1 00:00:00,760 --> 00:00:03,456 Op 26 januari 2013 2 00:00:03,480 --> 00:00:06,976 bestormde een troep Al Qaida strijders de oude stad Timboektoe, 3 00:00:07,000 --> 00:00:09,000 aan de zuidelijke rand van de Sahara. 4 00:00:09,640 --> 00:00:14,256 Ze stichtten brand in een middeleeuwse bibliotheek met 30.000 manuscripten, 5 00:00:14,280 --> 00:00:17,056 geschreven in het Arabisch en een aantal Afrikaanse talen, 6 00:00:17,080 --> 00:00:22,686 variërend in onderwerp van astronomie tot geografie, geschiedenis en geneeskunde. 7 00:00:22,840 --> 00:00:26,206 Zo was er een boek dat mogelijk de eerste behandeling 8 00:00:26,206 --> 00:00:28,480 van erectiestoornissen bij mannen beschrijft. 9 00:00:29,760 --> 00:00:31,056 Onbekend in het Westen 10 00:00:31,080 --> 00:00:34,496 was dit de verzamelde kennis van een heel continent, 11 00:00:34,520 --> 00:00:38,600 de stem van Afrika in een tijd waarin men dacht dat Afrika geen stem had. 12 00:00:39,480 --> 00:00:41,976 De burgemeester van Bamako, die het zag gebeuren, 13 00:00:42,000 --> 00:00:43,936 noemde de verbranding van de manuscripten 14 00:00:43,960 --> 00:00:46,360 een misdaad tegenover het culturele werelderfgoed. 15 00:00:46,880 --> 00:00:48,286 En hij had gelijk -- 16 00:00:48,440 --> 00:00:51,880 of zou gelijk gehad hebben; hij vertelde namelijk een leugen. 17 00:00:52,560 --> 00:00:55,296 Want kort tevoren 18 00:00:55,320 --> 00:00:59,456 hadden Afrikaanse geleerden een aantal willekeurige oude boeken verzameld 19 00:00:59,480 --> 00:01:01,976 en daar voor de terroristen achtergelaten. 20 00:01:02,000 --> 00:01:04,936 De collectie ligt tegenwoordig verstopt in Bamako, 21 00:01:04,959 --> 00:01:06,336 de hoofdstad van Mali, 22 00:01:06,360 --> 00:01:08,456 wegrottend in de hoge vochtigheid. 23 00:01:08,480 --> 00:01:10,336 Wat gered werd door een list 24 00:01:10,360 --> 00:01:12,096 wordt opnieuw bedreigd, 25 00:01:12,120 --> 00:01:13,360 dit keer door het klimaat. 26 00:01:14,200 --> 00:01:16,616 Afrika en de verafgelegen uithoeken van de wereld 27 00:01:16,640 --> 00:01:18,936 zijn niet de enige of voornaamste plaatsen 28 00:01:18,960 --> 00:01:23,256 waar manuscripten die de geschiedenis van de wereldcultuur kunnen veranderen, 29 00:01:23,280 --> 00:01:24,800 in gevaar zijn. 30 00:01:25,920 --> 00:01:28,430 Een paar jaar terug heb ik onderzoek gedaan 31 00:01:28,430 --> 00:01:30,680 onder Europese onderzoeksbibliotheken 32 00:01:30,680 --> 00:01:32,936 en ik ontdekte dat er ten minste 33 00:01:32,960 --> 00:01:36,176 60.000 manuscripten zijn, 34 00:01:36,200 --> 00:01:37,816 daterend van voor 1500, 35 00:01:37,840 --> 00:01:40,776 die onleesbaar zijn door waterschade, 36 00:01:40,800 --> 00:01:44,626 vervaging, schimmel en chemische verbindingen. 37 00:01:44,800 --> 00:01:47,776 Het werkelijke aantal is waarschijnlijk tweemaal zo groot 38 00:01:47,800 --> 00:01:49,976 en dat is exclusief 39 00:01:50,000 --> 00:01:52,616 renaissancemanuscripten, moderne manuscripten 40 00:01:52,640 --> 00:01:55,760 en objecten die tot het culturele erfgoed behoren, zoals kaarten. 41 00:01:57,960 --> 00:02:00,416 Wat als er een technologie bestond 42 00:02:00,440 --> 00:02:05,396 die deze verloren en onbekende werken kon herstellen? 43 00:02:05,800 --> 00:02:10,216 Stel je voor hoe wereldwijd honderdduizenden 44 00:02:10,240 --> 00:02:13,176 voorheen onbekende teksten 45 00:02:13,200 --> 00:02:16,240 onze kennis van het verleden radicaal zouden kunnen veranderen. 46 00:02:18,280 --> 00:02:22,296 Stel je voor welke onbekende klassiekers we zouden kunnen ontdekken, 47 00:02:22,320 --> 00:02:25,656 die de canons van literatuur, geschiedenis, filosofie en muziek 48 00:02:25,680 --> 00:02:27,120 zouden herschrijven -- 49 00:02:27,840 --> 00:02:31,376 of die zelfs onze culturele identiteiten zouden kunnen herschrijven 50 00:02:31,400 --> 00:02:34,760 en zo nieuwe bruggen bouwen tussen mensen en culturen. 51 00:02:35,520 --> 00:02:38,056 Door deze vragen veranderde ik 52 00:02:38,080 --> 00:02:40,896 van een middeleeuwen-kenner, iemand die teksten leest, 53 00:02:40,920 --> 00:02:42,720 in een tekstuele wetenschapper. 54 00:02:44,120 --> 00:02:46,416 'Lezer' is zo'n vervelend woord. 55 00:02:46,440 --> 00:02:49,016 Het wekt bij mij beelden van passiviteit op, 56 00:02:49,040 --> 00:02:52,226 iemand die lui in een gemakkelijke stoel zit te wachten 57 00:02:52,240 --> 00:02:55,256 tot de kennis hem bereikt in een mooi klein pakketje. 58 00:02:55,520 --> 00:02:58,536 Het is toch veel beter om actief deel te nemen aan het verleden, 59 00:02:58,560 --> 00:03:01,736 een avonturier in een onontdekt land te zijn, 60 00:03:01,760 --> 00:03:04,160 op zoek naar een verborgen tekst. 61 00:03:05,360 --> 00:03:07,800 Als academicus was ik niet meer dan een lezer. 62 00:03:08,560 --> 00:03:10,976 Ik las en onderwees dezelfde klassieke teksten 63 00:03:11,000 --> 00:03:14,016 die mensen al honderd jaar lezen en onderwijzen -- 64 00:03:14,160 --> 00:03:16,926 Vergilius, Ovidius, Chaucer, Petrarca -- 65 00:03:17,200 --> 00:03:19,520 en met ieder artikel dat ik publiceerde, 66 00:03:19,560 --> 00:03:22,760 droeg ik bij aan de menselijke kennis, in steeds kleinere mate. 67 00:03:24,760 --> 00:03:26,336 Wat ik wou zijn, 68 00:03:26,360 --> 00:03:28,456 was een archeoloog van het verleden, 69 00:03:28,480 --> 00:03:30,056 een ontdekker van literatuur, 70 00:03:30,080 --> 00:03:31,976 een Indiana Jones zonder de zweep -- 71 00:03:32,000 --> 00:03:33,496 of, eigenlijk, met de zweep. 72 00:03:33,570 --> 00:03:34,706 (Gelach) 73 00:03:34,760 --> 00:03:38,246 Ik wou dat niet alleen voor mijzelf, maar ook voor mijn studenten. 74 00:03:38,480 --> 00:03:42,346 Dus ben ik zes jaar geleden een andere richting ingegaan. 75 00:03:42,400 --> 00:03:45,416 Ik werkte op dat moment aan 'The Chess of Love', 76 00:03:45,440 --> 00:03:48,296 een belangrijk dichtwerk uit de Europese middeleeuwen 77 00:03:48,320 --> 00:03:49,936 dat nog nooit was bewerkt. 78 00:03:49,960 --> 00:03:52,976 Het was nog nooit bewerkt omdat er maar één manuscript was 79 00:03:53,000 --> 00:03:56,256 en dat was zo ernstig beschadigd tijdens de bombardementen in Dresden 80 00:03:56,280 --> 00:03:57,676 in de Tweede Wereldoorlog, 81 00:03:57,676 --> 00:04:00,490 dat generaties geleerden het als verloren hadden beschouwd. 82 00:04:01,400 --> 00:04:04,810 Vijf jaar lang werkte ik met een uv-lamp 83 00:04:04,810 --> 00:04:06,836 om restanten van het handschrift te vinden 84 00:04:06,836 --> 00:04:10,046 en ik kwam zo ver als ik kon met de technologie van dat moment. 85 00:04:10,640 --> 00:04:12,736 Toen deed ik wat veel mensen doen. 86 00:04:12,760 --> 00:04:14,776 Ik ging online 87 00:04:14,800 --> 00:04:16,536 en las daar 88 00:04:16,560 --> 00:04:21,136 hoe met behulp van multispectrale beeldvorming twee verborgen verhandelingen 89 00:04:21,160 --> 00:04:24,056 van de beroemde Griekse wiskundige Archimedes werden ontdekt 90 00:04:24,080 --> 00:04:25,616 in een 13-eeuwse palimpsest. 91 00:04:25,640 --> 00:04:28,920 Een palimpsest is een manuscript dat is uitgewist en overgeschreven. 92 00:04:30,200 --> 00:04:31,456 Ik besloot spontaan 93 00:04:31,480 --> 00:04:34,536 om te schrijven naar het hoofd van de groep wetenschappers 94 00:04:34,560 --> 00:04:36,776 die aan het Archimedespalimpsest werkte, 95 00:04:36,800 --> 00:04:38,296 Professor Roger Easton, 96 00:04:38,320 --> 00:04:40,136 met een plan en een pleidooi. 97 00:04:40,160 --> 00:04:42,200 En hij schreef nog terug ook. 98 00:04:44,000 --> 00:04:47,656 Met zijn hulp kon ik een subsidie krijgen van de Amerikaanse overheid 99 00:04:47,680 --> 00:04:51,556 voor het bouwen van een verplaatsbaar lab voor multispectrale beeldvorming. 100 00:04:51,720 --> 00:04:56,536 En in dat lab transformeerde ik een verkoolde en verbleekte zooi 101 00:04:56,560 --> 00:04:58,700 in een nieuwe middeleeuwse klassieker. 102 00:04:59,360 --> 00:05:02,136 Hoe werkt multispectrale beeldvorming eigenlijk? 103 00:05:02,160 --> 00:05:04,616 Het idee achter multispectrale beeldvorming 104 00:05:04,640 --> 00:05:08,936 is iets wat iedereen die bekend is met infraroodbrillen 105 00:05:08,960 --> 00:05:10,336 onmiddellijk zal herkennen: 106 00:05:10,360 --> 00:05:12,856 wat we zien in het zichtbare lichtspectrum 107 00:05:12,880 --> 00:05:15,200 is maar een fractie van wat er daadwerkelijk is. 108 00:05:15,720 --> 00:05:17,920 Dat geldt ook voor onzichtbaar schrift. 109 00:05:19,280 --> 00:05:23,456 Ons systeem maakt gebruik van licht op 12 golflengtes, 110 00:05:23,480 --> 00:05:25,976 tussen het ultraviolet en het infrarood. 111 00:05:26,000 --> 00:05:29,056 Dat wordt van bovenaf op het manuscript gericht 112 00:05:29,080 --> 00:05:30,696 met behulp van ledlampen 113 00:05:30,720 --> 00:05:32,576 en een andere multispectrale lichtbron 114 00:05:32,600 --> 00:05:35,453 schijnt van onderen door de bladzijden van het manuscript. 115 00:05:35,577 --> 00:05:40,096 Zo maken we van elke bladzijde ongeveer 35 opnames 116 00:05:40,120 --> 00:05:42,740 met een krachtige digitale camera voorzien van een lens 117 00:05:42,764 --> 00:05:44,736 die gemaakt is van kwarts. 118 00:05:44,760 --> 00:05:46,856 Daar zijn er ongeveer vijf van in de wereld. 119 00:05:46,880 --> 00:05:48,696 Als we die beelden hebben gemaakt, 120 00:05:48,720 --> 00:05:50,776 laten we er statistische algoritmes op los, 121 00:05:50,800 --> 00:05:53,296 om ze te verbeteren en te verhelderen, 122 00:05:53,320 --> 00:05:56,696 met software die oorspronkelijk was ontworpen voor satellietbeelden 123 00:05:56,720 --> 00:06:00,096 en gebruikt werd door bijvoorbeeld geospatiale wetenschappers 124 00:06:00,120 --> 00:06:01,320 en de CIA. 125 00:06:02,040 --> 00:06:04,266 De resultaten zijn soms spectaculair. 126 00:06:04,360 --> 00:06:06,536 Misschien ben je al wel bekend met het werk 127 00:06:06,560 --> 00:06:07,936 aan de Dode Zee-rollen, 128 00:06:07,960 --> 00:06:09,520 die langzaam vergelen. 129 00:06:10,480 --> 00:06:14,136 Met behulp van infrarood kunnen we zelfs de donkerste hoeken 130 00:06:14,160 --> 00:06:15,880 van de Dode Zee-rollen lezen. 131 00:06:16,880 --> 00:06:18,336 Maar je weet misschien niet 132 00:06:18,360 --> 00:06:21,096 dat meer Bijbelse teksten gevaar lopen. 133 00:06:21,120 --> 00:06:24,536 Dit is bijvoorbeeld een bladzijde van een manuscript 134 00:06:24,560 --> 00:06:26,336 waar we opnames van hebben gemaakt, 135 00:06:26,360 --> 00:06:30,240 misschien wel de meest waardevolle christelijke bijbel van de wereld. 136 00:06:30,880 --> 00:06:36,656 De Codex Vercellensis is de oudste vertaling van de evangeliën in het Latijn, 137 00:06:36,680 --> 00:06:39,280 daterend uit de eerste helft van de vierde eeuw. 138 00:06:40,560 --> 00:06:42,816 Dit is het beste voorbeeld 139 00:06:42,840 --> 00:06:46,776 van een bijbel uit de tijd van het ontstaan van het christendom 140 00:06:46,800 --> 00:06:48,416 onder keizer Constantijn 141 00:06:48,440 --> 00:06:50,976 en uit de tijd van het concilie van Nicea, 142 00:06:51,000 --> 00:06:54,496 toen het algemene credo van het christendom werd vastgelegd. 143 00:06:54,520 --> 00:06:57,776 Dit manuscript is helaas ernstig beschadigd, 144 00:06:57,800 --> 00:07:00,016 omdat het eeuwenlang 145 00:07:00,040 --> 00:07:02,496 werd gebruikt en aangeraakt 146 00:07:02,520 --> 00:07:05,216 tijdens inwijdingsceremonies in de kerk. 147 00:07:05,240 --> 00:07:09,896 Die paarse vlek die je daar in de linkerbovenhoek ziet 148 00:07:09,920 --> 00:07:14,216 is Aspergillus, een schimmel, 149 00:07:14,240 --> 00:07:17,776 afkomstig van de ongewassen handen 150 00:07:17,800 --> 00:07:19,800 van iemand met tuberculose. 151 00:07:20,640 --> 00:07:23,696 Door middel van ons beeldvormen, heb ik de eerste transcriptie 152 00:07:23,720 --> 00:07:26,320 van dit manuscript kunnen maken in 250 jaar. 153 00:07:27,800 --> 00:07:31,256 Maar een lab dat je mee kunt nemen naar de betreffende collecties, 154 00:07:31,280 --> 00:07:33,280 is slechts een gedeeltelijke oplossing. 155 00:07:33,480 --> 00:07:36,336 De technologie is duur en zeer zeldzaam 156 00:07:36,360 --> 00:07:39,576 en de beeldvormings- en verwerkingsvaardigheden zijn esoterisch. 157 00:07:39,600 --> 00:07:41,296 Dus de herstelwerkzaamheden 158 00:07:41,320 --> 00:07:46,216 kunnen maar door een paar onderzoekers en de rijkste instituten worden gebruikt. 159 00:07:46,240 --> 00:07:50,446 Daarom heb ik het Lazarus Project opgericht, een non-profit initiatief 160 00:07:50,720 --> 00:07:54,696 om multispectrale beeldvorming aan individuele onderzoekers te geven, 161 00:07:54,720 --> 00:07:58,560 en aan kleinere instituten, tegen weinig of geen kosten. 162 00:07:59,560 --> 00:08:01,176 De afgelopen vijf jaar 163 00:08:01,200 --> 00:08:05,056 is ons team van wetenschappers, geleerden en studenten 164 00:08:05,080 --> 00:08:07,256 naar zeven verschillende landen gereisd 165 00:08:07,280 --> 00:08:11,136 en ze hebben een paar van de waardevolste, beschadigde manuscripten gered, 166 00:08:11,160 --> 00:08:14,160 waaronder het Vercelli Book, oudste boek met Engelse teksten, 167 00:08:14,184 --> 00:08:16,770 het zwarte boek van Carmarthen, oudste boek in het Welsh, 168 00:08:16,770 --> 00:08:20,296 en een paar van de waardevolste, vroegste evangelies, 169 00:08:20,320 --> 00:08:23,200 in wat nu voormalig Sovjet Georgië is. 170 00:08:24,600 --> 00:08:27,560 Dus spectrale beeldvorming kan verloren geschriften herwinnen. 171 00:08:28,360 --> 00:08:33,456 En het kan zelfs nog een tweede verhaal achter elk object onthullen, 172 00:08:33,480 --> 00:08:38,176 het verhaal van hoe, wanneer en door wie een geschrift werd gecreëerd 173 00:08:38,200 --> 00:08:41,600 en soms zelfs wat de auteur dacht toen hij aan het schrijven was. 174 00:08:42,600 --> 00:08:45,696 Neem dit concept van de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring, 175 00:08:45,720 --> 00:08:48,000 in Thomas Jefferson's eigen handschrift, 176 00:08:48,000 --> 00:08:50,669 dat een aantal collega's een tijdje terug heeft opgenomen 177 00:08:50,669 --> 00:08:51,933 in de Library of Congress. 178 00:08:52,360 --> 00:08:55,056 Curatoren hadden gezien dat een bepaald woord telkens 179 00:08:55,080 --> 00:08:57,456 was doorgestreept en vervangen. 180 00:08:57,480 --> 00:08:59,560 Het was vervangen door 'burgers'. 181 00:09:00,240 --> 00:09:02,840 Misschien kan je wel raden wat het woord eronder was. 182 00:09:03,960 --> 00:09:05,306 'Onderdanen'. 183 00:09:05,400 --> 00:09:08,216 Dat, dames en heren, is de Amerikaanse democratie 184 00:09:08,240 --> 00:09:10,810 die zich daar onder de hand van Thomas Jefferson ontwikkelt. 185 00:09:11,360 --> 00:09:15,216 Of neem de kaart van Martellus uit 1491, 186 00:09:15,240 --> 00:09:17,576 gescand in de Beinecke Library van Yale. 187 00:09:17,600 --> 00:09:20,086 Dit was de kaart die Columbus waarschijnlijk zag 188 00:09:20,086 --> 00:09:21,976 voor zijn vertrek naar de Nieuwe Wereld 189 00:09:21,976 --> 00:09:24,536 en die hem een idee gaf van hoe Azië eruit zag 190 00:09:24,560 --> 00:09:26,510 en waar Japan lag. 191 00:09:27,640 --> 00:09:30,656 Het probleem met deze kaart was dat de inkt en kleurpigmenten 192 00:09:30,680 --> 00:09:32,776 zo waren afgebroken over de jaren 193 00:09:32,800 --> 00:09:34,936 dat op deze grote kaart van twee meter 194 00:09:34,960 --> 00:09:37,040 de wereld eruitzag als een enorme woestijn. 195 00:09:37,520 --> 00:09:41,136 Tot nog toe hadden we geen idee, niet in detail in ieder geval, 196 00:09:41,160 --> 00:09:42,816 wat Columbus wist over de wereld 197 00:09:42,840 --> 00:09:44,760 en hoe culturen werden weergegeven. 198 00:09:45,240 --> 00:09:49,376 De hoofdlegenda was onleesbaar onder normale lichtomstandigheden. 199 00:09:49,400 --> 00:09:51,656 Ultravioletlicht hielp weinig. 200 00:09:51,680 --> 00:09:53,680 Multispectraal gaf ons alles. 201 00:09:54,640 --> 00:09:58,216 In Azië zagen we monsters met oren zo lang 202 00:09:58,240 --> 00:10:00,890 dat ze het hele lichaam van het beest konden bedekken. 203 00:10:01,040 --> 00:10:05,440 In Afrika een slang die de grond kon laten roken. 204 00:10:06,680 --> 00:10:08,936 Zoals sterlicht een beeld kan geven 205 00:10:08,960 --> 00:10:11,536 van hoe het universum er lang geleden uitzag, 206 00:10:11,560 --> 00:10:15,456 zo kan multispectraal licht ons meevoeren naar de allereerste momenten 207 00:10:15,480 --> 00:10:17,230 van de creatie van een object. 208 00:10:17,480 --> 00:10:21,416 Door deze lens zien we de fouten, de gedachteveranderingen, 209 00:10:21,440 --> 00:10:24,336 de naïviteiten, de ongecensureerde gedachtes, 210 00:10:24,360 --> 00:10:26,576 de imperfecties van de menselijke fantasie 211 00:10:26,600 --> 00:10:31,086 waardoor deze sacrale objecten en hun auteurs échter worden 212 00:10:31,120 --> 00:10:33,640 en de geschiedenis dichterbij brengen. 213 00:10:34,760 --> 00:10:36,040 En de toekomst? 214 00:10:36,480 --> 00:10:38,656 Er is zo veel van het verleden 215 00:10:38,680 --> 00:10:41,896 en er zijn zo weinig getrainde mensen die de objecten kunnen redden, 216 00:10:41,920 --> 00:10:45,800 voordat ze voor altijd verdwenen zijn. 217 00:10:46,480 --> 00:10:49,776 Daarom geef ik nu les in deze nieuwe, hybride discipline, 218 00:10:49,800 --> 00:10:51,696 die ik 'tekstuele wetenschappen' noem. 219 00:10:51,720 --> 00:10:53,336 Tekstuele wetenschappen is een mix 220 00:10:53,360 --> 00:10:55,736 van traditionele literaire wetenschappen, 221 00:10:55,760 --> 00:10:58,296 het lezen van oude talen en oude handschriften, 222 00:10:58,320 --> 00:11:00,016 weten hoe teksten zijn gemaakt, 223 00:11:00,040 --> 00:11:02,176 zodat je ze kunt plaatsen en dateren, 224 00:11:02,200 --> 00:11:04,936 en nieuwe technieken zoals beeldvormingwetenschappen, 225 00:11:04,960 --> 00:11:07,536 de scheikunde van inkt en pigmenten, 226 00:11:07,560 --> 00:11:09,960 computerondersteunde optische tekenherkenning. 227 00:11:11,160 --> 00:11:13,336 Vorig jaar was een van mijn studenten, 228 00:11:13,360 --> 00:11:14,576 een eerstejaars, 229 00:11:14,600 --> 00:11:16,416 die Grieks en Latijn studeerde, 230 00:11:16,440 --> 00:11:18,776 de beelden aan het verwerken van een palimpset, 231 00:11:18,800 --> 00:11:21,520 gefotografeerd in een beroemde bibliotheek in Rome. 232 00:11:22,240 --> 00:11:27,000 Langzaam werden heel klein geschreven Griekse woorden zichtbaar. 233 00:11:28,200 --> 00:11:29,696 Iedereen kwam om hem heen staan 234 00:11:29,720 --> 00:11:32,376 en hij las een zin uit het verloren werk 235 00:11:32,400 --> 00:11:34,720 van de Griekse komedieschrijver Menander. 236 00:11:35,760 --> 00:11:38,456 Het was de eerste keer in ruim duizend jaar 237 00:11:38,480 --> 00:11:41,040 dat die woorden hardop werden uitgesproken. 238 00:11:41,880 --> 00:11:44,440 Op dat moment werd hij een geleerde. 239 00:11:45,440 --> 00:11:48,320 Dames en heren, dat is de toekomst van het verleden. 240 00:11:48,840 --> 00:11:50,056 Hartelijk bedankt. 241 00:11:50,080 --> 00:11:53,080 (Applaus)