1
00:00:11,797 --> 00:00:14,967
Zanim przejdę do sedna,

2
00:00:14,967 --> 00:00:19,167
muszę powiedzieć parę słów o sobie.

3
00:00:19,167 --> 00:00:24,497
Nie jestem uduchowioną osobą.

4
00:00:24,988 --> 00:00:27,009
Jestem dziennikarzem naukowym.

5
00:00:27,009 --> 00:00:29,297
Studiowałem fizykę.

6
00:00:29,297 --> 00:00:32,768
Byłem korespondentem naukowym
NPR (National Public Radio).

7
00:00:33,418 --> 00:00:35,528
Pomimo tego,

8
00:00:35,848 --> 00:00:39,167
pracując nad artykułem dla NPR,

9
00:00:39,167 --> 00:00:43,538
dostałem radę od astronoma,
która podważyła mój pogląd

10
00:00:43,538 --> 00:00:46,189
i zmieniła moje życie.

11
00:00:46,549 --> 00:00:48,679
Artykuł był na temat zaćmienia,

12
00:00:48,679 --> 00:00:53,419
częściowego zaćmienia Słońca,
które miało przejść przez kraj

13
00:00:53,419 --> 00:00:55,519
w maju 1994 roku.

14
00:00:55,639 --> 00:00:58,069
Gdy przeprowadzałem wywiad
z tym astronomem,

15
00:00:58,069 --> 00:01:01,391
wyjaśnił mi, co się stanie
i jak się do tego przygotować,

16
00:01:01,391 --> 00:01:06,718
oraz podkreślił, że częściowe zaćmienie,
jakkolwiek interesujące,


17
00:01:06,718 --> 00:01:11,859
nie może równać się z o wiele rzadszym
całkowitym zaćmieniem Słońca.

18
00:01:11,859 --> 00:01:13,679
Podczas całkowitego zaćmienia

19
00:01:13,679 --> 00:01:18,418
Księżyc przez dwie lub trzy minuty
całkowicie zakrywa Słońce,

20
00:01:18,418 --> 00:01:24,981
tworząc, jak sam to ujął, widowisko,
które najbardziej zachwyca na świecie.

21
00:01:26,159 --> 00:01:28,830
Jego rada brzmiała następująco:

22
00:01:29,450 --> 00:01:32,420
"Przed śmiercią

23
00:01:32,420 --> 00:01:37,112
koniecznie musisz doświadczyć
całkowitego zaćmienia Słońca".

24
00:01:37,492 --> 00:01:39,870
Szczerze mówiąc,
czułem się trochę nieswojo,

25
00:01:39,870 --> 00:01:42,210
słysząc to od kogoś,
kogo nie znałem za dobrze.

26
00:01:42,210 --> 00:01:43,881
Było to dosyć intymne.

27
00:01:43,881 --> 00:01:48,350
Ale przykuło to moją uwagę
i zająłem się tym tematem.

28
00:01:48,350 --> 00:01:52,302
Sęk w tym, że trzeba czekać kawał czasu,

29
00:01:52,302 --> 00:01:56,172
jeśli chce się zobaczyć
całkowite zaćmienie.

30
00:01:56,172 --> 00:02:00,731
W danym miejscu na Ziemi
całkowite zaćmienie

31
00:02:00,731 --> 00:02:04,010
występuje raz na 400 lat.

32
00:02:04,730 --> 00:02:08,261
Jeśli chce się podróżować,
nie trzeba czekać tak długo.

33
00:02:08,261 --> 00:02:12,782
Dowiedziałem się,
że parę lat później, w 1998 roku,

34
00:02:12,782 --> 00:02:15,810
całkowite zaćmienie
będzie widoczne z Karaibów.

35
00:02:16,540 --> 00:02:19,981
Całkowite zaćmienie jest widoczne
tylko wzdłuż wąskiego pasma

36
00:02:19,981 --> 00:02:21,782
o szerokości 160 kilometrów.

37
00:02:21,782 --> 00:02:23,762
W tym miejscu pada cień Księżyca.

38
00:02:23,762 --> 00:02:26,162
Jest to tak zwany
"pas całkowitego zaćmienia".

39
00:02:26,162 --> 00:02:28,522
W lutym 1998 roku

40
00:02:28,522 --> 00:02:31,971
całkowite zaćmienie
miało przejść przez Arubę.

41
00:02:31,971 --> 00:02:36,271
Porozmawiałem o tym z mężem
i pomyśleliśmy: "Luty? Aruba?".

42
00:02:36,271 --> 00:02:38,371
Był to świetny pomysł sam w sobie.

43
00:02:38,371 --> 00:02:39,601
(Śmiech)

44
00:02:39,601 --> 00:02:41,793
Więc pojechaliśmy na południe,

45
00:02:41,793 --> 00:02:44,361
żeby cieszyć się słońcem
i zobaczyć, co się stanie,

46
00:02:44,361 --> 00:02:46,870
gdy przez chwilę nie będzie widoczne.

47
00:02:46,870 --> 00:02:49,862
W dniu zaćmienia byliśmy
wraz z wieloma innymi ludźmi

48
00:02:49,862 --> 00:02:52,760
na plaży za hotelem Hyatt Regency,

49
00:02:52,760 --> 00:02:54,851
czekając na początek przedstawienia.

50
00:02:54,851 --> 00:02:58,112
Mieliśmy założone specjalne okulary
z tekturowymi oprawkami

51
00:02:58,112 --> 00:03:02,743
i bardzo ciemnymi soczewkami,
dzięki którym mogliśmy patrzeć na Słońce.

52
00:03:03,313 --> 00:03:07,572
To zjawisko zaczyna się
jak częściowe zaćmienie,

53
00:03:07,572 --> 00:03:11,273
gdy Księżyc powoli przesłania Słońce

54
00:03:11,273 --> 00:03:15,544
Na początku wyglądało to tak,
jakby na Słońcu było małe wcięcie,

55
00:03:15,544 --> 00:03:18,743
które z czasem rosło,

56
00:03:18,743 --> 00:03:21,144
zmieniając Słońce w półksiężyc.

57
00:03:21,634 --> 00:03:24,971
Wydawało mi się to ciekawe,
ale z pewnością nie imponujące.

58
00:03:24,971 --> 00:03:26,904
Wciąż było jasno.

59
00:03:26,904 --> 00:03:29,884
Gdybym wiedział, co dzieje się nade mną,

60
00:03:29,884 --> 00:03:32,923
nie zauważyłbym niczego niezwykłego.

61
00:03:33,353 --> 00:03:38,293
Na dziesięć minut
przed całkowitym zaćmieniem

62
00:03:38,293 --> 00:03:40,665
zaczęły dziać się dziwne rzeczy.

63
00:03:41,255 --> 00:03:43,774
Pojawił się chłodny wiatr.

64
00:03:44,174 --> 00:03:48,004
Światło słoneczne i cienie
zaczęły wyglądać dziwnie.

65
00:03:48,004 --> 00:03:50,164
Były dziwnie ostre,

66
00:03:50,164 --> 00:03:54,224
jak gdyby ktoś włączył
w telewizorze regulację ostrości.

67
00:03:55,144 --> 00:03:59,004
Później spojrzałem na morze
i zauważyłem światła na statkach.

68
00:03:59,004 --> 00:04:03,105
Robiło się ciemniej,
mimo że nie zwróciłem na to uwagi.

69
00:04:03,105 --> 00:04:05,474
Chwilę później było już pewne,
że robi się ciemno.

70
00:04:05,474 --> 00:04:08,095
Miałem wrażenie,
że szwankuje mi wzrok.

71
00:04:08,535 --> 00:04:11,555
Nagle zgasło całe światło.

72
00:04:13,156 --> 00:04:17,305
W tym momencie, na plaży,
było słychać okrzyki radości.

73
00:04:17,495 --> 00:04:19,247
Zdjąłem okulary,

74
00:04:19,247 --> 00:04:22,064
ponieważ na tym etapie zaćmienia

75
00:04:22,064 --> 00:04:25,695
można było bezpiecznie
patrzeć na Słońce gołym okiem.

76
00:04:25,695 --> 00:04:27,775
Spojrzałem więc w górę

77
00:04:29,365 --> 00:04:32,496
i oniemiałem.

78
00:04:34,966 --> 00:04:39,596
Miałem wtedy już przeszło 30 lat.

79
00:04:39,596 --> 00:04:43,715
Żyłem na Ziemi wystarczająco długo,

80
00:04:43,715 --> 00:04:47,015
żeby wiedzieć, jak wygląda niebo.

81
00:04:47,866 --> 00:04:49,115
(Śmiech)

82
00:04:49,115 --> 00:04:52,415
Widziałem niebo błękitne i szare,

83
00:04:52,415 --> 00:04:56,345
niebo gwieździste i burzowe,

84
00:04:56,345 --> 00:04:59,167
a także różowe podczas wschodu Słońca.

85
00:04:59,167 --> 00:05:02,828
Ale takiego nieba nigdy nie widziałem.

86
00:05:03,688 --> 00:05:06,006
Po pierwsze, kolory.

87
00:05:06,006 --> 00:05:10,336
Nad nami niebo było fioletowo-szare,
jak w czasie zmierzchu.

88
00:05:10,336 --> 00:05:13,196
Na horyzoncie było pomarańczowe,
jak w czasie wschodu Słońca.

89
00:05:13,196 --> 00:05:15,427
W 360 stopniach.

90
00:05:15,767 --> 00:05:18,376
Nad nami, w strefie zmierzchu,

91
00:05:18,376 --> 00:05:20,858
pojawiły się jasne gwiazdy i planety.

92
00:05:20,858 --> 00:05:22,487
Był tam Jowisz,

93
00:05:22,487 --> 00:05:24,177
Merkury,

94
00:05:24,177 --> 00:05:26,146
a tam Wenus.

95
00:05:26,426 --> 00:05:28,947
Wszystkie były ułożone w linii.

96
00:05:29,867 --> 00:05:33,248
A tam, wzdłuż tej linii,

97
00:05:33,698 --> 00:05:35,807
było to coś.

98
00:05:35,807 --> 00:05:39,335
Coś cudownego i oszałamiającego,

99
00:05:39,335 --> 00:05:43,928
wyglądającego jak wianek
utkany ze srebrzystej nici,

100
00:05:43,928 --> 00:05:48,309
który, lśniąc, wisiał w kosmosie.

101
00:05:49,889 --> 00:05:53,278
To była zewnętrzna atmosfera Słońca,

102
00:05:53,278 --> 00:05:55,307
korona słoneczna.

103
00:05:55,307 --> 00:05:57,749
Zdjęcia nie oddają rzeczywistości.

104
00:05:57,749 --> 00:06:02,209
To nie jest tylko obręcz wokół Słońca.

105
00:06:02,209 --> 00:06:06,489
Jest precyzyjnie teksturowana,
jakby była zrobiona z nitek jedwabiu.

106
00:06:07,119 --> 00:06:09,629
Mimo że w niczym
nie przypominało to naszego Słońca,

107
00:06:09,629 --> 00:06:11,808
wiedziałem, że to ono.

108
00:06:11,808 --> 00:06:15,799
Więc było tam Słońce i planety.

109
00:06:15,799 --> 00:06:19,869
Mogłem zobaczyć, jak okrążają Słońce.

110
00:06:19,869 --> 00:06:22,397
Czułem się, jak gdybym
opuścił Układ Słoneczny

111
00:06:22,397 --> 00:06:27,188
i znalazł się na obcym świecie,
patrząc na stworzenie świata.

112
00:06:28,159 --> 00:06:30,539
Po raz pierwszy w życiu

113
00:06:30,539 --> 00:06:34,630
czułem się połączony ze wszechświatem

114
00:06:34,630 --> 00:06:37,079
w całym jego ogromie.

115
00:06:37,459 --> 00:06:39,519
Czas się zatrzymał

116
00:06:39,749 --> 00:06:42,289
albo przynajmniej zdawał się nie istnieć.

117
00:06:42,289 --> 00:06:45,450
To, co wtedy ujrzałem...

118
00:06:45,450 --> 00:06:47,220
Nie tylko na to patrzyłem,

119
00:06:47,770 --> 00:06:49,799
ale to było niczym wizja.

120
00:06:51,249 --> 00:06:54,819
Stałem tam, w stanie nirwany,

121
00:06:54,819 --> 00:07:00,521
przez 174 sekundy, mniej niż trzy minuty,

122
00:07:00,521 --> 00:07:02,979
gdy nagle było po wszystkim.

123
00:07:02,979 --> 00:07:04,259
Słońce znów zaświeciło,

124
00:07:04,259 --> 00:07:05,959
wróciło błękitne niebo,

125
00:07:05,959 --> 00:07:09,141
a gwiazdy, planety i korona zniknęły.

126
00:07:09,141 --> 00:07:11,330
Świat wrócił do normalności.

127
00:07:11,820 --> 00:07:14,298
Ale ja się zmieniłem.

128
00:07:14,978 --> 00:07:18,980
W ten sposób stałem się "umbrafilem",

129
00:07:18,980 --> 00:07:20,621
łowcą zaćmień.

130
00:07:20,621 --> 00:07:21,631
(Śmiech)

131
00:07:21,631 --> 00:07:26,130
Tak spędzam czas i na to wydaję
ciężko zarobione pieniądze.

132
00:07:26,400 --> 00:07:31,990
Co kilka lat wyruszam w miejsce,
na które padnie cień Księżyca,

133
00:07:31,990 --> 00:07:33,951
żeby doświadczyć kolejnych paru minut

134
00:07:33,951 --> 00:07:35,682
kosmicznej ekstazy,

135
00:07:35,682 --> 00:07:38,211
a także, żeby dzielić się
tym doświadczeniem z innymi,

136
00:07:38,211 --> 00:07:40,211
z przyjaciółmi z Australii,

137
00:07:40,211 --> 00:07:42,791
z całym miastem w Niemczech.

138
00:07:42,791 --> 00:07:47,133
W 1999 roku w Monachium
dołączyłem do setek tysięcy osób,

139
00:07:47,133 --> 00:07:49,742
które wypełniły ulice i dachy budynków,

140
00:07:49,742 --> 00:07:54,382
i razem cieszyły się,
gdy ukazała się korona słoneczna.

141
00:07:55,052 --> 00:07:57,792
Po jakimś czasie stałem się
jeszcze kimś innym.

142
00:07:57,792 --> 00:08:00,492
Ewangelistą od zaćmień.

143
00:08:00,492 --> 00:08:03,142
Postrzegam to jako swoją misję,

144
00:08:03,142 --> 00:08:08,252
żeby przekazywać dalej radę,
którą dostałem przed tyloma laty.

145
00:08:08,718 --> 00:08:11,406
Uwierzcie mi,

146
00:08:11,946 --> 00:08:14,135
przed śmiercią

147
00:08:14,135 --> 00:08:19,227
koniecznie musicie doświadczyć
całkowitego zaćmienia Słońca.

148
00:08:19,227 --> 00:08:23,548
Jest to najwyższy wymiar zachwytu.

149
00:08:24,178 --> 00:08:28,646
Słowo "zachwycający"
stało się tak nadużywane,

150
00:08:28,646 --> 00:08:30,967
że straciło swoje pierwotne znaczenie.

151
00:08:30,967 --> 00:08:35,507
Prawdziwy zachwyt,
poczucie cudu i małości,

152
00:08:35,507 --> 00:08:38,007
w obliczu czegoś olbrzymiego

153
00:08:38,007 --> 00:08:39,997
to rzadkość w naszym życiu.

154
00:08:39,997 --> 00:08:43,927
Jednak gdy się tego doświadczy,
ma to ogromny wpływ.

155
00:08:43,927 --> 00:08:46,128
W zachwycie zatraca się ego.

156
00:08:46,128 --> 00:08:48,177
Czujemy się jednością.

157
00:08:48,177 --> 00:08:51,878
Zachwyt wspiera empatię i hojność.

158
00:08:52,228 --> 00:08:57,498
Nie ma nic bardziej zachwycającego
niż całkowite zaćmienie Słońca.

159
00:08:57,848 --> 00:09:00,279
Niestety doświadczyło go
niewielu Amerykanów,

160
00:09:00,279 --> 00:09:02,487
ponieważ minęło 38 lat,

161
00:09:02,487 --> 00:09:06,018
od kiedy po raz ostatni pojawiło się
na kontynentalnym obszarze USA,

162
00:09:06,018 --> 00:09:10,519
oraz 99 lat, od kiedy
przemierzyło kraj wszerz.

163
00:09:10,519 --> 00:09:13,089
To się zmieni.

164
00:09:13,089 --> 00:09:16,129
W ciągu następnych 35 lat

165
00:09:16,129 --> 00:09:20,558
pięć całkowitych zaćmień
przemierzy kontynentalny obszar USA,

166
00:09:20,558 --> 00:09:24,118
a trzy z nich będą szczególnie efektowne.

167
00:09:24,438 --> 00:09:29,469
Za sześć tygodni, 21 sierpnia 2017 roku...

168
00:09:29,469 --> 00:09:32,000
(Brawa)

169
00:09:32,000 --> 00:09:36,608
cień Księżyca przemieści się
z Oregonu do Karoliny Południowej.

170
00:09:36,608 --> 00:09:42,098
8 kwietnia 2024 roku pojawi się na północy
i rozciągnie się od Teksasu do Maine.

171
00:09:42,098 --> 00:09:47,570
12 sierpnia 2045 roku
podąży z Kalifornii do Florydy.

172
00:09:51,039 --> 00:09:53,659
A może zrobilibyśmy z tych dni święta?

173
00:09:53,659 --> 00:09:54,840
Co, jeśli...

174
00:09:54,840 --> 00:09:56,020
(Śmiech)

175
00:09:56,020 --> 00:09:57,050
(Brawa)

176
00:09:57,050 --> 00:09:58,350
(Okrzyki radości)

177
00:09:59,670 --> 00:10:04,810
A gdybyśmy stanęlibyśmy ramię w ramię,

178
00:10:04,810 --> 00:10:06,769
w jak najliczniejszym gronie,

179
00:10:06,769 --> 00:10:08,580
w cieniu Księżyca?

180
00:10:08,580 --> 00:10:14,089
Może to wspólne doświadczenie
pomogłoby zburzyć podziały między nami.

181
00:10:14,089 --> 00:10:17,850
Może traktowalibyśmy się bardziej ludzko.

182
00:10:18,300 --> 00:10:24,190
Pewnie niektórzy uważają
moją misję za szaloną,

183
00:10:24,190 --> 00:10:27,420
a obsesję za ekscentryczną.

184
00:10:27,420 --> 00:10:32,201
Po co robić tyle zamieszania
wokół czegoś tak krótkiego?

185
00:10:32,201 --> 00:10:35,940
Po co lecieć na drugi koniec świata,

186
00:10:35,940 --> 00:10:39,720
żeby zobaczyć coś, co trwa trzy minuty?

187
00:10:40,610 --> 00:10:42,239
Tak jak mówiłem,

188
00:10:42,239 --> 00:10:45,000
nie jestem uduchowioną osobą.

189
00:10:45,420 --> 00:10:47,992
Nie wierzę w Boga.

190
00:10:47,992 --> 00:10:49,721
Choć chciałbym wierzyć.

191
00:10:50,211 --> 00:10:53,300
Gdy myślę o własnej śmiertelności,

192
00:10:53,300 --> 00:10:55,650
a robię to często,

193
00:10:56,400 --> 00:10:59,922
gdy myślę o wszystkich, których straciłem,

194
00:10:59,922 --> 00:11:02,372
w szczególności o mojej matce,

195
00:11:03,142 --> 00:11:05,002
tym, co mnie uspokaja,

196
00:11:05,002 --> 00:11:08,492
jest waśnie ten moment zachwytu,
którego doznałem na Arubie.

197
00:11:08,992 --> 00:11:12,243
Wyobrażam sobie siebie na tej plaży

198
00:11:12,243 --> 00:11:14,182
patrzącego w niebo.

199
00:11:14,432 --> 00:11:17,174
Pamiętam, co wtedy czułem.

200
00:11:18,134 --> 00:11:21,302
Moje istnienie może jest tymczasowe,

201
00:11:21,302 --> 00:11:23,853
ale godzę się z tym.

202
00:11:23,853 --> 00:11:26,412
Spójrzcie, czego jestem częścią!

203
00:11:27,562 --> 00:11:29,653
To lekcja, której się nauczyłem,

204
00:11:29,653 --> 00:11:32,702
i która jest przydatna w życiu.

205
00:11:33,162 --> 00:11:37,652
Długość doświadczenia
nie równa się jego mocy.

206
00:11:37,652 --> 00:11:42,562
Jeden weekend, jedna rozmowa,
nawet jedno spojrzenie

207
00:11:42,902 --> 00:11:44,802
mogą wszystko zmienić.

208
00:11:45,782 --> 00:11:50,482
Pielęgnujcie z innymi ludźmi
momenty głębokiej więzi z naturą.

209
00:11:50,482 --> 00:11:52,623
Uczyńcie z nich priorytet.

210
00:11:52,623 --> 00:11:55,072
Dążę do zobaczenia każdego zaćmienia.

211
00:11:55,072 --> 00:11:57,052
Wy możecie dążyć do czegoś innego.

212
00:11:57,052 --> 00:12:00,914
Ale nie chodzi tu o te 174 sekundy.

213
00:12:01,694 --> 00:12:06,244
Chodzi o to, jak zmieniają
wszystkie następne lata.

214
00:12:06,543 --> 00:12:07,634
Dziękuję.

215
00:12:07,634 --> 00:12:10,015
(Brawa)