[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:08.03,0:00:10.75,Default,,0000,0000,0000,,1903'te Amerika Birleşik \NDevletleri Başkanı Dialogue: 0,0:00:10.75,0:00:15.07,Default,,0000,0000,0000,,Kaliforniya'daki Yosemite Vadisi'ne \Nüç günlük kamp yolculuğu yaptı. Dialogue: 0,0:00:15.07,0:00:19.66,Default,,0000,0000,0000,,Başkan Theodore Roosevelt göğe yükselen \Nsekoya ağaçları ormanında uyudu, Dialogue: 0,0:00:19.66,0:00:24.41,Default,,0000,0000,0000,,kar tipisinde kamp yaptı ve ev sahibesi \Nve rehberi olan çevreci John Muir'le Dialogue: 0,0:00:24.41,0:00:26.96,Default,,0000,0000,0000,,saatlerce kamp ateşinde konuştu. Dialogue: 0,0:00:27.28,0:00:29.93,Default,,0000,0000,0000,,Roosevelt'in doğayı sevdiği ünlüydü Dialogue: 0,0:00:29.93,0:00:33.34,Default,,0000,0000,0000,,fakat Muir onu oraya kamp yapmaktan \Nfazlası için davet etmişti: Dialogue: 0,0:00:33.34,0:00:35.68,Default,,0000,0000,0000,,Yosemite tehlikedeydi. Dialogue: 0,0:00:35.68,0:00:39.52,Default,,0000,0000,0000,,Yosemite 1864'te korunan alan \Nilan edilse de, Dialogue: 0,0:00:39.52,0:00:43.26,Default,,0000,0000,0000,,1903'te fazla gelişmeden ötürü \Nhâlâ tehlikedeydi. Dialogue: 0,0:00:43.26,0:00:46.66,Default,,0000,0000,0000,,Onlarca yıllık tartışma olan hem korumak, \Nhem de halkın kullanımı için Dialogue: 0,0:00:46.66,0:00:49.25,Default,,0000,0000,0000,,arazi ayarlama çabasının \Ntam ortasındaydı - Dialogue: 0,0:00:49.25,0:00:52.53,Default,,0000,0000,0000,,söylemesi yapmasından kolay iki amaç. Dialogue: 0,0:00:52.77,0:00:57.38,Default,,0000,0000,0000,,Yosemite'de mücadele \N1849 altına hücum ile başladı, Dialogue: 0,0:00:57.38,0:01:00.44,Default,,0000,0000,0000,,o sırada madenciler \NSierra Nevada eteklerinde Dialogue: 0,0:01:00.44,0:01:02.36,Default,,0000,0000,0000,,altın arayarak batıya akın ediyorlardı. Dialogue: 0,0:01:02.36,0:01:05.42,Default,,0000,0000,0000,,1851'de devlet onaylı askerler Dialogue: 0,0:01:05.42,0:01:09.25,Default,,0000,0000,0000,,Ahwahneechee kabilesini \NYosemite Vadisi'nden çıkarttı. Dialogue: 0,0:01:09.25,0:01:13.17,Default,,0000,0000,0000,,Dönmeyi başaranlar beyaz yerleşimcilerin \Narazide hak iddia etmelerine, Dialogue: 0,0:01:13.17,0:01:17.71,Default,,0000,0000,0000,,koca sekoyaları devirmelerine ve otel \Nve salonlar inşa etmelerine tanık oldu. Dialogue: 0,0:01:17.71,0:01:20.89,Default,,0000,0000,0000,,Yanıt olarak, küçük bir Kaliforniyalı grup Dialogue: 0,0:01:20.89,0:01:25.68,Default,,0000,0000,0000,,senatör John Conness'i vadiyi özel \Namaçlardan koruması için lobi yaptı. Dialogue: 0,0:01:25.68,0:01:29.39,Default,,0000,0000,0000,,1864'te Kongre Conness'in \Ntasarısını geçirerek Dialogue: 0,0:01:29.39,0:01:33.01,Default,,0000,0000,0000,,Yosemite Vadisi'ni \NKaliforniya Eyaleti'ne bağışladı, Dialogue: 0,0:01:33.01,0:01:37.71,Default,,0000,0000,0000,,böylece ilk defa ABD hükûmeti araziyi \Nhalk korumasına almış oldu. Dialogue: 0,0:01:37.71,0:01:40.81,Default,,0000,0000,0000,,Ancak arazinin yönetimi \Naçık bir soru olarak kaldı, Dialogue: 0,0:01:40.81,0:01:43.73,Default,,0000,0000,0000,,benzer korumaya tabi daha fazla alan Dialogue: 0,0:01:43.73,0:01:46.16,Default,,0000,0000,0000,,oldukça daha karmaşık hâle gelen bir soru. Dialogue: 0,0:01:46.89,0:01:49.69,Default,,0000,0000,0000,,Yedi sene sonra jeolog Ferdinand Hayden Dialogue: 0,0:01:49.69,0:01:51.67,Default,,0000,0000,0000,,Yellowstone platosuna bir gezi yaptı Dialogue: 0,0:01:51.67,0:01:54.21,Default,,0000,0000,0000,,ki burası pek çok Amerikan yerli \Nkabilesi tarafından Dialogue: 0,0:01:54.21,0:01:56.86,Default,,0000,0000,0000,,seromoniler, avcılık \Nve ticaret amaçlı kullanılıyordu. Dialogue: 0,0:01:56.86,0:01:59.89,Default,,0000,0000,0000,,Gezideki bilim insanları ve sanatçılar \Nmuhteşem gayzerler Dialogue: 0,0:01:59.89,0:02:02.79,Default,,0000,0000,0000,,ve kaplıcaların olduğu \Nhaberlerini getirdiler, Dialogue: 0,0:02:02.79,0:02:05.06,Default,,0000,0000,0000,,Yellowstone'u devlet \Nkorumasına almak üzere Dialogue: 0,0:02:05.06,0:02:07.24,Default,,0000,0000,0000,,geniş çaplı desteği sağladılar Dialogue: 0,0:02:07.24,0:02:09.72,Default,,0000,0000,0000,,ve yerlilerin araziye girişi \Nkısıtlanacaktı. Dialogue: 0,0:02:09.88,0:02:14.36,Default,,0000,0000,0000,,Ancak Yosemite'den farklı olarak \NYellowstone bir eyalete bağışlanamadı- Dialogue: 0,0:02:14.36,0:02:18.40,Default,,0000,0000,0000,,daha eyalet olmamış üç ABD alanından \Nbirinin parçasıydı. Dialogue: 0,0:02:18.40,0:02:23.46,Default,,0000,0000,0000,,Onun yerine Kongre 1872'de \NYellowstone'u devlet idaresine aldı, Dialogue: 0,0:02:23.46,0:02:26.68,Default,,0000,0000,0000,,böylece dünyanın ilk gerçek \Nmillî parkı kuruldu. Dialogue: 0,0:02:27.16,0:02:30.40,Default,,0000,0000,0000,,Başkanlığı sırasında Teddy Roosevelt \Nhalk korumasındaki arazileri Dialogue: 0,0:02:30.40,0:02:32.74,Default,,0000,0000,0000,,genişletmekte etkindi. Dialogue: 0,0:02:33.14,0:02:36.92,Default,,0000,0000,0000,,1916'da on beş millî park vardı. Dialogue: 0,0:02:37.24,0:02:39.99,Default,,0000,0000,0000,,Ancak yönetim sorunu çözümlenmedi Dialogue: 0,0:02:39.99,0:02:43.04,Default,,0000,0000,0000,,ve park bakımı birden fazla \Ndevlet departmanı Dialogue: 0,0:02:43.04,0:02:45.72,Default,,0000,0000,0000,,tarafından gelişigüzel idare edildi. Dialogue: 0,0:02:45.72,0:02:49.32,Default,,0000,0000,0000,,Yol yapımı ve personel alımı gibi \Ndirekt işler Dialogue: 0,0:02:49.32,0:02:52.62,Default,,0000,0000,0000,,etkin olmayan bürokratik \Nmanevralar gerektirdi. Dialogue: 0,0:02:52.92,0:02:56.04,Default,,0000,0000,0000,,Park idamesi için hiçbir departman \Nkural belirlemediği için Dialogue: 0,0:02:56.04,0:03:00.09,Default,,0000,0000,0000,,avcılar yabani hayatı öldürdü, \Nsürüler alanlarda aşırı otladı Dialogue: 0,0:03:00.09,0:03:02.94,Default,,0000,0000,0000,,ve ziyaretçiler kent \Nsimgelerini tahrip etti. Dialogue: 0,0:03:02.94,0:03:05.38,Default,,0000,0000,0000,,Çözüm Kanada'dan geldi Dialogue: 0,0:03:05.38,0:03:08.64,Default,,0000,0000,0000,,ki son derece etkin merkezi \Npark hizmetleri bulunuyordu. Dialogue: 0,0:03:08.64,0:03:12.62,Default,,0000,0000,0000,,1916'da Birleşik Devletler \Nbu modele uygun olarak Dialogue: 0,0:03:12.62,0:03:14.50,Default,,0000,0000,0000,,Millî Park Hizmetleri'ni kurdu. Dialogue: 0,0:03:14.50,0:03:18.22,Default,,0000,0000,0000,,Bugüne kadar park hizmetlerinin misyonu \Nbazen karşı karşıya gelen Dialogue: 0,0:03:18.22,0:03:20.44,Default,,0000,0000,0000,,iki amaçtan oluşur: Dialogue: 0,0:03:20.44,0:03:22.58,Default,,0000,0000,0000,,Parkları geleceğe taşımak Dialogue: 0,0:03:22.58,0:03:25.82,Default,,0000,0000,0000,,ve halkın ondan istifade \Netmesini sağlamak. Dialogue: 0,0:03:25.82,0:03:29.20,Default,,0000,0000,0000,,Bu narin bir denge hareketi: \NYollar, patikalar ve diğer altyapılar Dialogue: 0,0:03:29.20,0:03:33.02,Default,,0000,0000,0000,,parkı ziyaretçilere erişilebilir yapar, \Nama aynı zamanda yeryüzünü değiştirir, Dialogue: 0,0:03:33.02,0:03:36.44,Default,,0000,0000,0000,,ziyaretçiler de kirlenme, erozyon \Nve narin ekosistemlerin tahribine Dialogue: 0,0:03:36.44,0:03:38.22,Default,,0000,0000,0000,,yol açabilirler. Dialogue: 0,0:03:39.12,0:03:43.71,Default,,0000,0000,0000,,Korumanın tarihçesi \Nbu misyonla uyuşmayabilir. Dialogue: 0,0:03:43.71,0:03:46.30,Default,,0000,0000,0000,,Pek çok park kurulurken öyle değildi, Dialogue: 0,0:03:46.30,0:03:50.75,Default,,0000,0000,0000,,yerleşim olmayan yabani alanlar\Nkoruma için standart oldu. Dialogue: 0,0:03:50.75,0:03:54.64,Default,,0000,0000,0000,,Bunun yerine, çoğu yerliler \Niçin ev veya tapınaktı Dialogue: 0,0:03:54.64,0:03:58.36,Default,,0000,0000,0000,,ki halkın kullanımı adı altında \Nbu yerlere ulaşımı kaybettiler. Dialogue: 0,0:03:58.36,0:04:00.54,Default,,0000,0000,0000,,Sadece yakın zamanda Millî Park Hizmetleri Dialogue: 0,0:04:00.54,0:04:04.02,Default,,0000,0000,0000,,bu geleneği hesaba katarak \NAmerikan yerlilerini Dialogue: 0,0:04:04.02,0:04:05.95,Default,,0000,0000,0000,,park yönetimine kattı. Dialogue: 0,0:04:05.95,0:04:10.14,Default,,0000,0000,0000,,Dünya çapında yerli topluluklar \Nalan yönetimi ve korumada Dialogue: 0,0:04:10.14,0:04:11.100,Default,,0000,0000,0000,,hayati rol oynar. Dialogue: 0,0:04:12.78,0:04:15.99,Default,,0000,0000,0000,,Bugün dünyada binlerce millî park vardır Dialogue: 0,0:04:15.99,0:04:18.91,Default,,0000,0000,0000,,ve herbiri halk kullanımı ile tarihi Dialogue: 0,0:04:18.91,0:04:21.31,Default,,0000,0000,0000,,ve ekolojik korumayı \Ndengelemek zorundadır. Dialogue: 0,0:04:21.31,0:04:24.74,Default,,0000,0000,0000,,Yeni Zelanda, İzlanda, Avustralya \Nve Güney Afrika'daki parklar Dialogue: 0,0:04:24.74,0:04:29.31,Default,,0000,0000,0000,,ziyaretçi sayıları fırladıkça \Nşiddetli erozyonu deneyimledi. Dialogue: 0,0:04:29.31,0:04:32.93,Default,,0000,0000,0000,,Tayland'daki Mu Ko Similan \NMillî Parkı gibi bazıları Dialogue: 0,0:04:32.93,0:04:37.97,Default,,0000,0000,0000,,ekosistemin iyileşmesi için bölümlerini \Nturistlere tamamen kapattılar. Dialogue: 0,0:04:37.97,0:04:40.87,Default,,0000,0000,0000,,Millî parklar gelecek nesiller için Dialogue: 0,0:04:40.87,0:04:43.13,Default,,0000,0000,0000,,eşsiz alanları korudu. Dialogue: 0,0:04:43.13,0:04:46.22,Default,,0000,0000,0000,,Aynı zamanda bizi zor \Nsorularla başbaşa bıraktılar: Dialogue: 0,0:04:46.22,0:04:50.82,Default,,0000,0000,0000,,Bu gezegene ve birbirimize karşı\Nsorumluluklarımız nelerdir?