0:00:07.117,0:00:10.077
ئەمڕۆ، پلاستیك لە ھەموو شوێنێكە.

0:00:10.077,0:00:14.908
ھەموو ئەو پلاستیكە دەگەڕێتەوە[br]بۆ یەك شتی بچووك—

0:00:14.908,0:00:17.958
کە تەنانەت لە پلاستیكیش دروست نەکراوە.

0:00:17.958,0:00:22.335
بۆ چەندین سەدە، تۆپی بلیارد لە[br]عاجی کەڵبەی فیل دروست کراوە.

0:00:22.335,0:00:26.235
بەڵام کاتێك ڕاوکردنی لە ڕادەبەدەر بووە[br]هۆی ئەوەی ژمارەی فیلەکان نزم بێتەوە

0:00:26.235,0:00:27.605
لە سەدەی ١٩دا،

0:00:27.605,0:00:33.298
دروستکەرانی تۆپەکانی بلیارد دەستیان کرد بە گەڕان بە[br]دوای جێگرەوەکان، پێشکەشکردنی پاداشتی گەورە.

0:00:33.298,0:00:39.670
بۆیە لە ساڵی ١٨٦٣دا ئەمەریکییەك بە [br]ناوی جۆن وێسلی هایت بەرەنگاریەکەی کرد.

0:00:39.670,0:00:45.699
لە ماوەی پێنج ساڵی داهاتوودا، ئەو[br]ماددەیەکی نوێی بەناوی باغە داھێنا،

0:00:45.699,0:00:50.884
لە سیلیلۆز دروست کراو،[br]پێکهاتەیەكی دۆزراوە لە دار و پووش.

0:00:50.884,0:00:55.092
هیات هەر زوو بۆی دەرکەوت باغە نەیتوانی[br]چارەسەری کێشەی تۆپی بلیارد بکات--

0:00:55.092,0:00:59.092
ماددەکە وەك پێویست قورس نەبوو [br]و بە تەواوی خۆپيادانی نەبوو.

0:00:59.092,0:01:01.892
بەڵام ڕەنگ دەکرا و ڕێك دەخرا

0:01:01.892,0:01:05.372
بۆ لاسایی کردنەوەی ماددەی[br]زۆر گرانبەهاتر وەک مەرجان،

0:01:05.372,0:01:08.892
سەدەفی کیسەڵ، ‫به‌ردی‬[br]ماره‌با‬، و دایکی-مرواری.

0:01:08.892,0:01:13.699
ئەو ئەوەی دروست کرد کە[br]بە یەکەم پلاستیك ناسرا.

0:01:13.699,0:01:18.079
وشەی 'پلاستیك' دەتوانێت باسی هەر[br]ماددەیەك بکات لە پۆلیمەر دروستکرابێت،

0:01:18.079,0:01:22.923
کە تەنها گەردی گەورەن لە هەمان[br]یەکەی لاوەکی دووبارە بۆوە پێکدێن.

0:01:22.923,0:01:25.463
ئەوە هەموو پلاستیکەکانی لەلایەن[br]مرۆڤ دروستکراو دەگرێتەوە،

0:01:25.463,0:01:28.853
هەروەها زۆرێك لە کەرەستەکان[br]لە شتە زیندووەکان دۆزراونەتەوە.

0:01:28.853,0:01:31.993
بەڵام بە گشتی، کاتێك خەڵك[br]ئاماژە بۆ پلاستیكەکان دەکەن،

0:01:31.993,0:01:34.573
ئەوان ئاماژە بە ماددە دەستکردەکان دەکەن.

0:01:34.573,0:01:39.063
تایبەتمەندی یەکخستنەوەی ئەمانە ئەوەیە[br]کە ئەوان نەرم و گونجۆك دەست پێدەکەن

0:01:39.063,0:01:42.223
و دەکرێت لە شێوەی[br]تایبەتیدا شێوەی وەربگرێت.

0:01:42.223,0:01:46.330
وێڕای وەرگرتنی خەڵاتەکە [br]وەك یەکەم پلاستیكی فەرمی،

0:01:46.330,0:01:50.868
باغە زۆر بە ئاسانی گڕی دەگرت،[br]کە بەرھەم ھێنانی مەترسیدار کردبوو.

0:01:50.868,0:01:53.968
بۆیە داھێنەران دەستیانکرد[br]بە گەڕان بە دوای بەدیل.

0:01:53.968,0:01:57.418
لە ساڵی ١٩٠٧ کیمیازانێك پەنۆڵی پێکھێنا—

0:01:57.418,0:01:59.708
بەرهەمی بەفیڕۆدانی خەڵوز—

0:01:59.708,0:02:04.963
و فۆرمالديهايد، پۆلیمێرێکی نوێی[br]پتەو بەناوی بێیکلایت دروست دەکات.

0:02:04.963,0:02:09.192
بێیکلایت زۆر کەمتر گڕی دەگرت[br]لە باغە و ماددە خاوەکان

0:02:09.192,0:02:12.672
بەکاردەھات بۆ ئەوەی زیاتر[br]بە ئاسانی بەردەستبێت.

0:02:12.672,0:02:14.892
بێیکلایت تەنھا سەرەتایەکە بوو.

0:02:14.892,0:02:19.933
لە ١٩٢٠ەکاندا، توێژەران سەرەتا [br]لە بازرگانیدا پەرەیان بە پۆلیستریندا،

0:02:19.933,0:02:23.103
پلاستیکێکی ئیسفنجی [br]بەکاردەھات لە جیاکردنەوە.

0:02:23.103,0:02:29.381
دوای ئەوە کلۆریدی فرەڤینی یان ڤینیڵ[br]ھات، کە نوشتۆك بوو بەڵام هێشتا ڕەق بوو.

0:02:29.381,0:02:31.491
ئەکریلیکەکان ڕۆشنیان دروست کرد،

0:02:31.491,0:02:34.731
پانێلەکانی دژە شکان کە[br]لاسایی شوشەی دەکردەوە.

0:02:34.731,0:02:38.561
و لە ١٩٣٠یەکان نایلۆن[br]قۆناغی سەرەکی گرت—

0:02:38.561,0:02:42.966
پۆلیمەرێك لە شێوەی ئاوریشم دروست[br]کراو، بەڵام لەگەڵ چەندین جار ھێزی خۆی.

0:02:42.966,0:02:48.920
لە ساڵی ١٩٣٣ەوە، پۆلیئێـپيلين بووە[br]یەکێك لە باشترین پلاستیکەکان،

0:02:48.920,0:02:53.814
هێشتا ئەمڕۆش بەکاردێت بۆ دروستکردنی هەموو[br]شتێك لە کیسەکانی سەوزەوە بۆ بوتڵەکانی شامپۆ،

0:02:53.814,0:02:56.064
بۆ چاکەتی گولە نەبڕ.

0:02:56.064,0:03:00.341
تەکنەلۆژیای نوێی بەرهەمهێنانی [br]ئەم تەقینەوەیە لە ماددەکان پەرەیسەند.

0:03:00.341,0:03:04.171
داهێنانی تەکنیکێك [br]پێی دەگوترێت دەرزی لێدان

0:03:04.171,0:03:08.819
وای کرد پلاستیکە تواوەکان تێبکرێن[br]بۆ ناو قالبی هەر شێوەیەك،

0:03:08.819,0:03:10.939
بۆ ئەوەی بە خێرایی ڕەقبن.

0:03:10.939,0:03:15.135
ئەمەش ئەگەری دروست کرد بۆ[br]بەرهەمەکان لە جۆر و شێوەی نوێ—

0:03:15.135,0:03:20.690
و ڕێگەیەك بۆ هەرزانی و خێرایی [br]بەرهەمهێنانی پلاستیك بە پێوەر.

0:03:20.690,0:03:23.850
زانایان هیوایان خواست ئەو [br]ئابووریەی ماددە نوێیە

0:03:23.850,0:03:28.889
ئەو ماددانە دروست بکات کە پێشتر[br]بەردەست نەبوونە بۆ خەڵکی زیاتر.

0:03:28.889,0:03:33.193
لە جیاتی، پاڵ بە پلاستیکەوە نرا بۆ[br]خزمەت لە جەنگی جیهانی دووەم.

0:03:33.193,0:03:38.019
له کاتی جەنگدا، بەرهەمی پلاستیکی لە[br]ویلایەتە یەکگرتووەکان چوار هێندە بەرزبۆوە.

0:03:38.019,0:03:43.506
سەربازەکان کڵاوی نوێی ناوپۆشکراوی پلاستیکیان[br]لەبەردەکرد و چاکەتی بارانی دژە ئاوی ڤینیڵ.

0:03:43.506,0:03:48.250
فڕۆکەوانان لە جێگای فڕۆکەوان دانیشتن کە لە [br]شوشەی پلێکس، پلاستیكی دژە درز دروستکراون،

0:03:48.250,0:03:52.720
و پشتیان بە پەڕەشووت بەست [br]لە نایلۆنی نەرم دروست کراو.

0:03:52.720,0:03:55.070
دواتر، کۆمپانیاکانی دروست کردنی پلاستیك

0:03:55.070,0:03:59.753
کە لە کاتی جەنگدا بڵاوبۆوە سەرنجی[br]ئەوانی بۆ بەرهەمەکانی بەکارھێنەر ڕاکێشا.

0:03:59.753,0:04:04.853
پلاستیكەکان دەستیان کرد بە جێگرتنەوەی[br]ماددەکانی تر وەك دار، شوشە و قوماش

0:04:04.853,0:04:09.761
لە کەلوپەلی ناو ماڵ، جلوبەرگ،[br]پێڵاو، تەلەفزیۆنەکان و ڕادیۆکان.

0:04:09.761,0:04:13.761
پلاستیکە بە توانایەکان ئەگەرەکانیان[br]کردەوە بۆ پێچانەوە—

0:04:13.761,0:04:18.143
بە شێوەیەکی سەرەکی دیزاین کراون بۆ ھێشتەوەی [br]خواردن و بەرهەمەکانی تر بە تازەیی بۆ کاتێکی زیاتر.

0:04:18.143,0:04:22.533
لە پڕ، کیسەی زبڵی پلاستیکی هەبوو،[br]لولەی پلاستیکە جیرەکان،

0:04:22.533,0:04:25.763
بوتڵی پلاستیکی گوشراوە،[br]کارتۆنی بردن،

0:04:25.763,0:04:30.420
و دەفری پلاستیکی بۆ[br]میوە، سەوزە و گۆشت.

0:04:30.420,0:04:34.420
لە ماوەیەکی کەمی ئەم دە ساڵە،[br]ئەم ماددە فرە بەکارھێنەرە

0:04:34.420,0:04:38.420
بووە ھۆی ناساندی بە "سەدەی پلاستیك."

0:04:38.420,0:04:42.080
لە کاتێکدا سەدەی پلاستیك[br]گونجاوی و تێچوونی کاریگەری ھێنا،

0:04:42.080,0:04:45.670
هەروەها کێشەی ژینگەیی گەورەی دروست کرد.

0:04:45.670,0:04:48.910
زۆربەی پلاستیکەکان لە سەرچاوەی[br]پلاستیكی دووبارە بەکارنەھێراوە دروستکراون.

0:04:48.910,0:04:52.760
و پێچانەوەی پلاستیك دیزاین کراوە[br]بۆ ئەوەی تاکە بەکارهێنان بێت،

0:04:52.760,0:04:56.150
بەڵام هەندێك پلاستیك چەند[br]سەدەیەکی پێدەچێت بۆ شیبوونەوە،

0:04:56.150,0:04:59.640
دروستکردنی بنیاتنانێکی گەورە لە پاشەڕۆ.

0:04:59.640,0:05:04.541
ئەم سەدەیە دەبێت ئێمە سەرنج بدەینە سەر[br]داهێنانەکان بە دانانی ناونیشان بۆ ئەوە

0:05:04.541,0:05:08.718
بە کەمکردنەوەی بەکارهێنانی پلاستیك،[br]پەرەدان بە پلاستیکە بایۆلۆجیەکان،

0:05:08.718,0:05:12.718
و دۆزینەوەی ڕێگەی نوێ بۆ دووبارە[br]دروست کردنەوەی پلاستیكی بەردەست.