0:00:01.125,0:00:05.268
Кога истрчав кон моето училиште[br]со мојот нов Нокиа телефон,

0:00:05.292,0:00:07.684
мислев дека ја имам новата, најкул[br]замена

0:00:07.708,0:00:10.684
за мојот стар, розев воки-токи.

0:00:10.708,0:00:14.559
Само што сега, моите пријатели и јас[br]можевме да разговараме

0:00:14.583,0:00:15.851
каде и да бевме,

0:00:15.875,0:00:17.143
наместо да се преправаме,

0:00:17.167,0:00:20.393
додека трчавме во нашите дворови.

0:00:20.417,0:00:22.143
Сега, ќе бидам искрена.

0:00:22.167,0:00:26.434
Тогаш не размислував многу за тоа[br]како се направени овие уреди.

0:00:26.458,0:00:28.809
Тие имаа тенденција да се покажат[br]на Божиќ наутро,

0:00:28.833,0:00:31.857
па можеби беа правени од џуџињата во[br]работилницата на Дедо Мраз.

0:00:32.875,0:00:35.018
Да ви поставам едно прашање.

0:00:35.042,0:00:38.208
Кои мислите дека се вистинските џуџиња кои[br]ги направиле овие уреди?

0:00:39.333,0:00:41.476
Ако прашам многу од луѓето кои ги знам,

0:00:41.500,0:00:45.167
би рекле тоа се софтверските инженери [br]во дуксери од Силиконската Долина,

0:00:45.167,0:00:46.583
кои програмираат.

0:00:47.783,0:00:49.768
Но,многу нешта треба да поминат уредите

0:00:49.792,0:00:52.101
пред да бидат спремни за било каков код.

0:00:52.125,0:00:55.643
Овие уреди почнуваат на атомско ниво.

0:00:55.667,0:00:57.351
Па ако ме прашате мене,

0:00:57.375,0:00:59.958
вистинските џуџиња се хемичарите.

0:01:00.875,0:01:03.125
Точно така, реков хемичарите.

0:01:04.000,0:01:08.184
Хемијата е херојот на електронските [br]комуникации.

0:01:08.208,0:01:10.976
И мојата цел денес е да ве убедам

0:01:11.000,0:01:12.250
да се согласите со мене.

0:01:13.667,0:01:15.559
Во ред, да почнеме едноставно

0:01:15.583,0:01:20.018
и да погледнеме внатре во овие [br]неверојатно заразни уреди.

0:01:20.042,0:01:22.059
Бидејќи без хемија,

0:01:22.083,0:01:25.976
тоа што е информацискиот автопат кој го[br]сакаме

0:01:26.000,0:01:29.292
ќе беше само многу скап, светкав[br]предмет.

0:01:30.708,0:01:33.250
Хемијата ги овозможува сите овие слоеви.

0:01:34.167,0:01:36.351
Ајде да почнеме со дисплејот.

0:01:36.375,0:01:37.654
Што мислите, како ги добиваме

0:01:37.654,0:01:38.934
тие светли, живи бои

0:01:38.958,0:01:41.143
кои толку ги сакаме?

0:01:41.167,0:01:42.434
Па, ќе ви кажам.

0:01:42.458,0:01:45.268
Има органски полимери сврзани во [br]дисплејот,

0:01:45.292,0:01:49.476
кои можат да земат електрицитет и да го[br]претворат во синото, црвеното и зеленото

0:01:49.500,0:01:51.500
во кое уживаме на нашите слики.

0:01:52.750,0:01:54.976
Што ако продолжиме кон батеријата?

0:01:55.000,0:01:57.309
Тоа е многу интензивно истражување.

0:01:57.333,0:02:01.184
Како да ги земеме хемиските својства на[br]традиционалните батерии

0:02:01.208,0:02:04.601
и да ги поврземе со нови електроди[br]со голема површина,

0:02:04.625,0:02:08.268
за да собереме повеќе напон[br]во мала стапка простор,

0:02:08.292,0:02:10.643
за да ги напојуваме нашите уреди [br]цел ден,

0:02:10.667,0:02:12.351
кога се сликаме селфи,

0:02:12.351,0:02:14.443
без да мора да ги надополниме нашите[br]батерии

0:02:14.443,0:02:16.583
или да седиме до електричен штек?

0:02:18.125,0:02:21.643
Што ако ги земеме лепилата кои[br]поврзуваат сѐ,

0:02:21.667,0:02:24.518
за да ја издржат нашата [br]честа употреба?

0:02:24.542,0:02:26.518
После сѐ, како милениалец,

0:02:26.542,0:02:30.476
јас морам да го земам мојот мобилен[br]најмалку 200 пати дневно за да го проверам

0:02:30.500,0:02:33.333
и притоа да ми падне 2 до 3 пати.

0:02:36.042,0:02:38.226
Но кои се вистинските мозоци на овие [br]уреди?

0:02:38.250,0:02:42.059
Што ги прави да работат на начин [br]кој толку го сакаме?

0:02:42.083,0:02:45.184
Па, сето тоа има врска со електрични[br]компоненти и кола

0:02:45.208,0:02:48.643
кои се врзани на испечатено струјно коло.

0:02:48.667,0:02:51.184
Или можеби преферирате биолошка[br]метафора -

0:02:51.208,0:02:53.417
матична плоча, [br]можеби сте слушнале за тоа.

0:02:55.000,0:02:58.309
Вака, многу не се зборува за печатеното[br]струјно коло.

0:02:58.333,0:03:00.559
И ќе бидам искрена, [br]не знам зошто е така.

0:03:00.583,0:03:02.809
Можеби бидејќи е најмалку[br]секси слој

0:03:02.833,0:03:06.518
и е скриен зад сите тие слоеви со [br]елегантен изглед.

0:03:06.542,0:03:09.851
Но време е да му дадеме на овој[br]Кларк Кент слој

0:03:09.875,0:03:13.643
пофалба вредна за Супермен која ја [br]заслужува.

0:03:13.667,0:03:16.184
И ќе ви поставам прашање,

0:03:16.208,0:03:18.333
што мислите дека е печатено[br]коло?

0:03:19.500,0:03:21.601
Па, замислете метафора.

0:03:21.625,0:03:23.851
Размислете за градот во кој живеете.

0:03:23.875,0:03:27.184
Ги имате сите овие точки на интерес[br]до кои сакате да стигнете:

0:03:27.208,0:03:30.101
вашиот дом, вашата работа, ресторани,

0:03:30.125,0:03:32.375
неколку Старбакс во секоја населба.

0:03:33.208,0:03:36.458
Па градиме патишта кои ги [br]поврзуваат сите нив.

0:03:37.833,0:03:40.351
Тоа е печатено струјно коло.

0:03:40.375,0:03:43.143
Освен тоа што наместо работи како[br]ресторани,

0:03:43.167,0:03:46.934
имаме транзистори на чипови,

0:03:46.958,0:03:48.268
кондензатори, отпорници,

0:03:48.292,0:03:50.768
сите овие електрични компоненти

0:03:50.792,0:03:53.976
кои треба да најдат начин како [br]да зборуваме еден со друг.

0:03:54.000,0:03:55.750
И кои се нашите патишта?

0:03:56.667,0:03:59.417
Па, ние градиме мали, бакарни жици.

0:04:00.667,0:04:01.934
Па следното прашање е,

0:04:01.958,0:04:04.226
како ги правиме овие мали бакарни жици?

0:04:04.250,0:04:05.893
Тие се навистина мали.

0:04:05.917,0:04:08.393
Може ли да одиме до продавницата за[br]хардвер,

0:04:08.417,0:04:10.393
да земеме бакарна жица,

0:04:10.417,0:04:13.393
земеме неколку сечачи на жица, малку да [br]сецнеме,

0:04:13.417,0:04:16.792
сошиеме и потоа, бам-[br]го добиваме печатеното струјно коло?

0:04:18.000,0:04:19.268
Нема шанси.

0:04:19.292,0:04:21.726
Овие жици се премали за тоа.

0:04:21.750,0:04:25.375
Па мора да се потпреме на нашиот[br]пријател: хемијата.

0:04:26.708,0:04:29.809
Сега, хемискиот процес за да се направат[br]овие мали бакарни жици

0:04:29.833,0:04:31.851
е навидум едноставен.

0:04:31.875,0:04:33.643
Почнуваме со раствор

0:04:33.667,0:04:37.059
на позитивно наелектризирани бакарни[br]сфери.

0:04:37.083,0:04:41.518
Па го додаваме на изолирано, испечатено[br]струјно коло.

0:04:41.542,0:04:44.934
И ги храниме тие позитивно [br]наелектризирани сфери

0:04:44.934,0:04:46.750
со негативно наелектризирани [br]електрони

0:04:46.750,0:04:49.143
со додавање на формалдехид на смесата.

0:04:49.167,0:04:50.934
Па можеби се сеќавате на формалдехид.

0:04:50.958,0:04:52.726
Има многу посебен мирис

0:04:52.750,0:04:56.059
и се користи за да се презервираат жаби[br]на биологија.

0:04:56.083,0:04:58.851
Па излегува дека може да направи[br]многу повеќе од тоа.

0:04:58.875,0:05:00.934
И е навистина клучен компонент

0:05:00.958,0:05:03.208
во правење на овие мали бакарни жици.

0:05:04.208,0:05:07.559
Гледате, електроните на формалдехидот[br]имаат стремеж.

0:05:07.583,0:05:11.375
Сакаат да ги прескокнат позитивно[br]наелектризираните бакарни сфери.

0:05:12.500,0:05:16.768
И тоа е поради процесот познат како[br]редокс хемија.

0:05:16.792,0:05:18.059
Кога тоа се случува,

0:05:18.083,0:05:21.768
ги земаме овие позитивно наелектризирани[br]бакарни сфери

0:05:21.792,0:05:24.226
и ги претвараме во светол,

0:05:24.250,0:05:28.684
сјаен, метален и спроводлив бакар.

0:05:28.708,0:05:30.934
И кога имаме спроводлив бакар,

0:05:30.958,0:05:32.434
тогаш готвиме со гас.

0:05:32.458,0:05:34.902
Можеме да ги направиме сите тие[br]електрични делови

0:05:34.902,0:05:36.153
да зборуваат еден со друг.

0:05:36.153,0:05:38.500
Па уште едно благодарам на хемијата.

0:05:39.625,0:05:41.226
Да помислиме за миг

0:05:41.250,0:05:44.458
и да видиме колку далеку сме стигнале[br]со хемијата.

0:05:45.583,0:05:48.268
Очигледно, во електронски комуникации,

0:05:48.292,0:05:49.976
големината е битна.

0:05:50.000,0:05:53.434
Па ајде да размислиме како би ги намалиле[br]нашите уреди,

0:05:53.458,0:05:57.018
за да појдеме од нашите Зек Морис [br]мобилни од 1990-тите

0:05:57.042,0:05:58.667
до нешто малку поелегантно,

0:05:58.667,0:06:02.048
како телефоните на денешницата[br]кои можат да се стават во џеб.

0:06:02.048,0:06:03.730
Сепак, ајде да бидеме реални тука:

0:06:03.730,0:06:07.351
апсолутно ништо не може да собере[br]џеп на женски панталони,

0:06:07.375,0:06:10.351
ако можете да најдете пар кој има[br]џепови.

0:06:10.375,0:06:11.393
(Смеа)

0:06:11.417,0:06:14.542
И не мислам дека хемијата може да ни [br]помогне со тој проблем.

0:06:16.833,0:06:19.849
Но побитно од намалувањето на[br]уредот,

0:06:19.849,0:06:22.500
како да го намалиме електричниот [br]кружок внатре во него,

0:06:22.500,0:06:24.434
да го намалиме до 100 пати,

0:06:24.458,0:06:27.851
па да го однесеме од микронското ниво

0:06:27.875,0:06:29.833
надолу до нанометарскарското ниво.

0:06:30.833,0:06:32.125
Бидејќи, ајде да се соочиме

0:06:32.125,0:06:35.726
сега сите сакаме помоќни и побрзи[br]телефони.

0:06:35.750,0:06:39.917
Па, за повеќе моќ и брзина ни требаат[br]повеќе елекрични кружоци.

0:06:41.333,0:06:43.018
Па како да го направиме ова?

0:06:43.042,0:06:46.488
Не е како да имаме некој магичен[br]електромагнетски ласер за намалување

0:06:46.488,0:06:49.875
каков што користи професорот Вејн[br]Сцалински во „Душо, ги намалив децата"

0:06:49.875,0:06:51.380
за да си ги намали своите деца.

0:06:51.380,0:06:52.542
Случајно, се разбира.

0:06:53.792,0:06:55.042
Или?

0:06:55.958,0:06:57.726
Па, всушност, во тоа поле

0:06:57.750,0:07:00.476
има процес кој е прилично сличен[br]на тоа.

0:07:00.500,0:07:03.393
И се вика фотолитографија.

0:07:03.417,0:07:06.768
Во фотолитографија, земаме[br]електромагнетна радиација,

0:07:06.792,0:07:08.768
или тоа што го нарекуваме светлина,

0:07:08.792,0:07:11.458
и го користиме за да намалиме дел од [br]електричниот кружок

0:07:11.458,0:07:15.125
за да собереме повеќе во многу мало[br]место.

0:07:17.583,0:07:19.167
Па, како работи ова?

0:07:20.000,0:07:21.934
Па, почнуваме со субстрат

0:07:21.958,0:07:24.893
кој има филм осетлив на светлина.

0:07:24.917,0:07:28.476
Потоа го покриваме со маска која има шема[br]горе

0:07:28.500,0:07:30.059
на фини линии и својства

0:07:30.083,0:07:33.893
кои ќе го направат телефонот да работи[br]на начинот кој го сакаме.

0:07:33.917,0:07:37.643
Потоа изложуваме силна светлина и[br]ја пуштаме преку оваа маска,

0:07:37.667,0:07:40.958
која создава сенка на таа шема на [br]површината.

0:07:41.835,0:07:44.833
Па сега, секаде каде што светлината може [br]да помине низ маската,

0:07:44.833,0:07:48.101
ќе предизвика хемиска реакција.

0:07:48.125,0:07:52.574
И тоа ќе ја изгори сликата на таа шема[br]во супстратот.

0:07:52.574,0:07:54.833
Па прашањето кое најверојатно го [br]поставувате е,

0:07:54.833,0:07:56.768
како од изгорена слика

0:07:56.792,0:07:59.851
создаваме фини линии и особености?

0:07:59.875,0:08:02.476
И за тоа, мора да употребиме хемиски [br]раствор

0:08:02.500,0:08:04.101
наречен развивач.

0:08:04.125,0:08:06.143
Сега развивачот е посебен.

0:08:06.167,0:08:09.726
Тоа што може да направи е да [br]ги земе сите неизложени делови

0:08:09.750,0:08:11.684
и да ги избрише селективно,

0:08:11.708,0:08:14.643
оставајќи зад себе фини линии и [br]особености

0:08:14.667,0:08:17.250
и да направи нашите минимализирани[br]уреди да работат.

0:08:18.417,0:08:22.101
Па, сме употребиле хемија да ги [br]изградиме нашите уреди,

0:08:22.125,0:08:25.476
и ја употребивме да ги намалиме.

0:08:25.500,0:08:28.684
Па веројатно ве убедив дека хемијата[br]е вистинскиот херој

0:08:28.708,0:08:30.167
и би можеле да завршиме таму.

0:08:30.701,0:08:31.851
(Аплауз)

0:08:31.875,0:08:33.393
Чекајте, не сме готови.

0:08:33.417,0:08:35.018
Не толку брзо.

0:08:35.042,0:08:36.893
Бидејќи сите сме луѓе.

0:08:36.917,0:08:39.518
И како човек, јас секогаш сакам повеќе.

0:08:39.518,0:08:42.380
И сега сакам да размислам за тоа како [br]да употребам хемија за

0:08:42.380,0:08:44.500
да екстрахирам повеќе од уред.

0:08:45.833,0:08:49.809
Сега, ни е кажано дека сакаме нешто[br]наречено 5G,

0:08:49.833,0:08:52.625
или ветената петта генерација на [br]безжичност.

0:08:53.458,0:08:55.559
Можеби сте слушнале за 5G

0:08:55.583,0:08:57.715
во реклами кои почнуваат да [br]се прикажуваат.

0:08:58.708,0:09:00.684
Или можеби некои од вас го доживеавте

0:09:00.708,0:09:02.875
на Зимската Олимпијада 2018.

0:09:03.875,0:09:06.226
Највозбудена сум за 5G

0:09:06.250,0:09:09.934
зашто кога доцнам, брзајќи од[br]дома да фатам лет,

0:09:09.958,0:09:13.101
можам да симнам филмови на мојот уред[br]за 40 секунди

0:09:13.125,0:09:14.792
наместо за 40 минути.

0:09:16.000,0:09:17.809
Но, кога вистинското 5G ќе е тука,

0:09:17.833,0:09:20.101
ќе биде многу повеќе од тоа[br]колку филмови

0:09:20.125,0:09:21.508
ќе може да ставиме на уредот.

0:09:22.458,0:09:25.458
Па прашањето е, зошто вистинското [br]5G не е тука?

0:09:26.375,0:09:28.351
Ќе ви откријам мала тајна.

0:09:28.375,0:09:30.851
Лесно е да се одговори.

0:09:30.875,0:09:32.708
Едноставно е тешко да се направи.

0:09:33.833,0:09:36.684
Гледате, ако користите традиционални[br]материјали и бакар

0:09:36.708,0:09:38.601
за да изградите 5G уреди,

0:09:38.625,0:09:41.625
сигналот не може да стигне до крајната[br]дестинација.

0:09:43.833,0:09:48.351
Традиционално, користиме многу груби[br]изолирачки слоеви

0:09:48.375,0:09:50.893
за поддржување на бакарните жици.

0:09:50.917,0:09:52.976
Помислете на Велкро прицврстувачи.

0:09:53.000,0:09:57.000
Грубоста на двата делови ги прави да се [br]залепат заедно.

0:09:58.208,0:10:00.643
Тоа е прилично важно ако сакате уред

0:10:00.667,0:10:01.936
кој ќе трае подолго

0:10:01.936,0:10:04.152
отколку што ви треба да го извадите[br]од кутијата

0:10:04.152,0:10:06.930
и да почнете да ги инсталирате[br]сите ваши апликации на него.

0:10:07.250,0:10:09.167
Но, оваа грубост создава проблем.

0:10:09.958,0:10:13.393
Гледате, на високите брзини за 5G

0:10:13.417,0:10:17.184
сигналот мора да помине брзо до таа[br]грубост.

0:10:17.208,0:10:21.000
И таа прави тој да се загуби пред да [br]стигне до крајната дестинација.

0:10:22.292,0:10:24.018
Помислете на планински ранг.

0:10:24.042,0:10:27.518
И имате комплексен систем патишта кои[br]минуваат преку него,

0:10:27.542,0:10:30.268
и се обидувате да поминете на[br]другата страна.

0:10:30.292,0:10:31.583
Нели се согласувате со мене

0:10:31.583,0:10:34.976
дека веројатно ќе треба многу долго[br]време

0:10:35.000,0:10:37.059
и веројатно ќе се изгубите,

0:10:37.083,0:10:39.726
ако треба да одите околу сите планини

0:10:39.750,0:10:42.143
наместо да пробиете прав тунел

0:10:42.167,0:10:44.601
кој би можел да оди право низ планините?

0:10:44.625,0:10:47.309
Па, истото е со нашите 5G уреди.

0:10:47.333,0:10:49.684
Ако можеме да ја отстраниме оваа грубост

0:10:49.688,0:10:51.673
тогаш ќе можеме да го пратиме 5G сигналот

0:10:51.673,0:10:53.601
право без пречки.

0:10:53.605,0:10:54.895
Звучи прилично добро, нели?

0:10:55.792,0:10:57.059
Но, почекајте.

0:10:57.083,0:10:59.559
Нели само што ви кажав дека ни треба[br]таа грубост

0:10:59.583,0:11:00.976
за да го издржиме уредот?

0:11:01.000,0:11:03.976
И ако ја тргнеме, ние сме во ситуација [br]каде сега бакарот

0:11:04.000,0:11:06.334
нема да се залепи на тој основен супстрат.

0:11:07.583,0:11:10.434
Помислете на градење куќа од [br]Лего коцки,

0:11:10.458,0:11:14.684
со сите ќошови и вдлабнатини кои[br]се спојуваат заедно,

0:11:14.708,0:11:17.351
наместо мазни градежни тули.

0:11:17.375,0:11:20.684
Кои од двете ќе има поголем структурен[br]интегритет

0:11:20.708,0:11:23.559
кога 2 годишно дете ќе скокне низ[br]дневната

0:11:23.583,0:11:25.917
обидувајќи се да одигра Годзила и[br]да руши сè?

0:11:27.375,0:11:29.583
Но, што ако ставиме лепак на овие мазни[br]коцки?

0:11:31.125,0:11:33.851
Тоа е она што го чека индустријата.

0:11:33.875,0:11:36.976
Тие чекаат хемичарите да создадат нови,[br]мазни површини

0:11:37.000,0:11:39.518
со зголемена природна лепливост

0:11:39.542,0:11:41.583
за некои од овие бакарни жици.

0:11:42.357,0:11:43.934
И кога ќе го решиме овој проблем,

0:11:43.958,0:11:45.643
и ќе го решиме,

0:11:45.667,0:11:47.893
и ќе работиме со физичари и инженери

0:11:47.917,0:11:51.101
да ги решиме сите предизвици на 5G,

0:11:51.125,0:11:54.601
па бројот на апликации вртоглаво ќе се[br]зголеми.

0:11:54.625,0:11:57.518
Па да, ќе имаме работи како [br]самоуправувачки автомобили,

0:11:57.542,0:12:01.184
бидејќи нашите мрежи на податоци ќе [br]ги поднесат брзината

0:12:01.208,0:12:04.643
и количеството информации потребни за [br]тоа да работи.

0:12:04.667,0:12:07.518
Но, ајде да употребиме имагинација.

0:12:07.542,0:12:11.684
Можам да замислам да одам во ресторан[br]со пријател алергичен на кикитритки,

0:12:11.708,0:12:13.476
да го извадам телефонот,

0:12:13.500,0:12:14.851
да го придвижам над храната

0:12:14.875,0:12:17.059
и храната да ни каже

0:12:17.083,0:12:20.309
многу важен одговор на прашањето --

0:12:20.333,0:12:23.042
смртоносно или безбедно за конзумирање?

0:12:23.875,0:12:26.851
Или можеби нашите уреди ќе станат многу[br]добри

0:12:26.875,0:12:29.893
во процесирање информации за нас,

0:12:29.917,0:12:32.893
па ќе станат како наши лични тренери.

0:12:32.917,0:12:36.184
И ќе го знаат најефикасниот начин за да[br]согориме калории.

0:12:36.208,0:12:37.518
Знам дека ќе дојде ноември,

0:12:37.542,0:12:40.453
кога ќе се обидам да ги намалам овие [br]килограми од бременоста,

0:12:40.453,0:12:43.208
би обожавала уред кој ќе ми каже како да [br]го направам тоа.

0:12:44.542,0:12:46.976
Навистина не знам друг начин да кажам,

0:12:47.000,0:12:49.143
освен дека хемијата е кул.

0:12:49.167,0:12:53.018
И ги овозможува сите овие електронски[br]уреди.

0:12:53.042,0:12:57.018
Па следниот пат кога праќате порака или се[br]сликате селфи,

0:12:57.042,0:12:59.559
помислете за сите атоми кои напорно[br]работат

0:12:59.583,0:13:01.958
и иновациите кои дошле пред нив.

0:13:03.000,0:13:04.268
Кој знае,

0:13:04.292,0:13:06.601
можеби некои од вас кои го слушаат овој [br]говор,

0:13:06.625,0:13:08.684
можеби дури и на вашиот мобилен уред,

0:13:08.708,0:13:11.143
ќе одлучите дека сакате да играте помошник

0:13:11.167,0:13:12.476
на Капетанот Хемија,

0:13:12.500,0:13:16.309
вистинскиот херој на електронски уреди.

0:13:16.333,0:13:17.934
Ви благодарам на вниманието

0:13:17.958,0:13:19.559
и благодарам на хемијата.

0:13:19.583,0:13:22.833
(Аплауз)