasma

00:02:19.981 --> 00:02:21.782
o szerokości 160 kilometrów.

00:02:21.782 --> 00:02:23.762
W tym miejscu pada cień Księżyca.

00:02:23.762 --> 00:02:26.162
Jest to tak zwany
"pas całkowitego zaćmienia".

00:02:26.162 --> 00:02:28.522
W lutym 1998 roku

00:02:28.522 --> 00:02:31.971
całkowite zaćmienie
miało przejść przez Arubę.

00:02:31.971 --> 00:02:36.271
Porozmawiałem o tym z mężem
i pomyśleliśmy: "Luty? Aruba?".

00:02:36.271 --> 00:02:38.371
Był to świetny pomysł sam w sobie.

00:02:38.371 --> 00:02:39.601
(Śmiech)

00:02:39.601 --> 00:02:41.793
Więc pojechaliśmy na południe,

00:02:41.793 --> 00:02:44.361
żeby cieszyć się słońcem
i zobaczyć, co się stanie,

00:02:44.361 --> 00:02:46.870
gdy przez chwilę nie będzie widoczne.

00:02:46.870 --> 00:02:49.862
W dniu zaćmienia byliśmy
wraz z wieloma innymi ludźmi

00:02:49.862 --> 00:02:52.760
na plaży za hotelem Hyatt Regency,

00:02:52.760 --> 00:02:54.851
czekając na początek przedstawienia.

00:02:54.851 --> 00:02:58.112
Mieliśmy założone specjalne okulary
z tekturowymi oprawkami

00:02:58.112 --> 00:03:02.743
i bardzo ciemnymi soczewkami,
dzięki którym mogliśmy patrzeć na Słońce.

00:03:03.313 --> 00:03:07.572
To zjawisko zaczyna się
jak częściowe zaćmienie,

00:03:07.572 --> 00:03:11.273
gdy Księżyc powoli przesłania Słońce

00:03:11.273 --> 00:03:15.544
Na początku wyglądało to tak,
jakby na Słońcu było małe wcięcie,

00:03:15.544 --> 00:03:18.743
które z czasem rosło,

00:03:18.743 --> 00:03:21.144
zmieniając Słońce w półksiężyc.

00:03:21.634 --> 00:03:24.971
Wydawało mi się to ciekawe,
ale z pewnością nie imponujące.

00:03:24.971 --> 00:03:26.904
Wciąż było jasno.

00:03:26.904 --> 00:03:29.884
Gdybym wiedział, co dzieje się nade mną,

00:03:29.884 --> 00:03:32.923
nie zauważyłbym niczego niezwykłego.

00:03:33.353 --> 00:03:38.293
Na dziesięć minut
przed całkowitym zaćmieniem

00:03:38.293 --> 00:03:40.665
zaczęły dziać się dziwne rzeczy.

00:03:41.255 --> 00:03:43.774
Pojawił się chłodny wiatr.

00:03:44.174 --> 00:03:48.004
Światło słoneczne i cienie
zaczęły wyglądać dziwnie.

00:03:48.004 --> 00:03:50.164
Były dziwnie ostre,

00:03:50.164 --> 00:03:54.224
jak gdyby ktoś włączył
w telewizorze regulację ostrości.

00:03:55.144 --> 00:03:59.004
Później spojrzałem na morze
i zauważyłem światła na statkach.

00:03:59.004 --> 00:04:03.105
Robiło się ciemniej,
mimo że nie zwróciłem na to uwagi.

00:04:03.105 --> 00:04:05.474
Chwilę później było już pewne,
że robi się ciemno.

00:04:05.474 --> 00:04:08.095
Miałem wrażenie,
że szwankuje mi wzrok.

00:04:08.535 --> 00:04:11.555
Nagle zgasło całe światło.

00:04:13.156 --> 00:04:17.305
W tym momencie, na plaży,
było słychać okrzyki radości.

00:04:17.495 --> 00:04:19.247
Zdjąłem okulary,

00:04:19.247 --> 00:04:22.064
ponieważ na tym etapie zaćmienia

00:04:22.064 --> 00:04:25.695
można było bezpiecznie
patrzeć na Słońce gołym okiem.

00:04:25.695 --> 00:04:27.775
Spojrzałem więc w górę

00:04:29.365 --> 00:04:32.496
i oniemiałem.

00:04:34.966 --> 00:04:39.596
Miałem wtedy już przeszło 30 lat.

00:04:39.596 --> 00:04:43.715
Żyłem na Ziemi wystarczająco długo,

00:04:43.715 --> 00:04:47.015
żeby wiedzieć, jak wygląda niebo.

00:04:47.866 --> 00:04:49.115
(Śmiech)

00:04:49.115 --> 00:04:52.415
Widziałem niebo błękitne i szare,

00:04:52.415 --> 00:04:56.345
niebo gwieździste i burzowe,

00:04:56.345 --> 00:04:59.167
a także różowe podczas wschodu Słońca.

00:04:59.167 --> 00:05:02.828
Ale takiego nieba nigdy nie widziałem.

00:05:03.688 --> 00:05:06.006
Po pierwsze, kolory.

00:05:06.006 --> 00:05:10.336
Nad nami niebo było fioletowo-szare,
jak w czasie zmierzchu.

00:05:10.336 --> 00:05:13.196
Na horyzoncie było pomarańczowe,
jak w czasie wschodu Słońca.

00:05:13.196 --> 00:05:15.427
W 360 stopniach.

00:05:15.767 --> 00:05:18.376
Nad nami, w strefie zmierzchu,

00:05:18.376 --> 00:05:20.858
pojawiły się jasne gwiazdy i planety.

00:05:20.858 --> 00:05:22.487
Był tam Jowisz,

00:05:22.487 --> 00:05:24.177
Merkury,

00:05:24.177 --> 00:05:26.146
a tam Wenus.

00:05:26.426 --> 00:05:28.947
Wszystkie były ułożone w linii.

00:05:29.867 --> 00:05:33.248
A tam, wzdłuż tej linii,

00:05:33.698 --> 00:05:35.807
było to coś.

00:05:35.807 --> 00:05:39.335
Coś cudownego i oszałamiającego,

00:05:39.335 --> 00:05:43.928
wyglądającego jak wianek
utkany ze srebrzystej nici,

00:05:43.928 --> 00:05:48.309
który, lśniąc, wisiał w kosmosie.

00:05:49.889 --> 00:05:53.278
To była zewnętrzna atmosfera Słońca,

00:05:53.278 --> 00:05:55.307
korona słoneczna.

00:05:55.307 --> 00:05:57.749
Zdjęcia nie oddają rzeczywistości.

00:05:57.749 --> 00:06:02.209
To nie jest tylko obręcz wokół Słońca.

00:06:02.209 --> 00:06:06.489
Jest precyzyjnie teksturowana,
jakby była zrobiona z nitek jedwabiu.

00:06:07.119 --> 00:06:09.629
Mimo że w niczym
nie przypominało to naszego Słońca,

00:06:09.629 --> 00:06:11.808
wiedziałem, że to ono.

00:06:11.808 --> 00:06:15.799
Więc było tam Słońce i planety.

00:06:15.799 --> 00:06:19.869
Mogłem zobaczyć, jak okrążają Słońce.

00:06:19.869 --> 00:06:22.397
Czułem się, jak gdybym
opuścił Układ Słoneczny

00:06:22.397 --> 00:06:27.188
i znalazł się na obcym świecie,
patrząc na stworzenie świata.

00:06:28.159 --> 00:06:30.539
Po raz pierwszy w życiu

00:06:30.539 --> 00:06:34.630
czułem się połączony ze wszechświatem

00:06:34.630 --> 00:06:37.079
w całym jego ogromie.

00:06:37.459 --> 00:06:39.519
Czas się zatrzymał

00:06:39.749 --> 00:06:42.289
albo przynajmniej zdawał się nie istnieć.

00:06:42.289 --> 00:06:45.450
To, co wtedy ujrzałem...

00:06:45.450 --> 00:06:47.220
Nie tylko na to patrzyłem,

00:06:47.770 --> 00:06:49.799
ale to było niczym wizja.

00:06:51.249 --> 00:06:54.819
Stałem tam, w stanie nirwany,

00:06:54.819 --> 00:07:00.521
przez 174 sekundy, mniej niż trzy minuty,

00:07:00.521 --> 00:07:02.979
gdy nagle było po wszystkim.

00:07:02.979 --> 00:07:04.259
Słońce znów zaświeciło,

00:07:04.259 --> 00:07:05.959
wróciło błękitne niebo,

00:07:05.959 --> 00:07:09.141
a gwiazdy, planety i korona zniknęły.

00:07:09.141 --> 00:07:11.330
Świat wrócił do normalności.

00:07:11.820 --> 00:07:14.298
Ale ja się zmieniłem.

00:07:14.978 --> 00:07:18.980
W ten sposób stałem się "umbrafilem",

00:07:18.980 --> 00:07:20.621
łowcą zaćmień.

00:07:20.621 --> 00:07:21.631
(Śmiech)

00:07:21.631 --> 00:07:26.130
Tak spędzam czas i na to wydaję
ciężko zarobione pieniądze.

00:07:26.400 --> 00:07:31.990
Co kilka lat wyruszam w miejsce,
na które padnie cień Księżyca,

00:07:31.990 --> 00:07:33.951
żeby doświadczyć kolejnych paru minut

00:07:33.951 --> 00:07:35.682
kosmicznej ekstazy,

00:07:35.682 --> 00:07:38.211
a także, żeby dzielić się
tym doświadczeniem z innymi,

00:07:38.211 --> 00:07:40.211
z przyjaciółmi z Australii,

00:07:40.211 --> 00:07:42.791
z całym miastem w Niemczech.

00:07:42.791 --> 00:07:47.133
W 1999 roku w Monachium
dołączyłem do setek tysięcy osób,

00:07:47.133 --> 00:07:49.742
które wypełniły ulice i dachy budynków,

00:07:49.742 --> 00:07:54.382
i razem cieszyły się,
gdy ukazała się korona słoneczna.

00:07:55.052 --> 00:07:57.792
Po jakimś czasie stałem się
jeszcze kimś innym.

00:07:57.792 --> 00:08:00.492
Ewangelistą od zaćmień.

00:08:00.492 --> 00:08:03.142
Postrzegam to jako swoją misję,

00:08:03.142 --> 00:08:08.252
żeby przekazywać dalej radę,
którą dostałem przed tyloma laty.

00:08:08.718 --> 00:08:11.406
Uwierzcie mi,

00:08:11.946 --> 00:08:14.135
przed śmiercią

00:08:14.135 --> 00:08:19.227
koniecznie musicie doświadczyć
całkowitego zaćmienia Słońca.

00:08:19.227 --> 00:08:23.548
Jest to najwyższy wymiar zachwytu.

00:08:24.178 --> 00:08:28.646
Słowo "zachwycający"
stało się tak nadużywane,

00:08:28.646 --> 00:08:30.967
że straciło swoje pierwotne znaczenie.

00:08:30.967 --> 00:08:35.507
Prawdziwy zachwyt,
poczucie cudu i małości,

00:08:35.507 --> 00:08:38.007
w obliczu czegoś olbrzymiego

00:08:38.007 --> 00:08:39.997
to rzadkość w naszym życiu.

00:08:39.997 --> 00:08:43.927
Jednak gdy się tego doświadczy,
ma to ogromny wpływ.

00:08:43.927 --> 00:08:46.128
W zachwycie zatraca się ego.

00:08:46.128 --> 00:08:48.177
Czujemy się jednością.

00:08:48.177 --> 00:08:51.878
Zachwyt wspiera empatię i hojność.

00:08:52.228 --> 00:08:57.498
Nie ma nic bardziej zachwycającego
niż całkowite zaćmienie Słońca.

00:08:57.848 --> 00:09:00.279
Niestety doświadczyło go
niewielu Amerykanów,

00:09:00.279 --> 00:09:02.487
ponieważ minęło 38 lat,

00:09:02.487 --> 00:09:06.018
od kiedy po raz ostatni pojawiło się
na kontynentalnym obszarze USA,

00:09:06.018 --> 00:09:10.519
oraz 99 lat, od kiedy
przemierzyło kraj wszerz.

00:09:10.519 --> 00:09:13.089
To się zmieni.

00:09:13.089 --> 00:09:16.129
W ciągu następnych 35 lat

00:09:16.129 --> 00:09:20.558
pięć całkowitych zaćmień
przemierzy kontynentalny obszar USA,

00:09:20.558 --> 00:09:24.118
a trzy z nich będą szczególnie efektowne.

00:09:24.438 --> 00:09:29.469
Za sześć tygodni, 21 sierpnia 2017 roku...

00:09:29.469 --> 00:09:32.000
(Brawa)

00:09:32.000 --> 00:09:36.608
cień Księżyca przemieści się
z Oregonu do Karoliny Południowej.

00:09:36.608 --> 00:09:42.098
8 kwietnia 2024 roku pojawi się na północy
i rozciągnie się od Teksasu do Maine.

00:09:42.098 --> 00:09:47.570
12 sierpnia 2045 roku
podąży z Kalifornii do Florydy.

00:09:51.039 --> 00:09:53.659
A może zrobilibyśmy z tych dni święta?

00:09:53.659 --> 00:09:54.840
Co, jeśli...

00:09:54.840 --> 00:09:56.020
(Śmiech)

00:09:56.020 --> 00:09:57.050
(Brawa)

00:09:57.050 --> 00:09:58.350
(Okrzyki radości)

00:09:59.670 --> 00:10:04.810
A gdybyśmy stanęlibyśmy ramię w ramię,

00:10:04.810 --> 00:10:06.769
w jak najliczniejszym gronie,

00:10:06.769 --> 00:10:08.580
w cieniu Księżyca?

00:10:08.580 --> 00:10:14.089
Może to wspólne doświadczenie
pomogłoby zburzyć podziały między nami.

00:10:14.089 --> 00:10:17.850
Może traktowalibyśmy się bardziej ludzko.

00:10:18.300 --> 00:10:24.190
Pewnie niektórzy uważają
moją misję za szaloną,

00:10:24.190 --> 00:10:27.420
a obsesję za ekscentryczną.

00:10:27.420 --> 00:10:32.201
Po co robić tyle zamieszania
wokół czegoś tak krótkiego?

00:10:32.201 --> 00:10:35.940
Po co lecieć na drugi koniec świata,

00:10:35.940 --> 00:10:39.720
żeby zobaczyć coś, co trwa trzy minuty?

00:10:40.610 --> 00:10:42.239
Tak jak mówiłem,

00:10:42.239 --> 00:10:45.000
nie jestem uduchowioną osobą.

00:10:45.420 --> 00:10:47.992
Nie wierzę w Boga.

00:10:47.992 --> 00:10:49.721
Choć chciałbym wierzyć.

00:10:50.211 --> 00:10:53.300
Gdy myślę o własnej śmiertelności,

00:10:53.300 --> 00:10:55.650
a robię to często,

00:10:56.400 --> 00:10:59.922
gdy myślę o wszystkich, których straciłem,

00:10:59.922 --> 00:11:02.372
w szczególności o mojej matce,

00:11:03.142 --> 00:11:05.002
tym, co mnie uspokaja,

00:11:05.002 --> 00:11:08.492
jest waśnie ten moment zachwytu,
którego doznałem na Arubie.

00:11:08.992 --> 00:11:12.243
Wyobrażam sobie siebie na tej plaży

00:11:12.243 --> 00:11:14.182
patrzącego w niebo.

00:11:14.432 --> 00:11:17.174
Pamiętam, co wtedy czułem.

00:11:18.134 --> 00:11:21.302
Moje istnienie może jest tymczasowe,

00:11:21.302 --> 00:11:23.853
ale godzę się z tym.

00:11:23.853 --> 00:11:26.412
Spójrzcie, czego jestem częścią!

00:11:27.562 --> 00:11:29.653
To lekcja, której się nauczyłem,

00:11:29.653 --> 00:11:32.702
i która jest przydatna w życiu.

00:11:33.162 --> 00:11:37.652
Długość doświadczenia
nie równa się jego mocy.

00:11:37.652 --> 00:11:42.562
Jeden weekend, jedna rozmowa,
nawet jedno spojrzenie

00:11:42.902 --> 00:11:44.802
mogą wszystko zmienić.

00:11:45.782 --> 00:11:50.482
Pielęgnujcie z innymi ludźmi
momenty głębokiej więzi z naturą.

00:11:50.482 --> 00:11:52.623
Uczyńcie z nich priorytet.

00:11:52.623 --> 00:11:55.072
Dążę do zobaczenia każdego zaćmienia.

00:11:55.072 --> 00:11:57.052
Wy możecie dążyć do czegoś innego.

00:11:57.052 --> 00:12:00.914
Ale nie chodzi tu o te 174 sekundy.

00:12:01.694 --> 00:12:06.244
Chodzi o to, jak zmieniają
wszystkie następne lata.

00:12:06.543 --> 00:12:07.634
Dziękuję.

00:12:07.634 --> 00:12:10.015
(Brawa)