WEBVTT

00:00:20.083 --> 00:00:24.166
In 1956 won een documentaire 
van Jacques Cousteau

00:00:24.459 --> 00:00:27.834
zowel de Palme d'Or als een Oscar.

00:00:28.042 --> 00:00:30.918
Deze film heette 'Le monde du silence'

00:00:30.930 --> 00:00:33.169
of 'De wereld der stilte'.

00:00:33.609 --> 00:00:38.860
Het uitgangspunt van de titel was dat 
de onderwaterwereld een stille wereld was.

00:00:39.509 --> 00:00:42.029
We weten nu, 60 jaar later,

00:00:42.030 --> 00:00:45.901
dat de onderwaterwereld 
allesbehalve stil is.

00:00:45.902 --> 00:00:48.911
Hoewel de geluiden 
boven water onhoorbaar zijn,

00:00:48.912 --> 00:00:52.252
afhankelijk van waar je bent 
en de tijd van het jaar,

00:00:52.253 --> 00:00:55.422
kan het onderwaterwereld 'soundscape' 
even lawaaierig zijn

00:00:55.422 --> 00:00:58.422
als elke jungle of regenwoud.

00:00:58.422 --> 00:01:01.879
Ongewervelde dieren 
zoals pistoolgarnalen, vissen

00:01:01.879 --> 00:01:04.879
en zeezoogdieren 
gebruiken allemaal geluid.

00:01:04.879 --> 00:01:07.800
Zij gebruiken geluid 
om hun habitat te verkennen,

00:01:07.801 --> 00:01:11.440
met elkaar in verbinding 
te blijven, te navigeren

00:01:11.441 --> 00:01:13.862
en roofdieren en prooi op te sporen.

00:01:13.863 --> 00:01:19.191
Ze gebruiken ook geluid door te luisteren 
om iets over hun omgeving te vernemen.

00:01:19.192 --> 00:01:21.882
Neem bijvoorbeeld het noordpoolgebied.

00:01:22.782 --> 00:01:25.993
Het wordt beschouwd 
als één grote, onherbergzame plek,

00:01:25.994 --> 00:01:28.442
soms omschreven als een woestijn

00:01:28.443 --> 00:01:31.445
omdat het zo koud, zo afgelegen

00:01:31.445 --> 00:01:34.445
en voor een groot deel van het jaar 
met ijs bedekt is.

00:01:34.445 --> 00:01:40.245
Ondanks dit is er geen plek op Aarde waar 
ik liever ben dan in het noordpoolgebied.

00:01:40.246 --> 00:01:44.104
Vooral als de dagen lengen 
en de lente komt.

00:01:44.504 --> 00:01:48.914
Voor mij belichaamt het noordpoolgebied 
echt dit onderscheid

00:01:48.915 --> 00:01:54.296
tussen wat we zien aan de oppervlakte 
en wat er onder water aan de hand is.

00:01:54.586 --> 00:01:59.917
Je kunt uitkijken over het ijs 
-- helemaal wit en blauw en koud --

00:02:00.587 --> 00:02:02.306
en niets zien.

00:02:02.646 --> 00:02:05.295
Maar als je onder water kon horen,

00:02:05.296 --> 00:02:10.359
zouden die geluiden je eerst verbazen 
en dan verrukken.

00:02:10.919 --> 00:02:14.658
Terwijl je ogen alleen maar 
kilometers ijs zien,

00:02:14.659 --> 00:02:18.166
vertellen je oren je dat daar

00:02:18.167 --> 00:02:22.542
Groenlandse en beluga walvissen, 
walrussen en baardrobben vertoeven.

00:02:23.542 --> 00:02:25.631
Ook het ijs maakt geluiden.

00:02:25.632 --> 00:02:31.022
Het krijst en scheurt en knalt en kreunt 
als het botst en schuurt,

00:02:31.023 --> 00:02:34.373
als de temperatuur, de stroming 
of de winden veranderen.

00:02:35.123 --> 00:02:39.304
En onder die 100% zee-ijs, 
in het holst van de winter,

00:02:39.614 --> 00:02:42.145
zingen Groenlandse walvissen.

00:02:43.185 --> 00:02:45.375
Je zou dat nooit verwachten

00:02:45.376 --> 00:02:50.503
omdat wij mensen erg visuele dieren zijn.

00:02:50.504 --> 00:02:53.336
Voor bijna iedereen

00:02:53.346 --> 00:02:56.544
bepaalt het zicht 
hoe we navigeren in onze wereld.

00:02:56.545 --> 00:02:59.464
Voor zeezoogdieren die onder water leven,

00:02:59.465 --> 00:03:03.493
waar chemische signalen 
en licht slecht doorkomen,

00:03:03.494 --> 00:03:06.794
is geluid het zintuig waarmee ze zien.

00:03:06.795 --> 00:03:10.915
Geluid plant zich zeer goed voort 
onder water, veel beter dan in de lucht,

00:03:10.916 --> 00:03:14.504
zodat signalen kunnen worden gehoord 
over grote afstanden.

00:03:14.505 --> 00:03:17.689
In het noordpoolgebied 
is dit vooral belangrijk,

00:03:17.690 --> 00:03:21.423
want niet alleen moeten arctische 
zeezoogdieren elkaar kunnen horen,

00:03:21.424 --> 00:03:24.785
maar ook naar signalen 
in het milieu luisteren

00:03:24.786 --> 00:03:29.176
zoals of ze op ijs 
of op open water afstevenen.

00:03:29.197 --> 00:03:32.696
Hoewel ze het grootste deel 
van hun leven onder water doorbrengen,

00:03:32.696 --> 00:03:36.557
zijn het zoogdieren en moeten ze 
bovenkomen om te ademen.

00:03:36.807 --> 00:03:40.748
Ze kunnen luisteren naar plaatsen 
met dun ijs of zonder ijs

00:03:40.749 --> 00:03:44.369
of luisteren naar de echo's 
van ijs uit de omgeving.

00:03:45.289 --> 00:03:51.168
Arctische zeezoogdieren leven in een rijk 
en gevarieerd onderwatersoundscape.

00:03:51.169 --> 00:03:54.497
In het voorjaar kan het 
een kakofonie van geluiden zijn.

00:03:54.498 --> 00:04:00.646
(Zoem-, suis-, piep-, 
fluit- en jammerklanken)

00:04:11.219 --> 00:04:14.293
Maar wanneer het ijs 
rotsvast gevroren is

00:04:14.294 --> 00:04:17.892
en er geen grote temperatuur- 
of stromingsveranderingen zijn,

00:04:17.894 --> 00:04:20.570
is de arctische onderwaterwereld

00:04:20.570 --> 00:04:24.239
een van de stilste zeeën ter wereld.

00:04:24.459 --> 00:04:25.999
Dat is echter aan het veranderen.

00:04:26.000 --> 00:04:30.411
Klimaatverandering en vermindering 
van zee-ijs veranderen ook

00:04:30.412 --> 00:04:33.870
het onderwaterwereld soundscape 
van het noordpoolgebied,

00:04:33.871 --> 00:04:38.091
wat een direct gevolg is van de uitstoot 
van menselijke broeikasgassen.

00:04:38.451 --> 00:04:41.251
Met de klimaatverandering

00:04:41.252 --> 00:04:45.370
voeren we een volledig ongecontroleerd 
experiment uit op onze planeet.

00:04:45.710 --> 00:04:47.886
In de afgelopen 30 jaar

00:04:47.887 --> 00:04:51.692
zien stukken van het noordpoolgebeid 
dalingen in seizoensgebonden zee-ijs

00:04:51.693 --> 00:04:56.561
van zes weken tot vier maanden.

00:04:56.562 --> 00:05:00.283
Deze afname in zee-ijs wordt soms

00:05:00.284 --> 00:05:03.161
een toename 
van het open-waterseizoen genoemd,

00:05:03.162 --> 00:05:04.523
dat is de tijd van het jaar

00:05:04.523 --> 00:05:07.313
waarin het noordpoolgebied 
bevaarbaar is voor schepen.

00:05:07.313 --> 00:05:10.043
Niet alleen verandert 
de uitgestrektheid van het ijs,

00:05:10.843 --> 00:05:14.993
maar ook de leeftijd 
en de dikte van het ijs.

00:05:15.303 --> 00:05:18.711
Je kan hebben gehoord dat een afname 
van het seizoensgebonden zee-ijs

00:05:18.711 --> 00:05:23.062
verlies van habitat veroorzaakt voor 
dieren die afhankelijk zijn van zee-ijs

00:05:23.062 --> 00:05:26.235
zoals ijszeehonden, walrussen of ijsberen.

00:05:26.555 --> 00:05:31.333
Afnemend zee-ijs veroorzaakt ook 
toenemende erosie langs kustdorpen

00:05:31.334 --> 00:05:35.475
en veranderende prooibeschikbaarheid 
voor zeevogels en zoogdieren.

00:05:35.925 --> 00:05:40.554
Klimaatverandering en daling 
van zee-ijs veranderen ook

00:05:40.555 --> 00:05:44.044
het onderwaterwereld soundscape 
van het noordpoolgebied.

00:05:44.045 --> 00:05:46.185
Wat bedoel ik met soundscape?

00:05:46.635 --> 00:05:49.635
Wie de zeeën beluistert voor zijn werk

00:05:49.636 --> 00:05:53.890
gebruikt hydrofoons, onderwatermicrofoons.

00:05:53.891 --> 00:05:57.896
Wij registreren omgevingsgeluid, 
het geluid overal om ons heen.

00:05:57.897 --> 00:06:01.176
Het soundscape beschrijft 
de verschillende bijdragers

00:06:01.177 --> 00:06:02.786
aan dit geluidsveld.

00:06:02.787 --> 00:06:05.397
Wat we horen via onze hydrofoons

00:06:05.398 --> 00:06:09.257
zijn de echte geluiden 
van de klimaatverandering.

00:06:09.467 --> 00:06:12.396
We horen deze veranderingen 
uit drie gebieden:

00:06:12.886 --> 00:06:17.598
uit de lucht, uit het water 
en van het land.

00:06:18.108 --> 00:06:20.757
Ten eerste: de lucht.

00:06:20.758 --> 00:06:23.357
Wind op het water zorgt voor golven.

00:06:23.358 --> 00:06:26.538
Deze golven maken bellen, 
die bellen breken.

00:06:26.539 --> 00:06:29.468
Als ze dat doen, maken ze lawaai

00:06:29.469 --> 00:06:33.878
en dit geluid is als ruis 
of gekraak op de achtergrond.

00:06:33.879 --> 00:06:36.970
Wanneer het noordpoolgebied 
met ijs bedekt is,

00:06:36.971 --> 00:06:40.720
raakt het grootste deel van het lawaai 
van de wind niet tot in de waterkolom

00:06:40.721 --> 00:06:45.550
omdat het ijs fungeert als een buffer 
tussen de atmosfeer en het water.

00:06:45.551 --> 00:06:48.322
Dit is één van de redenen 
waarom het noordpoolgebied

00:06:48.322 --> 00:06:51.322
zeer lage omgevingsgeluidniveaus 
kan hebben.

00:06:51.322 --> 00:06:54.051
Maar met dalingen 
van seizoensgebonden zee-ijs

00:06:54.052 --> 00:06:58.572
is niet alleen het noordpoolgebied 
nu open voor dit golflawaai,

00:06:59.152 --> 00:07:01.912
maar het aantal stormen 
en hun intensiteit

00:07:01.913 --> 00:07:04.301
in het noordpoolgebied zijn toegenomen.

00:07:04.302 --> 00:07:09.583
Dit alles verhoogt het geluidsniveau 
in een eerder rustige oceaan.

00:07:10.273 --> 00:07:12.854
Ten tweede: water.

00:07:13.614 --> 00:07:15.663
Met minder seizoensgebonden zee-ijs

00:07:15.663 --> 00:07:18.663
verhuizen sub-arctische soorten 
naar het noorden

00:07:18.663 --> 00:07:23.346
en profiteren van een nieuwe habitat 
door meer open water.

00:07:23.576 --> 00:07:28.415
Arctische walvissen, zoals deze 
Groenlandse walvis, hebben geen rugvin.

00:07:28.416 --> 00:07:33.166
want ze zijn geëvolueerd om te leven 
en te zwemmen in met ijs bedekte wateren.

00:07:33.167 --> 00:07:35.384
Iets uit je rug hebben steken

00:07:35.385 --> 00:07:38.385
is niet zeer bevorderlijk 
voor het migreren door het ijs

00:07:38.386 --> 00:07:42.596
en kan dieren van het ijs weghouden.

00:07:42.597 --> 00:07:46.596
Maar nu horen we overal de geluiden

00:07:46.597 --> 00:07:50.006
van gewone vinvissen, 
bultruggen en orka's,

00:07:50.007 --> 00:07:52.357
verder en verder naar het noorden

00:07:52.358 --> 00:07:54.997
en later en later in het seizoen.

00:07:54.998 --> 00:07:57.037
We horen in wezen een invasie

00:07:57.037 --> 00:08:00.737
van het noordpoolgebied 
door sub-arctische soorten,

00:08:00.737 --> 00:08:02.968
en we weten niet wat dit betekent.

00:08:02.969 --> 00:08:08.106
Zal er concurrentie voor voedsel komen 
tussen arctische en sub-arctische dieren?

00:08:08.107 --> 00:08:10.191
Gaan deze sub-arctische soorten

00:08:10.191 --> 00:08:13.971
ziekten en parasieten 
introduceren in het noordpoolgebied?

00:08:13.971 --> 00:08:17.017
Hoe beïnvloeden de nieuwe geluiden 
die ze produceren

00:08:17.018 --> 00:08:19.728
het onderwatersoundscape?

00:08:19.729 --> 00:08:21.809
Ten derde: het land.

00:08:21.810 --> 00:08:24.849
Met land bedoel ik mensen.

00:08:25.239 --> 00:08:29.275
Meer open water betekent meer 
menselijk gebruik van het noordpoolgebied.

00:08:29.835 --> 00:08:31.319
Alleen al deze afgelopen zomer

00:08:31.320 --> 00:08:35.349
baande een enorm cruiseschip zijn weg 
door de Noordwestelijke Passage,

00:08:35.350 --> 00:08:39.119
de eens mythische route 
tussen Europa en de Stille Oceaan.

00:08:39.799 --> 00:08:42.699
Dalingen van het zee-ijs 
lieten de mens toe

00:08:42.699 --> 00:08:45.699
om het noordpoolgebied 
vaker te bezoeken.

00:08:45.699 --> 00:08:50.249
Het maakte de olie- en gasexploratie 
en -winning mogelijk,

00:08:50.250 --> 00:08:52.849
en ook de commerciële scheepvaart,

00:08:52.850 --> 00:08:54.901
alsmede een toename van het toerisme.

00:08:55.881 --> 00:08:58.221
We weten nu dat lawaai van schepen

00:08:58.221 --> 00:09:00.931
het niveau van stresshormonen 
van walvissen verhoogt

00:09:00.931 --> 00:09:03.250
en hun voedingsgedrag kan verstoren.

00:09:03.670 --> 00:09:06.824
Luchtgeweren voor seismisch onderzoek, 
die elke 10 tot 20 seconden

00:09:06.824 --> 00:09:10.834
luide, laag frequente 
'woemp'-geluiden produceren,

00:09:11.482 --> 00:09:14.982
veranderen het zwemmen 
en het vocale gedrag van walvissen.

00:09:15.322 --> 00:09:20.050
Al deze geluidsbronnen verminderen 
de akoestische afstand

00:09:20.051 --> 00:09:23.563
waarover arctische zeezoogdieren 
kunnen communiceren.

00:09:24.293 --> 00:09:29.022
Arctische zeezoogdieren zijn gewend 
aan zeer hoge geluidsniveaus

00:09:29.023 --> 00:09:30.832
op bepaalde tijden van het jaar,

00:09:30.833 --> 00:09:34.741
maar in de eerste plaats van andere 
dieren of van het zee-ijs.

00:09:34.742 --> 00:09:37.372
Dat zijn de geluiden 
waarmee ze zijn geëvolueerd

00:09:37.373 --> 00:09:40.656
en die van vitaal belang 
voor hun overlevingskansen zijn.

00:09:41.116 --> 00:09:44.495
Die nieuwe geluiden zijn luid en vreemd.

00:09:44.815 --> 00:09:49.375
Ze kunnen invloed hebben op het milieu 
op een manier die we denken te begrijpen,

00:09:49.945 --> 00:09:52.452
maar ook op manieren 
die wij niet begrijpen.

00:09:52.662 --> 00:09:54.285
Vergeet niet dat het gehoor

00:09:54.285 --> 00:09:57.285
het belangrijkste zintuig 
voor deze dieren is.

00:09:57.285 --> 00:10:01.726
Niet alleen de fysieke habitat 
van het noordpoolgebied verandert snel,

00:10:01.746 --> 00:10:04.245
maar de akoestische habitat ook.

00:10:04.716 --> 00:10:08.348
Het is alsof we deze dieren weg 
plukten van het rustige platteland

00:10:08.349 --> 00:10:12.076
en ze in het midden van de spits 
in een grote stad dropten.

00:10:12.077 --> 00:10:14.056
Ze kunnen er niet aan ontsnappen.

00:10:14.057 --> 00:10:16.387
Wat kunnen we eraan doen?

00:10:17.027 --> 00:10:19.679
Windsnelheden kunnen we niet verminderen

00:10:19.680 --> 00:10:22.850
of sub-arctische dieren tegenhouden 
naar het noorden te migreren,

00:10:22.851 --> 00:10:25.422
maar we kunnen werken 
aan lokale oplossingen

00:10:25.422 --> 00:10:29.052
om door mensen veroorzaakt 
onderwatergeluid te verminderen.

00:10:29.052 --> 00:10:32.399
Een van deze oplossingen 
is het vertragen van schepen

00:10:32.400 --> 00:10:34.218
die het noordpoolgebied doorkruisen,

00:10:34.219 --> 00:10:37.663
want een langzamer schip 
is een rustiger schip.

00:10:38.144 --> 00:10:41.882
We kunnen de toegang 
in de seizoenen en regio's beperken

00:10:41.883 --> 00:10:46.710
die belangrijk zijn voor de paring, 
de voeding of het migreren.

00:10:46.950 --> 00:10:50.159
We kunnen betere methodes vinden
om schepen stiller te maken

00:10:50.160 --> 00:10:53.520
en naar betere manieren zoeken 
om de oceaanbodem te verkennen.

00:10:54.120 --> 00:10:58.750
Het goede nieuws is 
dat er nu mensen aan werken.

00:10:58.751 --> 00:11:03.071
Maar uiteindelijk moeten wij mensen 
de moeilijke taak volbrengen

00:11:03.072 --> 00:11:05.952
van het omkeren, 
of op zijn minst vertragen,

00:11:05.953 --> 00:11:09.954
van door mensen veroorzaakte 
atmosferische veranderingen.

00:11:09.955 --> 00:11:14.954
Laten we terugkeren naar het idee 
van een stille wereld onder water.

00:11:15.384 --> 00:11:17.114
Het is heel goed mogelijk

00:11:17.115 --> 00:11:20.413
dat veel van de walvissen die vandaag 
in het noordpoolgebied zwemmen,

00:11:20.414 --> 00:11:23.958
met name langlevende soorten 
zoals de Groenlandse walvis

00:11:23.959 --> 00:11:27.710
-- de Inuit zeggen dat hij tweemaal 
zo oud kan worden als een mens --

00:11:27.735 --> 00:11:31.414
dat deze walvissen in 1956 in leven waren

00:11:31.415 --> 00:11:34.006
toen Jacques Cousteau zijn film maakte.

00:11:34.446 --> 00:11:40.535
Achteraf gezien, met al het lawaai 
dat wij vandaag in de zee maken,

00:11:41.015 --> 00:11:44.227
was het misschien 
toch wel 'De wereld der stilte'.

00:11:44.977 --> 00:11:46.385
Dank je.

00:11:46.386 --> 00:11:49.136
(Applaus)