1
00:00:01,146 --> 00:00:06,864
Hiç durmadan yapmak 
zorunda olduğumuz bir şey var:

2
00:00:06,912 --> 00:00:08,078
Nefes almak.

3
00:00:08,596 --> 00:00:10,210
Denemek ister misiniz?

4
00:00:10,234 --> 00:00:13,002
O halde hep beraber,

5
00:00:13,026 --> 00:00:16,182
yalnızca 10 saniye boyunca 
nefesimizi tutalım.

6
00:00:16,206 --> 00:00:17,364
Tamam mı?

7
00:00:17,388 --> 00:00:18,515
Hadi deneyelim.

8
00:00:18,515 --> 00:00:21,421
Hazırlanın ve tutun!

9
00:00:39,248 --> 00:00:41,891
Of, zor değil mi?

10
00:00:42,411 --> 00:00:45,636
Şimdi size inanılmaz
bir sayı söyleyeceğim

11
00:00:45,660 --> 00:00:49,365
ve bu sayı yine nefesinizi kesecek.

12
00:00:49,389 --> 00:00:50,601
Yedi.

13
00:00:50,625 --> 00:00:51,943
Yedi ne?

14
00:00:51,967 --> 00:00:56,053
Soluduğumuz havanın 
kalitesizliğinden kaynaklanan

15
00:00:56,077 --> 00:01:01,262
yılda ölen 7 milyon prematüre bebek.

16
00:01:01,741 --> 00:01:02,889
Bir düşünün.

17
00:01:02,889 --> 00:01:09,319
Çok sevdiğim Madrid'in bütün nüfusundan
daha fazla insan bir yılda ölüyor.

18
00:01:10,378 --> 00:01:11,668
Aklınıza şu soru gelebilir:

19
00:01:11,668 --> 00:01:14,029
Bu bilgi açıklandı mı?

20
00:01:14,029 --> 00:01:18,129
Bu bilgi insanlara duyuruldu mu?

21
00:01:18,153 --> 00:01:19,442
Evet duyuruldu.

22
00:01:19,466 --> 00:01:24,605
Şu an elimizde, hava kirliliğinin
sağlığımızla iilişkisini inceleyen

23
00:01:24,629 --> 00:01:29,919
70 binden fazla bilimsel belge var

24
00:01:30,689 --> 00:01:34,445
ve küresel medya
bu sorunun üstünü kapatıyor.

25
00:01:35,151 --> 00:01:38,497
Aslında, çok kısa bir süre içerisinde

26
00:01:38,521 --> 00:01:44,208
hava kirliliğinin neredeyse 
bütün ana organlarımıza

27
00:01:44,274 --> 00:01:48,792
olumsuz bir etkisinin olduğunu öğrendik.

28
00:01:49,275 --> 00:01:51,416
Akciğerlerimizden başlayalım.

29
00:01:51,440 --> 00:01:54,917
Hava kirliliği dediğimizde 
ilk aklımıza gelen ciğerlerdir.

30
00:01:54,941 --> 00:01:58,561
İşin aslına bakacak olursak,
her nefes aldığımızda

31
00:01:58,585 --> 00:02:02,384
toksik kirleticileri içimize çekiyoruz

32
00:02:02,408 --> 00:02:06,704
ve bizim zavallı sevimli 
pembe akciğerlerimiz

33
00:02:06,728 --> 00:02:08,584
bunlardan zarar görüyor.

34
00:02:10,132 --> 00:02:12,460
Son 10 yılı aşkın bir süredir,

35
00:02:12,484 --> 00:02:17,006
bu durumla ilgili birçok bilgi edindik.

36
00:02:17,030 --> 00:02:20,340
Fakat ilk olarak, size hava kirliliğinin
ne olduğunu söyleyeyim.

37
00:02:20,890 --> 00:02:26,779
Hava kirliliği; katı parçacıkların,
sıvı damlacıklarının

38
00:02:26,809 --> 00:02:32,588
ve gaz halindeki kimyasalların
karmaşık bir karışımıdır.

39
00:02:32,692 --> 00:02:34,518
Bütün bu karışımın;

40
00:02:34,542 --> 00:02:40,427
evde, sanayide, trafikte
veya başka yerlerde kullanılan

41
00:02:40,451 --> 00:02:42,626
yakıtlardan çıkıp karıştığını düşünün.

42
00:02:42,650 --> 00:02:46,777
Ve daha saymadığım
birçok iç ve dış kaynak.

43
00:02:46,801 --> 00:02:50,700
Elbette, farklı yakıt kaynakları

44
00:02:50,724 --> 00:02:54,822
farklı kirletici
karışımları oluşturacaktır.

45
00:02:55,512 --> 00:03:01,133
Demek istediğim, bütün bu toksinler
birçok farklı şekilde kombin edilebilir.

46
00:03:01,144 --> 00:03:05,650
Örneğin partikül maddeyi, 
PM'yi ele alalım.

47
00:03:05,674 --> 00:03:08,814
PM, şimdi sayacağım maddeleri 
içeren bir karışım olabilir.

48
00:03:08,838 --> 00:03:10,361
Şu kokteyle bir bakın;

49
00:03:10,385 --> 00:03:16,836
toprak ve yol tozları,
deniz tuzu, toksik metaller,

50
00:03:16,872 --> 00:03:21,358
dizel dumanı, nitrat ve sülfatlar.

51
00:03:21,438 --> 00:03:25,584
Bütün bu toksik zehirler,
bu leziz kokteyl,

52
00:03:25,608 --> 00:03:29,227
her gün ciğerlerimize giriyor.

53
00:03:29,251 --> 00:03:32,097
Bütün bu hava kirliliğine
sürekli maruz kalıyoruz

54
00:03:32,121 --> 00:03:34,146
çünkü nefes almadan duramayız.

55
00:03:34,170 --> 00:03:37,679
Yani 10 saniye durabiliriz 
ama fazlası olmaz.

56
00:03:38,157 --> 00:03:41,290
Nefes almadan duramadığımız gibi,

57
00:03:41,329 --> 00:03:47,562
bunun yanında, her gün yaklaşık
10 bin litre havaya ihtiyacımız var.

58
00:03:48,688 --> 00:03:54,434
Her yıl hava kirliliği yüzünden
7 milyon insanın öldüğünü söyledik.

59
00:03:54,484 --> 00:03:56,759
Fakat panik yapıyor muyuz?

60
00:03:56,783 --> 00:03:58,661
Hâlâ sakin miyiz?

61
00:03:58,685 --> 00:04:03,745
Ulusal felaket ya da küresel
acil durum ilan ediyor muyuz?

62
00:04:03,769 --> 00:04:08,831
Aslında hayır ve ben her gün 
kendime şu soruyu soruyorum:

63
00:04:08,855 --> 00:04:10,546
Neler oluyor?

64
00:04:10,570 --> 00:04:17,540
İşte bir an önce harekete geçmemizi
sağlayabilecek bir sebep.

65
00:04:17,540 --> 00:04:21,076
Hava kirliliği yalnızca 
ciğerlerimizi etkilemiyor.

66
00:04:21,100 --> 00:04:24,170
Ayrıca beynimizi de etkiliyor.

67
00:04:24,194 --> 00:04:25,488
İşte beynimiz.

68
00:04:26,186 --> 00:04:27,041
Harika.

69
00:04:27,041 --> 00:04:30,375
Hepimizde mevcut 
ve hepimizin ona ihtiyacı var.

70
00:04:31,063 --> 00:04:33,580
Umuyorum ki hepimiz kullanıyoruz.

71
00:04:33,604 --> 00:04:34,673
(Gülüşmeler)

72
00:04:34,697 --> 00:04:36,549
Bazılarımız daha fazla kullanabiliyor.

73
00:04:36,816 --> 00:04:39,730
Geçtiğimiz on yıl boyunca,

74
00:04:39,754 --> 00:04:45,195
hava kirliliği ve beyin sağlığı 
arasındaki ilişkiyle ilgili araştırmalar

75
00:04:45,195 --> 00:04:47,577
ciddi ölçüde artış gösterdi.

76
00:04:47,577 --> 00:04:52,102
Bu yüzden, belki de şu an beynimiz
bir toz bulutu içerisinde.

77
00:04:52,991 --> 00:04:55,087
Size beynimizdeki hava kirliliğiyle ilgili

78
00:04:55,087 --> 00:04:58,736
şimdiye kadar ne öğrendiğimizden
ve kanıtlarından bahsetmek istiyorum.

79
00:04:59,107 --> 00:05:03,158
İlk olarak, havadaki kirleticilerin

80
00:05:03,182 --> 00:05:10,340
merkezi sinir sistemimiz üzerinde
gözle görülen bir zararı var.

81
00:05:10,695 --> 00:05:13,049
Ama önce toksik partiküllere geri dönelim.

82
00:05:13,073 --> 00:05:14,018
Hatırlıyor musunuz?

83
00:05:14,018 --> 00:05:17,216
Onları en son ciğerlerimizde
hayatın tadını çıkarmaya

84
00:05:17,216 --> 00:05:18,925
ve her yeri kirletmeye bırakmıştık.

85
00:05:18,925 --> 00:05:21,075
İşte onların en küçüğü
kan dolaşımına karışıp

86
00:05:21,075 --> 00:05:27,263
kalbin kan pompalamasıyla birlikte

87
00:05:27,314 --> 00:05:30,420
bütün organlarımız için
bir tehdit unsuru olarak

88
00:05:30,420 --> 00:05:32,134
bütün vücudumuza yayılabilir.

89
00:05:32,134 --> 00:05:33,826
Buna beynimiz de dahil.

90
00:05:34,697 --> 00:05:37,826
Hava kirliliğinin sınır tanımadığını
sürekli söylemiyor muyuz?

91
00:05:37,850 --> 00:05:40,522
Bu vücudumuz için de geçerli.

92
00:05:40,522 --> 00:05:44,658
Çünkü havadaki kirleticiler,

93
00:05:44,658 --> 00:05:50,455
çocuklarımız daha ilk nefesleri almadan

94
00:05:50,455 --> 00:05:56,074
plasentayı geçip fetüse ulaşarak
beyin zarlarına zarar verir.

95
00:05:57,178 --> 00:06:02,191
İkincisi, yapılan araştırmalara göre

96
00:06:02,191 --> 00:06:08,305
doğum öncesi ve çocukluk döneminde
uzun süre hava kirliliğine maruz kalmak;

97
00:06:08,837 --> 00:06:14,558
bilişsel beceri testinin 
sonucunu düşürmesi

98
00:06:14,582 --> 00:06:18,884
ve çocuğun sinirsel gelişimini
olumsuz etkilemekle birlikte,

99
00:06:18,884 --> 00:06:22,474
eksi yönde bir etkisi daha bulunmakta.

100
00:06:22,474 --> 00:06:26,919
Bu etkisi ise otizm ve dikkat eksikliği
hiperaktivite bozukluğu

101
00:06:26,943 --> 00:06:31,529
gibi davranışsal bozukluklardır.

102
00:06:32,629 --> 00:06:35,371
Buna ek olarak yapılan araştırmalar,

103
00:06:35,385 --> 00:06:40,181
çocukların ve genç yetişkinlerin beyninin

104
00:06:40,215 --> 00:06:43,032
uzun süre partikül maddeye maruz kalması,

105
00:06:43,056 --> 00:06:48,342
sinirsel tepkiyi değiştirmek
ve beyin iltihabının oluşması gibi,

106
00:06:48,342 --> 00:06:51,212
bazı değişik tepkimelerin 
ortaya çıkmasına neden olmakta.

107
00:06:51,212 --> 00:06:57,912
Ayrıca, beyinde protein plaklarının
birikmesine yol açarak

108
00:06:57,936 --> 00:07:01,694
Parkinson ve Alzheimer gibi hastalıkların

109
00:07:01,694 --> 00:07:05,704
oluşma riskini arttırmakta.

110
00:07:06,441 --> 00:07:07,844
İronik, değil mi?

111
00:07:07,868 --> 00:07:12,487
Çocuklarımızın geleceğine
yatırım yapıyoruz.

112
00:07:12,511 --> 00:07:16,946
Perspektiflerini genişletmek için
her gün okula gönderiyoruz.

113
00:07:16,970 --> 00:07:19,939
Toplumlar eğitime yatırım yapıyor.

114
00:07:19,963 --> 00:07:25,394
Fakat okul otobüsünü 
beklerken soludukları hava,

115
00:07:25,418 --> 00:07:30,356
onların beyin gelişimini
olumsuz yönde etkiliyor.

116
00:07:31,334 --> 00:07:34,839
Hadi üçüncü maddeye geçelim.
Peki ya yetişkinler?

117
00:07:34,863 --> 00:07:38,106
En son yapılan bilimsel çalışmalara göre

118
00:07:39,376 --> 00:07:43,300
uzun süre partikül maddeye maruz kalmak,

119
00:07:43,300 --> 00:07:49,390
yaşlandıkça bilişsel düşüş 
yaşanmasına neden olmakta.

120
00:07:49,545 --> 00:07:50,764
Yalnızca bu da değil,

121
00:07:50,788 --> 00:07:56,160
eğer çok miktarda partikül maddeye
uzun süre maruz kalınırsa

122
00:07:56,184 --> 00:07:59,582
beyin daha hızlı yaşlanıyor,

123
00:07:59,606 --> 00:08:06,896
küçük ve sessiz felç
geçirme oranı artıyor.

124
00:08:08,326 --> 00:08:11,379
Son maddeye geçiyorum
ve daha fazla kanıt göstermeyeceğim.

125
00:08:11,379 --> 00:08:12,867
Çünkü tonlarca kanıt var.

126
00:08:12,891 --> 00:08:16,237
Bazı epidemiyolojik çalışmalara
ve hayvan deneylerine göre

127
00:08:16,261 --> 00:08:21,306
bunaklığın, hava kirleticilerine 
devamlı maruz kalmayla ilgili olabileceği

128
00:08:21,330 --> 00:08:24,438
konusunda bazı düşünceler var.

129
00:08:25,703 --> 00:08:30,260
Neredeyse herkes 
hava kirliliğine maruz kalıyor.

130
00:08:31,114 --> 00:08:35,103
Kırsal bölgede veya kentsel bölgede
yaşıyor olmanız,

131
00:08:35,127 --> 00:08:39,450
yüksek gelirli ya da düşük gelirli
bir ülkede yaşıyor olmanız fark etmiyor

132
00:08:39,474 --> 00:08:43,902
ve sizinki de dahil
herkesin beyni risk altında.

133
00:08:44,659 --> 00:08:46,379
Bir tıp doktoru olarak,

134
00:08:46,403 --> 00:08:51,418
profesyonel hayatımın 
20 yılı aşkın bir süresini

135
00:08:51,442 --> 00:08:53,208
Dünya Sağlık Örgütü'nde çalışarak

136
00:08:53,232 --> 00:08:57,343
insanları toplum sağlığı
ve bu konudaki risklerle ilgili

137
00:08:57,367 --> 00:09:00,484
bilinçlendirmek için harcadım.

138
00:09:00,506 --> 00:09:04,852
Bilginin varlığıyla birlikte
çözümlerin de var olduğunu biliyorum.

139
00:09:05,483 --> 00:09:09,380
Elbette bazı bölgeler
diğerlerinden daha kirli olabilir.

140
00:09:09,404 --> 00:09:11,705
Fakat bu küresel bir sorun

141
00:09:11,729 --> 00:09:18,726
ve bu sorunu; hiçbir bireyin,
grubun, bölgenin veya ülkenin

142
00:09:18,750 --> 00:09:21,710
tek başına çözmesi mümkün değil.

143
00:09:22,549 --> 00:09:26,996
Sivil toplumlar, özel sektörler,
hatta bireyler olarak

144
00:09:27,020 --> 00:09:32,218
çok güçlü bağlantılara 
ve icraatlara ihtiyacımız var.

145
00:09:32,218 --> 00:09:34,468
Hepimizin taşın altına 
elini sokması gerekiyor.

146
00:09:34,468 --> 00:09:38,184
Evet tüketim şeklimize,
iletişim şeklimize,

147
00:09:38,208 --> 00:09:42,400
enerjimizi kullanma şeklimize
dikkat etmemiz gerekiyor.

148
00:09:43,143 --> 00:09:47,806
İşin iyi tarafıysa şu:
bütün bu çözümler uygulanabilir.

149
00:09:47,830 --> 00:09:52,028
Asıl soru, eğer harekete geçmeyi
bir gün daha ertelersek

150
00:09:52,052 --> 00:09:55,429
kaybedeğimiz binlerce hayat 
söz konusu olabilir.

151
00:09:55,453 --> 00:10:01,673
Eğer bir yıl daha ertelersek
tekrar 7 milyon hayatı kaybedebiliriz.

152
00:10:02,762 --> 00:10:07,295
Bu yüzden, bütün politikacıların,
bütün politika üreticilerinin,

153
00:10:07,319 --> 00:10:11,723
kararlarını ertelemenin, 
insan sağlığı üzerinde

154
00:10:11,747 --> 00:10:14,551
ne gibi sonuçları doğuracağının
farkında olması gerekiyor.

155
00:10:14,551 --> 00:10:15,757
Aslına bakacak olursak

156
00:10:15,781 --> 00:10:19,921
bu durum, görünmez bir katilin
beraberinde getirdiği risklerle

157
00:10:19,921 --> 00:10:23,377
tarihte ilk defa karşı karşıya
kalışımız değil.

158
00:10:23,401 --> 00:10:26,512
Bu, 1952 yılında Londra'nın hali.

159
00:10:26,536 --> 00:10:31,988
1950'li ve 1960'lı yıllarda 
Londra'da yapıldığı gibi,

160
00:10:32,774 --> 00:10:35,566
hükûmetler ve şehirler,

161
00:10:35,590 --> 00:10:39,966
hava kirliliğinin yol açtığı 
korkunç sonuçları durdurmak için

162
00:10:39,966 --> 00:10:41,826
hızlı hareket etmeliler.

163
00:10:42,816 --> 00:10:48,978
Hükümetlerin, trafiği azaltmak için
toplum taşımaya yatırım yapması

164
00:10:49,002 --> 00:10:55,837
veya bisiklet kullanımını teşvik etmesi,
yine aynı şekilde hava kirliliğine karşı

165
00:10:55,861 --> 00:11:00,864
yenilenebilir enerji kaynaklarına dönmesi,

166
00:11:00,888 --> 00:11:08,544
ulaşım, ısınma ve bazı temel ihtiyaçları
karşılarken temiz kaynakları kullanması

167
00:11:08,640 --> 00:11:11,564
ve bu kaynaklara yatırım yapması,

168
00:11:11,588 --> 00:11:15,172
onlar için zor görünse de
aslında oldukça mantıklı çözümler.

169
00:11:15,196 --> 00:11:19,045
Çünkü bu çözümler salınımları azaltıyor,

170
00:11:19,069 --> 00:11:23,349
DSÖ standartlarına uygun olarak
hava kalitesini arttırıyor.

171
00:11:23,363 --> 00:11:26,815
Bu standartlar zaten bizleri
korumak üzerine varlar.

172
00:11:27,687 --> 00:11:31,281
Doğrusu, bütün politikacıların
bu taahhütleri vermesine

173
00:11:31,281 --> 00:11:34,251
ve politik irade göstermesine
ihtiyacımız var.

174
00:11:34,681 --> 00:11:38,360
Fakat buna şimdi ihtiyacımız var.

175
00:11:38,387 --> 00:11:42,849
Hatta, başarısız olanlardan,
yani yapılması gerekeni erteleyenlerden,

176
00:11:43,857 --> 00:11:49,428
mahkemede savunma yapmaları talep edildi.

177
00:11:49,452 --> 00:11:50,972
Bugünden itibaren,

178
00:11:50,996 --> 00:11:55,873
hiçbir politikacı, "ben bilmiyordum" 
deme hakkına sahip olmayacak.

179
00:11:55,897 --> 00:11:57,479
Artık asıl soru şu:

180
00:11:57,503 --> 00:11:59,068
Daha kaç can kaybetmeyi

181
00:11:59,748 --> 00:12:02,505
veya hayat kalitemizden
ve beyin gücümüzden

182
00:12:02,505 --> 00:12:06,948
daha ne kadar kayıp vermeyi
kabul etmeye hazırız?

183
00:12:07,842 --> 00:12:10,311
Eğer cevabınız "hiç" ise,

184
00:12:10,335 --> 00:12:12,147
sizlerden talep edeceğim şey,

185
00:12:12,171 --> 00:12:16,717
beynimiz hâlâ çalışıyorken
ve bizler de hâlâ zeki durumdayken

186
00:12:16,741 --> 00:12:21,554
haklarınızı öğrenin,
politikacılara baskı yapın

187
00:12:21,578 --> 00:12:23,607
ve hava kirliliğine sebep olan

188
00:12:23,607 --> 00:12:25,947
kaynakların kullanımına 
son vermelerini sağlayın.

189
00:12:25,947 --> 00:12:31,867
Bu, kendimizi ve güzel beynimizi
korumamız için ilk yapmamız gereken şey.

190
00:12:31,904 --> 00:12:33,388
Çok teşekkür ederim.

191
00:12:33,921 --> 00:12:37,760
(Alkış)