0:00:08.031,0:00:10.751
li 1903-an, serokê [br]welatên êk girtî

0:00:10.751,0:00:15.068
gereka sê rojî kir[br]li geliyê yosemite ya california.

0:00:15.068,0:00:19.672
serok Theodore Roosevelt raza di nav [br]daristaneke darên sequoia yên berjêr de,

0:00:19.672,0:00:23.322
di bagereke berfê de kon kirin, û bi [br]demjimêran li dora agirê kempê axiftin

0:00:23.322,0:00:27.280
digel mêhvandar û rêberê xwe,[br]parêzvan john muir.

0:00:27.280,0:00:29.930
roosvelt bi navûdengî ji derve hez dikir,

0:00:29.930,0:00:33.340
lê muir ew vexwendibû vir[br]ji bo zêdetir ji kon kirinê:

0:00:33.340,0:00:35.680
yosemite di metirsiyê de bû.

0:00:35.680,0:00:39.520
herçende ku yosemite bu [br]axa parastî li 1984 de,

0:00:39.520,0:00:43.260
gelî hê jî di metiraiyê de bû [br]ji bo pêşkeftina di 1903-an de.

0:00:43.260,0:00:46.340
ew di dilê têkoşînek dehsalî de bû[br]ku axê veqetîne

0:00:46.340,0:00:49.250
hem ji bo parastin û karanîna gelemeperî

0:00:49.250,0:00:52.770
du armancên ku ji kirinê[br]pir hêsantir dihat gotin.

0:00:52.770,0:00:57.378
şer li ser yosemite dest pê kir[br]bi gera zêrîn a 1849-an,

0:00:57.378,0:01:02.365
dema ku karkerên madenê rojavayî mezin dibin,[br]li zozanên sierra nevada li zêr digerin.

0:01:02.365,0:01:05.415
di 1851-an de, leşkerê [br]nerêzikî ê dewletê pejirandî,

0:01:05.415,0:01:09.248
hoz a ahwahneechee derxistin [br]ji geliyê yosemite.

0:01:09.248,0:01:13.168
yên ku bi vî karî vegeriyan bûn dîdevanên[br]rûniştvanên spî yên ku daxwaza axê dikin,

0:01:13.168,0:01:17.708
sekuoyên mezin hilwişandin,[br]û otêl û salon ava kirin.

0:01:17.708,0:01:20.891
di bersivê de, komek biçûk a [br]têkiliyên california yê

0:01:20.891,0:01:25.681
bizavên razîkirinê li senator johnconness kir[br]ku gelî ji berjewendiyên taybetî biparêze.

0:01:25.681,0:01:29.391
di 1864-an de, kongireyê [br]pêşnûme yasa erê kir,

0:01:29.391,0:01:33.008
dayîna geliyê yosemite[br]ji bo welatê california,

0:01:33.008,0:01:37.713
êkem car hikûmeta welatên yekbûyî[br]zevî xist bin parastina giştî.

0:01:37.713,0:01:40.813
lê rêveriya wî welatî pirsek vekirî ma,

0:01:40.813,0:01:42.920
ya ku wê tenê tevlîhevtir bibe

0:01:42.920,0:01:46.890
ji ber ku zeviyên din[br]ketin bin heman parastinê.

0:01:46.890,0:01:49.690
piştî heft salan,[br]zevînas ferdinand hayden

0:01:49.690,0:01:52.520
lêgerînek ber bi [br]deşta yellowstone ve meşand,

0:01:52.520,0:01:56.860
ku gelek hozên xwecihên emrîkî ji bo [br]merasîman bikar di anîn, nêçîr û bazirganî.

0:01:56.860,0:01:59.889
zanyar û hunermendên[br]lêgerînê nûçe anîn

0:01:59.889,0:02:02.790
ji germavên berbiçav û çavkaniyên germ,

0:02:02.790,0:02:06.870
piştgiriyek berfireh xwedza dike ku [br]yellowstone têxe bin parastina hikûmetê

0:02:06.870,0:02:09.880
û sinûrdar kirina çûnûhatina[br]mirovên xwecihî ji bo zeviyê.

0:02:09.880,0:02:14.355
lê belê, berevajî yosemite ê, yellowstone[br]nedihat dayîn welatekî

0:02:14.355,0:02:18.402
ew beşek ji sê herêmên DY bû[br]ku hêj nebûne welat.

0:02:18.402,0:02:23.465
di şûna wê de, kongireya yellowstone ê[br]di 1872-an de xist bin rêveberiya fedral,

0:02:23.465,0:02:27.155
çêkirina êkemîn parka neteweyî ya[br]rastîn a cîhanê.

0:02:27.155,0:02:30.165
di demê serokatiya xwe de,[br]teddy roosevelt girîng bû

0:02:30.165,0:02:33.135
di berfirehkirina zeviyên[br]di bin parastina giştî de.

0:02:33.135,0:02:37.235
heya sala 1916 ê, pazdeh[br]parkên netewî hebûn.

0:02:37.235,0:02:39.992
lê pirsgirêka rêvebirinê[br]çareser nekirî ma,

0:02:39.992,0:02:43.376
û parastina parkê[br]bi gotre hate meşandin

0:02:43.376,0:02:45.725
li ser gelek dezgehên hikûmetê.

0:02:45.725,0:02:49.535
karên rasterast mîna çêkirina rêyan[br]û girtina karmendan

0:02:49.535,0:02:52.915
pêdvî bi înan û birina[br]bîrokratîkî ya bêbandor dike.

0:02:52.915,0:02:56.045
tu dezgehan rêzikên reftar kirinê[br]li parkê ne danîbûn,

0:02:56.045,0:03:00.087
wisa nêçîrvanan parka jiyana kovî kuştin,[br]dewaran zevî zêde çerandîn,

0:03:00.087,0:03:02.945
û seredêran navnîşan xera kirin.

0:03:02.945,0:03:05.375
çareserî ji canada hat,

0:03:05.375,0:03:08.635
ku karûbarekê parka nîvekîkirî[br]ya pir bandor hebû.

0:03:08.635,0:03:12.625
di sala 1916-an de, welatên yekbûyî[br]karûbarê parka neteweyî saz kir

0:03:12.625,0:03:14.505
li ser vê mînakê bingeh digre.

0:03:14.505,0:03:18.215
heya vê rojê, peywira karûbarên[br]parkê ji dû armancan pêk tê

0:03:18.215,0:03:20.435
ku carinan dijber in:

0:03:20.435,0:03:22.575
ji bo pêşerojê parkan biparêzin

0:03:22.575,0:03:25.819
û bihêlin ku gel ji wan kêfxweş bibe.

0:03:25.819,0:03:29.372
ew çalakiyek e hevsengiya nazik e:[br]rê, şop, û binesaziya din

0:03:29.372,0:03:33.022
parkan ji mêhvanan re gihiştbar bikin,[br]lê herwiha dîmenê jî biguherîne,

0:03:33.022,0:03:36.151
dema ku seredêr bixwe dikarin[br]beşdarî qirêjbûnê bibin, şûştin,

0:03:36.151,0:03:39.124
û zirara pergala xwezayên nazik.

0:03:39.124,0:03:43.706
jixwe dîroka parastinê jî[br]dikare li dij be bi vê erkî re.

0:03:43.706,0:03:46.296
pir park ne bûn,[br]di demê damezrandinê de,

0:03:46.296,0:03:50.746
çola ne akincîkirî ku buye[br]hevgirtî ji bo parastina wan.

0:03:50.746,0:03:54.636
di şûna wan de, pir xanî an cihên[br]peristinê bûn ji bo mirovên xwe malî,

0:03:54.636,0:03:58.358
ku gihîştina van axan winda kir[br]li ser navê karanîna gelemeperî .

0:03:58.358,0:04:00.538
tenê vê dawiyê[br]xizmeta parka netewî heye

0:04:00.538,0:04:04.018
dest bi hijmartina vê mîratê kir[br]û bi amerîkiyên xwemalî re mijûl bû

0:04:04.018,0:04:05.948
di rêveberiya parkê de.

0:04:05.948,0:04:09.307
li seranserî cîhanê, civakên xwecihî[br]niyarên girîng dilîzin

0:04:09.307,0:04:12.777
di kargêrî û parastina axê de.

0:04:12.777,0:04:15.987
îro, li cîhanê bi hizaran[br]parkên netewî hene,

0:04:15.987,0:04:21.310
û her kes divê karanîna gelemeperî hevseng[br]bike digel parastina dîrokî û jîngehî .

0:04:21.310,0:04:24.740
parkên li new zealand ê, iceland ê, [br]australia û afrîkaya başûr

0:04:24.740,0:04:28.896
hilweşînek dijwar ezmûn kirine [br]ji ber ku jimareyên serdêran zêde bûne.

0:04:28.896,0:04:32.930
hin, wekî parka neteweyî ya[br]mu ko similan li tayland ê,

0:04:32.930,0:04:37.971
beşên xwe ji geştiyaran re bi tevahî [br]girtî ne da ku pergala xwezayî vegere.

0:04:37.971,0:04:40.871
parkên neteweyî dîmenên[br]neguhêrbar parastin

0:04:40.871,0:04:43.127
ji bo nifşê pêşerojê.

0:04:43.127,0:04:46.217
ew jî zorê didin me[br]ku pirsîn dijwar hijmar bikin:

0:04:46.217,0:04:50.815
berpirsiyariyên me li hevber vê [br]gerstêrkê çi ne? û li hevberî hev çi ne?